Hejnicka Bezwinska ped og 14

Demisty fikać ja źródeł szczególnej atrakcyjności pedagogiki instrumentalnej

„Wszyscy jesteśmy więźniami naszych paradygmatów, gdyż przyjmowana przez nas wizja świata zależy tak od przyjętych wcześniej założeń i pojęć podstawowych jak i od uznawanej koncepcji racjonalności”

(Józef Życiński)

„Złudzenia i błędy poznawcze to coś więcej niż ciekawostki. To okienka [...]. Analizując je, lepiej rozumiemy, w jaki sposób ludzie tworzą swój „image” i własny obraz świata, co stanowi przesłankę ich działań społecznych, skąd biorą się załamania, a skąd radość życia i umiejętność dawania sobie rady w najcięższych sytuacjach”

(Mirosława Kofta i Teresa Szustrowa)

Cywilizacja Zachodnia traktuje kryzys jako czynnik swego rozwoju, bowiem „europejska identyczność kulturowa utwierdza się w odmowie przyjęcia jakiejkolwiek identyfikacji zakończonej, w niepewności i niepokoju” (Kołakowski, 1983, s. 14-15). Dotychczas przyczyną zmian o charakterze rewolucyjnym — w sensie całościowej zmiany cywilizacyjnej — było zakwestionowanie, wcześniej uznawanych za niepodważalne i pewne — powszechnie akceptowanych — przekonań na temat człowieka, społeczeństwa i wszechświata. Wedle tego kryterium możemy wyodrębnić trzy epoki przed-nowoczesną — nowoczesną — po-nowoczesną i opisywać je w kategoriach odnoszących się do kondycji ludzkiej.

W epoce nowożytnej oświata — w zamierzeniu mająca realizować zadanie oświecania mniej oświeconych — oraz pedagogika projektująca całościowe systemy oświecania, od ideału i celów począwszy do treści i form pracy edukacyjnej włącznie, stały się ważnym czynnikiem kształtowania kondycji społeczeń-

EDUKACJA - KSZTAŁCENIE - PEDAGOGIKA 33