Hejnicka Bezwinska ped og 28

la (bądź też demistyfikuje) stereotypy potocznego myślenia o wychowaniu, szkole i pedagogice?

Próbę odpowiedzi na to pytanie podejmę w następnej części pracy, bowiem wydaje mi się ona ważna z dwóch powodów:

1)    może wyjaśniać opór studentów ujawniający się w recepcji tekstów pedagogicznych wychodzących poza pedagogikę instrumentalną (pedagogię),

2)    może wyjaśniać i wskazywać przyczyny niskiego poziomu społecznego dyskursu o edukacji.

Może również dostarczać przesłanek uzasadniających potrzebę zmiany w kształceniu w zakresie pedagogiki na poziomie akademickim.

Kształcenie w zakresie pedagogiki na poziomie akademickim

„Każdy paradygmat edukacyjny (pedagogia) ma w swej strukturze — na ogół latentnej, rzadko przywoływanej do świadomości, a jeszcze rzadziej werbalizowanej i uzewnętrznianej wprost — swoją filozofię społeczną (a zatem wymiar przekonań politycznych) i może występować w odłamie radykalnym, umiarkowanym czy zachowawczym tej filozofii. Każdy ma swoją postać negatywną (z czym walczy, czego nie chce) i postać pozytywną (propozycje, cele, zasady i środki ich realizacji). Każda pedagogia ma w sobie — wprost lub skrycie — zawarte: ideologię, zespół założeń ideologicznych, teorię psychologiczną i wiedzę o człowieku — rozpoznanie faktów psychologicznych, teorię socjologiczną i rozpoznanie faktów społecznych, sposób rozumienia samej edukacji oraz podejście do zmian i strategii zmian'⁷.

(Zbigniew Kwieciński)

Truizmem jest stwierdzenie, że istnieje — i powinien istnieć — związek między zmianami zachodzącymi w dyscyplinie naukowej a „paradygmatem edukacyjnym” (terminem tym nawiązuję do cytatu rozpoczynającego niniejszy rozdział), czyli modelem kształcenia w zakresie tej dyscypliny naukowej.

W rozdziale I starałam się pokazać uwarunkowania, które sprawiły, iż wiedza o wychowaniu uzyskała status dyscypliny naukowej. Skoncentrowałam się jednak tylko na tych uwarunkowaniach, które mają charakter najbardziej ogólnych przekonań o człowieku i świecie oraz możliwościach i ograniczeniach możliwej i pożądanej ingerencji człowieka w zmiany. Pominęłam natomiast zupełnie uwarunkowania związane z wewnętrznymi i zewnętrznymi regułami sterowania nauką (Such, 1969) oraz uwarunkowania organizacyjne i materialne. Konstatacja, iż roz-

EDUKACJA - KSZTAŁCENIE - PEDAGOGIKA 61