trudno zrozumieć sens oporu przeciwko pedagogice wykraczającej poza pedagogikę instrumentalną, jak również desperacką obronę statusu naukowego pedagogiki instrumentalnej. O obronie tego statusu najdobitniej świadczą tematy, koncepcje badań oraz interpretacje wyników badań empirycznych akceptowane przez promotorów w pracach magisterskich, ale także wcale nie tak mała część prac doktorskich10, które przez środowisko pedagogów oceniane są jako wystarczająca podstawa do nadania stopni naukowych. W warunkach dość powszechnej aprobaty środowiska pedagogów dla redukowania pedagogiki do pedagogiki instrumentalnej przyjmowane życzliwie są też takie postulaty jak:
— z podręczników pedagogiki wystarczy usunąć słowo socjalizm i powoływanie się na „głosy” ideologów odrzuconego systemu, a reszta jest dobra i nadal może dobrze służyć dydaktyce, czyli procesowi studiowania pedagogiki;
— odrzucić owo filozoficzne i teoretyczne bujanie w obłokach i włączyć się jeszcze intensywniej i z większym zapałem oraz skuteczniejszym uwodzeniem nierozumiejących w dzieło stanowienia praktyki;
— jedną ideologię zastąpić inną, skompromitowane wartości — nowymi, odrzucone ideały i cele — innymi, bo z innych źródeł wywiedzionymi, itd.
Czy milczenie w tych kwestiach można interpretować jako zgodę?
10 Zgodnie z zasadą przyjętą w tej pracy nie podaję autorów i tytułów takich dysertacji.
Amsterdamski S. (1984). Kryzys scjentyzmu. W: S. Nowak (red.). Wizja człowieka i społeczeństwa w teoriach i badaniach naukowych.
Amsterdamski S. (1986). Rozwój wiedzy a ideały nauki. W: A. Brodzka, M. Hoptinger i J. Lalewicz (red.), Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane Stefanowi Żółkiewskiemu, Wrocław.
Arendt H. (1994). Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, Warszawa.
Baczko B. (1986). Ukształcić nowego człowieka... Utopia i pedagogika w okresie rewolucji francuskiej. W: A. Brodzka, M. Hoptinger i J. Lalewicz (red.), Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane Stefanowi Żółkiewskiemu, Wrocław.
Baran B. (1992). Postmodernizm, Kraków.
Bartmiński J. i Panasiuk J. (1993). Stereotypy językowe. W: J. Bartmiń-ski (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Wrocław.
Bauman Z. (1994). Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa.
Bauman Z. (1991). Socjologiczna teoria postmoderny. W: A. Zeidler-- Janiszewska (red.), Postmodernizm w perspektywie filozoficzno-kulturowej, Warszawa.
Berger P.I. i Luckmann T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa.
Bocheński J.M. (1988). Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów, Warszawa.
Borowicz R., Budek K. i Kwieciński Z. (1978). Funkcjonowanie studiów pedagogicznych w Polsce, Warszawa.
Bourdieu P. i Passeron J.C. (1990). Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa.
Bourdieu P. (1984). Specyfika dziedziny naukowej i społeczne warunki rozwoju wiedzy. W: E. Mokrzycki (red.), Kryzys i schizma, t. 2, Warszawa.
EDUKACJA - KSZTAŁCENIE - PEDAGOGIKA 101