HPIM4459

182 Anders liuutuiion

czeniu o prawic do akceptacji — że nauczyciel wyraźnie unikał podjęcia jakichkolwiek działali, aby zakończyć len proceder. Przez pewien czas Svcn unikał szkoły, a następnie powiedział

0    wszystkim rodzicom, którzy interweniowali u nauczyciela

1    sytuacja trochę się poprawiła. Dla Svena najważniejsze okazało się jednak ro. że jego ojciec, który zasugerował synowi podjęcie nauki w tej szkole, miał w młodości podobne problemy i takiej szkoły nie ukończył. Svcn dowiedział się o tym przypadkowo od marki, która opowiedziała chłopcu o tym. co przytrafiło się ojcu. Było wyraźnie widać, iż to podobieństwo doświadczeń oraz fakt. że ojciec mimo wszystko nieźle radzi sobie w życiu, daję Svenowi satysfakcję.

Istotnie, dzieci w tej rodzinie miały bardzo silne poczucie wspólnoty doświadczeń z rodzicami. Ich ojciec uczęszczał do klasy dla dzieci specjalnej troski, a marka często wspominała. jak szkolni koledzy wyśmiewali się z jej kłopotów. Matka: -Na przykład, kiedy nie wiedziałam czegoś, oni próbowali się ze mnie wyśmiewać mówiąc, że jeden dodać dwa jest cztery, a dwa dodać dwa jest trzy, i tak dalej. Jeden dodać jeden równa się trzy, no wiecie, chcieli mnie w ten sposób ośmieszyć, bo zorientowali się, że w niektórych rzeczach jestem słabsza”.

Znalazłem wicie przykładów na to, jak rodzina ta, bazując na wspólnych doświadczeniach, dodawała sobie wzajemnie otuchy w sytuacjach, kiedy kwestionowana była zdolność 5vcna i Bcrit do pełnienia zwyczajnych ról życiowych. Svcn na przykład przez parę lat uczył się, żeby zdobyć prawo jazdy. Był dobrym kierowcą, ale miał duże problemy z częścią teoretyczną. Osobiście wątpiłem, czy kiedykolwiek /dola zdał egzamin. Kiedy rozmawiałem o tym z jego matką, była najzupełniej przekonana, że chłopcu się powiedzie. Argumentowała co cym, że miała podobne trudności i musiała wiek

razy próbować, ale w końcu jej się udało. Ulwo zauwaiyć. ie tego rodzaju oświadczenia były dla Svcna olbrzymią pod' porą w codziennym życiu.

Możliwa interpretacja znaczenia ccj wspólnoty rodziców i dzieci jesr taka, że pomaga ona członkom rodziny z lekkim upośledzeniem umysłowym uporać się z trudami żytu codziennego. przez stworzenie perspektywy specyficznego patrzenia na to, co takie trudności oznaczają. Przyjęcie takiej perspektywy oznacza zachowanie pewnej społecznej reprezentacji¹ i wartości osób upośledzonych. Taką perspektywę przyjęli rodzice Svena i Berit w społeczności, którą sami współtworzyli. Niezachwiana wian ich dzieci w to, że mają prawo do akceptacji w zwyczajnym środowisku społecznym, może być traktowana jako skutek socjalizacji, wzrastania w strukturze codziennej wiedzy rozwiniętej przez ich rodziców.

Społeczność osób z podobnymi upośledzeniami

W kontaktach zc Svcnem stwierdziłem, ii jego przekonanie o tym. że ma prawo, aby traktowano go jako poważnego uczestnika kursów przygotowujących do prawa jazdy, podtrzymywali niektórzy jego koledzy z tym samym rodzajem upośledzenia. Na przykład spotykał się on regularnie i chłopakiem ze specjalnej szkoły podstawowej i razem uczyli się przed egzaminem testów teoretycznych. Obaj od dłuższego czasu próbowali je zaliczyć i było oczywiste, że podtrzymują się wzajemnie w próbach osiągnięcia ostatecznego celu. Zarówno śledzenie losów młodych osób, z którymi pro-

1

Pojęcie społecznej reprezentacji zoiulu opracowane przez francuskie go psychologa społecznego Scigca Motania w pracy Im ftyth+uuh*. »»imafe et ton pubiic (1%!).