IMAG0252 (6)

49 Nazwiska Polaków

Jansz-ak, Jansz-ko, Janusz-ak, Janusz-ek, Janusz-ewicz, Janusz-ka, Janusz-ko, Janusz-owicz, Janusz-yk, Janusz-yński\ Janysz-ek, Janysz-ka\ Janas-ek, Ja-nas-ik\ Janisi-ewicz; Janosi-ak, Janos-ik, Janos-ka\ Janusi-ewicz, Janus-ik, Janys-ka; Janaki-ewicz, Janak-owski, Janiak-owski, Janik-owic, Janik-ów, Janik-ula, Janki-esza, Janki-ewicz, Jank-in, Jank-isz, Jank-osz, Jank-oś, Jank-owiak, Jank-owicz, Jank-owiec, Jank-ów, Jank-ula, Jank-usz-, Ja-nuk-owicz, Janacz-ek, Janacz-yk, Jancz-ak, Jancz-ek, Jancz-el, Jancz-owicz, Jancz-uk, Jancz-ur, Jancz-ura, Jancz-yk, Jancz-yszyn, Janecz-ek, Janecz-ka, Janecz-ko, Janiacz-yk, Janicz-ek, Janicz-ewski, Janicz-ko, Jańcz-ek, Jańcz-yk, Jańcz-uk, Janc-on, Janc-oń, Janc-ewicz, Janol-ewicz, Janul-ewicz, Janul-owicz; Janet-yszyn, Janot-ka, Janoc-in, Janoc-iński, Janocz-ek, Januc-ik, Janucz-ek, Janucz-ewski, Janucz-ewski; Jand-al, Jand-as, Jand-ek, Jand-el, Jand-uła, Jand-us, Jand-ys, Jandz-ik, Jandz-iński; Janar-ek, Janiur-ek, Janor-ski.

Nazw osobowych posiadających dwa przyrostki nazwotwórcze jest dużo. Częste używanie tych form doprowadzało niekiedy do zatarcia się granicy między pierwszym a drugim przyrostkiem i całość po podstawowym imieniu czy wyrazie pospolitym traktuje się jako jeden przyrostek. Dotyczy to zwłaszcza zakończeń typu -czak, -czyk, -czuk, -iszek, -oszek. Powstają przyrostki złożone. Wyodrębnione przyrostki złożone mogły być w całości dołączane do imion podstawowych. Dziś już nie można powiedzieć, czy Janeczko pochodzi bezpośrednio od Janek czy od Jan a Janiszek od Janisz czy od Jan.

Omawiając wyżej przyrostki -icz, -owicz zwróciłem uwagę, że -owicz jest przyrostkiem złożonym powstałym już w epoce prasłowiańskiej. Nowszymi przyrostkami złożonymi, funkcjonującymi jako całość są m. in. -owiec, -owiak, -owski, -iński, por. Jan-owiec, Janiak-owski, Janusz-yński, Jandz-iński. Takim złożonym przyrostkiem jest -iszyn, -yszyn spotykany w nazwiskach typu Janet-yszyn, Litwin-iszyn osób pochodzących z Kresów. Od form posiadających takie przyrostki złożone mogły być też tworzone dalsze derywaty, np. od Janowiec pochodzą Janowcz-yk, Janowcz-yn, Jankowcz-ak.

Nazwy osobowe posiadające dwa przyrostki lub też przyrostek złożony mogą znów stać się podstawą do dalszej derywacji. Nazwa może przyjąć przyrostek trzeci. Pozostając przy nazwach pochodnych od imienia Jan zbierzmy formacje posiadające przyrostek trzeci: Janucht-owski, Janaszcz-yk, Janaszki-ewicz, Janiszcz-ak, Janiszki-ewicz, Janoszcz-yk, Januszcz-ak, Ja-nuszcz-yk, Januszki-ewicz, Januszk-owicz, Jancel-ewicz, Jancer-owicz, Jan-czak-owski, Janczal-ek, Janczel-ewicz, Janczuk-owicz, Janczuk-owski, Jan-czur-owicz, Janczyk-owski.

Do tej pory omówiłem w sposób bardzo skrótowy budowę słowotwórczą nazw osobowych pochodnych od imion tak słowiańskich, jak też chrześcijańskich oraz pochodnych od wyrazów pospolitych. Odrębnego potraktowania wymagają nazwy osobowe pochodne od nazw miejscowych i innych nazw geograficznych.

Bardzo wyrazistą, a zarazem bardzo liczną grupę stanowią wśród polskich nazwisk formacje na -ski, -cki pochodne od nazw miejscowych. Nazwy osobowe na -ski notowane są od wieku XIV, a od drugiej połowy XIV w. stała się ta kategoria bardzo żywotna i produktywna.f Nazwy osobowe na -ski są 4 - K. Ryinut, Nazwiska Polaków