skanuj0007

architektura

II

astenik

M. ELIADE Traktat o historii religii, Warszawa 1966, wyd. 2. Łódź 1993; M. ELIADE Sacrum - mit - historia. Wybór esejów, Warszawa 1970, wyd. 3. 1993; C.G. JUNG Archetypy i symbole, Warszawa 1976, wyd. 3. 1993; C.G. JUNG Psychologia a religia, Warszawa 1995; G. VAN DER LEEUW Fenomenologia religii, Warszawa 1997.

architektura szkoły, rodzaj sztuki publ. w zakresie kształtowania przestrzeni dla potrzeb szkoły, projektowania budynków szkolnych i ich wewn. zagospodarowania; a.sz. jest nową dziedziną wiedzy, która obejmuje problemy planowania areału szkolnego, budowy szkól różnego typu, o różnym przeznaczeniu spoi. i oświat.; spełnia nie tylko funkcję estet., ale i dekonstrukcyjną wobec tkwiących w przestrzeni budynków szkolnych form dyskryminacji; wyróżnia się dwa modele a.sz.: 1) modernistyczny, gdy placówka oświat, jest zbudowana na planie koncentrycznym typu panopticon, tzn. że wewn. obszar stanowią rozwiązania jedno- lub dwu-traktowe, umożliwiające nadzór — wizualną kontrolę stanowiącą podstawę relacji międzyludzkich; szkołę, także w jej relacjach ze środowiskiem naturalnym, cechuje przestrzenny uniformizm środków i form zabudowy; taki sztuczny porządek otoczenia nie ma inspirującego i motywującego wpływu na osobowość i edukację dzieci; wg tego modelu są zbudowane prawie wszystkie publ. szkoły w Polsce; 2] postmodernistyczny, cechujący się otwarciem wewn. terytorium na kontakty bezpośrednie, a zarazem na możność jednostki do ukrycia się przed „okiem” władzy bądź rówieśników i odizolowania, co umożliwia zaspokojenie potrzeby prywatności; dzięki arch. „rozproszeniu przestrzeni” jednostka nie musi już być w szkole dla wszystkich „widzialna”, gdyż to ona przejmuje na siebie odpowiedzialność za czas, tempo, miejsce i sposób realizowanych zadań edukacyjnych; przykładem dostosowania rozwiązań arch. do edukacji postmodernistycznej jest projekt -* Wroc. Szkoły Przyszłości, w którym wykorzystano przestrzeń w sposób wielofunkcyjny — zaproponowano m.in. rozwiązania wielo-traktowe i wielowarstwowe w przekroju pionowym, dzięki czemu wydzielono strefy do zajęć głośnych, cichych i buforowych; zamiast klas lekcyjnych, zaproponowano zróżnicowane co do wielkości pomieszczenia dy-dakt., stosując mobilne przegrody; a.sz. tego typu strukturalizuje przestrzeń pluralistycznie i w sposób otwarty, zachęcając zarazem do innowacji i ciągłego wręcz eksperymentowania; przenikanie się różnych typów pomieszczeń nie jest zaledwie dodatkiem, ale stanowi konstytutywny element procesu uol nia się; tak rozumiana a.sz. podkreśla znad nie poszanowania wielości i różnorodnoll przyzwalając na współistnienie rozmaflyi możliwości edukacyjnych.

Wrocławska Szkoła Przyszłości. Przesłanki ekspfl mentn nad szkołą, red. R. Łukaszewicz, Wrocll 1978; H.P. BUCHEL, J.P. GRUTER Natur lim Sd[ haus, Aarau, Frankfurt am Main, Salzburg 1992,

Argyle Michael (ur. 11 VIII 1925, Notfl gham), psycholog ang.; prof. psychologii sp( w Uniw. w Oksfordzie i czł. Wolfson Coli®] zajmuje się teorią kształtowania określony zachowań oraz umiejętności społ.; prowad eksperymentalne badania uwarunkowań I terakcji społ.; współtwórca „modelu stosu ków międzyosobowych”; współzał. „Bri(|| Journal of Social and Clinical Psycholog)! red. „International Studies in Experimeiit Social Psychology”; 1964-67 i 72-74 pi'g wodn. Sekcji Psychologii Społecznego BrylJ skiego Towarzystwa Psychologicznego; dzieła: Psychologia stosunków międzylu( kich (1991), Reguły życia społecznego. Oh fordzka psychologia społeczna, red. wspńlt z W. Domachowskim (1994), The Social P, chology of Work (1972), The anatomy of rg tionships, wspólnie ż M. Henderson (1984)

ariańskie szkoły -> szkolnictwo ariańskl

arkusz obserwacyjny, kwestionariusz i rejestrowania wyników (spostrzeganych c«l osobowości lub zachowania) podczas bad nia osób bądź grup metodą obserwacji; stoi wany m.in. w pedagogice, psychologii i socj logii.

arkusz organizacyjny placówki ośwl towej: 1) jeden z rodzajów dokumentu placówki oświat., przedkładany przez jej cl rektora do zatwierdzenia na kolejny r szkolny organowi prowadzącemu i nadzór jącemu; 2) elektron, system zbierania danyi

0    placówkach oświat.; a.o. służy żarów kierownictwu danej placówki do usprawni nia organizacji zajęć dydakt., prowadzał) właściwej polityki kadrowej oraz diagnfl zachodzących zmian, jak również organa nadrzędnemu, dostarczając informacji fl zbędnych do podejmowania decyzji finat) dzięki elektron, gromadzeniu danych w J szczególnych placówkach jest możliwe IW rżenie zbiorczych a.o. w gminach, kuralt riach i ich delegaturach, a poprzez to prow dzenie analiz porównawczych, co pozwi precyzyjnie planować koszty utrzymań

1    rozwoju szkół oraz efektywnie sprawoWI nad nimi nadzór pedagogiczny.

frmilll 11 u 1111 .ni (ni 1.1 VI 1795, East Cowes, m i⁴ vi I II-I,¹, (ilwlurd), pedagog, duchowny 4it(iill<łiHnbI. HI2I1-42 kier. i reformator « l^ł(i||l'v. Idm.i stała się wzorem eli-

tnnHi tani............ w Anglii; w programie

iiłMt»iiilt ii|iihiv. języków klas., uwzględnili Imimlę lyngr.ilię, przyrodoznawstwo, iiiiwiif , Hcmentem programu były IH §iy jnupnliiwi' i zabawy ruchowe; star-

i?HH in-ul..... powierzał zwierzchnictwo

uli! mlmln vml l pewien udział w administro-ilitni ——I* 111. |. kl.nil nacisk na wychowanie uIhhIiii- iii,i- Inizlallowanie charakteru wy-Im-iiilhi dążył do wzoru „chrześcijanin p, ę. iillemaiia"; preferował sokratejskie jmd«|.in iv n.uirzuniu; 1841 prof. historii w i ll>nhiiil/.le.

AłNItaim I llldl tur. 9 I 1932), psycholog -llitit ml I 'i,i. prof. Uniw. Kalifornijskiego i "lilii l III,', od 1992 czł. Amer. Akad. tllHIeldiiMni I, I'>/() otrzymał nagrodę Amer. Im bryt hol , zajmuje się metodologią bata m i; żigudoicniami psychologii społ., im in piiililciuulyką relacji wewnątrzgrupo--iih l.iwlnl,mu wpływu społ. i perswazji, ikiilH iuiiIvw.ii |l, a także prewencją AIDS czy aaitiinloiw.ini,mii procesów edukacyjnych; |j ildi 11 i lowtrk - istota społeczna (1978, iyd u |uuu|, Psychologia społeczna: serce i iiHł(ł) iluu,*, wspólnie z T.D. Wilson, R.M. iktlll ,t*|,- o/ Propaganda (1992, wspólnie - 4 u Piaili.oih), Cnoperation in the Class-ijiMin Ilu ligsiiw Method (1996, wspólnie z I Palone)

lllininloa |lac. artes 'sztuki’, liberalis .idiuu. p y ulę do wolności’, 'szlachetny’] -> --lilii o-i W 0111111¹.

#§M#n Ipi iislrlćs 'ćwiczący się’], surowy, j«li»riiilę>llwy slyl życia mający na celu dokonali ule dni liowe człowieka; teoria i prak-IfM a ‘ilęgu korzeniami tradycji filozofii i •llłtl Hidypikloj; została następnie przejęta |.i»S« i lim™ l|auslwo i praktykowana w spo-.ib indywidualny bądź wspólnotowy, w „„e.knulnom I w niektórych zgromadzeniach aloiiii 1111 r/.ynlo polegała na odgradzaniu ił od -wiała, proleslantyzm wprowadzi! no-

t -............. a. jako praktyki „wewnątrz-

. . i u.,«11 polep,ającej na opanowaniu sla-Imiel diulia poprzez zaangażowanie zaw. i Miii*

aebltywimAć |ang. assert 'domagać się i n mu i . 'lwlmlzić'|, umiejętność wyrażania wimiiyi li in zui', opinii, pragnień w sposób i.|. |... ui.i otwarty i pozbawiony lęku, a żarn.nu leMpeldiiiący uczucia i postawy innych

osób; przynależy do kompetencji osobistych jednostki, wyznaczających zachowania w sytuacjach interpersonalnych, których celem jest realizacja cenionych wartości oraz zamierzeń, samoakceptacja oraz obrona pozytywnego obrazu własnej osoby; zachowania a. polegają m.in. na: swobodnym i kontrolowanym prezentowaniu własnych poglądów oraz uczuć w sytuacjach publicznych, umiejętności odmowy spełnienia niestosownych żądań, wyrażaniu niezgody na poniżenie i działania agresywne, a także inicjowaniu, podtrzymywaniu bądź ograniczaniu komunikacji z różnymi osobami; celem podniesienia sprawności funkcjonowania w różnych interakcjach spoi. prowadzi się treningi a. polegające na modelowaniu adekwatnych do sytuacji reakcji werbalnych i niewerbalnych.

Społeczna psychologia kliniczna, red. H. Sęk, Warszawa 1991; M. KRÓL FIJEWSKA Trening asertyw-ności: scenariusz i wykłady, Warszawa 1993; J. FER-GUSON Asertywność doskonała, Poznań 1999.

asocjacja [tac.] -> skojarzenie.

aspiracji poziom, przewidywany przez jednostkę rezultat własnych działań ukierunkowanych na osiągnięcie nakreślonego przez siebie celu; jest zasadniczym kryterium podejmowanych decyzji w tzw. sytuacji otwartej, w której człowiek nie posiada pełnej informacji o możliwych działaniach i ich rezultatach; dodatni lula ujemny wynik porównania p.a. z poziomem wykonania może stanowić jeden ze wskaźników charakteryzujących osobowość jednostki.

aspołeczne zachowanie, działanie jednostki bądź grupy osób wymierzone przeciwko wartościom moralnym i obyczajowym obowiązującym w danym społeczeństwie.

ASSA -> Autorska Szkoła Samorozwoju.

Association for Teacher Education in Europę (ATEE), Towarzystwo Kształcenia Nauczycieli w Europie, zał. 1976; gł. celem jest inicjowanie współpracy pomiędzy specjalistami i instytucjami zajmującymi się teorią oraz praktyką kształcenia i doskonalenia zaw. nauczycieli.

astenik [gr. astheneia 'słabość’], typ osobowości i temperamentu, zw. leptosomatycz-nym, zależny wg -> konstytucjonalnej typologii E. Kretschmera od budowy ciała — osoby wysokie, szczupłe, wątłe, a zarazem egocentryczne, introwertyczne (skierowane „ku sobie”), przejawiające sztywność przyzwyczajeń, wycofujące się i tworzące swój własny świat, skłonne do krańcowych uczuć.