5020057587

I. Funk cj e p ar tli p olityczny ch

Funkcje partii politycznych (Marek Sobolewski) - to zadania, które partia ma do spełnienia i wypełnienia w systemie politycznym danego państwa. Wyróżnia się:

-    funkcje    założone:    przewidziane    do

wypełnienia według danego modelu normatywnego czy teorii socjologicznej,

-    funkcj e wykonywane w praktyce

Partie polityczne od ich powstania do dziś przeszły znacząca    ewolucję.    Uległy zmianie zasady ich

wewnętrznej organizacji, zmieniła się ich rola w życiu politycznym poszczególnych państw, nastąpiło znaczne zróżnicowanie ich charakteru i ich związków z aparatem państwowym. Partie występują jako siła napędowa i motor działania zarówno społeczeństwa jak i państwa.

Klaus von Beyme

Podstawowe funkcje spełniane przez partie polityczne:

-    określenie celów przez tworzenie programów politycznych

-    artykułowanie i agregowanie interesów społecznych

-    mobilizowanie i socjalizowanie społeczeństwa w ramach istniejącego systemu politycznego

-    rekrutowanie elity politycznej i tworzenie rządu

Sigmund Neumann

Cztery podstawowe funkcje partii politycznych:

-    organizowanie chaotycznych żądań społecznych

-    wychowywanie ludzi w duchu odpowiedzialności politycznej

-    spełnianie roli ogniwa łączącego rząd z opinią publiczną

-    selekcja przywódców

Marek Sobolewski

TYzy podstawowe funkcje partii:

-    kształtowanie opinii i postaw politycznych

-    funkcja wyborcza (a w niej tworzenie programów politycznych i selekcja kandydatów)

-    funkcja rządzenia (a w niej kierowanie organami państwowymi i kontrola rządu)

Ryszard Herbut

Partie mają wiele komplementarnych funkcji, z których trzy wydaja się szczególnie istotne:

-    funkcja społeczna (partia jest ogniwem pośredniczącym pomiędzy struktura społeczeństwa a państwa. Partia oferuje wyborcy określoną tożsamość wyborczą, tylko w ten sposób może spełniać funkcje mobilizacyjną)

-    funkcja państwowo-publiczna

-    funkcja organizacyjna

S. M. Lipset i S. Rokkana

Wyróżniają następujące funkcje partii politycznych:

-    funkcje ekspresyjne (wytwarzają retorykę służącą do przekładania sprzecznych potrzeb i interesów w strukturze społecznej na postulaty

działań oraz wywiera naciski w tej materii)

-    funkcje instrumentalne

-    funkcje reprezentacyjne

Funkcja artykulacji i agregacji potrzeb i interesów społecznych - proces artykulacji potrzeb i interesów społecznych wiąże się z ujawnianiem, formułowaniem, hierarchizowaniem i reprezentowaniem w procesie decyzyjnym przez partie polityczne preferencji odpowiednich grup społecznych, będących zwolennikami tych ugrupowań.

-    Funkcja ekspresyjna

-    Funkcja kształtowania opinii społecznej

Funkcja wyborcza - odgrywa doniosła rolę w funkcjonowaniu demokratycznego systemu politycznego. Przez te funkcję uzyskują społeczną legitymizację zarówno zwycięskie ugrupowania, wywodzące się z nich elity polityczne, jak i cały system polityczny. Sobolewski wyróżnia dwa jej składniki:

-    selekcje kandydatów na wybieralne stanowiska

-    formułowanie programu wyborczego

Wybory są zatem decyzja w sprawach zarówno programowych, jak i personalnych, aczkolwiek obydwa elementy mogą odgrywać różne role.

Selekcja kandydatów

Cztery (idealne) typy procesu nominacji kandydatów:

-    nieuregulowany, żywiołowy

-    nominacje przez organy lokalne

-    nominacje przez organy centralne

-    wyb ór przez członków partii

Sześć najczęściej występujących typów procesu nominacji kandydatów:

-    władze centralne partii politycznych całkowicie kontrolują wybór kandydatów

-    władze lokalne partii proponują zestaw kandydatów, lecz ostateczną decyzję podejmują organy centralne partii

-    władze centralne partii dostarczają listę nazwisk kandydatów, z której organa lokalne partii mogą wybrać listę ostateczną

-    władze lokalne partii decydują, za zgodą organów centralnych partii, włączając w to prawo dodawania oraz usuwania nazwisk kandydatów według ustalonych warunków

-    organa lokalne partii całkowicie kontrolują proces selekcji kandydatów i podejmują ostateczna decyzję

-    proces selekcji kandydatów dokonywany jest przez członków (wyborców) poszczególnych partii politycznych lub nawet przez bezpartyjnych w drodze glosowania

Formułowanie programu

Wyróżnia się dwa zasadnicze modele procedur układania programu (platformy wyborcze):

-    opracowanie programu wyłącznie lub w dużej mierze przez indywidualnych kandydatów

-    powierzenie redakcji programu wyborczego