1299076284

Narodziny dziecka (locija) 65

to już wszyscy zaraz muszą dokoła wiedzieć, że się ogłasza: „od tego czy tego dnia jestem w ciąży...” U nas nikomu się nie mówi, jak dopiero ktoś zauważy, bo już widać, że ta to będzie miała dziecko, to jeden drugiemu powie po cichu, ale głośno wszystkim się o takiej sprawienie mówi. Wiadomo, że to normalna rzecz, ale już tak jest. Nawet w domu, jak kobiety mieszkają razem, to córka też się przed nimi nie przyzna... Tak! Nie przyjdzie i nie powie: wiesz mamo, tego i tego będę miała dziecko. Matka też albo sama zauważy i dopiero wie, albo jak ktoś inny zauważy, na przykład na ulicy... Jeden drugiemu powie i w końcu tej matki też zapytają. A wiesz ta twoja córka to chyba będzie miała dziecko. Także matka też nie wie od razu. (Les. 4)

Z tych samych powodów (tabu seksualne) nie rozmawia się również o samym porodzie — według większości respondentów jest to zabronione. Z cytowanej wyżej wypowiedzi wynika jeszcze ieden problem, mianowicie dotyczący sposobów wychowywania chłopców i dziewcząt. Ma on szerszy wymiar, wiąże się bowiem ze stratyfikacją płci, charakterystyczną również dla kultury Romów. W społecznościach romskich chłopcy już od wczesnego dzieciństwa są bardziej uprzywilejowani od dziewcząt. Potwierdzają to nie tylko wypowiedzi respondentów, które udało mi się uzyskać, ale również dostępna literatura cyganologiczna. Zdaniem socjologów, płeć w znaczeniu kulturowym odróżnia kobiety od mężczyzn, uwzględniając ich cechy kulturowe i zajmowane pozycje w strukturach społecznych. Stratyfikację pici w danym społeczeństwie uzasadnia nierówny udział obu płci w takich dobrach, jak władza, prestiż czy pieniądze. Podtrzymywana jest ona przez wzajemnie wzmacniające się: socjalizację, identyfikację z daną płcią, wiedzę na temat każdej z tych płci. Na podstawie podziału społeczeństwa na mężczyzn i kobiety przekonania i normy kulturowe wskazują na pozycje, jakie powinni oni zajmować i jakie role związane z tymi pozycjami odgrywać¹⁴.

Respektowanie tabu seksualnego polega również na zwróceniu szczególnej uwagi na to, by kobieta ciężarna nic kalała („zanieczyszczała”) swoją obecnością otoczenia oraz innych członków grupy. Zakazy te są ściśle powiązane z systemem mageripen, ale Romowie często uzasadniali taką sytuację właśnie ową społecznie narzucaną wstydliwością.

Istotnym zakazem obowiązującym w kulturze Romów, a łączącym w sobie aspekty społeczno-obyczajowe, wierzeniowe i etyczne, jest całkowity zakaz przerywania ciąży. Aborcja to przewinienie przeciwko całej społeczności romskiej. Rozumiana jest jako celowe zabicie Roma, czyli morderstwo. Istotne jest również i to, że przez aborcję dopuszcza się do zabicia dziecka, które jest wartością kulturową, dającą gwarancję kontynuowania tradycji, jest celem i sensem istnienia rodziny. Jest to ponadto ciężkie przewinienie — grzech — wobec wyznawanej religii. Aborcja jest również działaniem nieetycznym, bo po co wiązać się z drugim człowiekiem i zakładać rodzinę, jeżeli wynikiem tego związku nie jest posiadanie dzieci, lecz ich zabijanie. Dopilnowanie urodzenia poczętego dziecka jest obowiązkiem rodzin obu stron — dopuszczenie do aborcji byłoby dla nich kalające. Należy jednak pamiętać, że jeżeli już do niej dochodzi bez wiedzy i przyzwolenia rodziny, to nie po-

J. H. Turner, op. cit., s. 138-143.