8748915694

18    Badania geograficzne nad Polską północno-zachodnią.

Szereg- teras wyższych od zalewowej otwiera poziom od 4 do 6 m nad średni stan NX^arty. Jest to terasa dolna nie podlegająca już zwykłym wylewom. Składa się ona z piasków rzecznych i częściowo z iłów poznańskich. Terasa ta, tak ze względów morfologicznych, jak i z powodu zalegania na niej pewnych stanowisk prehistorycznych (neolit), których niema na niższym poziomie, zasługuje na odrębne jej potraktowanie. Nie można ujmować jej łącznie z zalewową, lecz należy wyróżnić ją, uważając ją za poziom równorzędny z pozostałemi wyższemi terasami. Wykazuje ona (por. mapkę) pewną ciągłość, układając się mniej więcej równolegle do rzeki i do teras wyższych. Wskutek przecież rozwiniętej obecnie erozji bocznej, została ona tu i ówdzie zniszczona. Na prawym brzegu ciągnie się od Rogalinka do Czapur. Później zauważamy ją dopiero koło Czerwonaku i powyżej Promnic. Na lewym brzegu można odczytać jej ślad pod Niwką i dalej, poniżej Naramowic.

Nieco wyższy poziom od 7 do 13 m nad zwierciadłem Warty reprezentuje terasa środkowa, która podobnie jak i dolna, zbudowana jest z materjałów akumulacyjnych i z iłów poznańskich. Występuje także fragmentarycznie. Na prawym brzegu ciągnie się od Rogalinka do zakrętu Warty poniżej ujścia Wirynki. Krawędź jej niezbyt wyraźnie zaznaczona, przebiega daleko od rzeki. Gorzej wykształconą widzimy między Starołęką (stacja kolejowa) i Cy-biną, która wraz z Główną przecina ją w dalszym przebiegu. Mniejszy jej fragment występuje poniżej Czerwonaka. Dopiero od Owińsk do Małej Gośliny ciągnie się najpiękniej w całej dolinie wykształcona krawędź owej terasy (por. ryc. 3). Na lewym brzegu wyraźnie przebiega koło Mosiny i Pusz-czykówka. Około Lasku obserwujemy wyspę terasy środkowej, odciętą przez dawne koryto Warty. Dalszy ciąg tej terasy biegnie aż do Junikowskiego potoku. Poniżej Poznania przebiega koło Naramowic i wyżej Biedruska.

Terasy średnia i dolna mają wiele cech wspólnych. Charakteryzuje je przewaga materjału akumulacyjnego, reprezentowanego przez drobne piaski dolinne, które dały podstawę niezgorszej lekkiej glebie z wysokim poziomem wód gruntowych. Stoki tych teras są zazwyczaj łagodne i nie przedstawiają większej trudności w komunikacji poprzecznej. Wzdłuż krawędzi, zwłaszcza terasy środkowej, wyciągają się wsie z linijną tendencją rozwojową. Większą część powierzchni tych teras zajmują pola uprawne. Występują tu także lasy mieszane. Wydm prawie brak na tych obszarach, jeno na terasie środkowej widzi się raczej rozwiewane pola lotnych piasków dolinnych.

Zupełnie inny charakter posiada najwyższy, zachowany poziom dolinny, reprezentowany przez terasę górną, której kant dolny wyniesiony jest od 15 do 21 m nad poziom Warty. Zbudowana jest wyłącznie z glin (przeważnie) i piasków morenowych. Stanowi wyraźny stopień o znacznej spadzistości, trudnej do pokonania. Zachowała się po obu stronach Warty tylko tu i ówdzie. Na prawym brzegu występuje koło Rogalina i Rogalinka. Potem ukazuje się dopiero poniżej ujścia Kopyla, ciągnąc się jeno do Minikowskiego potoku,