82 Badania geograficzne nad Polską północno-zachodnią.
82 Badania geograficzne nad Polską północno-zachodnią.
Ryc. 1. Typ osiedli skupionych— wsie dworskie. Wycinek mapy 1 : 25.000. Nr. 1721 —
Concentration en domaine. Extrait de la carte 1 : 25.000. Nr. 1721.
Osiedla skupione możemy podzielić na dwa odrębne typy. Typ wsi dworskiej i wsi zagrodniczej. Wieś dworska przedstawia się w krajobrazie następująco (ryc. 1): w czworobok regularny są zamknięte długie budynki, zabudowania dworskie, przytykają do drogi głównej szeroką wjazdową bramą lub łączą się z drogą główną drogą boczną. Wzdłuż dróg bocznych lub bardzo często wzdłuż drogi głównej stoją rzędem budynki mieszkalne pracowników dworskich, t. zw. czworaki, które różnią się zasadniczo od zabudowań wsi zagrodniczych. Są to długie, kilkurodzinne domy; obok stoją nędzne, ciasne chlewy w zaniedbanych, małych ogródkach. Wszędzie prawie występują charakterystyczne ziemianki, kryte słomą i gałęziami. Wszystko to razem nie-opłocone, z każdej strony dostępne, różni się od zamkniętej płotem, czworo-kątnie zabudowanej zagrody. Dwór jest w pojęciu gospodarczem jednem gospodarstwem rolnem, jednak jest skupieniem kilku do kilkudziesięciu gospo-