1999020642

(33) ZARYS HYDROGRAFII BAŁTYKU 33

Gdyni i Gdańska przychodzi z (i cm, do Kłajpedy z 4,5 cm, zaś dalej na północ wysokość fali jeszcze bardziej maleje. Natomiast w zatokach Fińskiej i Botnickiej stwierdził Witting (47) jakoby lekki wzrost wysokość fali przypływu: Hango 5,0 cm, Draghallan 2,7 cm, Katan 3,0 cm.

tala pizypływu idzie w Bałtyku z okresem 24-o godzinnym, a nie 12-to godzinnym, jak na oceanie. Nieznaczny wpływ na wodostan, jaki wywieiają przypływ i odpływ w Bałtyku, sprawia, że mapy morskie podają głębokości od średniego wodostanu, a nie od poziomu najniższego lub średniego odpływu, jak na innych morzach.

Prądy, wynikające z przypływu, mogą mieć szybkość kilku centymetrów na sekundę.

halo w a n i e. Morze Bałtyckie ma ustaloną wśród żeglarzy złą opinię z powodu złośliwego, krótkiego i bardzo nieprzyjemnego falowania i częstej martwej fali, zjawisk wynikających z małych rozmiarów i płytkości basenów. Nieco dłużej wiejący wiatr może rozkołysać całą masę wody i spowodować t. zw. fale stojące czyli sejsze.

Falowanie opracowane jest systematycznie tylko w zatoce Fińskiej (Ber es kin). Badania przeprowadza się bądź z brzegu, bądź z zakotwiczonych statków', zwykle latarniczych, a prócz obserwacyj wizualnych używa się przyrządów do mierzenia wysokości fali (statosko-py, tyczki zakotwiczone z pływakami itp.).

Kształt i wielkość fali zależy nie tylko od wiatru, ale również od ukształtowania poziomego danej części morza, profilu dna, wymiarów basenu itd. Wysokość fal, wywołanych wiatrem może dochodzić na Bałtyku maksymalnie do 5 metrów, co odpowiada sile wiatru 8—9 stopni Beaufort a.

Falowanie wewnętrzne. Z teoretycznych rozważań H e 1 m h o 11 z’a i S t o k e s a wynika, że falowanie może nastąpić również na kontakcie dwóch różnych warstw wody. W praktyce zostało takie falowanie wewnętrzne po raz pierwszy na Bałtyku wykryte i opisane przez O. Petterssena w północnej części dużego Bełtu. choć przypuszczał on najpierw, że jest to rodzaj wewnętrznego przypływu i odpływu o okresie 12 godzin. Zazwyczaj wierzchołkowi fali wewnętrznej odpowiada dół fali na powierzchni i naodwrót.

Falowaniem wewnętrznym przelewa się woda słona przez cieśniny duńskie do Bałtyku. Derugin (17) wykrył fale wewnętrzne nawet w zatoce fińskiej, gdzie mają one występować zwłaszcza w porze zimowej, gdy zatoka pokryta jest lodem. Podczas takiego przypływu fali

Przegiął Geograficzny, t. XVI, 1936