1999020623

(27) ZARYS HYDROGRAFII BAŁTYKU 27

przyczynić obok wspomnianych wyżej czynników małego parowania i dopływu słodkich wód rzecznych również powolne wynoszenie dna cieśnin duńskich, co z czasem ma zupełnie odciąć komunikacje Bałtyku z otwartym oceanem.

Nie należy jednak oczekiwać zupełnego odcięcia, gdyż obfitość wód rzecznych uchodzących do Bałtyku będzie zawsze powodowała utrzymanie choćby wąskich rynien odpływowych, na wzór zachowanych dotychczas brózd odpływu ancylusowego na dnie w Bełtac i Kattegacie.

Próba obliczenia czasu potrzebnego do zupełnego wysłodzenia w obecnych warunkach, wyłączając dopływ słonej wody oceanicznej, dokonana przez Ber g a (3) wykazała, że Bałtyk wysłodziłby się w ciągu 94 lat do 10% obecnej słoności, w ciągu 184 lat do 1 %. Ponieważ wysłodzenie nie następuje, to było to dla Berga również dowo em, że musi istnieć dość znaczny dopływ wody słonej. W trakcie swyc i obliczeń przyjął on, że w ciągu jednego roku przelewa się przez cieśniny duńskie w jednym i drugim kierunku około 2.000 km³ wody, co stanowi mniej więcej czternastą część masy wody w Bałtyku.

5. INNE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE WODY.

O ę s t o ś ć w o d y. W wodzie morskiej rozpuszczonych jest wiele soli, przede wszystkim: chlorek sodu NaCl (w' wodzie oceanicznej 20,8 gr na 1000 gr wody), chlorek potasu KC1, chlorek magnezu MgCl₂ (3,3 gr), siarczan magnezu MgSO„ gips CaS0₄ i inne w mniejszych ilościach. Zawartość chlorku sodu wynosi 78% wszystkich innych soli. Mamy więc do czynienia z roztworem rozcieńczonym, do którego stosują się odpowiednie prawa fizyczne. Przede wszystkim roztwór ten posiada większą gęstość właściwą niż woda chemicznie czysta. W wodzie oceanicznej, o zasoleniu 35"/',„„ teoretyczna gęstość wody wynosi przy 0° — 1,0281.

W’ Bałtyku, gdzie zasolenie jest dużo mniejsze od oceanicznego, gęstość wody jest oczywiście o wiele mniejsza. W miesiącach letnich może gęstość w^rody w wiku Botnickim wynosić tylko 1,001; największe wartości osiąga ona w Skagerraku, gdzie prawie cały rok mamy 1,025.

W lutym na powierzchni basenu centralnego notujemy gęstość około 1,005, w morzu Bełtów 1,007 do 1,017, w Kattegacie dochodzi ona do 1,020 a w Skagerraku zbliża się do oceanicznej — 1,027. Na dnie basenu centralnego panuje gęstość od 1,009 do 1,013. Największy przyrost gęstości z głębokością zaznacza się dopiero w warstwach dennyc i \vodv.