1999020629

ZARYS HYDROGRAFII BAŁTYKU 29

6 e h r k e tłumaczy wahania przezroczystości w ciągu roku obecnością i zanikaniem planktonu, który się w olbrzymich ilościach pojawia na wiosnę i jesienią, co łącznie z większą ilością zawiesiny mineralnej wpływa na zmętnienie wody.

Pomiary L e b i e d i n c e w’a (26‘) w 1908 roku dały w średniej dla Bałtyku właściwego 9,0 m, przy maximum 10,2 a minimum 7,2 m; w zatoce Fińskiej średnia przezroczystość wynosiła 0,25, minimum 4,2 m.

Z a w a r t o ś ć g a z ó w. Woda morska absorbuje gazy, znajdujące się w atmosferze; niektóre wchodzą z nią w ścisły związek chemiczny, jak dwutlenek węgla, inne zaś są absorbowane tylko jako mieszanina fizyczna i mogą być przy wyższej temperaturze lub niższym ciśnieniu uwolnione. Ta absorbcja fizyczna podlega prawu Daltona, mówiącemu, że pewna ilość cieczy może przy danym ciśnieniu absorbować tylko pewną określoną ilość gazu. W powietrzu, jak wiemy, stosunek tlenu do azotu wynosi jak 21 : 78; gazy te, zaobsorbowane przez wodę mają się jak 34,6 : 61,8 przy temperaturze 0", a jak 33,3 : 63,6 przy 30° C, czyli w wodzie jest w tej samej objętości znacznie więcej tlenu niż w powietrzu.

Zawartość tlenu w wodzie decyduje o życiu organicznym; większość rył) jest przystosowana do niewielkiej ilości, wynoszącej do 8 cm³ tlenu w litrze wody. Taki też procent tlenu znajdujemy prawie w całym Bałtyku na powierzchni. Nieco inaczej jest w warstwach dennych, a zwłaszcza w głębokich nieckach i kotlinach, które są bardzo słabo wentylowane i odnawiają wodę przeważnie tylko raz na rok (a Go-llandzka nawet raz na kilka lat). Po wlaniu się świeżej wody do niecki zostaje stopniowo zużyty tlen, którego zawartość spaść może nawet do I cnP/litr; woda taka staje się natomiast bogatsza w tlenek węgla. Pomiary niemieckie wykonane w latach 1902 do 1906 wykazały w niecce Bornholmskiej następujące stosunki:

	Temp.	Zasól.	Tlen cm*
W sierpniu i listopadzie 1902 była ta sama woda......	4.5°	o §	3.4
W maju 1904 woda się odnowiła.	3.1	18	4.8
W 1905 były małe zmiany, a w 1906 znowu świeża woda . .	5.0	16	5.5
W misie gdańskiej było podobnie: W 1902 stara woda......	5.6	12	1.0
W 1903 odnowiona......	3.4	13	5.5
W listopadzie 1904 odnowienie .	5.6	13	5.1