2212788227

Wspomnienia i Rozważania 85

radykalizm i bezkompromisowość krytyki, potęgowane młodzieńczą niecierpliwością i bunt. ciągle jeszcze w przeważającej części o socjalistycznej orientacji.

Krytykowano m.in. skostnienie struktur Związku, biurokratyzację. przekształcanie ruchu społecznego w swoisty urząd ds. młodzieży, zobojętnienie na jej sprawy, ograniczanie samodzielności, nadmierne podporządkowanie się PZPR. Krytyka, jeśli oceniać ją z perspektywy minionych lat, była uzasadniona, choć często przesadna i nie zawsze sprawiedliwa Kto żył w tamtym czasie, pamięta jak burzliwe, ostre, ale i żarliwe, pełne pasji i chęci zmian były toczone wówczas spory i dyskusje. Wyrażono poglądy, ze socjalistyczne cele ideowe i wychowawcze, których większość działaczy nie kwestionowała, trzeba osiągać innymi niż w ZMP metodami. Z tych ocen wyłączam oczywiście prawicowy nurt krytyki, który również dochodził do głosu. Różnie można dziś, po latach, w świetle późniejszych, zwłaszcza ostatnich dramatycznych doświadczeń oceniać te dyskusje, ale wówczas wpływały one na kształtowanie się poglądów aktywnej części młodego pokolenia. W rezultacie, m.in. ulegały intensyfikacji dążenia licznych środowisk młodzieży do tworzenia własnych, autonomicznych organizacji.

Z luźnych początkowo grup i związków, z początkiem grudnia 1956 roku powstały dwie znaczące organizacje - Rewolucyjny Związek Młodzieży i Związek Młodzieży Robotniczej Znaczące, bo obok nich wyrastały jak grzyby po deszczu również inne. o mniejszych wpływach. Nieco później odrodziła się środowiskowa silna organizacja młodzieży wiejskiej - ZMW. Różnice między ZMR i RZM. zwłaszcza w początkowym okresie, wynikały, jak sądzę, m.in. z odmienności środowisk, z których wywodzili się inicjatorzy ruchu i jego zwolennicy. Z pewnym uproszczeniem można powiedzieć tak: w RZM skupiali się. pochodzący z kręgów inteligencji humanistycznej studenci i młodzi, początkujący pracownicy naukowi uniwersytetów i uczelni o zbliżonym profilu, uczniowie starszych klas szkół ogólnokształcących oraz - najmniej liczni - młodzi robotnicy z wielkomiejskich przedsiębiorstw przemysłowych. Związek Młodzieży Robotniczej przyciągał natomiast głównie wykwalifikowanych młodych robotników, techników, inżynierów, ekonomistów ze średnich i dużych aglomeracji gospodarczych oraz studentów wyższych szkół politechnicznych i ekonomicznych, młodych pracowników naukowych tych uczelni i tzw. branżowych instytutów badawczych.

WYBÓR CELÓW

Odmienność środowisk, z których wywodziła się większość członków i sympatyków Rewolucyjnego Związku Młodzieży i