3870136275

KPP 3/2007 63

____ _Problem „Prawa karnego międzynarodowego"

międzynarodowego (np. wprowadzenie znamion przestępstw przeciwko ludzkości w postaci czystek etnicznych). Z tego też powodu, mimo że statut MTK najpełniej ze wszystkich dotychczasowych aktów stanowiących podstawy działania międzynarodowych trybunałów karnych wyraża obecny stan rozwojowy prawa karnego międzynarodowego, jego relacje z prawem zwyczajowym nie są jednoznaczne - w niektórych przypadkach statut dodaje pewne elementy zbrodni i zasad odpowiedzialności do dotychczasowego orzecznictwa trybunałów ad hoc i prawa zwyczajowego, w innych pozostaje wobec nich w istotnym nieraz regresie¹³.

Należy jeszcze zwrócić uwagę na to, że zdecydowana większość norm zwyczajowych z zakresu prawa karnego międzynarodowego powstała w wyniku wynoszenia na poziom ponadnarodowy sposobów argumentacji prawniczej stosowanej przez sądy krajowe w sprawach z zakresu bezprawia o charakterze zbrodni międzynarodowych. Innymi słowy, w procesie kształtowania się wspólnego języka dogmatycznego prawa karnego międzynarodowego oraz jego reguł odegrały istotną rolę różne tradycje prawne radzenia sobie z przypadkami prawnymi, w tym zasadniczą rolę odegrało zderzenie między kulturą common law, nawiązującej do autorytetu rozumowania prawniczego, i kontynentalną, opartą na ideale koherentnego, prospektywnego systemu prawa. Przemieszanie się kultur spotęgował udział prawników z różnych tradycji w działalności międzynarodowych trybunałów karnych. Spowodowało to kształtowanie się norm odpowiadających zawartości części ogólnej prawa karnego na drodze przemieszania się konstrukcji występujących w różnych krajach i tradycjach prawnych, jak również odmienny sposób traktowania precedensów w działalności orzeczniczej trybunałów przez sędziów. Tożsamość prawa karnego międzynarodowego wyznacza siatka konstrukcji i pojęć z zakresu zasad indywidualnej odpowiedzialności karnej utkana z różnych tradycji prawnych, wymuszająca kształtowanie się odrębnej doktryny prawa karnego międzynarodowego¹⁴.

Proponowana definicja prawa karnego międzynarodowego (sensu stricto) oznacza postrzeganie jej jako wyodrębnionej części prawa międzynarodowego, równoległej do prawa międzynarodowego publicznego¹⁵, zawierającej normy o charakterze penalnym. Propozycja ta pozwala wydobyć konsekwencje normatywne na poziomie wykładni i stosowania prawa związane z przemieszaniem się struktur prawnokarnych i prawa

¹³ A. Cassese, International Cńminal...; G. Werle, op.cit.; M. Płachta, Międzynarodowy trybunał karny, Zakamycze 2004, t. 1.

¹⁴ Ibidem.

Nawiązuję tu do propozycji J. Gilasa - tenże, op.cit., s. 96-97.