3870136278

KPP 3/2007 67

____Problem „Prawa karnego międzynarodowego*

prac przygotowawczych, przy czym zbiega się z doświadczeniami w adaptacji ogólnych zrębów katalogu źródeł prawa międzynarodowego do norm prawa karnego międzynarodowego zgromadzonymi w działalności trybunałów ad hoc. Z tego też powodu, podobnie jak miało to miejsce w przypadku oceny mocy autorytatywnej katalogu zawartego w art. 38 statutu MTS, także tym razem rola systematyki źródeł prawa właściwego dla MTK wynika z szerokiej ratyfikacji statutu tego trybunału, jak również praktyki dotychczas działających międzynarodowych organów sądowych.

Ratyfikacja statutu rzymskiego ma również wpływ na sposób korzystania przez trybunały ad hoc z właściwych dla nich źródeł prawa. Stosownie bowiem do stopnia kompleksowości regulacji przewidzianej w statucie MTK - jako traktatu wielostronnego - inne umowy międzynarodowe tracą nieco na znaczeniu jako samodzielne źródło prawa karnego międzynarodowego. Wynika to również ze ścisłego związku między międzynarodowym prawem humanitarnym, wyrażonym w konwencjach genewskich, protokołach dodatkowych i innych konwencjach z tej dziedziny, a zwyczajem międzynarodowym. Większość z konwencji składających się na międzynarodowe prawo humanitarne kodyfikuje w istocie zwyczajowe normy prawa międzynarodowego lub też było inspiracją dla ich rozwoju¹⁹.

Trzeba również zwrócić uwagę na przyjętą w statucie MTK formułę „stosowania [przez trybunał jako prawa właściwego] odpowiednich traktatów", która - stosownie do woli wyrażanej w trakcie prac przygotowawczych - ma stanowić formę słabszą niż bezpośrednie stosowanie konkretnych traktatów²⁰. Oznaczać to może nawiązywanie do innych niż statut MTK norm traktatowych w zasadzie jako do dowodu potwierdzającego kształtowanie się normy zwyczajowej prawa karnego międzynarodowego, a nie odpowiednie stosowanie dyspozycji tych norm do nieco odmiennych stanów faktycznych, jak zwykle oddaje się istotę „odpowiedniego" stosowania przepisów. W związku z powyższym traktat może być w tym rozumieniu „odpowiedni", gdy bezpośrednio reguluje daną sprawę rozpatrywaną przez trybunał albo - wobec jego powszechnej ratyfikacji - stanowi dowód istnienia „zasad i reguł prawa międzynarodowego".

¹⁹    Strukturę i treść norm zwyczajowych międzynarodowego prawa humanitarnego - odtwarzanych na podstawie kompleksowych źródeł kształtujących normy prawa zwyczajowego - opisuje szeroko imponujące studium prowadzone pod auspicjami Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża pt. Customary International Humanitarian Law, (red. J.-M. Henckaerts, L. Doswald-Beck), Cambridge 2005.

²⁰    M. Płachta, op.cit., s. 541-542.