3870136298

KPP 3/2007 89

_________Problem „Prawa karnego międzynarodowego"

Przełomowe dla rozwoju prawa karnego międzynarodowego znaczenie międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc dla byłej Jugosławii i Rwandy wynika jednak z intensywniejszego niż wynikałoby to z Konwencji wiedeńskiej wykorzystania w odkrywaniu treści zakazanego bezprawia dyrektyw wykładni teleologicznej. W sprawie Aleksow-ski⁵⁶ trybunał rozszerzył kategorię „osób chronionych" zawartą w konwencjach genewskich na uczestników tzw. czystek etnicznych i uczynił to odwołując się do przedmiotu i celu tych konwencji. W sprawie Tadi-cia⁵⁷, trybunał opowiedział się za szeroką interpretacją art. 5 statutu, przewidującego definicję zbrodni przeciwko ludzkości, wskazując na to, że „celem twórców statutu było zapewnienie karalności wszystkich czynów o charakterze zbrodni przeciwko ludzkości, w tym także tych, które wypełniając znamiona strony przedmiotowej właściwe dla tych zbrodni nie muszą być popełnione z powodów politycznych, rasowych lub religijnych, wyszczególnionych w art. 5 lit. h statutu W świetle celów humanitarnych, które przyświecały twórcom statutu, trudno zrozumieć dlaczego zbrodnie te miałyby dotyczyć tylko ograniczonej liczby zachowań opisanych w skromnym pod względem treści artykule jako „zbrodnie przeciwko ludzkości", pozostawiając na boku całą grupę innych postaci poważnego, rozległego lub systematycznego działania przestępczego skierowanego przeciwko cywilom tylko z tego powodu, że sprawcy nie działali dla celów dyskryminacji". Przywoływana wcześniej sprawa Delalić⁵⁸ stała się również okazją do szerszej wypowiedzi trybunału dotyczącej dyrektyw interpretacyjnych w zakresie wykładni teleologicznej: „Wykładnia teleologiczna (jak jest ona określana w doktrynie prawa kontynentalnego) odpowiada przyjętej w systemach anglosaskich tzw. misćhief rule [która po raz pierwszy została sformułowana przez angielski sąd Exćhequer w Heydon's case z 1584 r.]. (...) Wymaga ona dla ustaleniu celu ustawodawcy odpowiedzi na cztery pytania: (a) jakie było common law przed wprowadzeniem ustawy, (b) jaka była szkoda (misćhief), której common law nie rozwiązywało, (c) jakie środki naprawcze przyjął Parlament, w końcu (d) jaki była prawdziwy powód do przyjęcia danej postaci rozwiązania prawnego". Konkluzją tego rozważania było przyjęcie uprawnienia trybunału do analizy teleologicznej postanowień statutu ze względu na kontekst prac przygotowawczych i kontekstu wydarzeń prowadzących do jego przyjęcia. Dodać do tego należy również i ten pogląd tego samego

⁵⁶    MTKJ, Appeals Chamber, IT-95-14/1-A, wyrok z 24.3.2000 r., pkt 152.

⁵⁷    MTKJ Appeals Chamber, IT-94-1-A, wyrok z 15.7.1999 r., pkt 285.

⁵⁸    MTKJ Trial Chamber, IT-96-21, wyrok z 16.11.1998 r., pkt 163-164.