3870136305

KPP 3/2007 95

_____________Problem „Prawa karnego międzynarodowego"

podstawie statutu MTK tylko te osoby, których czyn w chwili popełnienia stanowił zbrodnię podlegającąjego jurysdykcji, przy czym reguła ta, zgodnie z ust. 3, „nie stoi na przeszkodzie uznania jakiegokolwiek zachowania za przestępstwo na podstawie prawa międzynarodowego, niezależnie od niniejszego statutu". Ta klauzula oddziaływuje w dwóch kierunkach. Po pierwsze, oznacza to możliwość skonstruowania podstawy indywidualnej odpowiedzialności karnej na podstawie norm prawa karnego międzynarodowego umieszczonych w porządku prawa międzynarodowego poza statutem MTK, oczywiście dla potrzeb realizacji tej odpowiedzialności przed innym organem sądowym. Po drugie, w nawiązaniu do art. 10 statutu MTK, zadeklarowano w ten sposób możliwość niezależnego rozwoju norm zwyczajowych poszerzających zakres bezprawia i zasady odpowiedzialności ponad te, które wymienia statut. O ile zatem sam statut może mieć wpływ na kształtowanie się norm zwyczajowych, o tyle zasady te zachowują względem niego status niezależnej części prawa karnego międzynarodowego i stanowią część prawa właściwego, którą w ramach swej jurysdykcji MTK wykorzystuje stosownie do schematu źródeł prawa zawartego w art. 21. W konsekwencji, statut przewiduje wykładnię uwzględniającą treść norm zwyczajowych i zmierzającą do osiągnięcia z nimi zgodności, jednak pod warunkiem braku jednoznacznej regulacji w zakresie statutowej typizacji zbrodni i nie wykroczenia poza zakres rodzajów zbrodni przekazanych do właściwości rzeczowej. Dość nietypową postać szczegółowej dyrektywy tej treści statut przewidział w art. 8 ust. 2 lit. b i e. Mianowicie, statut przewiduje typizację zbrodni wojennych w obu wypadkach jako „inne poważne naruszenia praw i zwyczajów prawa międzynarodowego mających zastosowanie do konfliktów zbrojnych o międzynarodowym charakterze", po czym dopowiada, że to, co stanowi poważne naruszenie ma być odtworzona „w obrębie ustalonych ram prawa międzynarodowego" (within established framework of international law). Ostatnia fraza została zgubiona w oficjalnym przekładzie na j. polski, a oznacza, że trybunał w badaniu wypełnienia przez sprawcę znamion zbrodni wojennych wyszczególnionych w tych dwóch przepisach jest w pierwszej kolejności zobowiązany ustalić, czy na dane zachowanie jest uznawane za poważne naruszenie odnośnych praw i zwyczajów i - co więcej - stanowi formę karalnego bezprawia. Dopiero potem statut precyzuje niektóre z form sprawczych w ramach tych kategorii czynów bezprawnych na podstawie norm pozastatutowych.