3870136285

___Problem .Prawa karnego międzynarodowego* KPP 3/2007

75

w przypadku chociażby zasady nullum crimen sine lege, której elementy cieszą się statusem zasad ogólnych prawa karnego międzynarodowego lub zasad ogólnych uznanych przez narody cywilizowane), a raczej stanowi efekt różnych metodologii ich tworzenia, miejsca i niekiedy funkcji, jakie pełnią w strukturze argumentacyjnej międzynarodowych organów sądowych.

Zasady ogólne prawa karnego międzynarodowego wykształciły się stopniowo z przenoszenia zasad odpowiedzialności karnej lub procesu karnego na poziom ponadnarodowy, w szczególności do statutów międzynarodowych trybunałów karnych i konwencji regulujących podstawowe elementy bezprawia międzynarodowego. Można zaliczyć do nich wspomnianą już zasadę nullum crimen sine lege, domniemanie niewinności, koncepcję rzetelnego procesu. Poprzez ich inkorporację do struktury norm traktatowych i zwyczajowych uzyskują one samodzielny status jako normy optymalizujące realizację pewnych wartości - najczęściej

0    charakterze gwarancyjnym - w porządku prawa karnego międzynarodowego. Niekiedy, niektóre z tych norm mogą cieszyć się mniej doniosłym statusem reguł, a więc norm porządkujących indywidualną odpowiedzialność karną międzynarodową i proces karny międzynarodowy, które można albo zrealizować w pełni, albo naruszyć. Charakter tych norm powoduje, że w porównaniu do zasad - odgrywają one mniejszą rolę poza systemem jurysdykcyjnym danego organu sądowego³⁸.

Zasady ogólne prawa międzynarodowego, które mogą wspierać normy zaliczone do wcześniejszej kategorii, stanowią zespół norm tworzonych w wyniku generalizacji cech ustroju prawa międzynarodowego.

Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 2625(XXV) z 24.10.1970 r. w sprawie zasad prawa międzynarodowego wymierza m.in. obowiązek współpracy państw w dziedzinie utrzymania pokoju międzynarodowego, humanitarnej, zobowiązanie do pokojowego załatwiania sporów, nieinterwencję w wewnętrzne i zewnętrzne sprawy innych państw³⁹. Składają się na nie również podstawowe zasady w rozstrzyganiu problemów prawnych, takie jak „ogólne zasady sprawiedliwości stosowane przez prawników

1    stosowane przez sądy wojskowe, do których odwoływał się Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze"⁴⁰, lub bardziej podstawowe kategorie materialnoprawne, jak „zasada ogólna poszanowania godności

³⁸    A. Cassese, International Criminal....

³⁹    Zob. W. Czapliński, A. Wyrozumska, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2004, s. 119.

⁴⁰    Kupreśkić i inni, MTKJ, Trial Chamber, wyrok z 26.2.1999 r., IT-95-16-T, pkt 717.