3870136297

KPP 3/2007 Michał Królikowski 88

z ich zwykłym znaczeniem. Jednocześnie zastrzega, że ma to również nastąpić w świetle przedmiotu i celu traktatu, a zatem pozwala odwołać się przy ustalaniu treści zapisów konwencji do kategorii regulowanych spraw, jak również celu wprowadzenia regulacji (wykładnia teleologicz-na). Na gruncie prawa karnego międzynarodowego może to odpowiednio oznaczać odwołanie się do kategorii rodzajowych i partykularnych dóbr chronionych, jak również do celów odpowiedzialności karnej, zarówno represyjnych, prewencyjnych, jak i gwarancyjnych. W końcu, konwencja wprowadza dyrektywę w postaci uwzględnienia kontekstu traktatu, który obejmuje systematykę jego postanowień, jak również różnego rodzaju porozumienia i wypowiedzi towarzyszące jego zawarciu. Pierwszy sposób odczytania istoty kontekstu traktatu oznacza wprowadzenie dopuszczenie dyrektywy wykładni systemowej w ramach aktu prawnego, zaś drugi - ze względu na powiązane merytorycznie inne normy i wartości wyrażone w porządku prawnomiędzynarodowym.

Konstrukcja ta jest zbieżna z koncepcją klasyfikacyjnej wykładni prawa, zgodnie z którą jeżeli językowe znaczenie tekstu jest jasne to - zgodnie z zasadą clara non sunt interpretanda - nie ma potrzeby sięgania po inne, pozajęzykowe dyrektywy wykładni tekstu prawnego. Wyraża ona przekonanie, że co do zasady nie można pominąć zwykłego znaczenia słów użytych w treści traktatu, zwłaszcza tych, które nie rodzą dwuznaczności, ale że może zachodzić potrzeba weryfikacji uzyskanego tą drogą znaczenia przez odwołanie się do wykładni teleologicznej. I tak, np. w wyroku w sprawie Jelisić⁵⁵ trybunał uznał, że „w świetle litery i ducha art. 5 [statutu MTKJ] należy przyjąć szerokie rozumienie pojęcia ludności cywilnej". Nie można jednak pominąć tego, że w orzecznictwie MTKJ wyrażano również przekonanie o konieczności zdyscyplinowanego stosowania nie tylko wykładni językowej, ale i literalnej, prowadzącej do rygorystycznego odkodowania treści norm z językowego brzmienia przepisów. W cytowanej sprawie Delalić (MTKJ Trial Chamber, IT-96-21, wyrok z 16.11.1998 r., § 161) trybunał wskazał, że „w każdym systemie prawa, zarówno kontynentalnym, jak i common law, kiedy znaczenie słów użytych w ustawie jest jednoznaczne, nadanie im takiego znaczenia w procesie wykładni i stosowanie ich w sposób ścisły stanowi obowiązek sędziego". W tej sprawie, trybunał analizował zakres pojęcia „ciężkiego uszkodzenia ciała lub zdrowia" i opierając się na „czystym, zwykłym znaczeniu tych słów" przyjął, że oznacza to nie tylko cierpienie fizyczne, ale również psychiczne.

MTKJ, Trial Chamber I, IT-95-10, wyrok z 14.12.1999 r., pkt 54.