3870136274

KPP 3/2007 62

Michał Królikowski

-    zasady i reguły o charakterze procesowym, kształtujące postępowanie przed międzynarodowymi trybunałami karnymi;

-    reguły ustrojowe, określające system instytucjonalny organów zaprojektowanych dla ścigania zbrodni międzynarodowych.

Ponieważ pojmowane w ten sposób prawo karne międzynarodowe stanowi stosunkowo nową dziedzinę prawa, katalog zbrodni międzynarodowych nie został jeszcze wystarczająco wyraźnie wykrystalizowany. Aczkolwiek, na ostatnie dwadzieścia lat przypada w związku z działalnością orzeczniczą międzynarodowych trybunałów karnych powoływanych ad hoc okres niezwykle prężnego rozwoju prawa karnego międzynarodowego we wszystkich jego wymiarach normatywnych. Szczególne braki w dostatecznej precyzji prawa karnego międzynarodowego widać wówczas, gdy na podstawie analizy źródeł prawa międzynarodowego - traktatowego i zwyczajowego - można ustalić istnienie zakazu pewnych zachowań, jednak brak jest jednoznacznie powiązanych z tym zakazem zasad odpowiedzialności indywidualnej czy nawet konsekwencji karnych. Innymi słowy, źródła prawa karnego międzynarodowego pozwalają niekiedy na konstrukcję jedynie normy sankcjonowanej lub jej części, wyznaczającej w tym ostatnim przypadku zakres niepożądanej szkody (np. zabójstwo cywilów w trakcie konfliktu zbrojnego) bez opisu cech modalnych czynu lub postaci zjawiskowych i stadialnych. Nie zawierają normy sankcjonującej, która wyznaczy warunki ponoszenia odpowiedzialności i jej intensywność. Dzieje się tak również dlatego, że wielokrotnie funkcjonowanie norm sankcjonowanych wiązało się z przekazaniem jurysdykcji sądom krajowym, które opierając się na wewnętrznym prawie karnym stosowały miejscowe zasady odpowiedzialności i indywidualizacji sankcji karnej, precyzując w ten sposób niejednoznaczne pojęcia i kategorie wypowiedziane na płaszczyźnie traktatowej lub prawa międzynarodowego zwyczajowego. W końcu, powoływane do życia międzynarodowe organy sądowe dla spraw karnych (Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze - 1945, w Tokio - 1946, Międzynarodowy Trybunał Karny ad hoc dla byłej Jugosławii - 1993, dla Rwandy - 1994, stały Międzynarodowy Trybunał Karny - 1998), które zawierały w statutach stanowiących podstawę ich działania definicje zbrodni międzynarodowych, jednakże ich definicja była związana na tyle mocno z zakresem ich jurysdykcji, że w dużej mierze wprowadzenie takich definicji miało charakter kontekstowy - wynikało z doświadczenia konkretnych form bezprawia a nie stanowiło kompleksowe opracowanie dotychczasowego dorobku prawa zwyczajowego w formie kodeksu prawa karnego