3870137321

ROZRÓŻNIANIE MOLEKUŁ A SPEKTROSKOPIA NMR W CIECZY 85

antrylo)-2,2,2-trifluoroetano] [29], który daje duże efekty zarówno w widmach 'H jak i ^l3C NMR. Można jednak obawiać się, że nie będzie to odczynnik tani. W podobnych celach stosowano 1-fenyloetyloaminę i jej różne analogi, chiralne kwasy organiczne, a także wiele innych związków o mniej lub bardziej wyszukanej budowie (Rys. 15) [2,9,10,28]. Jako ciekawy przykład, a jednocześnie pewne rozwinięcie idei chiralnego rozpuszczalnika można przytoczyć zastosowanie dodecylomal-topiranozydu tworzącego w wodzie liofobowe micelle, do których ekstrahował się z roztworu związek badany [30].

ROZRÓŻNIANIE MOLEKUŁ A SPEKTROSKOPIA NMR W CIECZY 85

alkohol Pirkla

a-fenyloetyloamina

kwas a-metoksyfenylooctowy

Rysunek 15. Typowe chiralne odczynniki sol watujące 3.3. KOMPLEKSY INKLUZYJNE

Do wytworzenia środowiska chiralnego wielokrotnie stosowano tworzenie kompleksów inkluzyjnych [2, 9, 10, 13] (Rys. 16). Trzeba w tym kontekście wspomnie o układach makrocyklicznych, np. o tetrakarboksylowej pochodnej eteru koronc wego 18-korona-6. Kwas ten protonuje aminy, tworząc pary jonowe. Dla powiększenia efektu do układu badanego dodawano kompleksu iterbu(III) [31]. Jednak z pewnością najwięcej badań poświęconych było układom, w którym gospodarzem była cyklodekstiyna zwykła lubzmodyfikowana [2, 13]. Przypomnijmy, że łatwo dostępne są trzy cyklodekstiyny: a, (3 i y, które są cyklicznymi oligosachaiydami złożonymi odpowiednio z sześciu, siedmiu lub ośmiu glukoz. Liofilowa wnęka cyklodekstiyn przyjmuje chętnie molekuły łatwo rozpuszczalne w rozpuszczalnikach organicznych a trudno rozpuszczalne w wodzie, takie jak dekalina czy kamfora. Układ jest chiralny, więc może powstać zróżnicowanie widm enancjomerów, zarówno z powodu innych oddziaływań, innych konformacji czy innych stałych równowagi tworzenia kompleksu. Modyfikacje miały na celu silniejsze związanie gościa z gospodarzem i polegały np. na wprowadzaniu grup aminowych amoniowych, karboksylowych lub karboksylanowych. Zaproponowano również modyfikację polegającą na dołączeniu do cyklodekstiyny ligandu wielozębatego, który miał za zadanie uchwycenie jonu lantanowca i powiększenie w ten sposób różnic ekranowania molekuły-gościa we wnęce i roztworze [32].