5409391504

74 Współczesne trendy w zarządzaniu projektami

6.3. Specyfika organizacji pozarządowych

Organizacje pozarządowe są jednym z filarów współczesnego społeczeństwa, popularnie nazywanym „trzecim sektorem”, znanym też pod nazwą „sektora obywatelskiego”. Są to wszelkie aktywności podejmowane nie ze względu na zysk, lecz w celu polepszenia życia wspólnotowego i zaspokojenie potrzeb społecznych. Stąd też działalność tego typu organizacji określa się często jako wspierającą sektor publiczny [M. Yaziji, J. Doh 2011, s. 25 i nast.].

Charakterystyka organizacji pozarządowych

Organizacje pozarządowe (ang. Non Governmental Organizations, NGO) według Ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie są to „niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i nie działające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nie posiadające osobowości prawnej, utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym stowarzyszenia i fundacje” [Ustawa o działalności..., art. 3 ust. 2], W praktyce są to zatem wszelkie stowarzyszenia, fundacje, związki zawodowe, partie polityczne, a także koła i organizacje uczelniane [Elementarz... 2005, s. 37].

W Polsce szczególny rozwój tego rodzaju przedsiębiorczości określa się na lata 1918-1939. Wtedy też powstało najwięcej organizacji pozarządowych, zarówno o charakterze świeckim, jak i wyznaniowym. Czas II wojny światowej, a także lata do 1989 r., charakteryzowały się dużym spadkiem aktywności społecznej. Dopiero lata 90. XX wieku pozwoliły na gwałtowny rozwój trzeciego sektora, poprzez odbudowę części organizacji pozarządowych (m.in. Caritas Polska), a także utworzenie nowych (np. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Polska Akcja Humanitarna). Wśród wielu fundacji i stowarzyszeń zaczęły pojawiać się także takie, które tylko w sposób pośredni dotykają problematyki społecznej. Należą do nich wszelkie organizacje proekologiczne, zwracające uwagę na fakt, iż to właśnie społeczeństwo kształtuje środowisko, w którym będą żyły kolejne pokolenia [Organizacje pozarządowe - podstawowe informacje 2010],

W literaturze wskazuje się na pewne cechy, które jednoznacznie odróżniają organizacje pozarządowe od innych organizacji. Zwraca się w nich uwagę na m.in. [E. Bogacz-Wojtanowska 2006, s. 100 i nast.]:

■    cele - podstawowym celem organizacji pozarządowych jest zaspokajanie potrzeb członków organizacji lub społeczeństwa,

■    strategie finansowe - brak redystrybucji zysków wśród członków organizacji,

■    struktura - zaangażowanie, obok pracowników płatnych, również wolontariuszy,

■    interesariusze - satysfakcjonowanie klientów, ofiarodawców oraz osób wspomagających funkcjonowanie danej organizacji pozarządowej,

■    nastawienie na wartość - kierowanie się wartościami organizacji i realizowanie ich w każdym obszarze zarządzania.

■    Ponadto wyróżnia się także zadania, jakie są powierzane tego typu organizacjom. Należą do nich m.in. [J. Domański 2010, s. 30 i nast.]:

■    zaspokajanie potrzeb społecznych i indywidualnych członków organizacji,