6498541518

02 (02) grudzień 1996 r.

Profesor Leszek Balcerowicz na Uniwersytecie Opolskim

Małgorzata Lis

rokiem wobec środków

masowego przekazu .....................................................—-v*

obowiązywał szczególny

system, te nie mogły _

uprawiać krytyki rzeczywistości. - W tedy pokazywano rzeczywistość przez różowe okulary, teraz - przez przyciemnione szkła - mówił prof. Balcerowicz.

Zdaniem prof. Balcerowicza Polska jest teraz w połowie drogi przemian i bez rozumnego wysiłku ludzi może ugrzęznąć w tym miejscu. By tak się nie stało, trzeba zadbać

- Cieszę się, że mogę gościć na najmłodszym pobkim uniwersytecie■- powiedział profesor Leszek Balcerowicz na spotkaniu z pracownikami i studentami naszej uczelni. 2 grudnia przewodniczący Unii Wolności gościł w Opolu, a jednym z punktów jego pobytu był wykład na Uniwersytecie Opolskim pt. ”Cienie i blaski Trzeciej Rzeczpospolitej”.

Niewątpliwie jednym z tych blasków jest powołanie naszego uniwersytetu - przekonywał prof. dr hab. Stanislw S. Nicieja, rektor UO, witając profesora Balcerowicza.

W swoim wykładzie profesor Leszek Balcerowicz wskazał najważniejsze zmiany, które zaszły w Polsce po 1989 roku. -Jak rozumnie oceniać tę rzeczywistość? - zastanawiał się - ocena to zawsze porównanie, w porównaniu z czymś coś jest dobre lub złe.

Wg profesora jednym oczywistym punktem odniesienia jest pytanie: co by było, gdyby Polska nadal, po odzyskaniu wolności, trzymała się fikcji socjalizmu? - Mielibyśmy sytuację jak w Bułgarii lub na Białorusi. Staczalibyśmy się ekonomicznie, ale i ekologicznie, bo socjalizm nigdy nie zwracał uwagi na prawa ekologii.

Zdaniem przewodniczącego Unii Wolności istotę przemian po upadku komunizmu można ująć w czterech punktach. Po pierwsze - wyszliśmy z Polski uzależnionej, wolność dała nam swobodę podejmowania suwerennych decyzji, dotyczących np. uczestnictwa w strukturach gospodarczych Europy Zachodniej. Po drugie - po okresie szczególnego systemu politycznego, gdy co prawda mieliśmy wybory, choć one o niczym nie decydowały, a ludzie glosowali często ze strachu, przyszedł czas, gdy władza zależy od społeczeństwa i nie opiera się na zastraszeniu. Trzecią zdobyczą przemian dla prof.Balcerowicza jest możliwość działania samorządów lokal-

Fot. M. Lis

nych. Wreszcie, po czwarte - wraz z wolnością polityczną przyszła rewolucja w sposobie przekazywania rzeczywistości. Przed 1989 o wolność gospodarczą (rozwój prywatnej własności i wolnego rynku), stabilny pieniądz, przeprowadzić reformę ubezpieczeń społecznych. - W pierwszym okresie przemian, przez 2-3 lata, wszystko idzie szybko i łatwo -przekonywał profesor. - Rządzący dzisiaj zapominają, że upływa długi czas między sianiem i zbieraniem plonów. Oni zbierają żniwo pracy poprzednich rządów.

Wyraźnie do studentów kierował profesor Balcerowicz swoje rady - Podział na szkołę i życie jest sztuczny. Młodzież powinna wiedzieć, że uczymy się całe życie.

Nieprzypadkowo pierwszą nagrodę zdobyła szopka krakowska, a i choinek ta, która została wykonana z drutu kolczastego, nie tylko dla jej piękna,

lecz dla symbolu niewoli, w którym przyszło spędzać żołnierzom święta Bożego Narodzenia.

Jeńcy stroili choinki w niemalże wszystkich obozach, także w obozie Lamsdorf /Łambinowice/, szopki wykonywali głównie w oflagach.

Niezwykłym wydarzeniem artystycznym i mocnym przeżyciem religijnym było wystawienie w 1941 r. w oflagu Prenzlau szopki obozowej, widowiska przygotowanego przez jeńców, wystawianego aż 19 razy. Szopka przygotowana przez 49 oficerów składała się z dwóch części: tradycyjnej, o treści bożonarodzeniowej i aktualnej, dotyczącej życia obozowego.

Jasełka ludowe

Popularne postacie z życia obozowego bawiły dowcipem i celnością słownej satyry. Polscy Trzej Królowie prosili:

Duj koniec niedoli,

Wyzwól kraj z niewoli,

Trze z Twe narodzenie Daj nam wyzwolenie!

A diabeł po śmierci Heroda chichotał:

... Czem wymordowanie przez heroda Dziatek

Wobec dzisiejszych jatekY Ciekło dzisiaj plon swój kosi, l\a diabelskiej osi.

Kręci się świat w koło ... Wesoło mi dziś, wesoło...

Widoczna tu była aluzja do osi Berlin- Rzym- Tokio. Wprawdzie cenzor obozowy zażądał skreślenia kilku zdań, ale pomysłowi polscy oficerowie wmówili cenzorowi, znawcy języków słowiańskich, że diabelska oś odnosi się do polskiego przysłowia „na diabelskiej osi, świat się kosi”. Cenzor uwierzył, wpisał „przysłowie” do swego notesu i zezwolił na wystawienie całego tekstu. A diabeł dalej cieszył jeniecką publiczność.

Część szopki dotyczącą życia żołnierskiego w^f obozie rozpoczynała małpka symbolizująca jeniecki stan.

Jeńcy nazywali przecież siebie ironicznie „pawiami”. Małpka śpiewała na melodię piosenki „Jest kraina”:

Jest kraina- w tej krainie Ogrodztmy drutem świat. Gdzie przy piwie i przy winie Siedzieć można i sto lat.

W szopce znalazł się też akcent liryczny, jedyny w aktualnej części widowiska. Postać Szarytki uosabiała czuwające nad jeńcami wszystkie dobre siły. Na melodię „Wojenko, wojenko” Szarytka śpiewała:

Wojenko, wojenko, jakaś ty szalowi.

<mw