• Zapach też może być generatorem emocji: cuchnący zapach jest wystarczającym powodem pojawienia się złości i wzrostu gotowości do zachowań agresywnych;
• Ból często łączy się ze złością;
• Na jakiej zasadzie jedna emocja może generować inną: pewne, zasadniczo odrębne emocje są z powodów czysto adaptacyjnych zorganizowane w dynamiczne systemy;
d) System poznawczy:
• Generatorami emocji są też procesy kognitywne - oceny poznawcze, porównania, kategoryzacje, inferencje, atrybucje - oraz pamięć i antycypacja;
• Emocje mogą być wzbudzane nie tylko wtedy, gdy aktualnie mamy kontakt z danym zdarzeniem, ale także wówczas, gdy przypominamy sobie zdarzenia przeszłe albo wyobrażamy sobie takie, które dopiero mogą nastąpić;
• System ten jest na szczycie hierarchii, ale sam pozostaje pod wpływem niższych systemów;
4. Różnice pomiędzy poszczególnymi stanami emocjonalnymi:
Ekspresje |
Emocje |
Nastroje |
Zaburzenia |
Cechy osobowości |
Zmiany autonomiczne |
werbalizowane |
emocjonalne |
Sekundy | Minuty | Godziny
Dni | Tygodnie | Miesiące | Lata | Okres całego życia
Oatley & Jenkins: poszczególne zjawiska związane z doświadczeniem różnych stanów emocjonalnych różnią się długością czasu trwania;
a) Czas a emocje:
• Ekman: ekspresja spontaniczna vs ekspresja udawana ekspresje długotrwałe (5-10 sekund) niemal zawsze są fałszywe. Większość emocji spontanicznych trwa znacznie krócej;
• Jak długo trwa doświadczanie emocji: wszystko zależy od jej rodzaju (np. zaskoczenie trwa krócej od smutku), jak i od tego o jakim aspekcie doświadczenia emocjonalnego mówimy;
b) Nastrój:
• Trwa dłużej niż emocja;
• Jest mniej intensywny;
• Nie ma swojego obiektu;
• Nie wywołuje nagłych priorytetów i nie tylko nie zmienia, ale podtrzymuje określoną gotowość ( również brak gotowości) do działania;
• Mniej zróżnicowany treściowo od emocji, przeżywamy więc nastroje pozytywne lub negatywne, podwyższone lub obniżone;
• Nastrój - stan afektywny mający Walencję (pozytywną/ negatywną) i intensywność (zwykle niską) zawierający mniej lub bardziej wykrystalizowane
Katarzyna Moczulska 6