background image

 

 

Równania Eulera

Prawo Pascala 

Prawo naczyń 

połączonych

Wykład 3

PODSTAWY MECHANIKI 

PŁYNÓW

background image

 

 

Siły działające w płynach

Siły działające w płynach

masowe

masowe

powierzchniowe

powierzchniowe

ciężkości

ciężkości

bezwładności

bezwładności

(d’Alamberta

(d’Alamberta

)

)

zewnętrzne

zewnętrzne

(np. nacisk 

(np. nacisk 

tłoka)

tłoka)

SIŁY

SIŁY

wewnętrzne

wewnętrzne

(naprężenia, 

(naprężenia, 

napięcia)

napięcia)

background image

 

 

Siły masowe działają wówczas, gdy płyn znajduje 

Siły masowe działają wówczas, gdy płyn znajduje 

się w polu sił (ciężkości, bezwładności). 

się w polu sił (ciężkości, bezwładności). 

Q

D

ur

M

D

( )

A t

( )

V t

( , , )

x y z

background image

 

 

Jednostkową siłę masową definiujemy w postaci:

Jednostkową siłę masową definiujemy w postaci:

gdzie:

gdzie:

Q

D

ur

- jest wektorem głównym elementarnych sił 

- jest wektorem głównym elementarnych sił 

masowych.

masowych.

X,Y,Z – składowe jednostkowej siły masowej,

M – elementarna masa płynu.

Q

k

j

i

Z

Y

X

M

Q

q

M

0

lim

background image

 

 

Siły powierzchniowe 

Siły powierzchniowe 

σ

σ

 definiujemy w postaci:

 definiujemy w postaci:

s

ur

n

r

A

D

W ogólnym przypadku: 

W ogólnym przypadku: 

(

)

, , , , , ,

x

y

z

x y z t n n n

s

s

=

ur ur

A

P

A

0

lim

)

,

,

,

,

,

,

(

z

y

x

n

n

n

t

z

y

x

background image

 

 

Rodzaje ciśnień

Rodzaje ciśnień

Ciśnienie absolutne p

Ciśnienie absolutne p

1

1

 – ciśnienie 

 – ciśnienie 

mierzone względem absolutnej próżni.

mierzone względem absolutnej próżni.

n

b

p

p

+

b

p

b

w

p

p

+

n

p

w

p

1

p

0

-

background image

 

 

Ciśnienie względne

Ciśnienie względne

 – ciśnienie mierzone 

 – ciśnienie mierzone 

względem innego ciśnienia.

względem innego ciśnienia.

Nadciśnienie p

Nadciśnienie p

n

n

 

 

– nadwyżka ciśnienia 

– nadwyżka ciśnienia 

absolutnego p

absolutnego p

nad ciśnieniem barometrycznym 

nad ciśnieniem barometrycznym 

p

p

b

b

.

.

p

p

n

n

 =

 =

Podciśnienie p

Podciśnienie p

w

w

 – różnica między 

 – różnica między 

ciśnieniem barometrycznym p

ciśnieniem barometrycznym p

b

b

 i ciśnieniem 

 i ciśnieniem 

absolutnym p

absolutnym p

2

2

 

 

p

p

w

w

 =

 =

background image

 

 

Równania równowagi 

Równania równowagi 

płynów

płynów

Siły masowe i powierzchniowe działające na element 

Siły masowe i powierzchniowe działające na element 

płynu

płynu

dy

dy

background image

 

 

Wypadkowa, elementarna siła powierzchniowa w 
kierunku x,y,z

dxdydz

x

p

dydz

dx

x

p

p

dydz

dx

x

p

p

2

1

2

1

dxdydz

y

p

dxdz

dy

y

p

p

dxdz

dy

y

p

p









2

1

2

1

dxdydz

z

p

dxdy

dz

z

p

p

dxdy

dz

z

p

p

2

1

2

1

background image

 

 

Po dodaniu elementarnych sił masowych i 
powierzchniowych:

background image

 

 

Po podzieleniu przez 

Po podzieleniu przez 

dxdydz

dxdydz

 otrzymamy 

 otrzymamy 

równania Eulera

równania Eulera

Postać wektorowa:

Postać 
analityczna:

background image

 

 

Prawa strona równania jest różniczką zupełną 

Prawa strona równania jest różniczką zupełną 

ciśnienia. Dla 

ciśnienia. Dla 

dp=0

dp=0

 otrzymamy równanie 

 otrzymamy równanie 

powierzchni jednakowego ciśnienia:

powierzchni jednakowego ciśnienia:

Po pomnożeniu równań Eulera kolejno przez 
dx,dy,dz
 i dodaniu stronami otrzymamy:

background image

 

 

Prawo Pascala

Prawo Pascala

W przypadku gdy na płyn nie działają siły 

W przypadku gdy na płyn nie działają siły 

masowe (q=0) równanie Eulera przybiera 

masowe (q=0) równanie Eulera przybiera 

postać:

postać:

czyli:

czyli:

background image

 

 

Prawo  Pascala

Prawo  Pascala

 

 

–  gdyby  na  płyn 

–  gdyby  na  płyn 

działały siły wyłącznie powierzchniowe, to 

działały siły wyłącznie powierzchniowe, to 

ciśnienie  miało  by  jednakową  wartość  w 

ciśnienie  miało  by  jednakową  wartość  w 

każdym punkcie płynu. 

każdym punkcie płynu. 

Ten  warunek  spełniony  jest  w  przybliżeniu  dla 

Ten  warunek  spełniony  jest  w  przybliżeniu  dla 

gazów.  Prawo  Pascala  stosuje  się  również  dla 

gazów.  Prawo  Pascala  stosuje  się  również  dla 

cieczy,  gdy  płyn  znajduje  się  pod  dużym 

cieczy,  gdy  płyn  znajduje  się  pod  dużym 

ciśnieniem, np. w prasach hydraulicznych.   

ciśnieniem, np. w prasach hydraulicznych.   

background image

 

 

Równowaga cieczy w polu sił ciężkości

Równowaga cieczy w polu sił ciężkości

z

g

h

o

z

z

o

p

r

W polu sił ciężkości składowe jednostkowej siły 

W polu sił ciężkości składowe jednostkowej siły 

masowej wynoszą: 

masowej wynoszą: 

Z

Y

X

,

,

background image

 

 

Równanie powierzchni jednakowego ciśnienia ma 

Równanie powierzchni jednakowego ciśnienia ma 

postać:

postać:

           

           

W polu sił ciężkości powierzchnie 
jednakowego ciśnienia są poziomymi 
płaszczyznami.

Czyli:

Różniczka i całkowita zmiana ciśnienia określona 
jest wzorem:

Ciśnienie zmienia się liniowo tylko w kierunku 
pionowym (osi z).

.

0

const

z

gdz

C

gz

p

gdz

dp

background image

 

 

(

)

0

/

h

p p

g

r

= -

p – p

p – p

0

0

 

 

        ciśnienie hydrostatycze

        ciśnienie hydrostatycze

                                     

                                     

- wysokość ciśnienia 

- wysokość ciśnienia 

hydrostatycznego, 

hydrostatycznego, 

Stałą c wyznaczamy z warunku 

Stałą c wyznaczamy z warunku 

brzegowego:

brzegowego:

zatem

0

0

0

0

,

gz

p

C

p

p

to

z

z

gdy

0

p

p

g

p

p

h

/

0

background image

 

 

Prawo naczyń połączonych

Prawo naczyń połączonych

Cząstki cieczy należące do tej samej masy 

Cząstki cieczy należące do tej samej masy 

ciekłej, leżące na tej samej płaszczyźnie 

ciekłej, leżące na tej samej płaszczyźnie 

poziomej, podlegają działaniu jednakowego 

poziomej, podlegają działaniu jednakowego 

ciśnienia.  

ciśnienia.  

A

2

z

1

z

B

b

p

b

p

Zgodnie z prawem naczyń połączonych

Zgodnie z prawem naczyń połączonych

:

:

B

A

p

2

1

gz

p

p

gz

p

p

b

B

b

A

background image

 

 

A

2

z

B

1

p

2

p

1

z

h

Z prawa naczyń połączonych:

Z prawa naczyń połączonych:

2

1

p

p

background image

 

 

Hg

b

b

Hg

p

h

g

r

=

b

p

para rtęci

0

a

Barometr

Barometr

background image

 

 

A

2

z

B

1

p

2

p

2

H

1

H

m

r

r

z

D

background image

 

 

A

B

n

p

H

m

r

r

z

D

b

p

0

background image

 

 

A

z

r

z

D

(

)

A

B

2

2

2

1

2

2

1

2

2

                   p =p

4

4

p

p

1

ponieważ 

1, to

D

d

z

z

d

z z

D

p

g z

z

d

p

p

gz

D

d

D

p

gz

p

p

r

r

r

D =

� �

D = � �

� �

= +

+D

� �

D = -

=

+

� �

� �

� �

� �

� �

D �

=

Błąd: np. d=5 mm, D=80 mm,

Błąd: np. d=5 mm, D=80 mm,

2

0,4%

d

D

� �=

� �

� �

B

1

p

2

p

d

D

0

1

2



D

d

ponieważ               , to

ponieważ               , to

gz

p

2

D

d

background image

 

 

A

r

1

p

2

p

B

2

d

z

l

D

� �

D =� �

� �

sin

z l

a

=

l

0

0

background image

 

 

1

A

1

p

2

p

p

1

z

D

2

z

D

1

B

2

A

1

r

2

r

B

2

2

1

gdy                      

gdy                      

, to

, to

p


Document Outline