Wykład 8 – tasiemczyce mięsożernych

Zwierzęta mięsożerne pozostające w kręgu zainteresowania

• psy ( w Polsce ok. 9 mln)

• koty ( ok. 5 mln)

• lisy fermowe

• norki

• tchórzofretki

• dzikie mięsożerne: lisy, wilki, jenoty, rysie

Miejsca zagrożenia parazytologicznego

• ogrody zoologiczne

• scchroniska dla psów i kotów

• hodowle psów

• inne skupiska psów

  • np. policja, WOP, SOP, Straż Pożarna,

  • psy ratownicy np. GOPR

Tasiemczyce mięsożernych

• Mesocestoides lineatus

• Diphilidium caninum

• Taenia pisiformis

• Taenia hydatigena

• Taenia ovis

• Taenia cervi

• Hydatigera taeniaformis

• Multiceps multiceps

• Echinococcus granulosus

Zagrożenia dla zdrowia zwierząt

• oddziaływanie mechaniczne np. niedrożność jelit

• działanie toksyczne metabolitów pasożyta

• zahamowanie wzrostu i rozwoju

• wpływ immunosupresyjny

Nazwa	Długość w metrach	Liczba haków	Liczba odgałęzień macicy	Żywiciel		Lokalizacja larw u żywiciela pośredniego
				Ostateczny	Pośredni
Mesocestoides lineatus	0.2 – 2			Lis, pies	Mechowce, gryzonie, ptaki, płazy	Cysticerkoid narządy wewnętrzne
Diphylidium caninum	0.5		- torebki jajowe	Pies kot, lis	Pchły, wszoły
Taenia pisiformis	0.5 – 1	34 – 38	8 – 14	Pies, lis	Zając	Cysticercus krezka
Taenia hydatigena	1,5 – 5	26 – 44	5 – 10	Pies, lis	Owce, świnie	Cysticercus tenuicolis – wątroba, płuca
Taenia ovis	0,5 – 1	24 – 36	20 – 25	Pies,	Owce	Cysticerus mięśnie
Taenia cervi	2 – 2,5	26 – 32	10 – 12	Pies, kot	Sarna, jeleń
Hydatigera taeniaformis	0,5	26 – 32	16 – 18	Kot	Mysz	Strobilocerus wątroba
Multiceps multiceps	0,5 – 1	22 – 32	9 – 12	Pies, lis,	Owce	Coenurus cerebralis – mózg
Echinococcus granulosus	3Mm	26 – 50	44	Pies, lis	Owce, bydło człowiek	Echinococcus – wątroba, narządy wewnętrzne, mięśnie

Gatunek robaka	Rodzaj robaka	Okres prepatentny w tygodniach	Przenoszenie przez człowieka	Przenoszenie
Glisty	Toxocara canis	4 – 5 tygodni	Tak	ŻO: pies ŻP: człowiek
	Toxascaris leonida	10	Tak	ŻO: pies, kot ŻP: drobne ssaki
Tęgoryjce	Ancylostoma caninum Uncinaria stenocephala	2,5 – 3	Tak	ŻO: pies ŻP: człowiek
Włosogłówki	Trichuris vulpis	11 – 12	Nie	ŻO: pies ŻP: -
Tasiemce	Taenia pisiformis	6.08.2012	?	ŻO: pies ŻP: zając, królik
	Taenia hydatigena	10 – 12	?	ŻO: pies ŻP: przeżuw, człowiek
	Diphylidium caninum	3	Tak	ŻO: pies, kot ŻP: pchła
	Mesocestoides lineatus	2 – 3	?	ŻO: pies, kot, lis ŻP: mechowce, płazy, ptaki, gady

Tasiemczyce jako choroby odzwierzęce

• Echinococcus granulosus

• Diphylidium caninum

  • w formie imagines mogą występować u człowieka

Patogeneza

• uszkadzanie i drażnienie ściany jelit przez larwę II stadium

• drażnienie przez młodego tasiemca

• działanie toksyczne

• działanie alergiczne

• działanie mechaniczne

• ogólne zaburzenia przemiany materii

Rozpoznanie inwazji i choroby

• objawy kliniczne

• wywiad z właścicielem

• badanie kału

• badanie wymiocin?

Objawy kliniczne

• zmienny apetyt

• wychudzenie i osłabienie

• wymioty

• biegunki

• bóle brzucha

• zmiany na skórze

• anemia

• świąd

• lizanie okolicy odbytu (świąd tej okolicy)

• saneczkowanie

• matowy włos

• posmutnienie

• człony tasiemca w fałdach odbytu lub na sierści

Badania koproskopowe

• owoskopia

  • jaja, torebki jajowe

• dekantacja

  • czlony, fragmenty strobili

Zmiany anatomopatologiczne

• stany zapalne w jelitach cienkich

• wybroczyny w miejscu przyczepu pasożytów

• obecność tasiemców w jelitach

Zapobieganie

• ograniczyć dostęp psa do żywicieli pośrednich (pchły,żaby, narządy wewnętrzne ssaków - owiec i świń)

• karmić karmą wolną od inwazyjnych form pasożytów

• okresowo (regularnie) odrobaczać psy i koty

• okresowo zwalczać inwazję pcheł

• higiena środowiska i niszczyć odchody na spacerach z psem

• przekazywać wiedzę właścicielom o szkodliwości tasiemców

Leczenie (odrobaczanie miesożernych)

Cel odrobaczania

• prawidłowy rozwój zwierząt

• właściwa kondycja i wygląd

• podniesienie skuteczności szczepień

• ograniczenie rozprzestrzeniania pasożytów

• ochrona zdrowia ludzi przed pasożytami zwierząt mięsożernych

Nazwa preparatu lub postać leku	Substancja aktywna	Dawka mg/kg m.c.	Sposób podania
Arekolina	Chlorowodorek lub bromowodorek arekoliny	1 – 2	Per os 1x
Sagimid	Niklozamid	50 – 100	Per os
Lopatol	Cantrodifen	130	Per os 1x
Canverm		130
Scolaban	Bunamidin	25 – 30
Droncid	Praziquantel	5	Per os 2x
Tenican	-	5
Systamex	Oxfendazol	20	Per os 3x
Fenbesen	Fenbendazol	50 – 100
Albendazol*	Albendazol

* nie stosować u szczeniąt i kociąt oraz samic ciężarnych

Gatunek	Nazwa preparatu	Forma podania	Dawka	Pasożyt wewnętrzny	Pasożyt zewnętrzny
Kot	Advocate	Spot on		x	x
	Anipracit	Inj	0,1 ml/kg m.c	X
	Aniprazol	Tab	1tab/ 10 kg m.c	x
	Fenbendazol	Żel	1ml/ 2kg m.c	X
	Fenbenat 4%	Premiks	0,25 – 0,5 g/kg m.c	X
	Profender	Spot on		X
	Pyrantel	Pasta	57,7mg/kg m.c	x
	Stronghold	Spot on		x	x
Pies	Advocate	Spot on		x	x
	Anipracit	Inj	0,1 ml/kg m.c	X
	Aniprazol	Tab	1tab/ 10 kg m.c	x
	Dehinel plus	Tab	1 tab/10 kg m.c	x
	Drontal	Tab	j.w	X
	Fenbenat 4%	Premiks	0,25 – 0,5 g/kg m.c	X
	Paratex	Tab	1 tab/10 kg m.c	x
	Milbemax	Tab	1tab/ 5 – 25 kg m.c	x
	Pratel	tab	1 tab 5 – 10 kg m.c	x
	Pyrantel	Pasta	14 - 15mg/kg m.c	x
	Stronghold	Spot on		x	x
	Zipran plus	Tab	1 tab/10 kg m.c.	x

Przy zwalczaniu Dypilidium caninum u zwierząt mięsożernych

• jako zasadę należy przyjąć równoczesne zwalczanie pcheł i wszołów przez

  • oprysk lub kąpiel roztworem 1:1000 biocydu

  • do dezynfekcji pomieszczeń, legowisk, wykotników ( lisów) roztwór 1: 500

  • u kotów nie stosujemy Biocydu - zatrucia

Program zwalczania inwazji nicieni i tasiemców u psów i kotów

Szczenięta i młode psy oraz kocięta
Odrobaczanie	W wieku
1	2 tygodnie
2	4 tygodnie
3	8 tygodni
4	12 tygodni
5	4 miesiące
6	5 miesięcy
7	6 miesięcy

Psy dorosłe i koty

• co 3 miesiące

  • gdy istnieje stałe zagrożenie inwazją odrobaczamy zgodnie z okresami rozwoju prepatentnego pasożytów

• suki - 10 dni przed kryciem

• kotki przed pokryciem, a następnie razem z odrobaczaniem kociąt

Zasady odrobaczenia psów i kotów

1. podaj odpowiedni produkt

2. zastosuj odpowiednią dawkę

3. odrobaczaj zwierzę systematycznie

Prazikwantel

• pochodna izochinoliny

• uszkadza błony odpowiedzialne za przepuszczalność kanałów głównie Ca2+

• powoduje wakuolizację tegumentu u tasiemców

• zaburzenia procesów energetycznych u tasiemców

• powoduje ich obumieranie

• działa na tasiemce oraz przywry

Pyrantel

• embonian pyrantelu jest tetrahydropirymidyna

• działa na układ nerwowy nicieni

• jako agonista cholinergiczny powoduje nieodwracalny blok depolaryzacyjny co powoduje porażenie spastyczne mięśniówki pasożytów i ich wydalanie

• działa na nicienie i larwy nicieni

• postać

  • tabletki per os, tabletka dzielona

  • jednorazowe podanie 1 tab/ 10 kg m.c.

• Bezpieczeństwo stosowania ( dopiero dawka 4 x wyższa od zalecanej może powodować przejściowe zaburzenia w układzie pokarmowym ( nudności, wymioty)

• przeciwwskazania

  • nie stosować u zwierząt bardzo osłabionych

  • nie stosować u suk w pierwszych 3 tygodniach ciąży

Zanieczyszczenie jajami Toxocara spp. Wybranych środowisk

• jaja Toxocara spp. Stwierdzono w próbkach gleby pochodzących z

  • alejek osiedlowych 70,3%

  • wejść do budynków 54,5%

  • placów zabaw i boisk 53,5%

  • piaskownic i ich otoczenia 44,7%