www.padaczka.net
ISSN 1509 - 4782
si´ pod koniec snu lub w czasie budzenia,
ale takŻe w czuwaniu. Opóęnienie rozwoju
psychoruchowego ma miejsce u wi´kszoĘci
niemowląt, a upoĘledzenie umys"owe bywa
cz´sto Ęrednie lub g"´bokie. Typowy wzór za-
G A Z E T A
pisu EEG okreĘlany jest nazwą hipsarytmii
 jest to ciÄ…g"a czynnoĘç wysokonapi´ciowych
Rozwiązywanie problemów w codziennej praktyce
fal wolnych, fal ostrych, iglic i zespo"ów fali
ostrej z wolną. MoŻliwa jest w róŻnym stopniu
zaznaczona asymetria lub ogniskowoĘç zmian.
Nr 15
Ze wzgl´du na etiologi´ wyróŻnia si´ dwie
o padaczce
maj / czerwiec 2002
kategorie napadów zgi´ciowych: napady obja-
wowe, np. zwiÄ…zane z fetopatiami b´dÄ…cymi
skutkiem infekcji wirusowych, wadami OUN
jak brak cia"a modzelowatego, czy innymi
Tabela. WyjĘciowy, genetycznie uwarunkowany, standardowy wzorzec funkcjonalnej
uszkodzeniami tkanki mózgowej oraz napady
organizacji mózgu.
o etiologii kryptogennej, kiedy przyczyny nie OLGA SZYMAÄ„SKA
1/ Jaki to zespó" padaczkowy? udaje si´ wykryç.
STRUKTURY KOROWE DO PRZODU OD OKOLICY CZUCIOWO-RUCHOWEJ
2/ Jakie stosuje si´ leczenie? 2/ Leczenie zespo"u Westa wiÄ…Å»e si´ na
Okolice przedczo"owe Nadrz´dne Funkcje Wykonawcze:
ogó" ze sporym ryzykiem niepowodzenia, PADACZKA A FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE
1/ W opisywanym zespole istnieje wyraę- napady sk"onów są oporne na wiele tradycyj-
ruch: wyobraŻenie i wykonanie
"
na zaleÅ»noĘç poczÄ…tku objawów od wieku. nych leków przeciwpadaczkowych. Post´po-
nadawanie znaczenia informacjom zmys"owym
"
Napady zaczynajÄ… si´ prawie zawsze w pierw- waniem z wyboru jest stosowanie sterydów
inicjowanie percepcji
"
szym roku Å»ycia, najcz´Ä˜ciej mi´dzy 4. a 7.  ACTH. Próbuje si´ takÅ»e podawania immu- Neuropsychologia jest dzia"em psycholo- rzystania ich w sposób celowy i dost´pny kaÅ»- myĘlenie: przetwarzanie informacji
"
wnioskowanie
miesiącem. Zespó" Westa, bo o nim mowa, noglobulin doŻylnie. Owocem ostatnich lat gii najsilniej powiązanym z neurologią, neuro- dej osobie posiadającej zdrowy mózg.
planowanie
otrzyma" swojÄ… nazw´, jak juÅ» pisaliĘmy, od sta"a si´ wigabatryna, której wi´kszÄ… skutecz- anatomiÄ… i neurofizjologiÄ…. Mimo tego wciÄ…Å» Profil funkcjonowania poznawczego zale-
kontrola
nazwiska doktora Westa, który w po"owie XIX noĘç w zespole Westa potwierdza praktyka jeszcze wyst´puje wiele nieporozumieÅ‚
doty- Ży od wzajemnie ze sobą powiązanych czyn-
uczucia
"
wieku jako pierwszy opisa" podobne napady, kliniczna. czÄ…cych form wspó"pracy pomi´dzy przedsta- ników biologicznych (Tabela), kulturowych i spo-
zachowanie
"
obserwujÄ…c je u w"asnego syna. Rzeczywi- wicielami tych wszystkich dyscyplin. "ecznych.
STRUKTURY KOROWE DO TY¸U OD OKOLICY CZUCIOWO-RUCHOWEJ
Ęcie, choroba cz´Ä˜ciej wyst´puje u ch"opców. z KleopatrÄ… i pami´tne  I ty Brutusie przeciw z nich mia" miejsce podczas bitwy o miasto Kiedy neurolog kieruje pacjenta na bada- Poziom funkcjonowania poznawczego
Na w"aĘciwÄ… zespo"owi triad´ sk"adajÄ… si´: mnie? wypowiedziane w chwili Ęmierci do jed- Thapsus. Niektórzy autorzy wiÄ…zali padaczk´ nie psychologiczne, oczekuje zwykle oceny modyfikowany jest przez stan emocjonalny
P"aty skroniowy, ciemieniowy Funkcje Odbiorcze
Epitafia
charakterystyczne napady padaczkowe, okre- nego z zabójców. Juliusz Cezar zosta" zaszty- Juliusza Cezara z naduŻywaniem przez niego jego funkcji poznawczych, gdyŻ to ich zabu- oraz czas reakcji, specyficzny dla danej jed-
i potyliczny
Ęlane jako napady sk"onów, opóęnienie roz- letowany przez grup´ przeciwników jego abso- alkoholu. W kaÅ»dym razie wydaje si´ pewne, Å»e rzenie decyduje zwykle o tym, jak chory radzi nostki w konkretnej sytuacji zadaniowej.
percepcja i przetwarzanie informacji monomodalnej
"
Wielkim lekarzom
woju psychoruchowego i szczególny wzór lutnej w"adzy 15 marca 44 p.n.e., w pami´tne by"a to padaczka póęna, prawdopodobnie obja- sobie z codziennym funkcjonowaniem w spo- Proces kszta"towania si´ indywidualnego metaanaliza wielozmys"owa
"
pami´ç mono i polimodalna
zapisu EEG.  idy marcowe . Mimo Ęmierci dyktatora Rzym wowa, moÅ»e pourazowa, biorÄ…c pod uwag´ "eczeÅ‚
stwie. wzorca funkcjonalnej organizacji mózgu ma "
i chorym przesz"oĘci
Napady sk"onów, zwane takÅ»e zgi´ciowy- nie sta" si´ ponownie republikÄ…; po trwajÄ…cej iloĘç urazów g"owy, których móg" doznaç NajprostszÄ… definicjÄ… sprawnego funk- charakter stopniowy, dostosowany do wro-
UK¸AD LIMBICZNY
mi, polegajÄ… na gwa"townym skurczu, zwykle 13 lat walce o sukcesj´ przez pi´ç nast´pnych w bitwach. cjonowania poznawczego jest zdolnoĘç do dzonego programu rozwojowego.
Gajusz Juliusz Cezar
Gajusz Juliusz Cezar
obustronnym i symetrycznym, mi´Ä˜ni karku, stuleci rzÄ…dzili nim w"adcy absolutni; republika Przechowa"a si´ ona w powszechnej Ęwia- odbioru informacji (niezaleÅ»nie od typu ich W populacji chorych na padaczk´ cz´-
nadawanie informacjom znaczenia emocjonalnego
"
(100 p.n.e.  44 p.n.e.)
(100 p.n.e.  44 p.n.e.)
tu"owia i koł
czyn, trwajÄ…cym 1-2 sekundy, ustapi"a pola cesarstwu. Caesar, Cezar, cesarz domoĘci jako waÅ»na cecha  ojca imperium modalnoĘci i Ä™ród"a), przetwarzania i wyko- Ęciej niÅ» w populacji osób zdrowych obserwu- wczesna konsolidacja pami´ci
"
z nast´pczym kilkusekundowym tonicznym  imi´ dyktatora sta"o si´ tytu"em w"adcy. Co rzymskiego", skoro jeden z cesarzy, Kaligula
PIEĄ MÓZGU
skurczem tych mi´Ä˜ni. Najbardziej typowe Jeden z faktycznych twór- ciekawe, równieÅ» jeden z terminów medycz- imitowa" publicznie napady padaczkowe, aby
manifestujÄ… si´ silnym  scyzorykowym zgi´- ców Imperium Rzymskiego, nych,  ci´cie cesarskie , pochodzi od tego przekonaç otoczenie, Å»e cierpi na chorob´ naj-
poĘrednictwo w przekazie informacji  od  do
"
ciem g"owy, karku i koł
czyn z ich przywiedze- Gajusz Juliusz Cezar urodzi" samego imienia, dla upami´tnienia sposobu wiekszych wodzów Ęwiata: Aleksandra Wiel-
regulacja Życiowych funkcji organizmu
"
niem do tu"owia. Rzadziej wyst´pujÄ… napady si´ w plebejskiej rodzinie, a w jaki Juliusz Cezar przyszed" na Ęwiat, kiego i Juliusza Cezara. RównieÅ» Szekspir,
sk"onów z odwiedzeniem koł
czyn górnych lub karier´ wojskowÄ… i politycznÄ…, poprzez rozci´cie brzucha zmar"ej w czasie piszÄ…c tragedi´ o Å»yciu tego ostatniego, wspo-
polegajÄ…ce tylko na szybkim przygi´ciu g"owy ukoronowanÄ… stanowiskiem porodu matki. mnia" o jego chorobie juÅ» w pierwszym akcie: je si´ prze"amywanie tendencji do lokalizo- Badania neuropsychologiczne u chorych
do tu"owia. Nasilenie takich skurczów mi´Ä˜ni dyktatora republiki, zawdzi´cza" g"ównie w"a- O padaczce Juliusza Cezara pisze wielu  KASKA: Pad" na Ęrodku rynku: pianÄ… mu si´ usta wania si´ funkcji werbalnych w odpowiednich z padaczkÄ… s"uŻą:
bywa zróŻnicowane. Prawdopodobnie towa- snym zdolnoĘciom. Rzym zaĘ zawdzi´cza" mu rzymskich autorów. Swetoniusz, jego biograf pokry"y i g"os mu si´ zatamowa" w piersiach. okolicach lewej pó"kuli mózgu. Wi´ksze a. diagnostyce róŻnicowej;
rzyszÄ… temu krótkotrwa"e zaburzenia Ęwia- wiele: rozszerzenie granic (mi´dzy innymi zdo- podaje w  Úywocie Cezara , Å»e mia" on dwukrot- BRUTUS: Nie ma w tym nic nadzwyczajnego, on cho- prawdopodobieÅ‚
stwo wykszta"cenia si´ od- b. diagnostyce ogniska padaczkowego;
domoĘci, ale sÄ… one trudne do zauwaÅ»enia. bycie Egiptu), reformy wojskowe i administracyj- nie napady padaczkowe w miejscach publicz- ruje na padaczk´. (...) miennego wzorca organizacji funkcji mowy c. monitorowaniu skutecznoĘci leczenia far-
Bardzo charakterystycznÄ… cechÄ… napadów ne, w tym reform´ kalendarza, z której do dzisiaj nych. RównieÅ» Appianusz i Plutarch wspominajÄ… KASKA: (...) Cezar pad" na ziemi´, Å»e ta ho"ota pokla- wyst´puje równieÅ» wĘród osób lewo- lub obu- makologicznego;
w zespole Westa, niekiedy potwierdzajÄ…cÄ… wszyscy korzystamy. o chorobie dyktatora. skiwa"a mu, lub syka"a na niego w miar´, jak si´ jej r´cznych, z rodzinnÄ… tendencjÄ… do tego typu d. reedukacji, w przypadku nieosiÄ…gni´cia
rozpoznanie, jeĘli napady nie sÄ… typowe, jest Úycie tego polityka i przywódcy ludowego Wydaje si´, Å»e napady padaczkowe poja- podoba", lub nie podoba". Tak jak to robi komediantom zaburzeÅ‚
. Nawet doĘç znaczne uszkodzenie poŻądanego poziomu rozwoju danej funk-
ich wyst´powanie w seriach  wielokrotne przetrwa"o w powszechnej ĘwiadomoĘci dzi´ki wi"y si´, kiedy Cezar by" doros"ym, a nawet na teatrze. JeÅ»eli to nieprawda, to nie chce si´ zwaç lewej pó"kuli w okresie rozwoju mowy lub cji lub rehabilitacji, gdy mamy do czynie-
napady wyst´pujÄ… jeden po drugim z kilkuna- u"amkom zdarzeÅ‚
, przechowanym przez jego jak na ówczesne standardy starszym cz"owie- poczciwym cz"owiekiem. w okresach go poprzedzających nie gwa- nia z wtórnym do uszkodzenia zaburze-
stosekundowymi przerwami. Cz´sto zdarzajÄ… rzymskich biografów  pami´tamy romans kiem i Å»e by"y one rzadkie. Na pewno jeden BRUTUS: CóŻ powiedzia" przyszed"szy do siebie? rantuje ca"oĘciowego lub cz´Ä˜ciowego prze- niem funkcjonowania;
KASKA: (...) Powróciwszy do zmys"ów, rzek", Å»e jeÅ»e- j´cia funkcji j´zykowych przez pó"kul´ e. pracy z rodzinÄ… chorego;
li coĘ niestosownego zrobi" lub powiedzia", prosi sza- prawą. Podobne zjawisko dotyczy równieŻ f. ewentualnej diagnostyce przedoperacyjnej.
' nowne publicum aby to by"o na karb jego s"aboĘci poli- szeroko pojmowanych procesów wzrokowo- Do podstawowych badanych wyŻszych
czone. przestrzennych, jednakŻe brak jak dotychczas funkcji poznawczych naleŻą: uwaga, gnozje,
badał
mogÄ…cych jednoznacznie potwierdziç czyli poznanie zmys"owe, pami´ç i uczenie
(W.Szekspir Juliusz Cezar, przek"ad J. Pasz- wyst´powanie zjawiska przejmowania funkcji si´, mowa (odbiór mowy i ekspresja werbal-
Konkur s Jubi l euszowy
kowski. W : Dzie"a Dramatyczne, t. IV. Trage- przez drugÄ… pó"kul´. na), myĘlenie (interpretacja i myĘlowe prze-
die. Warszawa 1980.) CzynnoĘciowa lub strukturalna patologia kszta"canie rzeczywistoĘci), praksje (zdolnoĘç
1. Funkcje poznawcze to mi´dzy innymi: o.u.n. decyduje takÅ»e o wyst´powaniu trwa- do wykonywania ruchów z"oÅ»onych), za-
W zwiÄ…zku z jubileuszem Depakine propo-
uwaga, gnozje "ych zmian profilu i poziomu funkcjonowania chowanie (rozumiane jako zastosowanie
A R' nujemy Pał
stwu wspólnÄ… zabaw´.
mowa, pami´ç, uczenie
B R' poznawczego u cz"owieka z wykszta"conÄ…
W nr 13, 14 i obecnym znajdą Pał
stwo
myĘlenie
C R'
kupony konkursowe z pytaniami dotyczącymi juŻ organizacją czynnoĘciową struktur mózgo-
wszystkie wyŻej wymienione
D R'
Depakine. wych. Badanie takich w"aĘnie zmian jest W tym
Dla tych z Pał
stwa, którzy do 15.06.2002
przedmiotem zainteresowania neuropsycholo-
2. BezpoĘrednią przyczyną obniŻenia poziomu funkcjo-
Wydawca:
numerze:
przeĘlą 3 kupony konkursowe (jeden kupon
nowania poznawczego u pacjentów z padaczką jest: gii klinicznej.
Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
moÅ»na zastÄ…piç Jokerem drukowanym na
wzrost cz´stotliwoĘci napadów
A R'
Redakcja:
Celem badał
neuropsychologicznych jest:
odwrocie) wraz z zaznaczonymi w"aĘciwymi
wyst´powanie wy"adowaÅ‚
mi´dzynapadowych Funkcjonowanie
B R' Redaguje zespó"
a. ocena aktualnych moŻliwoĘci poznaw-
przerwanie terapii lekami przeciwpadaczkowymi odpowiedziami na adres Sanofi-Synthelabo,
C R' Adres redakcji:
poznawcze u chorych
czych i intelektualnych, wnioskowanie
punkty A i B przygotowaliĘmy jubileuszowÄ… niespodziank´
D R' Gazeta o padaczce,
z padaczkÄ…
o wyst´powaniu deterioracji oraz pro-
 leŻak  Smak wolnoĘci . Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
3. W przypadku padaczki czo"owej najcz´stszymi
ul. Domaniewska 41, gnozowanie ewolucji zmian;
Odpowiedzi na pytania
Padaczka kochanka
zaburzeniami funkcji poznawczych sÄ…:
02-672 W-wa,
konkursowe naleÅ»y szukaç b. ocena stanu emocjonalnego i osobo-
zaburzenia pami´ci operacyjnej
A R' Kleopatry
tel. (0*22) 606 03 80,
w treĘci  Gazety o padaczce . woĘci;
zaburzenia mowy
B R'
fax (0*22) 606 03 94
c. ocena aktualnych moŻliwoĘci adapta-
dysleksja lub dysgrafia Metamorfopsje
C R'
www.padaczka.net
cyjnych, w tym osiÄ…gni´ç szkolnych
wszystkie wyŻej wymienione
D R'
Zakoł
czenie konkursu!
i zawodowych oraz relacji rodzinnych
i spo"ecznych.
Kupon Konkursowy nr 3
35 lat Depakine Chrono
"
wyników myĘlenia w relacjach ze Ęwiatem ze- Innym przejawem indywidualnej organi- chorujÄ…cych na migren´. U pacjentki rozpo- i zawsze moÅ»liwy. Podobnego zdania sÄ…
wn´trznym), jak równieÅ» poziom inteligencji zacji funkcjonalnej moÅ»e byç nietypowy dla znano napad hiperwentylacji prowokowany autorzy artyku"u opublikowanego w tym roku
®
Epicentrum wiadomoĘci
Dzia"anie Gabitrilu
rozumiany jako zdolnoĘç do szybkiego i efek- danej rodziny wzorzec lateralizacji dla r´ki, çwiczeniami fizycznymi. W ciÄ…gu nast´pnych w piĘmie Neurology [2002; 58: 636-638]. Spo-
jest tym skuteczniejsze,
tywnego operowania maksymalnie duŻą ilo- nogi i oka, ale takÅ»e ograniczony rozwój dwóch tygodni coraz cz´Ä˜ciej jednak wyst´- strzeÅ»enie dotyczÄ…ce wyst´powania tachy-
(1)
im dawki leku są wyŻsze
Ęcią informacji. poszczególnych funkcji poznawczych lub powa"y krótkotrwa"e, kilkuminutowe incydenty kardii w przebiegu napadu padaczkowego nie
Cz´stoĘç wyst´powania zaburzeÅ‚
wyÅ»- obniÅ»enie globalnej sprawnoĘci umys"owej ALICJA W KRAINIE morfopsji naleÅ»y braç pod uwag´ takÅ»e bólu g"owy i brzucha z nast´pczym uczuciem jest sprawÄ… nowÄ…. Tym razem jednak nie-
Najcz´stszÄ… przyczynÄ… niepowodzeÅ‚
w leczeniu padaczki jest
szych czynnoĘci poznawczych wĘród chorych (Rausch i wsp., 1997). Teuber (1962) postawi" CZARÓW uszkodzenia centralnej cz´Ä˜ci siatkówki oraz l´ku i przeraÅ»enia, niekiedy z niezrozumia"Ä… miecko-amerykaÅ‚
ska para naukowców prze-
(2)
stosowanie zbyt niskich dawek leków przeciwpadaczkowych
z padaczkÄ… zwiÄ…zana jest z wieloma czynni- hipotez´ o wyst´powaniu efektu zat"oczenia psychozy. Halucynacje wzrokowe bywajÄ… mowÄ…. PoniewaÅ» dziewczynka potrafi"a opi- konuje nas, Å»e w"aĘnie zmiana szybkoĘci
kami wynikajÄ…cymi ze specyfiki samej choro- (ang. crowding effect) ograniczajÄ…cego moÅ»li-  (...) cz´sto widywa"am kota bez uĘmie- przecieÅ» podstawowym elementem psychoz saç szczegó"owo swoje wraÅ»enia z trwajÄ…ce- pracy serca w czasie napadu znacznie u"a-
Istnieje proporcjonalna zaleÅ»noĘç mi´dzy wielkoĘciÄ… stosowanej
by i leczenia farmakologicznego, stÄ…d teÅ» woĘci kompensacyjne mózgu, co w przypadku chu (...), ale uĘmiech bez kota! To najdziw- w padaczce p"ata czo"owego. Zdarza si´ teÅ», go napadu, uzyskano dodatkowe informacje twia rozstrzygni´cie wÄ…tpliwoĘci, czy mamy dawki a odpowiedziÄ… klinicznÄ…  dzia"anie przeciwpadaczkowe
® (1)
duŻe zróŻnicowanie wyników publikowanych nasilonej patologii o.u.n. (jak ma to miejsce niejsza rzecz, jaką widzia"am w Życiu! Prze- o czym piszą autorzy listu do wydawcy pisma o tym, Że obserwowane u niej przeraŻenie do czynienia z napadem rzekomopadaczko- Gabitrilu jest tym silniejsze, im dawki leku są wyŻsze
badał
. przy epileptogenezie) moÅ»e byç zjawiskiem sz"a nieduÅ»y kawa"ek i ujrza"a przed sobÄ… Neuropediatrics [2002; 33: 53-55], Å»e objawy wiÄ…za"o si´ ze zmienionym widzeniem ota- wym czy prawdziwym. Przeanalizowano
%
PodsumowujÄ…c wszystkie te badania R. Rau- doĘç cz´stym. dom ZajÄ…ca Marcowego: pomyĘla"a, Å»e to na zespo"u Alicji w Krainie Czarów mogÄ… wy- czajÄ…cych jÄ… przedmiotów i osób, które zmie- w sumie 105 napadów, w tym 31 drgawko-
40
LPP + placebo
sch (Rausch i wsp.,1997) podaje w przybliÅ»e- Profil i poziom zaburzenia poszczegól- pewno tutaj, bo kominy mia"y kszta"t uszu, stÄ…piç jako elementy sk"adowe napadów nia"y wielkoĘç i przybiera"y zdeformowane wych uogólnionych, 9 psychogennych imi-
LPP + 16 mg/dob´
niu, Å»e zaburzenia: nych funkcji poznawczych zaleÅ»y od rozle- a dach by" pokryty futrem (...)*. padaczkowych. W literaturze znane sÄ… przy- kszta"ty. KonsultujÄ…cy pacjentk´ neurolog tujÄ…cych napady uogólnione, 36 napadów
LPP + 32 mg/dob´
31**
a. uwagi stwierdzane są u oko"o 71,1% g"oĘci i lokalizacji uszkodzeł
strukturalnych To jedna z licznych sytuacji, w których padki wyst´powania tego syndromu w poczÄ…t- zasugerowa" wyst´powanie zespo"u Alicji cz´Ä˜ciowych, skroniowych oraz 29 naĘladujÄ…-
LPP + 56 mg/dob´
30
doros"ych pacjentów; i czynnoĘciowych (Rausch i wsp., 1997; Walsh, bohaterka znanej powieĘci Lewisa Carrolla kowym okresie choroby u pacjentów z "ago- w Krainie Czarów, a w związku ze zg"asza- cych je napadów niepadaczkowych. W przy-
p<0,01
*
b. czasu reakcji  u 71,9%; 1998). przekonuje si´ o niezwyk"oĘci otaczajÄ…cych jÄ… dnÄ… padaczkÄ… cz´Ä˜ciowÄ… z wy"adowaniami nym na poczÄ…tku incydentów bólem g"owy, padku napadów padaczkowych wykazano
p<0,001
**
20*
c. pami´ci i uczenia si´  u 22,4%; W przypadku padaczki skroniowej sÄ… to: przedmiotów i postaci. Takie zniekszta"cone w okolicy potylicznej. Wspomniani autorzy rozpocz´to profilaktyczne leczenie migreny. znaczÄ…ce przyspieszenie t´tna zarówno pod-
20
d. funkcji wykonawczych  u 100%. Okaza"o si´ ono jednak nieskuteczne, bo- czas napadu, jak i po jego zakoÅ‚
czeniu,
" zaburzenia pami´ci ĘwieÅ»ej zwiÄ…zane i zdeformowane widzenie przedmiotów (cie- opisujÄ… podobnÄ… korelacj´ z napadami w pa-
NaleÅ»y jednak pami´taç, Å»e zazwyczaj lokalizacyjnie ze strukturami przyĘrodko- kawe, czy Lewis Carroll by" tego Ęwiadom) daczce czo"owej. PrzedstawiajÄ… oni przypa- wiem w ciÄ…gu nast´pnych tygodni z coraz w przeciwieÅ‚
stwie do napadów psychogen-
10
badaniu neuropsychologicznemu poddawani wymi p"atów skroniowych; obserwowane jest szczególnÄ… formÄ… halucynacji, okreĘlanÄ… dek dziewi´cioletniej dziewczynki tureckiego wi´kszÄ… cz´stoĘciÄ… pojawia"y si´ zarówno nych. W przypadku napadów uogólnionych
10
sÄ… chorzy z mniejszymi lub wi´kszymi nie- zaburzenia pami´ci dawnej i zdolnoĘci do jako metamorfopsja. I w"aĘnie owa metamor- pochodzenia, u której prawid"owe rozpozna- napady bólu g"owy, jak i towarzyszÄ…ce im drgawkowych i naĘladujÄ…cych je napadów
4
powodzeniami w leczeniu farmakologicznym, nabywania wiedzy mają charakter zabu- fopsja stanowi kluczowy element zespo"u nie postawiono dopiero po kilku próbach for- metamorfopsje. Dalsza diagnostyka pozwoli- rzekomopadaczkowych znaczenie tej obser-
stÄ…d nie zawsze wyniki takie moÅ»na uogólniaç rzeÅ‚
wtórnych; Alicji w Krainie Czarów. Analogia do wraŻeł
mu"owania niew"aĘciwej diagnozy. Pierwszy "a wykluczyç zmiany w badaniach neuroobra- wacji moÅ»e byç mniejsze, gdyÅ» juÅ» sama mor-
0
na wszystkich chorych na padaczk´. zujÄ…cych oraz nieprawid"owe poziomy prze- fologia kliniczna u"atwia róŻnicowanie. Trud- Wszystkie rodzaje napadów
" zaburzenia mowy pod postaciÄ… ograniczonej bohaterki powieĘci wyraÅ»a si´ równieÅ» moÅ»li- incydent, u do tej pory zdrowej dziewi´ciolat-
Wszystkie rodzaje napadów: napady cz´Ä˜ciowe proste + napady cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one + wtórnie uogólnione
Âredni IQ (Iloraz Inteligencji) wĘród pa- zdolnoĘci do aktualizacji poj´ç, zaburzenia woĘciÄ… wyst´powania mikropsji i makropsji, ki, który zaniepokoi" widzÄ…ce go osoby, mia" ciwcia" przeciwwirusowych. Kluczowe okaza"o noĘç z rozpoznaniem bywa wi´ksza, jeĘli
Sk"ad: Tabletki powlekane zawierajÄ… substancj´ czynnÄ…: odpowiednio 5 mg, 10 mg lub 15 mg tiagabiny (w postaci chlorowodorku).
cjentów z padaczkÄ… jest niÅ»szy niÅ» w popu- s"uchu fonematycznego oraz zaburzenia a wi´c zmniejszonego lub powi´kszonego miejsce w szkole krótko po zaj´ciach gimna- si´ badanie EEG, w którym mi´dzy napadami widzimy napad wyglÄ…dajÄ…cy jak cz´Ä˜ciowy,
Wskazania: Leczenie skojarzone z innymi lekami przeciwpadaczkowymi napadów cz´Ä˜ciowych lub cz´Ä˜ciowych wtórnie uogólnionych,
które nie poddawa"y si´ leczeniu po zastosowaniu innych leków przeciwpadaczkowych. Przeciwwskazania: Nie stosowaç w nadwraÅ»liwo-
lacji osób zdrowych, chociaÅ», jak wynika rozumienia tekstu (s"uchanego i czytanego), obrazu widzianych przedmiotów. Zespó" Alicji stycznych i opisywany by" jako trwajÄ…cy oko"o zarejestrowano obecnoĘç grup niskonapi´- ale podejrzewamy, Å»e moÅ»e on mieç charak-
Ęci na tiagabin´, ci´Å»kiej niewydolnoĘci wÄ…troby, w napadach uogólnionych, szczególnie w padaczce idiopatycznej z napadami typu
absence, w zespo"ach specyficznych np. Lennoxa-Gastauta, u dzieci do lat 12. Ârodki ostroÅ»noĘci: Przy odstawianiu leku zalecane jest
z badał
(Rausch i wsp.,1997) aŻ 35% cho- wtórne do zaburzeł
pami´ci i s"uchu fone- w Krainie Czarów moÅ»na rozpoznaç chyba godzin´ stan dezorientacji z towarzyszÄ…cym ciowych fal ostrych i zespo"ów fali ostrej ter psychogenny. Autorzy porównali grup´
stopniowe zmniejszanie dawki w ciÄ…gu 2-3 tygodni. OstroÅ»noĘç nakazuje nie stosowaç tiagabiny w okresie ciÄ…Å»y i karmienia piersiÄ…
Tiagabina moÅ»e wp"ynÄ…ç na zdolnoĘç prowadzenia pojazdów i obs"ugiwania urzÄ…dzeÅ‚
mechanicznych. Interakcje: Fenytoina, karba-
rych funkcjonuje na poziomie powyÅ»ej matycznego; najcz´Ä˜ciej u chorych z migrenowymi bólami bólem g"owy, zaburzeniami chodu i przyspie- z wolnÄ… w okolicy czo"owej prawej pó"kuli. chorych majÄ…cych napady cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one
mazepina, fenobarbital i prymidon indukujÄ…c enzymy wÄ…trobowe przyspieszajÄ… metabolizm tiagabiny. Dawkowanie: Podawaç doustnie,
razem z posi"kami, trzy razy dziennie. Zazwyczaj dawka poczÄ…tkowa wynosi 7,5-15 mg/dob´, zwi´kszana co tydzieÅ‚
o 5-15 mg/dob´. Daw-
przeci´tnej. Ostatecznie pozwoli"o to na postawienie w"a- skroniowe, bezdrgawkowe, z dominujÄ…cym
" dysleksja i/lub dysgrafia wtórna do zaburzeł
g"owy, ale opisywane sÄ… teÅ» jego przypadki szonym oddechem. Z tego powodu trafi"a ona
ka podtrzymujÄ…ca wynosi zwykle 30-50 mg/dob´ u chorych przyjmujÄ…cych leki indukujÄ…ce enzymy wÄ…trobowe. Dawki do 70 mg/dob´ sÄ…
dobrze tolerowane. U chorych nie przyjmujÄ…cych leków indukujÄ…cych enzymy wÄ…trobowe dawk´ podtrzymujÄ…cÄ… naleÅ»y wst´pnie zmniej-
Cz´stoĘç wyst´powania obniÅ»onej spraw- s"uchu fonematycznego. wĘród osób z ogniskowymi uszkodzeniami na ostry dyÅ»ur, gdzie nie stwierdzono zmian Ęciwego rozpoznania padaczki cz´Ä˜ciowej. znieruchomieniem i zaburzeniem Ęwiadomo-
szyç do 15-30 mg/dob´. W przypadku upoĘledzenia czynnoĘci wÄ…troby dawk´ naleÅ»y zmniejszyç. Przedawkowanie: Zaleca si´ leczenie
objawowe. Dzia"ania niepoŻądane: SÄ… "agodne lub umiarkowanie nasilone. Wi´kszoĘç dzia"aÅ‚
niepoŻądanych pojawia si´ w okresie
noĘci umys"owej (IQ poniÅ»ej 89) w grupie cho- oĘrodkowego uk"adu nerwowego, g"ównie w badaniu dziewczynki, tak przedmiotowym, Rozpocz´cie leczenia kwasem walproino- Ęci, z grupÄ… pacjentów, których napady o cha-
leczenia poczÄ…tkowego i zwykle przemija. Najcz´Ä˜ciej obserwowanymi dzia"aniami niepoŻądanymi sÄ…: zawroty g"owy, uczucie zm´czenia
i nadmierna sennoĘç. Rzadziej wyst´pujÄ…: niepokój, drÅ»enia, zaburzenia koncentracji, biegunka, obniÅ»enie nastroju i labilnoĘç emocjonal-
rych z padaczkÄ… opornÄ… na leczenie farma- Wzrost cz´stotliwoĘci napadów, napa- okolicy skroniowo-potylicznej lub ciemienio- jak i neurologicznym oraz odchyleÅ‚
w bada- wym spowodowa"o ca"kowite ustąpienie rakterze psychogennym równieŻ polega"y na
na oraz wybroczyny. Opakowanie: 1 opakowanie zawiera 100 tabletek po 5 mg, 10 mg lub 15 mg tiagabiny. Tabletki preparatu Gabitril sÄ…
dy pierwotnie i wtórnie uogólnione tonicz- wo-potylicznej, a takŻe w związku z infekcjami niach laboratoryjnych. Wywiad w kierunku
podzielne. Informacji udziela:
kologiczne jest wysoka i si´ga oko"o 42%. napadów. bezruchu i braku reakcji na bodÄ™ce z otocze-
Sanofi~Synthelabo Sp. z o.o.; ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa; tel. (0*22) 606 03 80, fax (0*22) 606 03 94.
no-kloniczne, szkodliwa dla danego cho- OUN wywo"anymi przez wirusy Epstein-Barr, urazu g"owy, zatrucia lekami czy napadów,
Wskaęnik ten jest prawie 1,7 razy wyŻszy niŻ Co do patogenezy objawów w zespole nia. Tutaj takŻe u chorych z padaczką w cza-
rego dawka leku oraz wyst´powanie
w populacji osób zdrowych. Coxackie oraz ospy wietrznej i pó"paĘca. w tym drgawek gorączkowych, by" negatyw- Alicji w Krainie Czarów nasza wiedza pozo- sie napadu i po jego zakoł
czeniu dochodzi"o PiĘmiennictwo:
1. Uthman B.M.: Tiagabine for Complex Partial Seizure. Arch. Neurol. 1998; 55: 56-62.
Jedynie u 31,4% chorych nie obserwo- wy"adował
mi´dzynapadowych (przy któ- W rozpoznaniu róŻnicowym przyczyn meta- ny. W rodzinie dziewczynki by"o kilka osób staje jak dotÄ…d bardzo skÄ…pa. Do jednostko- do znacznego wzrostu cz´stoĘci pracy serca
2. Schmidt D.: The ten most common treatment errors in epilepsy.
W: Epilepsy. Problem Solving in Clinical Practice. Martin Dunitz Ltd., 2000.
wano zaburzeł
czynnoĘci poznawczych nasi- rych, mimo braku klinicznych przejawów
wych trzeba zaliczyç obserwacje zmniejszo- (o przynajmniej 30% wartoĘci wyjĘciowej),
napadów, obserwowane są zaburzenia
lonych w stopniu utrudniającym efektywne nej perfuzji w okolicy drogi wzrokowej i kory a u osób z napadami rzekomopadaczkowymi
poznawcze) są bezpoĘrednią przyczyną
funkcjonowanie. U pozosta"ych pacjentów wzrokowej podczas incydentu metamorfopsji. t´tno przyspiesza"o si´ jedynie w niewielkim
Skrócona informacja o leku:
Sk"ad: Tabletki powlekane o przed"uŻonym
zmiany profilu i obniŻenia poziomu funk-
stwierdzano m.in.: U pacjentów z epizodami metamorfopsji trze- stopniu. Potwierdzi"o to wp"yw ogniskowej
dzia"aniu, zawierajÄ…ce walproinian sodu
i kwas walproinowy w proporcjach równo-
cjonowania poznawczego.
znacznego stopnia zaburzenia pami´ci ba braç pod uwag´ moÅ»liwoĘç wyst´powania aktywnoĘci padaczkowej, w tym wypadku
" waŻnych z 300 mg i 500 mg walproinianu so-
Zagadka z epikryzÄ…
du. Wskazania: Padaczka: napady uogól-
(u 26,7%), migreny, padaczki i procesy ze zmianami p"ata skroniowego i uk"adu limbicznego, na
nione: miokloniczne, toniczno-kloniczne,
atoniczne, mieszane; napady cz´Ä˜ciowe:
ogniskowymi w OUN, w tym infekcje wiruso- cz´stoĘç rytmu serca. Wydaje si´, Å»e zaan-
" ogniskowe zaburzenia mowy o typie W padaczce czo"owej są to: proste lub z"oŻone, napady wtórnie uogólnio-
ne, zespo"y specyficzne (Westa, Lennoxa-
dyslalii lub dysfazji (u 11,4%), we. To, co autorzy podkreĘlajÄ… jako istotne, to gaÅ»owana w to jest kora wyspy i cia"o migda- W dzieci´cej poradni czasie. Pomi´dzy tymi zrywaniami matka ob-
" zaburzenia pami´ci operacyjnej, wtórne
DoĘwiadczenie,
-Gastaut). Profilaktyka choroby afektywnej
dwubiegunowej w przypadku nieskuteczno-
fakt, Å»e wykonywanie badania EEG u chorych "owate i chociaÅ» istniejÄ… doniesienia o przy- neurologicznej u 5-mie- serwowa"a cz´sto p"acz dziecka. WczeĘniej
" znaczne ograniczenie p"ynnoĘci mowy do zaburzeł
uwagi oraz pami´ci kolejno- Ęci preparatów litu, karbamazepiny. Prze-
na którym moÅ»na polegaç.
ciwwskazania: Zaburzenia czynnoĘci i nie-
(u 12%) Ęci zdarzeł
(chronologii); z migrenÄ…, szczególnie o przebiegu z epizo- padkach bradykardii w zwiÄ…zku z napadami si´cznego niemowl´cia niemowl´ by"o zdrowe i w ciÄ…gu kilku pierw-
wydolnoĘç wÄ…troby, przebyte przez pacjenta
lub cz"onka rodziny ci´Å»kie zapalenie wÄ…tro-
dami halucynacji wzrokowych, moÅ»e byç roz- skroniowymi, to najcz´Ä˜ciej jednak prowadzÄ… p"ci m´skiej przeprowa- szych miesi´cy Å»ycia rozwija"o si´ prawid"owo.
" oraz masywne zaburzenia myĘlenia " zaburzenia orientacji w wielu zakresach
by, zw"aszcza polekowe, nadwraÅ»liwoĘç na
walproinian sodu. Dzia"ania niepoŻądane:
o charakterze ogniskowym (u 1,5%). (przestrzennym i czasowym); strzygajÄ…ce w postawieniu w"aĘciwego rozpo- one do tachykardii. JeĘli mierzÄ…c cz´stoĘç dzono wst´pnÄ… diagno- Wykonano w trybie ambulatoryjnym badanie
Polekowe uszkodzenie wątroby, szczególnie
Czynniki modyfikujÄ…ce profil i poziom zaburzenia myĘlenia i regulacyjnej kon- u dzieci poniÅ»ej 3. r.Å»., mogÄ…ce nawet zagro- znania padaczki. pracy serca u chorego w czasie napadu styk´ z powodu napa- EEG, które ujawni"o nieprawid"owy zapis
"
ziç Å»yciu. Powik"anie to wyst´puje bardzo
obserwowanych zaburzeł
to: troli zachowania. rzadko. Zw"aszcza w początkowym okresie stwierdzamy jej przyspieszenie o przynaj- dów, które matka dziecka opisa"a jako krótkie, o zmianach przedstawionych poniŻej. Z podej-
leczenia naleÅ»y zwróciç uwag´ na wystÄ…pie-
a. wiek w momencie wystąpienia 1-szego W przypadkach innych lokalizacji ogniska nie wczesnych niespecyficznych objawów, * Lewis Carroll, Przygody Alicji w Krainie mniej 30% wartoĘci wyjĘciowej, to prawdopo- trwające z regu"y kilka sekund, zerwania ze rzeniem konkretnego zespo"u padaczkowego
jak: astenia, brak "aknienia, Ępiączka, wymio-
napadu padaczkowego, padaczkowego obserwowane sÄ… profile zabu- ty i bóle brzucha. Obserwuje si´ trombocyto- Czarów, w przek"adzie Roberta Stillera, Let- dobieÅ‚
stwo, Å»e widzimy napad padaczkowy, zgi´ciem g"owy i rÄ…czek i ich szybkim przywie- skierowano pacjenta do oddzia"u neurologicz-
peni´ oraz zaburzenia funkcji p"ytek krwi mo-
b. d"ugoĘç trwania choroby, rzeÅ‚
specyficzne dla danych okolic (Walsh, trex, Warszawa 1990. a nie psychogenny wynosi, wed"ug autorów dzeniem do tu"owia. Wyst´powa"y one najcz´- nego, gdzie rozpocz´to leczenie. Wykonane
gÄ…ce rzadko doprowadziç do zaburzeÅ‚

krzepni´cia. Ponadto wyjÄ…tkowo rzadko nad-
c. etiologia padaczki, 1998). opisywanej pracy, aÅ» 97 procent. Ęciej, gdy dziecko budzi"o si´ ze snu i zwykle badanie tomograficzne g"owy nie wykaza"o
mierne uspokojenie, rozdraŻnienie, halucy-
nacje i zapalenie trzustki. Obserwowano
d. morfologia napadów, powtarza"y kilka lub kilkanaĘcie razy w krótkim zmian.
przypadki zwi´kszenia ci´Å»aru cia"a, moÅ»li-
Wybrane piĘmiennictwo:
wego do zwalczania dietÄ…, przemijajÄ…ce wy-
e. cz´stoĘç napadów,
1. MOJS E.: Wybrane zagadnienia rozwoju poznawczego
padanie w"osów i drŻenie rąk. CiąŻa: ca"ko-
wite ryzyko wystÄ…pienia wad wrodzonych
f. obecnoĘç wy"adowaÅ‚
mi´dzynapado- a padaczka i jej leczenie. Epileptologia 2001; 9: 347-358.
KIEDY SERCE BIJE
u dzieci kobiet leczonych walproinianem
2. OJEMANN G.A.: Lateralization and intrahemispheric locali- podczas pierwszego trymestru ciąŻy nie jest
wych, SZYBCIEJ
wyŻsze niŻ ryzyko związane ze stosowaniem
zation of language and memory during surgical therapy of
innych Ęrodków przeciwdrgawkowych. Kwas
g. stosowane leczenie farmakologiczne, ale
epilepsy. (W:) Presurgical evaluation of epilepsies: basic, walproinowy moÅ»e wywo"aç wady cewy ner-
Konkur s Jubi l euszowy
wowej u 1 do 2% potomstwa. Wady te mogÄ…
równieÅ» czynniki emocjonalne i spo"ecz- Byç moÅ»e niecz´sto lekarzowi lub piel´-
techniques, implications. (red.:) Wieser H.G., Elger C.E.,
byç diagnozowane w okresie przedporodo-
wym. Interakcje: Fenytoina, fenobarbital, kar-
ne towarzyszÄ…ce chorobie. Springer-Verlag, Berlin  Heidelberg 1987: 98-104. gniarce zdarza si´ mierzyç t´tno u osoby
bamazepina zmniejszajÄ… st´Å»enie walpro-
3. O LEARY D.S., LOVELL M.R., SACKELLARES J.C., et al.:
inianów w surowicy krwi. Walproinian nasila
Wiek w chwili wystÄ…pienia 1. napadu wyda- majÄ…cej napad padaczkowy. Przyzwyczajeni
dzia"anie neuroleptyków, inhibitorów MAO,
Effects of age of onset of partial and generalized seizures
leków przeciwdepresyjnych, kwasu acetylo-
je si´ odgrywaç waÅ»nÄ… rol´ w tworzeniu si´ jesteĘmy raczej zwracaç uwag´ na morfolo-
on neuropsychological performance in children. J Nerv salicylowego i antykoagulantów. Cymetydy-
nietypowego, indywidualnego wzorca funkcjo- na i erytromycyna moÅ»e powodowaç wzrost gi´ napadu, oceniamy wyglÄ…d i reaktywnoĘç Imi´ i nazwisko
Ment Dis 1983; 171: 624-629.
poziomu walproinianu w surowicy krwi. Kwas
acetylosalicylowy moÅ»e zwi´kszaç faz´ wol-
nalnej organizacji mózgu u chorych z padaczką. 4. OXBURY S.: Neuropsychological evaluation  children. (W:) ęrenic w czasie jego trwania, czasami po
MiejscowoĘç
nÄ… walproinianu w surowicy krwi. Dawkowa-
Epilepsy: a comprehensive textbook. (red.:) Engel J. Jr,
Okresem krytycznym dla lateralizacji pó"kulowej nie: Dawka dobowa powinna byç ustalana uogólnionym napadzie toniczno-klonicznym
w zaleŻnoĘci od wieku i wagi cia"a. G"ównym
Pedley T.A., Lippincott-Raven, Philadelphia  New York
Województwo
funkcji werbalnych jest, jak si´ uwaÅ»a, 5.-6. r.Å». miernikiem prawid"owoĘci doboru dawki jest sprawdzamy obecnoĘç objawu BabiÅ‚
skiego.
1997: 989-1000. stan kliniczny pacjenta. DoroĘli: początkowo
(O'Leary i wsp., 1983; Oxbury S., 1997). W codziennej praktyce coraz cz´Ä˜ciej jednak
600 mg, zwi´kszajÄ…c co 3-7 dni o 300 mg.
5. RUSCH R., MINH-THU L., LANGFITT J.T.: Neuropsychologi- Telefon kontaktowy
Przeci´tna dawka  20-30 mg/kg m.c./dob´.
przekonujemy si´, Å»e napad niepadaczkowy
cal evaluation  adults. (W:) Epilepsy: a comprehensive Dzieci powyÅ»ej 17 kg m.c.: przeci´tna daw-
Etapy rozwoju poszczególnych struktur
ka  30 mg/kg m.c./dob´. W monoterapii lek
textbook. (red.:) Engel J. Jr, Pedley T.A., Lippincott-Raven, psychogenny moŻe do z"udzenia przypomi-
podaje si´ jednorazowo wieczorem. W po- WyraÅ»am zgod´ na zbieranie i przetwarzanie moich danych
mózgowych (za: Spreen i wsp., 1995):
literapii zwykle dzieli si´ dawk´ dobowÄ… na
Philadelphia  New York 1997: 997-988.
osobowych przez firm´ Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o. z siedzibÄ…
naç napad prawdziwy i wobec tego odróŻ-
dwie porcje. Opakowania: 1 opakowanie
6. SPREEN O., TUPPER D., RISSER A., TUOKKO H., EDGEL D.: ® ®
w Warszawie, ul. Domaniewska 41 (zgodnie z UstawÄ… z dnia
Depakine Chrono 300 i Depakine Chrono
I 12. m.Å».  pierwszorz´dowe okolice sen- nienie tych dwóch rodzajów napadów moÅ»e
500 zawiera po 30 tabletek. Szczegó"owa
Human developmental. (W:) Neuropsychology. (red.:) 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz.U. nr 133,
informacja o leku zawarta jest w ulotce
soryczne i motoryczne, sprawiç niema"e trudnoĘci. RozstrzygajÄ…ce
poz. 883) w celach promocyjnych i marketingowych. Jestem
Oxbury S., Oxford Univ. Press, New York 1995. przylekowej.
Ęwiadomy/a dobrowolnoĘci podania danych oraz prawa wglądu
7. WALSH K.: Neuropsychologia kliniczna. PWN, Warszawa b´dzie na ogó" monitorowanie pacjenta z wy-
smak
Dodatkowych informacji udziela:
II 5. r.Å».  drugorz´dowe okolice senso-
do nich i ich poprawiania przez ww. firm´.
Sanofi~Synthelabo Sp. z o.o.;
1998.
korzystaniem metody wideometrycznej poz-
ul. Domaniewska 41,
ryczne i motoryczne,
02-672 Warszawa,
walajÄ…cej na zarejestrowanie incydentu napa-
mgr Olga Szymał
ska ukoł
czy"a Wydzia" Psycho- Data, podpis:
tel. (0*22) 606 03 88,
III 8. r.Å».  trzeciorz´dowe okolice senso- logii UW, od 1986 roku pracuje w Klinice Neurochi- fax (0*22) 606 03 94
dowego wraz z zapisem EEG. Nie zawsze
rurgii SP CSK AM w Warszawie pod kierunkiem
jednak mamy takÄ… moÅ»liwoĘç, tymczasem
ryczne,
prof. A. Marchela, naleŻy do zespo"u kwalifikujące-
pomiar cz´stoĘci pracy serca chorego tuÅ»
wolnoĘci
go pacjentów do leczenia operacyjnego padaczki.
IV 24. r.Å».  okolica przedczo"owa.
po napadzie jest "atwy do przeprowadzenia
35 lat Depakine Chrono
"

Pacjenci z redukcją napadów o >50%
"