Epizody towarzyskie
Epitafia
Wielkim lekarzom
Czwartego marca tego roku nych Ęrodków na dzia"alnoĘç Pani
w Myszkowie odby"o si´ walne Doktor Barbara Cesarz-Motyl sku-
i wielkim chorym przesz"oĘci
zebranie cz"onków Oddzia"u tecznie realizuje podstawowe zada-
Okr´gowego Polskiego Stowa- nia Stowarzyszenia, jakimi sÄ… pomoc
Lord Byron (1788-1824)
Lord Byron (1788-1824)
rzyszenia Ludzi CierpiÄ…cych medyczna i rehabilitacyjna osobom
na Padaczk´. Ta samopomo- dotkni´tym epilepsjÄ….
cowa organizacja skupia 124
George Gordon, szósty baron By- I cóŻ w´drówka ta przynios"a mi? cz"onków, w tym 69 dzieci. Myszkowskie Stowarzyszenie jest
ron, angielski poeta i dramaturg zna- Nic  tylko lat tych trzydzieĘci i trzy. * jednym z najaktywniejszych oddzia-
ny powszechnie jako Lord Byron to Na zebranie przyby" mi´dzy in- "ów w kraju. Dzi´ki staraniom Pani
jeden z najwaŻniejszych twórców eu- Czy cz"owiek, którego posądzano nymi prezes Zarządu G"ównego Doktor imprezy integrujące Ęrodowi-
ropejskiego romantyzmu. Dzie"a By- o kazirodczy romans z siostrÄ…, sk"on- PSLCP Tadeusz Zar´bski z Bia"e- sko chorych naleŻą do waÅ»nych wy-
rona  Korsarz (1814), Narzeczona noĘci biseksualne, alkoholizm i uza- gostoku. G"ównym punktem progra- darzeł
w ich Życiu. Do znaczących
z Abydos (1813), Wi´zieÅ‚
Chillonu leÅ»nienie od opium, a nawet o bycie mu by"a mi"a uroczystoĘç odzna- sukcesów w dzia"aniach Stowarzy-
B
a
r
b
a
r
y
C
e
s
a
r
z
-
M
o
t
y
l
(1816), Mazeppa (1819) i Giaur (1813) wampirem, chorowa" na padaczk´? czenia doktor Barbary Cesarz-Motyl szenia naleÅ»y zaliczyç: turnusy reha-
 to g"ównie powieĘci poetyckie i po- Informacja o tym przewija si´ co jakiĘ Srebrnym KrzyÅ»em Zas"ugi przyzna- bilitacyjne, wycieczki turystyczne, za-
ematy dygresyjne. Wszystkie utwory czas w literaturze i jego biografiach. nym przez Prezydenta RP Aleksan- j´cia szkoleniowe i co najwaÅ»niejsze
"Ä…czy orientalna sceneria i zawik"ana Podobno gdy w wieku 16 lat us"ysza", dra KwaĘniewskiego. Uhonorowanie w sytuacji pogarszajÄ…cego si´ stanu
fabu"a z gwa"townymi zwrotami akcji. Å»e jego ukochana ma poĘlubiç inne- Pani Doktor tak wysokim odznacze- zdrowia  pomoc finansowÄ… udziela-
Wspólny jest teÅ» typ bohatera, zwane- go,  pad" na ziemi´ w konwulsjach niem wynika z jej zas"ug w pracy za- nÄ… w formie doraÄ™nej zapomogi naj-
go póęniej bajronowskim  cierpiÄ…cy, i, jak póęniej sam napisa",  niemal si´ wodowej, a przede wszystkim z wie- bardziej potrzebujÄ…cym epileptykom.
zbuntowany przeciw Ęwiatu samotny zadusi" . CóŻ, czytajÄ…c ten opis, i wie- loletniej dzia"alnoĘci spo"ecznej na Prac´ Pani Doktor wysoko ocenia Serdecznie gratulujemy zaszczytne-
mĘciciel. Byron stworzy" nie tylko typ dzÄ…c o teatralnej, by nie rzec  histe- rzecz ludzi chorych na padaczk´. zarówno Ęrodowisko lekarskie, jak go wyróŻnienia, jakie otrzyma"a Doktor
bohatera literackiego, lecz takÅ»e wy- rycznej osobowoĘci poety, wydaje si´ Warto podkreĘliç, Å»e mimo skrom- i w"adze miasta Myszków. Barbara Cesarz-Motyl.
kreowa" swoje Å»ycie, stajÄ…c si´ sym- bardziej prawdopodobne, Å»e by" to na-
bolem romantycznego, zbuntowane- pad psychogenny...
go poety, ekscentryka i dekadenta. Jednak w wiele lat póęniej Byron
Zosta" jednym z pierwszych bohaterów mia" prawdopodobnie napad padaczko-
zbiorowej wyobraęni, których skanda- wy, opisany przez jednego ze swoich
lizujÄ…ca biografia przys"ania twórczoĘç. przyjació". WystÄ…pi"y wtedy drgawki,
Przypomina w tym wspó"czesnych po"ączone z  wykrzywieniem twarzy
idoli. Sceny rozgrywajÄ…ce si´ na jego w jednÄ… stron´ , wkrótce po wypiciu
pogrzebie jako Żywo przypominają  ponczu z koniaku i cydru . Napad ten
opisy poŻegnał
Rudolfa Valentino, móg" byç wynikiem zarówno naduÅ»y-
Marylin Monroe, Jima Morissona czy wania alkoholu, wyniszczenia, jak
Kurta Cobaina. Gdy po Ęmierci cia"o i pierwszą oznaką malarycznego za-
poety sprowadzono do Anglii, t"um palenia opon mózgowych, które to wg
wielbicielek zaatakowa" katedr´, rzu- danych autopsyjnych sta"o si´ przy-
cajÄ…c si´ na trumn´ i niemal uniemoÅ»- czynÄ… Ęmierci poety w kilka miesi´cy
liwiając pochówek. póęniej.
Jak silne jest oddzia"ywanie  czar- CóŻ, wynika z tego, Że Lord Byron
nej legendy Byrona, Ęwiadczyç moÅ»e nie mia" padaczki, a jedynie pojedyn-
choçby tytu" poĘwi´conej mu niedaw- cze napady prawdopodobnie o cha-
no w Londynie biograficznej wystawy: rakterze psychogennym oraz na krót-
 Mad, Bad and Dangerous  Sza- ko przed Ęmiercią napady przygodne
lony, Z"y i Niebezpieczny. Pewnie by"- (objawowe). Zapewne rozpowszech-
by tym tytu"em zachwycony, skoro nienie si´ informacji o jego chorobie
sam o sobie napisa" w 33. urodziny: to jeszcze jeden element  czarnej le-
gendy poety.
Przez nud´ Å»ycia, poprzez brud i grzech
Do lat dobrnÄ…"em trzydziestu i trzech. * Przek"ad: Czes"aw Jastrz´biec-Koz"owski.
'
Kupon krzyŻówki
Wpisz has"o:
pieczÄ…tka lekarza
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .
nazwisko przedstawiciela Sanofi-Synthelabo
WyraÅ»am dobrowolnÄ… zgod´ na przetwarzanie moich danych osobowych do celów marke-
S
a
n
o
f
i
-
S
y
n
t
h
e
l
a
b
o
S
p
.
z
o
.
o
.
tingowych przez firm´ Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o. z siedzibÄ… przy ul. Domaniewskiej 41,
02-672 Warszawa. JednoczeĘnie oĘwiadczam, Że jestem Ęwiadomy/a faktu, Że przys"uguje
mi prawo wglÄ…du do danych osobowych oraz ich poprawiania.
Data i podpis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
'
Wydawca: Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
Redakcja: Redaguje zespó"
Adres redakcji: Gazeta o padaczce, Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
ul. Domaniewska 41, 02-672 W-wa, tel. [phone], fax [phone]
www.padaczka.net
www.padaczka.net
ISSN 1509 - 4782
G A Z E T A
Rozwiązywanie problemów w codziennej praktyce
Nr 19
o padaczce
maj / czerwiec 2003
Szanowni Pał
stwo!
Cieszymy si´ bardzo, Å»e zaproponowane przez nas poszerzenie  Gazety o padaczce spotka"o si´ Numer ten u"oÅ»y" si´ nam w cz´Ä˜ci prawie m"odzieÅ»owo  wyjÄ…tkowo duÅ»o mamy dziĘ materia"ów
z przychylnym przyj´ciem wĘród naszych Czytelników  szczególnie plakat uzyska" wysokie oceny zwiÄ…zanych z padaczkami wieku dzieci´cego i m"odzieÅ‚
czego. Wynik"o to ze zg"aszanego nam
w pierwszych, na gorÄ…co formu"owanych opiniach. Mamy nadziej´, Å»e kolejne nowe elementy zapotrzebowania lekarzy na poruszanie tej w"aĘnie tematyki. JesteĘmy zawsze otwarci na propo-
w tym wydaniu  Gazety o padaczce  choçby debiutujÄ…ca u nas krzyÅ»ówka z nagrodÄ…  równieÅ» zycje i oczekiwania naszych Czytelników  przypominamy, Å»e wszystkie opublikowane dotychczas
przypadną Pał
stwu do gustu. przez nas artyku"y znaleÄ™ç moÅ»na na naszych stronach internetowych www.padaczka.net!
Zastosowanie pochodnych kwasu walproinowego
w psychiatrii
Przeciwpadaczkowe w"aĘciwoĘci potencjalne Ęrodki przeciwdrgawko- nii wyst´pujÄ…cej w przebiegu zabu-
kwasu walproinowego (VPA) zosta- we (za Davis L. i wsp., 2000). W chwi- rzeł
dwubiegunowych. Davis i wsp.
Dr n. med. ¸UKASZ ÂWIóCICKI jest psychiatrÄ…,
"y odkryte przypadkiem w roku 1963 li obecnej na rynku dost´pne sÄ… pre- (2000) przytaczajÄ… list´ pi´ciu badaÅ‚

adiunktem w II Klinice Psychiatrycznej Instytutu Psychiatrii
i Neurologii w Warszawie, redaktorem naczelnym  Nowinek
we Francji  VPA by" wówczas sto- paraty zawierające sól sodową kwasu kontrolowanych dotyczących stoso-
Psychiatrycznych , autorem wielu prac poĘwi´conych zabu-
sowany jako organiczny rozpusz- walproinowego, amid kwasu walpro- wania VPA w leczeniu ostrej manii.
rzeniom afektywnym.
czalnik substancji testowanych jako inowego oraz preparaty z"oŻone za- Wyniki tych badał
wskazują, Że sku-
wierajÄ…ce zarówno sól sodowÄ…, jak tecznoĘç pochodnych kwasu walpro-
i czysty kwas walproinowy. inowego jest w tym wskazaniu istotnie
wi´ksza niÅ» placebo i porównywalna
Pierwsze obserwacje dotyczące do soli litu. W dwóch badaniach
psychotropowego dzia"ania amidu (Pope i wsp., 1991 oraz McElroy
kwasu walproinowego opublikowali i wsp., 1991) stwierdzono skutecz-
Lambert i wsp. (1966). Autorzy obser- noĘç kwasu walproinowego w grupie
wowali lecznicze dzia"anie Ęrodka w na- chorych opornych na leczenie sola-
wrotach oraz z"agodzenie przebiegu mi litu. W roku 1995 Food and Drug
choroby afektywnej dwubiegunowej Administration zarejestrowa"a kwas
przy d"uŻszym stosowaniu, ich prace walproinowy jako Ęrodek w leczeniu
nie zawiera"y jednak dok"adnej charak- ostrej manii.
terystyki psychotropowego dzia"ania
leku. Prace Lamberta i wsp. poczÄ…t- Znacznie trudniejsze jest prze-
kowo nie zosta"y zauwaŻone przez prowadzenie poprawnych metodolo-
klinicystów, systematyczne badania gicznie badał
dotyczÄ…cych skutecz-
dotyczące profilaktycznego zastoso- noĘci profilaktycznej VPA (dotyczy
wania róŻnorodnych pochodnych kwa- to zresztą takŻe innych leków sto-
su walproinowego w zaburzeniach sowanych w profilaktyce, m.in. ze
nastroju zosta"y podj´te dopiero w po- wzgl´du na koniecznoĘç prowadze-
"owie lat 80. równolegle w Niemczech nia uciąŻliwych d"ugoterminowych
(Emrich i wsp., 1984) i w Polsce (Pu- badał
prospektywnych). Liczne do-
Żył
ski i K"osiewicz, 1984) (trzeba niesienia (Davis i wsp. przytaczajÄ…
przyznaç, Å»e ta  polska cz´Ä˜ç histo- szesnaĘcie publikacji) dotyczÄ…ce te-
rii kwasu walproinowego nie zawsze go zastosowania leku obciąŻone są
jest zauwaÅ»ana przez autorów prac róŻnego rodzaju b"´dami metodolo-
przeglÄ…dowych). By"y to jednak na- gicznymi. W roku 2000 opublikowa-
dal jedynie badania otwarte. Wyniki no wyniki randomizowanego, kontro-
pierwszych badał
kontrolowanych, lowanego badania Bowdena i wsp.
z wykorzystaniem podwójnie Ęlepej dotyczące skutecznoĘci dzia"ania
próby i losowym doborem do bada- diwalproinianu sodu i w´glanu litu
nych grup zosta"y opublikowane do- w profilaktyce zaburzeł
afektywnych
piero na poczÄ…tku lat 90. (McElroy dwubiegunowych. We wst´pie do
i wsp., 1991; Bowden i wsp., 1994). tej pracy autorzy zwracajÄ… uwag´,
Tak wi´c lek  nieĘmia"o stosowany Å»e kontrolowane badania kliniczne
w psychiatrii od ponad 30 lat ma sto- profilaktycznego leczenia choroby afek-
sunkowo krótkÄ… histori´ w pe"ni udo- tywnej dwubiegunowej nie by"y pro-
kumentowanÄ…. wadzone od  ponad 25 lat (!). Bada-
nia prowadzone we wczeĘniejszym
okresie mia"y wyraęne ograniczenia
Zaburzenia afektywne metodologiczne. Uzyskane dane nie
dwubiegunowe pozwoli"y wprawdzie na stwierdze-
nie  wi´kszej skutecznoĘci diwal-
proinianu sodu w porównaniu z pla-
Najlepiej udokumentowano sku- cebo lub litem w zapobieganiu
tecznoĘç VPA w leczeniu ostrej ma- nawrotom manii (...), pojawieniu si´
W tym numerze:
¸agodne padaczki wieku dzieci´cego " ZostaÅ‚
Asem wywiadu
" Lord Byron " Zagadka z epikryzą " KrzyŻówka!
"
epizodu depresyjnego lub dowolnego Davisa i wsp. (2000), dobrÄ… reakcj´ tycznego dzia"ania VPA stosowane-
rodzaju pierwszego epizodu zabu- na VPA (definiowanÄ… jako przynaj- go jako terapia uzupe"niajÄ…ca u 22
Został

rzeł
nastroju , jednak pod wzgl´dem mniej 50% redukcja liczby punktów chorych z przewlek"Ä… schizofreniÄ….
kilku innych waÅ»nych parametrów w Skali Oceny Depresji Hamiltona) Oceniano skutecznoĘç VPA w lecze-
(2)
VPA okaza" si´ istotnie skuteczniej- stwierdzono u 86% chorych, którzy niu póęnych dyskinez (TD) u cho-
Asem wywiadu
szy zarówno od placebo, jak i soli li- ukoł
czyli badanie (u 66%, jeĘli w ana- rych na schizofreni´. Cz´Ä˜ç autorów
tu. W grupie chorych przyjmujÄ…cych lizie uwzgl´dniono wszystkich zakwa- obserwowa"a skutecznoĘç leku, ale
diwalproinian istotnie mniejsza by"a lifikowanych do badania). w badaniach uczestniczy"a niewiel-
zw"aszcza cz´stoĘç wyst´powania ka grupa osób, a metodologia tych Rozmow´ z doros"ym pacjentem Å»liwoĘç przebytego udaru mózgowe-
nawrotów zaburzeł
afektywnych badał
jest kwestionowana. na temat moŻliwej przyczyny, która go to kolejna przyczyna padaczki.
o nasileniu tak duÅ»ym, aby by"y one Zaburzenia l´kowe doprowadzi"a do wystÄ…pienia pierw-
przyczyną rezygnacji z dalszego ba- szego w Życiu napadu, znacznie u"a- Ogniskowe napady objawowe
dania. Diwalproinian sodu by" takÅ»e Podsumowanie twia ĘwiadomoĘç, Å»e przyczyny pa- na pod"oÅ»u zmian w mózgu o etiologii
nieco skuteczniejszy od litu w zapo- Opublikowano kilka doniesieł
ka- daczki u doros"ych zwykle sÄ… inne niÅ» naczyniopochodnej zdarzajÄ… si´ na
bieganiu wyst´powaniu podprogo- zuistycznych, trzy badania otwarte u dzieci. ChcÄ…c przybliÅ»yç moÅ»liwÄ… etio- ogó" wĘród osób w podesz"ym wieku.
wych objawów depresji. Bowden i jedno badanie kontrolowane (Lum Udowodniono skutecznoĘç VPA logi´, pytaç warto o wyst´powanie WystÄ…pienie pierwszego w Å»yciu na-
i wsp. stwierdzili takŻe, Że VPA moŻe i wsp.) dotyczące stosowania VPA w leczeniu ostrej manii w przebie- u chorego innych, nienapadowych ob- padu u osoby starszej kaŻe zatem
"agodziç nasilenie zaburzeÅ‚
depresyj- w leczeniu zespo"u l´ku napadowe- gu choroby afektywnej dwubiegu- jawów neurologicznych oraz o prze- myĘleç o takiej etiologii. Dane o istnie-
nych wyst´pujÄ…cych w przebiegu za- go. Wyniki tych badaÅ‚
wyraęnie wska- nowej. Pochodne VPA uwaŻane są byte przez niego choroby. jących u pacjenta chorobach uk"adu
burzeł
afektywnych dwubieguno- zujÄ… na skutecznoĘç walproinianów takÅ»e za leki z wyboru w profilak- krÄ…Å»enia, w szczególnoĘci przebytych
wych, natomiast lit mia"by nasilenie w leczeniu l´ku napadowego. W ce- tyce zaburzeÅ‚
dwubiegunowych, Przebyte urazy g"owy  uraz g"o- w przesz"oĘci udarach mózgowych,
tych zaburzeł
zwi´kszaç. Zdaniem lu potwierdzenia skutecznoĘci VPA choç do chwili obecnej brak w pe"- wy zdarzyç si´ moÅ»e kaÅ»demu, w kaÅ»- mogÄ… u"atwiç rozpoznanie. Rozstrzy-
Posta i Speera (2002), specyficzny w leczeniu tych zaburzeł
konieczne ni poprawnego metodologicznie dym wieku, cz´Ä˜ciej jednak bywa przy- gajÄ…cych informacji dostarcza na ogó"
dobór badanej grupy móg" wywrzeç jest przeprowadzenie badaÅ‚
kontro- potwierdzenia takiego dzia"ania. czyną napadów padaczkowych u osób tomografia komputerowa g"owy.
wp"yw na uzyskanie takiego wyniku. lowanych z udzia"em wi´kszej grupy Wyniki cz´Ä˜ci badaÅ‚
i obserwacji doros"ych. Padaczka pourazowa wiÄ…-
Algorytmy leczenia profilaktycznego badanych. klinicznych wskazujÄ… na moÅ»liwoĘç zaç si´ moÅ»e z naduÅ»ywaniem alko- Guzy oĘrodkowego uk"adu ner-
choroby afektywnej dwubiegunowej, skutecznego stosowania walpro- holu i licznymi u osób uzaleŻnionych wowego to inna moŻliwa przyczyna
opracowane przez American Psychia- Kilka doniesieł
kazuistycznych inianów w leczeniu zaburzeł
de- urazami g"owy. Warto zawsze pytaç napadów objawowych w róŻnych gru-
tric Association (APA), wymieniajÄ… i jedno badanie otwarte (Fesler i wsp.) presyjnych nawracajÄ…cych (takÅ»e o ci´Å»koĘç urazu, gdyÅ» ryzyko napa- pach wiekowych, ale takÅ»e cz´Ä˜ciej
pochodne VPA jako leki pierwszego dotyczy"o moŻliwoĘci stosowania w monoterapii). Jednak w tym wy- dów wynikających z przebytego urazu, wĘród doros"ych. Pytania winny doty-
rzutu zarówno w leczeniu ostrej ma- VPA w leczeniu zespo"u stresu po- padku równieÅ» konieczne jest pro- zarówno wczesnych, jak i póęnych, czyç bólów g"owy (w tym szczególnie
nii, jak i w profilaktyce tego zabu- urazowego (PTSD). Wiadomo, Że wadzenie dalszych badał
kontro- znacznie wzrasta, w przypadkach, gdy bólów nocnych), zmian w zachowaniu
rzenia. PodobnÄ… pozycj´ ma VPA jest to zaburzenie l´kowe o z"ym ro- lowanych. Wst´pne wyniki badaÅ‚
dosz"o np. do z"amania i wgniecenia chorego, zmian charakterologicznych
w przygotowywanych do druku pol- kowaniu  dotychczas stosowane wskazujÄ… na moÅ»liwoĘç stosowa- koĘci pokrywy czaszki czy powstania czy pojawienia si´ objawów neurolo-
skich standardach leczenia zaburzeł
metody leczenia przynoszÄ… popraw´ nia walproinianów w farmakotera- pourazowego krwiaka przymózgowe- gicznych w zakresie nerwów czaszko-
afektywnych. jedynie u niewielu chorych. W grupie pii zespo"u l´ku napadowego, za- go lub Ęródmózgowego. wych, niedow"adów koÅ‚
czyn, zabu-
14 chorych (weteranów z Wietnamu) burzeł
obsesyjno-kompulsyjnych, rzeł
czucia. Objawy zazwyczaj majÄ…
Prowadzono takÅ»e badanie doty- leczonych przez Feslera przy pomo- zespo"u stresu pourazowego oraz Choroby, w szczególnoĘci scho- charakter stopniowo nasilajÄ…cy si´,
czÄ…ce skutecznoĘci VPA stosowane- cy VPA u Å»adnego nie stwierdzono agitacji wyst´pujÄ…cej w innych za- rzenia uk"adu sercowo-naczyniowego, niekiedy bardzo powoli. Tutaj dodat-
go jako element kuracji skojarzonej pe"nego ustÄ…pienia objawów PTSD burzeniach psychiatrycznych. b´dÄ…ce czynnikami ryzyka naczynio- kowÄ… wskazówkÄ… jest oczywiĘcie wy-
u osób z chorobą afektywną dwubie- (zw"aszcza ponownego przeŻywania pochodnego uszkodzenia mózgu; mo- nik badania neurologicznego.
gunową typu I opornych na dotych- traumatycznych wydarzeł
), obser-
czas prowadzone leczenie profilak- wowano jednak istotnÄ… popraw´ ja-
PiĘmiennictwo:
tyczne (Denicoff i wsp.). Grupa osób koĘci snu oraz zmniejszenie nasile-
O co najcz´Ä˜ciej pyta pacjent?
Davis L. L., Ryan W., Adinoff B., Pet-
uczestniczących w tym badaniu by"a nia nadmiernej pobudliwoĘci.
ty F.: Comprehensive review of the psy-
niewielka, a metodologia nie w pe"ni
chiatric uses of valproate. J. Clin. Psycho-
poprawna, autorzy odnotowali jed- Opublikowano dwa doniesienia Czy padaczka jest przeciwwskazaniem do posiadania
pharmacol. 2000; 20 (1 suppl. 1): 1-13.
nak korzystny efekt dodania walpro- dotyczÄ…ce stosowania walproinia- potomstwa?
Lambert P. A., Carraz G., Borselli S.,
inianów do prowadzonej terapii pro- nów w leczeniu zespo"u obsesyjno- Padaczka nie jest w Żadnym razie przeciwwskazaniem do posiadania
Carbel S.: Action neuropsychotrope d un
filaktycznej. -kompulsyjnego (OCD). Deltito i wsp. dzieci. Pami´taç jednak trzeba, Å»e padaczka i stosowane leki mogÄ… mieç
nouvel antiepileptique: le Depamide. Ann.
opisali korzystny wp"yw VPA u 8 z 10 Med. Psychol. 1966; 124: 707-710. wp"yw na przebieg ciąŻy, porodu, a takŻe na p"ód.
PodsumowujÄ…c  najwi´ksza chorych z OCD, którzy Ä™le reagowa- Emrich H. M., Dose M., von Zerssen
Pod tym wzgl´dem najbardziej niebezpiecznym okresem dla dziecka sÄ…
D.: Action of sodium-valproate and of
liczba badał
dotyczy stosowania li na wczeĘniejsze próby leczenia. pierwsze 3 miesiÄ…ce ciÄ…Å»y. CiÄ…Å»a kobiety chorej na padaczk´ nie moÅ»e byç
oxcarbazepine in patients with affective
VPA w leczeniu ostrej manii, w tym Cora-Locatelli i wsp. przedstawili zatem zaskoczeniem  musi byç zaplanowana i omówiona z lekarzem przed
disorders. W: Emrich i wsp. (red.): Anti-
wskazaniu skutecznoĘç leku jest przypadek chorego z OCD, który Ä™le podj´ciem decyzji o zajĘciu w ciÄ…Å»´. JeĘli tylko jest to moÅ»liwe, kobieta chora
convulsants in Affective Disorders. Excerp-
dobrze udowodniona. Wyniki badał
tolerowa" leczenie fluoksetynÄ… i by" na padaczk´ bezpoĘrednio przed ciąŻą i w jej trakcie powinna byç leczona
ta Medica, Amsterdam 1984: 45-55.
dotyczących skutecznoĘci profilak- skutecznie leczony VPA stosowa- jednym lekiem. Nie ma leku idealnego i o wyborze odpowiedniego preparatu
PuŻył
ski S., K"osiewicz ¸.: Valproic
tycznej walproinianów sÄ… znacznie nym w monoterapii. dla kobiety w ciÄ…Å»y powinien zdecydowaç lekarz neurolog.
acid amide as a prophylactic agent in af-
fective and schizoaffective disorders. Psy- Wszystkie kobiety planujÄ…ce ciÄ…Å»´ powinny przyjmowaç dodatkowo kwas
mniej jednoznaczne, co cz´Ä˜ciowo
chopharmacol. Bull. 1984; 20: 151-159.
moÅ»e mieç zwiÄ…zek z trudnoĘciami foliowy.
McElroy S. L., Keck P. E., Pope H.
metodologicznymi, na które natra- Inne zaburzenia
G., Hudson J. I., Morris D.: Correlates of
fiają autorzy tego typu badał
. Poje- psychiczne Czy kobieta z padaczkÄ… moÅ»e rodziç si"ami natury?
antimanic response to valproate. Psycho-
dyncze doniesienia (Davis i wsp., Poród u chorej na padaczk´ nie odbiega od porodu wg przyj´tych
pharmacol. Bull. 1991; 27: 127-133.
2000) wskazujÄ… na korzystny wp"yw zasad wspó"czesnego po"oÅ»nictwa. Sam fakt wspó"wyst´powania ciÄ…Å»y
Bowden C. L., Brugger A. M., Swann
VPA w leczeniu depresji w przebie- Wielu autorów ocenia"o moÅ»li- i padaczki nie jest w najmniejszym stopniu wskazaniem do zast´powania
A. C., Calabrese J. R., Janicak P. G., Pet-
gu zaburzeł
afektywnych dwubie- woĘç stosowania VPA w leczeniu al- ty F., Dilsaver S. C., Davis J. M., Rush A.
porodu fizjologicznego porodem przez cesarskie ci´cie. O sposobie ukoÅ‚
-
J., Small J. G. i wsp.: Efficacy of divalpro-
gunowych. koholowych i benzodiazepinowych czenia ciąŻy czy porodu decydują przede wszystkim warunki i wskazania
ex vs lithium and placebo in the treatment
zespo"ów abstynencyjnych. Wyniki po"oŻnicze, a takŻe stan neurologiczny, a nie samo stwierdzenie faktu, Że
of mania. J. Am. Med. Assoc. 1994; 271:
tych badał
z regu"y wskazujÄ… na ko- matka jest chora na padaczk´.
918-924.
Zaburzenia depresyjne rzystne dzia"anie walproinianów.
Bowden C. L., Calabrese J. R., McEl-
nawracajÄ…ce Czy kobieta z padaczkÄ… moÅ»e karmiç dziecko piersiÄ…?
roy S. L., Gyulai L., Wassef A., Petty F.,
VPA bywa niekiedy stosowany Wszystkie leki przeciwpadaczkowe przenikajÄ… do gruczo"u sutkowego i sÄ…
Pope H. G. Jr, Chou J. C., Keck P. E. Jr,
jako lek uzupe"niajÄ…cy w terapii prze- Rhodes L. J., Swann A. C., Hirschfeld R.
wydzielane z mlekiem matki. Jednak ich st´Å»enie w mleku jest znacznie
M., Wozniak P. J.: A randomized, place-
Opublikowano wyniki kilku ba- wlek"ej schizofrenii s"abo reagują- niŻsze niŻ w surowicy krwi karmiącej pacjentki. Nie ma koniecznoĘci,
bo-controlled 12-month trial of divalpro-
dał
otwartych i obserwacji kazu- cej na leczenie. Opisywano popraw´ a zazwyczaj takÅ»e i potrzeby odstawiania noworodka od karmienia
ex and lithium in treatment of outpatients
istycznych wskazujÄ…cych na moÅ»li- w zakresie objawów pozytywnych, piersiÄ… przez matk´ przyjmujÄ…cÄ… leki przeciwpadaczkowe. Zaniechanie
with bipolar I disorder. Arch. Gen. Psy-
woĘç skutecznego leczenia depresji zmniejszenie nasilenia niepokoju, chiatry 2000; 57: 481-489. karmienia piersiÄ… naraÅ»a noworodka na wystÄ…pienie zespo"u abstynen-
nawracajÄ…cej przy uÅ»yciu VPA (zw"a- pobudzenia, agresji. Jednak wyniki cyjnego, co jest groÄ™niejsze niÅ» utrzymanie karmienia przez matk´ przyj-
Post R. M., Speer A.: A brief history
of anticonvulsant use in affective disor- mujÄ…cÄ… leki przeciwpadaczkowe. Objawy sedacji u noworodka mogÄ…
szcza jeĘli chodzi o zmniejszenie przeprowadzonego ostatnio badania
ders. W: Trimble M. R., Schmitz B. (red.):
nasilenia niepokoju w depresji agi- (Dose i wsp.) z wykorzystaniem po- wystÄ…piç w przypadkach podawania matce wysokich dawek fenobarbitalu,
Seizures, Affective Disorders and Anti-
towanej). Zgodnie z wynikami sys- dwójnie Ęlepej próby i kontroli place- prymidonu i benzodwuazepin. W takich przypadkach naleÅ»y wziÄ…ç pod
convulsant drugs. Guilford, 2002, Clarius
tematycznego (otwartego) badania bo nie potwierdzi"y przeciwpsycho- uwag´ moÅ»liwoĘç zahamowania laktacji.
Press Ltd.: 53-73.
"
Lek. med. Roman Chwedorowicz
12 3
RozwiÄ…Å»
Instytut Medycyny Wsi w Lublinie
4
krzyÅ»ówk´!
Pacjent, którego
pami´tam...
PIONOWO: 1. Zwrot lub uczucie, 2. Gaz
V
z dziurÄ…, 3. Nie tak dawno bardzo waÅ»ne imi´,
56
Ogromnym problemem dla pa- Napady cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one 3-4 6. Úelazna zapora, 8. Zaloty derkacza, 10. Bez
cjentów chorych na padaczk´, za- w ciÄ…gu szeĘciu miesi´cy. niego nie ma zabawy, 12. Pierwsze s"owo.
równo dzieci, jak i m"odzieŻy jest Badanie EEG  zmiany w okolicy POZIOMO: 4. Gazeta o niej, 5. Nie maniak,
nauka w szkole. WiÄ…Å»e si´ to z pe- tylno-skroniowo-potylicznej pod po- 7. Puls, 9. Scena igrzysk, 11. Wyjad"a mózg
I
wną zmiennoĘcią osobniczą na stacią fal ostrych i pojedynczych iglic. Lindy, 13. W zasadzie maszyna licząca.
78
przyjmowane leki przeciwpadacz- Przyjmuje nast´pujÄ…ce leki: CBZ
VI
kowe, nieĘwiadomoĘciÄ… istnienia 1200 mg na dob´, TPM 150 mg na LiczÄ…ce 6 liter rozwiÄ…zanie
9 10
choroby, przyjmowaniem nieodpo- dob´. wpisz w kupon na na-
wiednich leków w nieodpowied- Pacjentka dobrze si´ czuje, zbli- st´pnej stronie i wyĘlij
IV II
nich dawkach lub niew"aĘciwych Å»a si´ sesja zimowa na uczelni. Dwa do nas do 15.06.2003,
porach dnia. Problemy z naukÄ… wy- egzaminy semestralne oraz obowiÄ…z- by wziÄ…ç udzia" w lo-
st´pujÄ… zw"aszcza u m"odych ludzi kowe zaliczenia  nie zaliczone. sowaniu nagród!
11 12
przyjmujÄ…cych neuroleptyki, leki Po rozmowie z pacjentkÄ… okazu-
przeciwdepresyjne, a takÅ»e w poli- je si´, Å»e po przyj´ciu CBZ dziewczy-
terapii padaczek opornych, kiedy na nie jest w stanie si´ skoncentro-
synergizm lub antagonizm oddzia- waç na nauce, czuje si´ senna i nic
"ujÄ…cych na siebie leków jest trud- z przerobionego materia"u nie pami´-
13
ny do oceny i przewidzenia, o czym ta. Podj´to decyzj´ o odstawieniu
III
lekarze bardzo cz´sto zapominajÄ…. CBZ i zaordynowano VPA w dawce
Na nauk´ dziecka ma wp"yw do- 800 mg na dob´. Nast´pne podej-
bór odpowiedniej dawki terapeutycz- Ęcie do egzaminów, po trzech tygo-
nej leku, zaĘ monitoring st´Å»enia le- dniach od zmiany leków, by"o juÅ»
ku przeciwpadaczkowego we krwi pozytywne. Pacjentka nadal studiu-
pozwala nam oceniç okno terapeu- je i przyjmuje leki przeciwpadacz-
tyczne leku oraz uniknÄ…ç przedawko- kowe.
wania. Z innymi trudnoĘciami boryka-
jÄ… si´ pacjenci przyjmujÄ…cy leki na Przypadek 2.
schorzenia przewlek"e ogólne, ze
wzgl´du na interakcje z lekami prze- Ch"opiec lat 10, rozwijajÄ…cy si´
ciwpadaczkowymi. prawid"owo, bez wi´kszych komplika-
Objawy niepoŻądane ze strony cji zdrowotnych.
oĘrodkowego uk"adu nerwowego jako Wedle przeprowadzonego wywia-
skutek dzia"ania leków przeciwpadacz- du w szkole wyniki ch"opca w nauce
kowych to: sennoĘç, m´czliwoĘç, se- by"y s"abe, nauczycielka by"a z"ej
dacja, depresja, psychozy, zawroty opinii o aktywnoĘci pacjenta  dzie-
g"owy, bóle g"owy, zaburzenia pami´- cko nie uwaÅ»a na lekcjach, nie s"ucha
ci, zaburzenia funkcji poznawczych, poleceł
, jest stale jakby zamyĘlone.
zaburzenia widzenia, ataksja, zabu- Matka zg"osi"a si´ z dzieckiem do Po-
rzenia mowy, dyskinezy. Dyskretnie radni Neurologicznej z powodu urazu
wyraÅ»one mogÄ… byç trudne do uchwy- g"owy oraz nast´pczego zas"abni´cia,
cenia przez rodziców. nie widząc innych wskazał
do bada-
Rola rodziców sprowadza si´ nia neurologicznego. Badanie fizy-
do zaakceptowania faktu, Że dziec- kalne w granicach normy. W trakcie
ko jest chore na padaczk´. Wskaza- zbierania wywiadu matka mówi"a, Å»e
ne jest podj´cie wspó"pracy z leka- nauczycielki sygnalizowa"y u dziecka
rzem prowadzącym w celu okreĘlenia mruganie, ale  tak by"o zawsze i ją by-
jak najefektywniejszego leczenia. Cz´- najmniej ta przypad"oĘç nie niepokoi.
sto zdarza si´, Å»e z"e wyniki w nauce Badanie EEG wykaza"o zapis
dziecka mogÄ… byç sygna"em dla ro- o prawid"owej czynnoĘci podstawo-
dziców o potrzebie zg"oszenia si´ do wej, na tle której rejestruje si´ wy"a-
specjalisty neurologa. Zdarza si´, Å»e dowania zespo"ów iglica-fala 3.
rodzice z dzieçmi przypadkowo trafia- Rozpoznano u ch"opca dzieci´-
jÄ… do lekarzy neurologów z powodu cÄ… padaczk´ z napadami nieĘwia-
innych schorzeł
. Poruszyç naleÅ»y rów- domoĘci.
nieŻ problem duŻej pob"aŻliwoĘci ma- Zastosowano leczenie VPA w daw-
tek wobec swoich dzieci. Matki te sta- ce 20 mg/kg/dob´. Po czterech tygo-
wiają mniejsze wymagania w kwestii dniach napadów nie by"o. Przez wszyst-
Kiedy klasyczny lek  bloker kana"u sodowego zawodzi,
nauki, co dzieci automatycznie wyko- kich zauwaÅ»one zosta"y post´py dziecka
moÅ»e warto dodaç lek o zupe"nie innym mechanizmie dzia"ania.
rzystujÄ… w szkole. w nauce.
Gabitril jest wybiórczym inhibitorem wychwytu GABA,
Rola lekarza sprowadza si´ do
dzia"a zatem w inny sposób niŻ blokery kana"u sodowego.
Badania udowodni"y wysokÄ… skutecznoĘç Gabitrilu w terapii dodanej.
dog"´bnej analizy przypadków. Po-
Nast´pnym razem, gdy pacjent potrzebuje terapii dodanej,
stawienie prawid"owej diagnozy wy- &
warto dodaç coĘ rzeczywiĘcie innego.
maga odpowiednich badał
diagno-
Jest wiele leków przeciwpadaczkowych&
stycznych oraz zebrania wywiadu
& jeden selektywny inhibitor wychwytu GABA
Ęrodowiskowego i oceny dziecka przez Leczenie padaczki jest sztuką
psychologa. lekarską trudną, wymagającą duŻej
Sk"ad: Tabletki powlekane zawierajÄ… substancj´ czynnÄ…: odpowiednio 5 mg, 10 mg lub 15 mg tiagabiny (w postaci chlorowodorku). Wskazania: Leczenie skojarzone z innymi lekami
wiedzy i odpowiedniego podejĘcia przeciwpadaczkowymi napadów cz´Ä˜ciowych lub cz´Ä˜ciowych wtórnie uogólnionych, które nie poddawa"y si´ leczeniu po zastosowaniu innych leków przeciwpadaczkowych.
Przeciwwskazania: Nie stosowaç w nadwraÅ»liwoĘci na tiagabin´, ci´Å»kiej niewydolnoĘci wÄ…troby, w napadach uogólnionych, szczególnie w padaczce idiopatycznej z napadami typu
absence, w zespo"ach specyficznych np. Lennoxa-Gastauta, u dzieci do lat 12. Ârodki ostroÅ»noĘci: Przy odstawianiu leku zalecane jest stopniowe zmniejszanie dawki w ciÄ…gu
Przypadek 1. ze strony lekarza leczÄ…cego. Spra-
2-3 tygodni. OstroÅ»noĘç nakazuje nie stosowaç tiagabiny w okresie ciÄ…Å»y i karmienia piersiÄ…. Tiagabina moÅ»e wp"ynÄ…ç na zdolnoĘç prowadzenia pojazdów i obs"ugiwania urzÄ…dzeÅ‚

mechanicznych. Interakcje: Fenytoina, karbamazepina, fenobarbital i prymidon, indukujÄ…c enzymy wÄ…trobowe, przyspieszajÄ… metabolizm tiagabiny. Dawkowanie: Podawaç doustnie,
wa wyników pacjenta w nauce jest
razem z posi"kami, trzy razy dziennie. Zazwyczaj dawka poczÄ…tkowa wynosi 7,5-15 mg/dob´, zwi´kszana co tydzieÅ‚
o 5-15 mg/dob´. Dawka podtrzymujÄ…ca wynosi zwykle
30-50 mg/dob´ u chorych przyjmujÄ…cych leki indukujÄ…ce enzymy wÄ…trobowe. Dawki do 70 mg/dob´ sÄ… dobrze tolerowane. U chorych nie przyjmujÄ…cych leków indukujÄ…cych enzymy
Pacjentka lat 19. Zdaje na studia cz´sto pomijana przez lekarzy w roz-
wÄ…trobowe dawk´ podtrzymujÄ…cÄ… naleÅ»y wst´pnie zmniejszyç do 15-30 mg/dob´. W przypadku upoĘledzenia czynnoĘci wÄ…troby, dawk´ naleÅ»y zmniejszyç. Przedawkowanie:
Zaleca si´ leczenie objawowe. Dzia"ania niepoŻądane: SÄ… "agodne lub umiarkowanie nasilone. Wi´kszoĘç dzia"aÅ‚
niepoŻądanych pojawia si´ w okresie leczenia poczÄ…tkowego
wyÅ»sze w Warszawie i dostaje si´ za mowie z pacjentem lub jego rodzinÄ…,
i zwykle przemija. Najcz´Ä˜ciej obserwowanymi dzia"aniami niepoŻądanymi sÄ…: zawroty g"owy, uczucie zm´czenia i nadmierna sennoĘç. Rzadziej wyst´pujÄ…: niepokój, drÅ»enia, zaburze-
nia koncentracji, biegunka, obniÅ»enie nastroju i labilnoĘç emocjonalna oraz wybroczyny. Opakowanie: 1 opakowanie zawiera 100 tabletek po 5 mg, 10 mg lub 15 mg tiagabiny. Tabletki
pierwszym razem. Choruje na pa- przez co problemy wymagajÄ…ce roz-
preparatu Gabitril sÄ… podzielne. Informacji udziela: Sanofi~Synthelabo Sp. z o.o.; ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa; tel. [phone], fax [phone].
daczk´ od 10 lat, przyczyna niezna- wiÄ…zania pozostajÄ… wciÄ…Å» nierozwiÄ…-
na. Badanie CT mózgu w normie. zane.
Powszechnie znane zespo"y pa- (2): 221-227]. Wyodr´bniajÄ… oni iglice
daczkowe, mimo swoich ĘciĘle okre- o tej lokalizacji obecne w zapisach
Ęlonych cech, wyznaczających sposób Epicentrum wiadomoĘci osób nie mających napadów, nasila-
leczenia i moŻliwe rokowanie, mają ne przez bodęce dotykowe lub iglice
wciÄ…Å» swoje tajemnice. W aktualnym wy"Ä…cznie wywo"ywane przez tego
piĘmiennictwie znaleÄ™ç moÅ»na kilka dzono u 10 osób (14,8%). Zmiany niem padaczki rolandycznej. W tym by"y 3, u których stwierdzano zanik le- rodzaju stymulacj´. Wydaje si´, Å»e
artyku"ów poĘwi´conych nowym spo- strukturalne nie dotyczy"y rejonów celu wykorzystali metod´ spektrosko- wego hipokampa), a u pozosta"ych wywo"ywane bodÄ™cami dotykowymi
strzeŻeniom na temat jednej z "agod- w sąsiedztwie bruzdy Rolanda, z wy- pii rezonansu magnetycznego, która 6 chorych by"y one mniejsze w pra- iglice rolandyczne stanowią aŻ 38%
nych padaczek wieku dzieci´cego. jÄ…tkiem jednego przypadku, w którym ich zdaniem w ostatnich latach sta"a wym. Dodatkowo analizowano jeszcze wszystkich wy"adowaÅ‚
w okolicy bruz-
& by"y to cechy polimikrogyrii stwierdza- si´ bardzo waÅ»nym narz´dziem wyko- korelacj´ opisanych zmian z mi´dzyna- dy Rolanda. CiekawÄ… kwestiÄ… jest ich
¸agodna padaczka z iglicami w okoli- ne obustronnie wokó" szczeliny Syl- rzystywanym w diagnostyce padacz- padowymi wy"adowaniami obecnymi znaczenie kliniczne, jeĘli rejestrowa-
cy centralno-skroniowej, znana pod wiusza. W po"owie przypadków zmiany ki, szczególnie p"ata skroniowego, w zapisach EEG u pacjentów z pa- ne sÄ… jako jedyna nieprawid"owoĘç
nazwÄ… padaczki rolandycznej, w an- obejmowa"y poszerzenie komór bocz- a znacznie rzadziej w idiopatycznych daczkÄ… rolandycznÄ…. ZgodnoĘç strony, wzapisach zdrowych osób. Iglice ta-
gielskiej literaturze okreĘlana skrótem nych, "Ä…cznie ze stwierdzanym wodo- zespo"ach padaczek cz´Ä˜ciowych. po której stwierdzano obniÅ»one wska- kie majÄ… charakterystyczny wyglÄ…d,
BECTS, stanowi ok. 15% wszystkich g"owiem komunikującym u 2 chorych. Badanie przeprowadzono w grupie 13 ęniki tNAA/Cr, ze stroną wy"adował
w zapisie rejestruje si´ pozytywne wy-
padaczek u dzieci przed 15. rokiem W pozosta"ych pojedynczych przypad- pacjentów z padaczką rolandyczną elektroencefalograficznych wykazano chylenie o bardzo krótkim czasie trwa-
Å»ycia. Zgodnie z dotychczasowÄ… wie- kach stwierdzano: powi´kszenie jednej i w grupie kontrolnej 13 zdrowych w 10 przypadkach. Teoretycznie mo- nia, po którym bezpoĘrednio nast´pu-
dzÄ… oraz definicjÄ… zespo"ów idiopa- komory lub jednostronne poszerzenie dzieci. Ocena metabolizmu w tkan- g"oby to wskazywaç na istnienie jakie- je ujemna iglica. Zmiany te moÅ»na
tycznych, uwaÅ»a si´, Å»e nie istniejÄ… rogu skroniowego komory bocznej, za- kach hipokampów obejmowa"a pomia- goĘ, nie poznanego jeszcze, mecha- wywo"aç poprzez wykonywanie szyb-
inne, niÅ» prawdopodobna predyspo- nik prawego hipokampu, polimikro- ry metabolizmu kilku neurotransmi- nizmu projekcji mi´dzy jednostronnym kich ruchów prostowania dystalnych
zycja genetyczna przyczyny tej cho- gyri´ w obr´bie wieczka wyspy, ja- terów, w tym acetyloasparaginianu, ogniskiem padaczkorodnym w korze paliczków palców rÄ…k lub stóp. Odpo-
roby. KierujÄ…c si´ prostym wniosko- m´ przegrody przezroczystej, zmian´ glutaminy, glutaminianu choliny i kre- a toÅ»stronnym obszarem hipokampa. wiedziÄ… na bodziec jest opisana iglica
waniem moÅ»na przyjÄ…ç, Å»e badania o charakterze cysty w przysadce atyny. Najistotniejszy okaza" si´ sto- Wyniki te, dotyczÄ…ce oceny zaburzeÅ‚
w przeciwstronnej okolicy centralnej
neuroobrazujÄ…ce b´dÄ… mia"y mniejszÄ… i agenezj´ cia"a modzelowatego. Wy- sunek st´Å»eÅ‚
acetyloasparaginianu metabolizmu w obszarze hipokampów, lub ciemieniowej zapisu. Zmiany te
wartoĘç w diagnostyce tego zespo"u. niki te potwierdzajÄ… fakt, Å»e rozpozna- do kreatyny (tNAA/Cr), poniewaÅ» a w"aĘciwie róŻnic pó"kulowych u cho- znacznie "atwiej wywo"aç u pacjenta
RzeczywiĘcie, postawienie rozpozna- nie padaczki rolandycznej jest moÅ»liwe stwierdzono jego wyraÄ™nÄ… asymetri´ rych z padaczkÄ… rolandycznÄ…, wskazu- w czasie snu lub b´dÄ…cego w stanie
nia padaczki rolandycznej u pacjenta u pacjentów majÄ…cych zmiany w struk- w regionach hipokampów u dzieci jÄ… na rodzaj nierównowagi, byç moÅ»e pe"nego relaksu. Autorzy artyku"u po-
z typowym wywiadem dotyczÄ…cym turach oun niekoniecznie b´dÄ…ce Ä™ró- z padaczkÄ… rolandycznÄ… w przeci- uwarunkowanej genetycznie. Autorzy dajÄ…, Å»e rolandyczne iglice prowoko-
morfologii napadów oraz z charakte- d"em objawów klinicznych, pod wa- wieł
stwie do grupy kontrolnej. Pomia- przypuszczajÄ…, Å»e u cz´Ä˜ci chorych wane bodÄ™cami dotykowymi mogÄ…
rystycznymi zmianami w zapisie EEG runkiem spe"nienia podstawowych ry wielkoĘci hipokampów w badaniu moÅ»e byç to powodem deficytów funk- wyst´powaç juÅ» u 3-miesi´cznych
nie wymaga potwierdzenia metodami kryteriów klinicznych i elektroencefa- rezonansu wykaza"y ich asymetri´ cji poznawczych, moÅ»liwych do skory- niemowlÄ…t, ale najcz´Ä˜ciej stwierdza-
obrazujÄ…cymi. Okazuje si´ jednak, jak lograficznych zespo"u. Co najwaÅ»niej- u4osób z 13, zarówno w grupie dzie- gowania w czasie dojrzewania mózgu. ne sÄ… w wieku ok. 7 lat, równie cz´-
czytamy w jednym z artyku"ów [ Epi- sze jednak, z praktycznego punktu wi- ci z padaczką, jak i w grupie dzieci && sto u obu p"ci, i stopniowo coraz rza-
lepsia 2003; 44 (3): 372-378], Å»e dzenia, obecnoĘç nieprawid"owoĘci zdrowych, ale u pacjentów z padacz- Zmiany w zapisie EEG majÄ…ce postaç dziej w wieku dojrzewania (najstarsza
u cz´Ä˜ci dzieci z padaczkÄ… rolandycznÄ… stwierdzanych za pomocÄ… neuroobra- kÄ… asymetria ta by"a wi´ksza  mniej- iglic w okolicy centralno-skroniowej sÄ… osoba w analizowanej grupie mia"a
badania neuroobrazujÄ…ce wypadajÄ… zowania nie zmienia "agodnego cha- szy okaza" si´ lewy hipokamp. Stwier- obrazem charakterystycznym, a na- 18 lat). Ostatecznie autorzy docho-
nieprawid"owo. Autorzy podają wyniki rakteru zespo"u i nie wp"ywa na ro- dzono istotne statystycznie róŻnice wet patognomonicznym dla pacjentów dzą do wniosku, Że rolandyczne igli-
w"asnych analiz, przeprowadzonych kowanie  czyli moŻliwe ustąpienie w asymetrii wskaęnika tNAA/Cr. In- z padaczką Rolanda. Znacznie rza- ce nasilane lub wywo"ywane bodę-
w grupie liczÄ…cej 71 pacjentów z tym napadów w wieku dojrzewania. deksy jego asymetrii by"y wi´ksze dziej, niemniej takÅ»e sÄ… one spotykane cami dotykowymi sÄ… zjawiskiem
rozpoznaniem, u których wykonywano && u osób chorych niŻ u zdrowych dzie- w zapisach EEG u zdrowych dzieci. zaleŻnym od wieku, a ich "agodny
badanie rezonansu magnetycznego Inni autorzy [ Epilepsia 2003; 44 (2): ci. U 7 pacjentów z padaczką warto- O rolandycznych iglicach wywo"ywa- charakter oznacza, Że nie stanowią
lub badanie tomografii komputerowej 205-210] podj´li prób´ oceny struktur Ęci tNAA/Cr by"y zmniejszone w le- nych bodÄ™cami dotykowymi piszÄ… ko- zapowiedzi wyst´powania napadów
g"owy. Nieprawid"owe wyniki stwier- hipokampów u pacjentów z rozpozna- wym hipokampie (wĘród tych osób lejni badacze [ Epilepsia 2003; 44 w przysz"oĘci.
centrowaç i stÄ…d problem, jednak le- ona oglÄ…danie ksiÄ…Å»eczki, wystÄ…pi"o
karz rodzinny, do którego si´ zwrócili, dyskretne uniesienie g"owy i zwrot
Zagadka z epikryzÄ…
po zbadaniu ma"ej da" skierowanie do oczu do góry, po czym wróci"a do oglą-
neurologa. Pacjentka by"a dotychczas dania obrazków. Po przyj´ciu pa-
Siedmioletnia dziewczynka zosta- zdrowo rozwijajÄ…cym si´ dzieckiem. cjentki do szpitala w celu wykonania
"a przyprowadzona do poradni przez Rodzice zapytani o moÅ»liwoĘç wystÄ…- diagnostyki incydenty zarejestrowa-
rodziców, którzy podawali, Że od kilku pienia u ma"ej drgawek, w tym takŻe ne zosta"y na kasecie razem z zapi-
miesi´cy z ma"Ä… dzieje si´ coĘ dziw- w trakcie infekcji, i wysokiej gorÄ…czki, sem EEG.
nego. PoczÄ…tkowo nie zwracali na to stanowczo zaprzeczyli. Przypominali
uwagi, aŻ do chwili, kiedy zorientowali sobie natomiast, Że brat matki odwie- Z jakim zespo"em mamy naj-
si´, Å»e dziewczynka jakby  wy"Ä…cza dza" w m"odoĘci neurologa i mimo Å»e prawdopodobniej do czynienia
si´ , np. nie odpowiada od razu na py- nie bra" leków, mia" kilkakrotnie wyko- i jakie inne rozpoznania naleÅ»y
tania, które trzeba kilkakrotnie powta- nywane EEG, w którym stwierdzano wziÄ…ç pod uwag´?
rzaç. Zdarza"o si´ to wielokrotnie w ciÄ…- jakieĘ zmiany. W czasie wizyty wystÄ…-
gu dnia. Rodzice przypuszczali, Å»e byç pi" u dziewczynki incydent, trwajÄ…cy le- Odwróç gazet´!
Odwróç gazet´!
moÅ»e dziewczynka nie potrafi si´ skon- dwie kilka sekund, kiedy to przerwa"a
obr´bie tu"owia), automaty-
napi´cia w
zespole
rujÄ… dziewczynki (60-70%). W
dzieci nadruchliwych.
tracji, np. u
rze), sk"adowa atoniczna (zmniejszenie
wieku 6-7 lat. Cz´Ä˜ciej cho-
u dzieci w
zaburzenia koncen-
zespó" nieuwagi i
(toniczny zwrot ga"ek ocznych ku gó-
najwi´cej zachorowaÅ‚
odnotowuje si´
jącym zaburzeniem ĘwiadomoĘci oraz
ta kloniczna (klonie powiek), toniczna
13. rokiem Życia, ale
a
na si´ mi´dzy 3.
dominu-
dy ogniskowe przebiegajÄ…ce z
przypadków towarzyszy im komponen-
ym wieku. Zaczy-
t
ok. 8% padaczek w
napady nieĘwiadomoĘci, krótkie napa-
wi´kszoĘci
rzeniami ĘwiadomoĘci, w
wieku szkolnym, stanowiÄ…c
dzieci w
u
objawowymi napadami, miokloniczne
z
zabu-
napadów przebiega wy"ącznie z
nazywany teÅ» pyknolepsjÄ…, wyst´puje
zespo"y padaczkowe
nieĘwiadomoĘci i
ponapadowego splÄ…tania. Tylko cz´Ä˜ç
nieĘwiadomoĘci. Zespó" ten, dawniej
leÅ»y wziÄ…ç pod uwag´ atypowe napady
koł
czeniu napadu. Nie wyst´puje faza
dzieci´cej padaczce napadów
nymi w
rozpoznaniu róŻnicowym, na-
MyĘląc o
wym powrotem do aktywnoĘci po za-
zespo"ach padaczkowych, mi´dzy in-
g"´bokiego oddychania nasila napady.
natychmiasto-
braku reaktywnoĘci z
i
ilku
k
uogólnione napady wyst´pujÄ… w
próba
wet kilkadziesiÄ…t razy na dob´, a
nywanej czynnoĘci, znieruchomieniu
padach nieĘwiadomoĘci. Te pierwotnie
mogÄ… powtarzaç si´ na-
5-10 sekund i
dów polegających na przerwaniu wyko-
a-
n
zmian elektroencefalograficznych w
zapisie EEG, napady trwajÄ…
dował
w
Napady mają charakter krótkich epizo-
sekund są typowe dla Ęródnapadowych
st´pujÄ… od poczÄ…tku do koÅ‚
ca wy"a-
krewnych jednej trzeciej pacjentów.
u
trwajÄ…ce kilka
czynnoĘci podstawowej i
y-
w
Ęci podczas napadu sÄ… g"´bokie i
zapisach EEG
zmian napadowych w
obu pó"kulach na tle prawid"owej
gle w
nieĘwiadomoĘci zaburzenia Ęwiadomo-
twierdzajÄ… wyst´powanie napadów lub
iglica-fala 3 Hz rozpoczynajÄ…ce si´ na-
apadami
n
spole dzieci´cej padaczki z
dyspozycja genetyczna  wywiady po-
"adowania synchronicznych zespo"ów
e-
z
zmy lub objawy autonomiczne. W
tym szczególnie widoczna jest pre-
Charakterystyczne uogólnione wy-
Wybrane elementy
nieprawid"owego zapisu EEG
Zmiany czynnoĘci
Zmiany zlokalizowane Zmiany ogniskowe
podstawowej
FP1-F3 FP1-F7
F4-F8
F3-C3 F7-D7
A1-T7
C3-P3 T7-P7
T7-C3
P7-O1
P3-O1
C3-CZ
FP2-F8
FP2-F4
F8-T8
F4-C4
C3-CZ
T8-P8
C4-P4
P8-O2
P4-O2
Zmiany czynnoĘci podstawowej  mogą Zmiany zlokalizowane w postaci fal wol- Zmiany ogniskowe o charakterze wy"ado-
dotyczyç zakresu cz´stotliwoĘci fal i od- nych z wyraÄ™nÄ… lateralizacjÄ…  w odpro- waÅ‚
fal ostrych i zespo"ów fala ostra  fa-
setka podstawowych rytmów, zmiany wadzeniach lewopó"kulowych widoczne la wolna w lewej okolicy centralno-skro-
amplitudy fal, stopnia symetrii, reaktyw- liczne nieregularne fale wolne theta i po- niowej, z opozycjÄ… faz nad elektrodÄ… T7.
noĘci. Uogólnione zwolnienie czynnoĘci jedyncze delta powodujÄ…ce utrat´ pod-
podstawowej z przewagÄ… wyst´powania stawowego rytmu.
fal theta 4-6 Hz, s"abo zaznaczone zróŻ-
nicowanie przestrzenne.
Iglica
Zmiany uogólnione Zmiany uogólnione
napadowe napadowe
FP1-F3
FP1-F7
F3-C3
F7-T7
C3-P3
Iglica  ma postaç dwukierunkowego
T7-P7
wychylenia o krótkim czasie trwania 40-
P3-O1
-80 ms. Cz´sto wyst´puje razem z na-
P7-O1
st´pujÄ…cÄ… bezpoĘrednio po niej falÄ… wol-
FP2-F4
ną, powstaje wtedy zespó" iglica-fala.
F4-C4
FP2-F8
C4-P4
F8-T8
Fala ostra
P4-O2
F8-P8
FZ-CZ
P8-O2
CZ-PZ
Zmiany uogólnione napadowe o charak-
Zmiany uogólnione napadowe w postaci
terze wy"adował
polirytmicznych zespo-
wy"adował
fal wolnych delta wysokona-
"ów iglica-fala na tle prawid"owej czynno-
pi´ciowych z przewagÄ… amplitudy w od-
Fala ostra  od iglicy róŻni si´ nieco d"uÅ»-
Ęci podstawowej. Przewaga amplitudy
prowadzeniach czo"owych.
szym czasem trwania, który wynosi 80-
zmian w okolicy czo"owo-centralnej.
-200 ms. RównieÅ» cz´sto tworzy zespo-
"y fali ostrej z falÄ… wolnÄ….