o idiopatycznej naturze, "agodnym przebiegu remisji niemal stuprocento-
i dobrym rokowaniu. Pacjenci tacy mogliby sta- wo mogli spodziewaç si´
nowiç przeciwwag´ dla grupy nastolatków pacjenci z padaczkÄ… rolan-
z m"odzieł
czÄ… padaczkÄ… mioklonicznÄ…. Gdy dycznÄ…, szans´ takÄ… zdecy-
wi´c taki kilkunastoletni pacjent trafia do gabi- dowanie rzadziej natomiast
netu neurologicznego, nie warto dzieliç si´ dawa" zespó" Westa czy
z nim obawami związanymi z niepomyĘlnym m"odzieł
cza padaczka mio-
rokowaniem, natomiast naleÅ»y rozwaÅ»yç, bio- kloniczna. Z dobrym roko-
rÄ…c pod uwag´ rzadkie wyst´powanie napa- waniem wiÄ…za"y si´ teÅ» na
dów, czy konieczne jest w"ączanie leczenia far- ogó" napady nieĘwiadomo-
makologicznego. Ęci. Jako czynniki przepowia-
dajÄ…ce mniejsze prawdopo-
WZLOTY I UPADKI dobieł
stwo remisji okreĘlono
zwolnienie czynnoĘci bio-
O ustÄ…pieniu napa- elektrycznej w zapisie EEG,
dów padaczkowych ma- dodatni wywiad rodzinny,
rzy kaÅ»dy pacjent i kaÅ»dy lekarz prowadzÄ…cy w kierunku padaczki, wyst´-
Życzy sobie spe"nienia tych marzeł
. RóŻno- powanie napadów mioklo-
rodnoĘç morfologii napadów i bogactwo nicznych, stan padaczkowy
zespo"ów padaczek dzieci´cych mogÄ… spra- i duŻą cz´stoĘç napadów na
wiaç, Å»e w"aĘnie u dzieci moÅ»liwe jest poczÄ…tku choroby. Na uzyska-
wyróŻnienie czynników wp"ywających na nie remisji nie mia"o wp"ywu
rokowanie. W teorii rozpoznanie zespo"u pa- wyst´powanie drgawek gorÄ…cz-
daczkowego powinno, niczym przewodnik, kowych oraz liczba napadów
prowadziç nas dalej po w"aĘciwym szlaku przed postawieniem rozpoz-
leczenia i post´powania. W praktyce tymcza- nania.
sem zdarzyç si´ moÅ»e tak, Å»e o w"aĘciwym Po osiÄ…gni´ciu 2-letnie-
rozpoznaniu zespo"u dowiemy si´ dopiero po go okresu beznapadowego
jakimĘ czasie obserwacji przebiegu choroby. u 24% pacjentów dosz"o do
Troch´ paradoksalnie to w"aĘnie rokowanie nawrotu. Napady powraca"y
zadecyduje o w"aĘciwej diagnozie, a nie Ęrednio w 6 miesi´cy od
odwrotnie. Jakie czynniki determinujÄ… remisj´ 2-letniej remisji, na ogó"
oraz powrót napadów w padaczkach wieku podczas odstawiania lecze-
dzieci´cego, analizujÄ… autorzy kolejnego arty- nia lub po jego ca"kowitym
ku"u i przedstawiajÄ… wyniki dotyczÄ…ce impo- odstawieniu. Takie ryzyko
nujÄ…co licznej grupy 613 dzieci z noworoz- by"o niewielkie w przypad-
poznanÄ… padaczkÄ… [Epilepsia 2001; 42 (12): kach idiopatycznych pada-
1553-1562]. Po"ow´ grupy stanowili ch"opcy, czek cz´Ä˜ciowych, duÅ»e
Ęredni wiek zachorowania wynosi" 5 lat, a naj- natomiast u chorych z m"o-
krótszy okres prowadzonej obserwacji  2 lata. dzieł
czÄ… padaczkÄ… mioklo-
Dwuletni okres remisji wystÄ…pi" u trzech nicznÄ…. Cz´Ä˜ç pacjentów,
czwartych ca"ej grupy. Nie b´dzie zaskaku- np. dzieci chorujÄ…ce od
jÄ…cÄ… informacja, Å»e remisja najcz´Ä˜ciej wy- wieku niemowl´cego, które
st´powa"a w przypadkach zespo"ów idio- trudniej osiÄ…ga"y remisj´, jeĘli jÄ… uzyska"y, rza-
patycznych, zarówno cz´Ä˜ciowych, jak dziej spotyka" nawrót choroby. Okaza"o si´
i uogólnionych, a najrzadziej w padaczkach teÅ», Å»e u dzieci, które osiÄ…gn´"y 2-letni okres
objawowych i uogólnionych kryptogennych. remisji i nigdy nie otrzymywa"y leków przeciw- Epizody towarzyskie
Remisja cz´Ä˜ciej dotyczy"a dzieci, których padaczkowych, napady bardzo rzadko po-
padaczka zacz´"a si´ mi´dzy 5. a 9. rokiem wraca"y. Tu takÅ»e, etiologia objawowa, wy-
Å»ycia. Najrzadziej na 2-letni okres bez napa- stÄ…pienie stanu padaczkowego i ogniskowe Po dwóch latach two- szej rubryki poĘwi´conej Å»yciu towarzyskiemu
dów mog"y liczyç dzieci, które zacz´"y choro- zwolnienie rejestrowane w zapisie EEG sprzy- rzenia dla  Gazety o Pa- i rozrywkowemu. Dr RYSZARD KRAWIEC,
waç w pierwszym roku Å»ycia. OsiÄ…gni´cia ja"y powrotowi napadów. daczce doczekaliĘmy specjalista neurologii i radiologii z Mi´dzyrze-
si´ wreszcie korespon- cza ofiarowa" nam swój utwór wierszem,
'
dencji przes"anej do na- poĘwi´cony lekom skÄ…dinÄ…d znanej nam firmy.
Oto ten wiersz:
JedzÄ…, pijÄ…, troch´ palÄ…,
Konkur s Jubi l euszowy
Grupa do dyskusji skora:
Wszyscy DEPAKINó chwalą,
1. Najcz´stsza przyczyna indukcji napadów padaczkowych
Na GABITRIL przyjdzie pora!
przez leki to:
zbyt wysokie dawki leku
R'
zbyt niskie dawki leku
R'
W związku z jubileuszem Depakiny SANOFI siad" u koł
ca sto"a,
niew"aĘciwy wybór leku
R'
proponujemy Pał
stwu wspólnÄ… zabaw´. SYNTHELABO do spó"ki zaprasza.
politerapia
R'
W trzech kolejnych numerach  Gazety
MYOLASTAN podaç!  wo"a.
2. Niew"aĘciwie zastosowane leki przeciwpadaczkowe: kar-
o padaczce drukowaç b´dziemy kupony
Same hity! Dobra nasza!
bamazepina, fenytoina lub wigabatryna mogą u niektórych
pacjentów wywo"aç napady: konkursowe z pytaniami dotyczÄ…cymi
nieĘwiadomoĘci
R'
Depakiny.
Gdy Twardowska ma depresj´,
cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one
R'
Dla tych z Pał
stwa, którzy zbiorą ko-
A Twardowski smutnÄ… min´,
miokloniczne i atoniczne
R'
lejne kupony i po zaznaczeniu w"aĘciwych
nieĘwiadomoĘci, miokloniczne i atoniczne
R'
ProszÄ… Mefistofelesa:
odpowiedzi przeĘlą je na adres Sanofi-
Daj nam czarcie BIOXETINó!
3. Kwas walproinowy jest zalecany w przypadkach, w któ-
-Synthelabo, przygotowaliĘmy atrakcyjne
rych ustalenie rodzaju zespo"u padaczkowego nie jest
moŻliwe gdyŻ: jubileuszowe niespodzianki.
Diabe" dreszcze ma na skórze,
nie stwarza ryzyka zaostrzeł
, a ma szeroki zakres dzia"ania
R'
Odpowiedzi na pytania naleÅ»y szukaç
DrŻy jak listek, jest mu s"abo,
jest induktorem napadów padaczkowych, a ma szeroki
R'
wewnÄ…trz wydania  Gazety o padaczce .
zakres dzia"ania
Bo w niebie, a nie na ¸ysej Górze
ma form´ o przed"uÅ»onym dzia"aniu
R'
SÄ… leki Sanofi-Synthelabo!
lek moÅ»na podawaç raz dziennie
R'
Kupon Konkursowy nr 2
Wydawca: Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
Redakcja: Redaguje zespó"
Adres redakcji: Gazeta o padaczce, Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
ul. Domaniewska 41, 02-672 W-wa, tel. [phone], fax [phone]
www.padaczka.net
35 lat Depakine Chrono
www.padaczka.net
ISSN 1509 - 4782
G A Z E T A
Rozwiązywanie problemów w codziennej praktyce
Nr 14
o padaczce
marzec / kwiecieł
2002
Szanowni Pał
stwo!
JuÅ» po raz trzeci mamy przyjemnoĘç z"oÅ»yç Wam, wszystkim wreszcie naszym towarzystwem, Å»e codzienne troski nie b´dÄ…
naszym czytelnikom, najlepsze Å»yczenia z okazji zbliÅ»ajÄ…cych przes"aniaç radoĘci, które przynosi uprawianie zawodu leka-
si´ ÂwiÄ…t Wielkiej Nocy. Mamy nadziej´, Å»e to Âwi´to Zmar- rza. A póki co odpocznijmy wszyscy przy obficie zastawionym
twychwstania i budzenia si´ wiosnÄ… nowego Å»ycia pozwoli i PaÅ‚
- Ęniadaniowym stole, pójdÄ™my na wiosenny spacer i poĘwi´çmy
stwu odnaleÄ™ç w sobie nadziej´ i si"y do dalszej pracy. Nadziej´, chwil´ na planowanie zbliÅ»ajÄ…cych si´ wakacji.
Å»e kiedyĘ b´dzie lepiej, Å»e zaniedbywane rodziny nacieszÄ… si´ Úyczymy wszystkim PaÅ‚
stwu wszelkiej pomyĘlnoĘci.
Redakcja
nie jest znana. Choç trudno zgodziç si´ jako ogniskowych oraz brak dostatecznej umie-
ANDRZEJ KOZIK z ocenÄ… Elgera, który uwaÅ»a, Å»e zjawisko to j´tnoĘci rozpoznawania padaczki mioklonicz-
dotyczy 10-30% chorych, przypadki takie nej m"odzieł
czej i padaczki napadów tonicz-
obserwuj´ doĘç cz´sto. Gdy pozostajÄ… nie- no-klonicznych okresu budzenia. Rocznie
NAPADY PADACZKOWE INDUKOWANE LEKAMI
rozpoznane, sÄ… przyczynÄ… powstania zjawi- trafia do mnie kilkunastu chorych z nierozpo-
PRZECIWPADACZKOWYMI
ska  b"´dnego ko"a": pogorszenie po leku znanÄ…, cz´sto Ä™le leczonÄ… padaczkÄ… mioklo-
 zwi´kszenie jego dawki  dalsze pogorsze- nicznÄ… m"odzieÅ‚
czÄ…. Efektem jest nie tylko
nie  dodanie kolejnego leku itd. brak kontroli napadów, ale wr´cz stymulowa-
Okresy pogorszeł
nie sÄ… niczym niezwy- czy niedoboru snu. Tymczasem w cz´Ä˜ci przy- Przyczyny indukcji napadów przez leki nie ich wyst´powania niew"aĘciwym lecze-
k"ym u cz´Ä˜ci chorych na padaczk´. Gdy padków za pogorszenie przebiegu choroby przeciwpadaczkowe mogÄ… byç dwojakie: niem. Przypadki takie naleÅ»y traktowaç jako
wystÄ…piÄ…, lekarze zwykle rozwaÅ»ajÄ… takie odpowiedzialne mogÄ… byç leki przeciwpada- 1. NiemoÅ»liwe do przewidzenia encefa- b"Ä…d w sztuce lekarskiej. Innym powodem
przyczyny, jak: naturalny przebieg choroby, czkowe. lopatie polekowe czy reakcje paradoksalne, indukowania napadów moÅ»e byç przedawko-
nieregularne przyjmowanie przez chorego Cz´stoĘç wyst´powania napadów indu- polegajÄ…ce na tym, Å»e dobrze dobrany do wanie leków. Przypadki takie opisano u cho-
leków (ang. noncompliance), wp"yw infekcji kowanych lekami przeciwpadaczkowymi (LPP) rodzaju napadów i padaczki lek zwi´ksza rych z toksycznymi st´Å»eniami PHT i CBZ.
cz´stotliwoĘç napadów. Obserwowano np. Patomechanizm zwi´kszenia cz´stoĘci
niemoÅ»liwe do przewidzenia zwi´kszenie napadów wskutek stosowania niektórych le-
cz´stotliwoĘci napadów cz´Ä˜ciowych po ków przeciwpadaczkowych pozostaje niejas-
zastosowaniu karbamazepiny czy wigaba- ny. Niedostatek wiedzy na ten temat jest zro-
tryny, a takŻe napadów nieĘwiadomoĘci po zumia"y, gdyŻ prowadzenie na ludziach badał

zastosowaniu kwasu walproinowego czy eksperymentalnych majÄ…cych w swych za"o-
etosuksymidu. Reakcje paradoksalne zda- Żeniach indukowanie napadów by"oby skraj-
rzajÄ… si´ jednak rzadko i nie one decydujÄ… nie nieetyczne. W tej sytuacji zdani jesteĘmy
o randze problemu. Warto pami´taç, Å»e re- na mniej lub bardziej przypadkowe obserwa-
akcje te wyst´pujÄ… krótko (zwykle w ciÄ…gu cje kliniczne.
1-2 tygodni) po wprowadzeniu leku. G"ównymi czynnikami predysponujący-
2. Najcz´stszÄ… grup´ przyczyn indukcji mi do wystÄ…pienia napadów indukowanych
napadów sÄ… b"´dy lekarskie polegajÄ…ce na sÄ…: m"ody wiek chorych, napady polimor-
niew"aĘciwym wyborze leku. ficzne, politerapia, niedorozwój umys"owy.
Pogorszenia wynikajÄ…ce z b"´dnego dobra- U chorych, u których wyst´pujÄ… wszystkie
nia leku dotyczą g"ównie chorych z padaczka- te czynniki, moŻliwe jest na przyk"ad wystą-
mi uogólnionymi, zarówno idiopatycznymi, jak pienie rzekomego, jatrogennego zespo"u
i kryptogennymi i objawowymi. WyjÄ…tek stano- Lennoxa-Gastaut.
wi tu etosuksymid (ESM), który moÅ»e nasilaç G"ównymi czynnikami pozwalajÄ…cymi na
napady cz´Ä˜ciowe. unikni´cie indukcji napadów sÄ… znajomoĘç
U chorych z padaczkami uogólnionymi diagnostyki róŻnicowej padaczek i ich zespo-
karbamazepina (CBZ) moÅ»e wywo"ywaç lub "ów oraz umiej´tnoĘç prowadzenia procesu
nasilaç wyst´powanie zarówno typowych, jak terapeutycznego. W przypadkach, w których
i atypowych napadów nieĘwiadomoĘci. Napa- ustalenie rodzaju zespo"u padaczkowego nie
dy absence mogÄ… takÅ»e wywo"ywaç: fenyto- jest moÅ»liwe, Dulac proponuje stosowanie
ina (PHT), wigabatryna (VGB), fenobarbital jako leku z wyboru kwasu walproinowego,
(PB) i gabapentyna (GBP). CBZ i PHT mogą który nie indukuje napadów padaczkowych,
takÅ»e wywo"ywaç napady atoniczne i mio- a ma szeroki zakres dzia"ania. W niektórych
kloniczne. CBZ bywa powodem wystÄ…pienia
u niemowlÄ…t napadów zgi´ciowych, zaĘ
u dzieci starszych (tutaj takŻe PB)  padaczki
W tym
ciąg"ych wy"adował
zespo"ów iglicy-fali we
Ęnie wolnofalowym (zwanej niekiedy bioelek- numerze:
trycznym stanem padaczkowym). Zestawie-
nie leków wywo"ujących napady wskutek
Napady padaczkowe
niew"aĘciwego wyboru leku przedstawiono
indukowane lekami
w Tabeli.
Zapomniany Ęwi´ty
Podstawowym ęród"em pope"nianych
b"´dów terapeutycznych jest brak zwy-
Kolejne zespo"y
czaju dok"adnego diagnozowania rodzaju
padaczkowe
padaczki i zespo"u padaczkowego, czyli
spoza klasyfikacji
b"Ä…d diagnostyczny. Do najcz´stszych po-
Konkurs!
my"ek diagnostycznych naleŻy rozpoznawa-
nie padaczek z napadami nieĘwiadomoĘci
"
Tabela. Napady wynikające z niew"aĘciwego wyboru leku
Rodzaj napadów Lek wywo"ujący napady Zagadka z epikryzą
CBZ
Do izby przyj´ç zg"osi-
PHT
li si´ m"odzi rodzice z pó"-
NieĘwiadomoĘci VGB
toraroczną córeczką i re-
PB
lacjonowali, co dzia"o si´
GBP
dwie godziny wczeĘniej.
Ma"a leŻa"a spokojnie w "óŻeczku i nie zdradza-
Cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one ESM
"a Żadnych oznak choroby. Kiedy mama próbo-
CBZ
wa"a zmieniç jej pieluszk´, dziecko nagle wy-
Miokloniczne i atoniczne VGB
pr´Å»y"o si´, przez moment jakby nie mog"o
PHT
oddychaç, po czym nastÄ…pi"y drgawki ca"ego
cia"a. PrzeraŻeni rodzice zupe"nie nie wiedzieli,
co majÄ… zrobiç. Na szcz´Ä˜cie ca"e zdarzenie
przypadkach (encefalopatie polekowe, reak- opracowany przez autora niniejszego opraco-
zakoł
czy"o si´ równie nagle, jak si´ zacz´"o,
cje paradoksalne) indukcji napadów uniknÄ…ç wania algorytm post´powania w przypadku
trwa"o nieca"Ä… minut´. Potem dziecko wydawa"o
nie moŻna. Zadaniem lekarza jest jednak ich podejrzenia napadów indukowanych lekami
si´ apatyczne i rozpalone. Po zmierzeniu tem-
szybkie rozpoznanie i wdroŻenie odpowied- przeciwpadaczkowymi.
peratury okaza"o si´, Å»e wynosi ona 38,4°C.
niego post´powania. Rycina przedstawia
Rodzice podali dziecku czopek z paracetamolu.
W izbie przyj´ç dziewczynka by"o w dobrym sta-
Rycina. Algorytm post´powania przy podejrzeniu napadów indukowanych lekami
nie ogólnym, temperatura cia"a by"a prawid"owa,
w badaniu pediatrycznym i neurologicznym nie
stwierdzono wyraęnych odchyleł
od stanu pra-
Podejrzenie napadów indukowanych LPP
wid"owego. Matka pacjentki powiedzia"a, Że kil-
kakrotnie juŻ u ma"ej wystąpi"o zakaŻenie dróg
moczowych, wi´c i tym razem gorÄ…czka mog"a
Rewizja klasyfikacji typu napadów
byç z tym zwiÄ…zana. Poza tym dziewczynka
i padaczki
dotÄ…d nie chorowa"a i rozwija"a si´ prawid"owo.
Rodzice nie zetkn´li si´ wczeĘniej z problemem
drgawek i nie przypominali sobie, aby w ich
Czy stosowany lek jest w"aĘciwy?
rodzinach ktoĘ cierpia" na padaczk´.
1/ Jakie wst´pne rozpoznanie postawimy
1
/
J
a
k
i
e
w
s
t
´
p
n
e
r
o
z
p
o
z
n
a
n
i
e
p
o
s
t
a
w
i
m
y
w tym przypadku?
w
t
y
m
p
r
z
y
p
a
d
k
u
?
2/ Czy moÅ»na mówiç o ryzyku wystÄ…pienia
2
/
C
z
y
m
o
Å»
n
a
m
ó
w
i
ç
o
r
y
z
y
k
u
w
y
s
t
Ä…
p
i
e
n
i
a
Tak Nie
padaczki u opisanego dziecka?
p
a
d
a
c
z
k
i
u
o
p
i
s
a
n
e
g
o
d
z
i
e
c
k
a
?
Odwróç gazet´!
Odwróç gazet´!
Indukcja napadów wskutek
Oznaczenie st´Å»enia leku
z"ego wyboru leku?
W zakresie
Zmiana leczenia
Toksyczne
terapeutycznym
Analiza EEG i obja- Napady wskutek
wów klinicznych zatrucia?
Encefalopatia Zmniejszenie dawki
polekowa? LPP
Tak Nie
Podejrzenie reakcji Bezwzgl´dne
paradoksalnej odstawienie leku
Próba odstawienia
leku
12. SALKE-KELLERMANN A., BAIER H., RAMBECK B. I WSP.
Wybrane piĘmiennictwo:
Lancet 1993; 342: 185.
1. BAUER J. Acta Neurol Scand 1996; 94: 367-377. 13. SHIELDS W.D., SASLOW E. Neurology 1983; 33: 1487-1489.
2. BRODIE M.J., JOHNSON F.N. Rev Contemp Pharmacother 14. SNEAD O.C., HORSEY L.C. N Engl J Med 1985; 313: 916
1997; 8: 87-122. -921.
3. DHUNA A., PASCUAL-LEONE A., TAWLAR D. Epilepsia 1991; 15. SO E.L., RUGGLES K.H., CASCINO G.D. I WSP. Ann Neurol
32: 275-278. 1994; 35: 743-746.
4. ELGER CH.: Aggravation of focal epilepsies. 22nd Interna- 16. TALWAR D., ARORA M.S., SHER P.K. Epilepsia 1994; 35:
tional Epilepsy Congress, Dublin, Sanofi Satellite Sympo- 1154-1159.
sium, 1997 (Abstract). 17. TASSINARI C.A., DRAVET CH., ROGER J. I WSP. Epilepsia
5. GRANT S.M., HEEL R.C. Drugs 1991; 41: 889-926. 1972; 13: 421-435.
6. GUERRINI R.: Aggravation of epilepsy in children. 22nd 18. TODOROV AB., LENN N.J., GABOR A.J. Arch Neurol 1978;
International Epilepsy Congress, Dublin, Sanofi Satellite 35: 389-391.
Symposium, 1997 (Abstract). 19. WEAVER D.F., CAMFIELD P., FROSER A. Neurology 1988;
7. KOZIK A. Epileptologia 1998; 1: 51-60. 38: 755-759.
8. LEVY L.L., FENICHEL G.M.. Neurology 1965; 15: 716-722.
9. LORTIE A., CHIRON C., MUMFORD J., DULAC O. Neurology
Dr n. med. Andrzej Kozik. Pracuje w Oddziale
1993; supl. 5: S24-S27.
Neurologii Dzieci´cej, Centrum Medycyny Ratun-
10. MEISTRUP-LARSEN K.I., HERMANN S., PERMIT H. Acta
kowej DolnoĘląskiego Szpitala Specjalistycznego
Neurol Scand 1979; 60: 500-555.
im. T. Marciniaka we Wroc"awiu. Autor licznych
11. ROGERS D., BIRD J., EARNES P. Seizure 1993; 2: 155-156.
prac z zakresu epileptologii.
napady cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one, na ogó" skroniowe.
padaczk´ rolandycznÄ…. Rzadziej obserwuje si´
moĘci i
nymi, dzieci´cÄ… padaczk´ z napadami nieĘwiado-
padaczk´ z napadami uogólnionymi toniczno-klonicz-
mia"y drgawki gorÄ…czkowe, najcz´Ä˜ciej obserwuje si´
wyst´powanie padaczki w rodzinie. U dzieci, które
i
Żeł
ska, obciąŻony wywiad oko"oporodowy dziecka
nie drgawek z"oÅ»onych, wczesny ich poczÄ…tek, p"eç
wiÄ…zaç si´ z podwyÅ»szonym ryzykiem, to: wyst´powa-
ku nie jest wi´ksze niÅ» 4 procent. Czynniki, które mogÄ…
Wydaje si´, Å»e ryzyko padaczki w tym przypad-
/
/
2
2
tury i podawanie doodbytniczo diazepamu.
poprzez leczenie infekcji, skuteczne obniŻanie tempera-
moŻliwoĘci zapobiegania ponownym incydentom
i
poinformowanie rodziców dziecka o istocie zaburzenia
ki gorÄ…czkowe mogÄ… si´ powtarzaç, dlatego waÅ»ne jest
samej doby i mogÄ… wywo"aç objawy ogniskowe. Drgaw-
cechy napadu cz´Ä˜ciowego, powtarzajÄ… si´ w ciÄ…gu tej
nych. Drgawki z"oŻone trwają d"uŻej niŻ 15 minut, mają
cych si´ dzieci i nie powodujÄ… objawów neurologicz-
krócej niÅ» 15 minut. Wyst´pujÄ… u prawid"owo rozwijajÄ…-
nione napady toniczno-kloniczne lub kloniczne, trwajÄ…ce
Pierwsza, liczniejsza, to drgawki proste  są to uogól-
Drgawki gorÄ…czkowe moÅ»emy podzieliç na dwie grupy.
rzeprowadzonych u dziecka szczepieł
ochronnych.
zp
moÅ»e przyczyniç si´ takÅ»e immunizacja wynikajÄ…ca
czyny napadu. Do powstania drgawek gorÄ…czkowych
stwierdza si´ zakaÅ»enia OUN czy innej uchwytnej przy-
padków przyczyną gorączki jest infekcja wirusowa, nie
wysokÄ… temperaturÄ… cia"a dziecka. W wi´kszoĘci przy-
z
okiem Życia. Napad drgawkowy ma związek
.
r
a
5
od wieku. Wyst´pujÄ… one zwykle mi´dzy 6. miesiÄ…cem
godne zaburzenie, którego wyst´powanie zaleÅ»ne jest
to najcz´Ä˜ciej "a-
Drgawki gorÄ…czkowe
wa si´ sama.
OdpowiedÄ™ na naszÄ… zagadk´ w"aĘciwie nasu-
/
/
1
1
Epicentrum wiadomoĘci
Epitafia
Wielkim lekarzom i wielkim chorym przesz"oĘci Padaczki dzieci´ce przyciÄ…gajÄ… uwag´ epi- U wszystkich pierwszy spontaniczny napad
leptologów, choçby z racji cz´stoĘci wyst´po- wystÄ…pi" mi´dzy 11 a 17 rokiem Å»ycia, a czas
wania w tej grupie wiekowej. ChcÄ…c wyraziç trwania choroby do momentu wzi´cia udzia"u
Âwi´ty Cyriak
Âwi´ty Cyriak sympati´ dla ma"ych pacjentów i ich lekarzy, w badaniu nie by" krótszy niÅ» 3 lata. U 11
postanowiliĘmy nasz przeglÄ…d prasy poĘwi´ciç pacjentów pierwszy napad by" jedynym i Å»aden
tej problematyce. chory nie mia" wi´cej niÅ» 3 napady od poczÄ…t-
Wielu Ęwi´tych uzdra-  Nie wyjd´, dopóki dziekan Cyriak nie przyb´- ku choroby. Cz´stotliwoĘç napadów by"a wi´c
wia"o chorych na padaczk´, dzie . Âwi´ty przyby" zatem, wyp´dzi" z"ego NA SKRZYD¸ACH bardzo ma"a. Napady mia"y symptomatologi´
zazwyczaj wyp´dzajÄ…c z nich ducha z cia"a chorej, uzdrowi" jÄ…, a nast´pnie M¸ODOÂCI cz´Ä˜ciowych, najcz´Ä˜ciej czuciowo-ruchowych
z"ego ducha. Jednym ze ochrzci". Zyska" sobie tym "ask´ cesarza i jego lub zwrotnych, o czasie trwania 1-3 minut.
Ęwi´tych egzorcystów jest Å»ony oraz wielkÄ… s"aw´. S"awa uzdrowiciela Tylko dwa zespo"y Ponad po"owa pacjentów (57%) mia"a takÅ»e
Ęwi´ty Cyriak m´czennik, dotar"a nawet do cesarza Persji, który poprosi" padaczkowe akceptuje napady wtórnie uogólnione. Nieco cz´Ä˜ciej
którego Ęwi´to obchodzimy Cyriaka, by przyby" i uzdrowi" i jego córk´, Mi´dzynarodowa Liga Przeciwpadaczkowa wyst´powa"y w ciÄ…gu dnia i cz´sto towarzyszy"
takÅ»e op´tanÄ… przez sza- jako reprezentujÄ…ce w klasyfikacji idiopatyczne im ponapadowy sen. U wszystkich pacjentów
tana. Âwi´ty pop"ynÄ…" do padaczki cz´Ä˜ciowe: mowa o "agodnej padacz- stwierdzano nieobciÄ…Å»ony wywiad oko"opo-
Babilonu i wyp´dzi" z"ego ce z iglicami w okolicy centralno-skroniowej rodowy, normalnie przebiegajÄ…cy rozwój oraz
ducha z cia"a ksi´Å»niczki, oraz "agodnej padaczce dzieci´cej z wy"ado- prawid"owy wynik badania neurologicznego
 jak podaje Z"ota le- waniami w okolicy potylicznej. Oba te zespo"y i badał
neuroobrazowych. Trzy osoby
genda, by" to z resztÄ… o dobrym rokowaniu dotyczÄ… wieku dzieci´ce- mia"y drgawki gorÄ…czkowe w dzieciÅ‚
stwie,
ten sam szatan, który go. O istnieniu natomiast padaczek o "agodnym a w13 przypadkach ujawniono wyst´powanie
raz wyp´dzony przez przebiegu wĘród m"odzieÅ»y, wielu neurologów padaczki w rodzinie, co pasowa"o do charak-
Cyriaka z cia"a Arthemii moÅ»e wypowiedzieç si´ z powÄ…tpiewaniem. terystyki zespo"ów idiopatycznych. Wynik
zaw´drowa" aÅ» do Persji, Pierwszy w Å»yciu nie prowokowany napad obserwacji wskazywa" na powtarzalnoĘç
a mia" jakoweĘ szczegól- u nastolatka, niektórzy epileptolodzy sk"onni w ca"ej grupie dwóch wzorów zapisu EEG.
ne upodobanie do ksi´Å»- b´dÄ… traktowaç raczej jako poczÄ…tek padaczki Napadom czuciowo-ruchowym na ogó" towa-
niczek. Niestety, wkrótce kryptogennej, aniÅ»eli idiopatycznej i myĘleç rzyszy"y zmiany ogniskowe w postaci fal theta
po powrocie Ęw. Cyriaka o niepomyĘlnym rokowaniu. JeĘli prawdą jest, w okolicy centralno-ciemieniowej. Napady
do Rzymu zmar" cesarz Å»e wyjÄ…tek potwierdza regu"´, to zajmujÄ…cy si´ zwrotne zwykle "Ä…czy"y si´ z wyst´powaniem
Dioklecjan, wiele mu za- padaczką w"oscy neurolodzy znaleęli ich nie- ogniskowych iglic lub fal ostrych w tylnych
wdzi´czajÄ…cy. Nast´pca ma"o. Z nieukrywanym zadowoleniem konsta- odprowadzeniach. U znacznej cz´Ä˜ci pacjen-
Dioklecjana, jak to cz´sto tujÄ… oni, Å»e "agodne idiopatyczne padaczki tów zapisy EEG wykonane w czuwaniu by"y
si´ zdarza, skaza" cudo- cz´Ä˜ciowe wieku m"odzieÅ‚
czego naprawd´ ist- prawid"owe, dopiero sen powodowa" wyst´po-
twórc´ na Ęmierç w tortu- niejÄ… [Epilepsia, 42(12): 1549-1552, 2001]. wanie zmian napadowych.
rach, bardzo skrupulatnie Na dowód tego prezentujÄ… grup´ 37 m"odych Tak wyglÄ…da krótka charakterystyka 37-
opisanych przez hagio- pacjentów (22 ch"opców i 15 dziewczÄ…t) obser- osobowej grupy chorych z rozpoczynajÄ…cÄ… si´
grafa. wowanych w pi´ciu w"oskich oĘrodkach. w wieku m"odzieÅ‚
czym padaczkÄ… cz´Ä˜ciowÄ…
Pewnie niewiele osób
pami´ta"oby o Ęw. Cyria-
ku, gdyby nie przedsta-
wiajÄ…cy go wspania"y
obraz ze skrzyd"a O"tarza
Hellera, dzie"a wielkiego
niemieckiego malarza
Matthiasa Grüenewalda
(1480-1528).
Na obrazie pot´Å»nie
zbudowany Ęwi´ty w orna-
cie trzyma w lewej r´ce
ksi´g´ z formu"Ä… egzorcy-
zmu:  Auctoritate Domini
Nostri, Jesu Christi, exor-
ceo te per ista tria nomi-
na ( Pot´gÄ… Pana Nasze-
go, Jezusa Chrystusa,
przep´dzam ci´ przez te
trzy imiona ). Kl´czÄ…ca
u jego stóp dziewczynka
ma owini´tÄ… wokó" szyi
stu"´, a Ęwi´ty naciska
palcem jej podbródek.
Nie wiemy, czy jest to
Arthemia, czy anonimo-
wa perska ksi´Å»niczka.
Prawdopodobnie chora
Kiedy klasyczny lek  bloker kana"u sodowego zawodzi,
jest przedstawiona w trak-
Matthias Gr1
newald Âw. Cyriak, skrzyd"o o"tarza Hellera. Frankfurt n. Menem
moÅ»e warto dodaç lek o zupe"nie innym mechanizmie dzia"ania.
cie napadu, wskazuje na
Gabitril jest wybiórczym inhibitorem wychwytu GABA,
dzia"a zatem w inny sposób niŻ blokery kana"u sodowego.
12 stycznia. Jedynym w"aĘciwie ęród"em infor- to dystoniczne ustawienie d"oni, uniesione
Badania udowodni"y wysokÄ… skutecznoĘç Gabitrilu w terapii dodanej.
macji o jego Å»yciu jest trzynastowieczna w gór´ ga"ki oczne, bladoĘç twarzy, odgi´ta
Nast´pnym razem, gdy pacjent potrzebuje terapii dodanej,
warto dodaç coĘ rzeczywiĘcie innego.
 Z"ota legenda" Jakuba de Voragine, Ęrednio- ku ty"owi g"owa. Jednak tak samo odgi´tÄ…
wieczna skarbnica wiedzy hagiograficznej. g"ow´ ma wiele cierpiÄ…cych postaci malowa- Jest wiele leków przeciwpadaczkowych&
& jeden selektywny inhibitor wychwytu GABA
Âwi´ty Cyriak by" duchownym uwi´zionym nych przez Grünewalda, m.in. Maria z jego
w czasach przeĘladował
chrzeĘcijan. Kiedy najwi´kszego dzie"a, o"tarza z Isenheim. Sk"ad: Tabletki powlekane zawierajÄ… substancj´ czynnÄ…: odpowiednio 5 mg, 10 mg lub 15 mg tiagabiny (w postaci chlorowodorku). Wskazania: Leczenie skojarzone z innymi leka-
mi przeciwpadaczkowymi napadów cz´Ä˜ciowych lub cz´Ä˜ciowych wtórnie uogólnionych, które nie poddawa"y si´ leczeniu po zastosowaniu innych leków przeciwpadaczkowych.
Przeciwwskazania: Nie stosowaç w nadwraÅ»liwoĘci na tiagabin´, ci´Å»kiej niewydolnoĘci wÄ…troby, w napadach uogólnionych, szczególnie w padaczce idiopatycznej z napadami typu
mia" zostaç skazany, pojawi"o si´ nad nim Czy zatem jest to typowy dla tego artysty spo-
absence, w zespo"ach specyficznych np. Lennoxa-Gastauta, u dzieci do lat 12. Ârodki ostroÅ»noĘci: Przy odstawianiu leku zalecane jest stopniowe zmniejszanie dawki w ciÄ…gu
2-3 tygodni. OstroÅ»noĘç nakazuje nie stosowaç tiagabiny w okresie ciÄ…Å»y i karmienia piersiÄ…. Tiagabina moÅ»e wp"ynÄ…ç na zdolnoĘç prowadzenia pojazdów i obs"ugiwania urzÄ…dzeÅ‚

cudowne Ęwiat"o, które sprawi"o, Że nawrócili sób przedstawiania osób w sytuacjach krał
- mechanicznych. Interakcje: Fenytoina, karbamazepina, fenobarbital i prymidon, indukujÄ…c enzymy wÄ…trobowe, przyspieszajÄ… metabolizm tiagabiny. Dawkowanie: Podawaç doust-
nie, razem z posi"kami, trzy razy dziennie. Zazwyczaj dawka poczÄ…tkowa wynosi 7,5-15 mg/dob´, zwi´kszana co tydzieÅ‚
o 5-15 mg/dob´. Dawka podtrzymujÄ…ca wynosi zwykle
30-50 mg/dob´ u chorych przyjmujÄ…cych leki indukujÄ…ce enzymy wÄ…trobowe. Dawki do 70 mg/dob´ sÄ… dobrze tolerowane. U chorych nie przyjmujÄ…cych leków indukujÄ…cych enzymy
si´ nawet jego s´dziowie. S"awa Cyriaka cowych, czy teÅ» Grünewald zaobserwowa"
wÄ…trobowe dawk´ podtrzymujÄ…cÄ… naleÅ»y wst´pnie zmniejszyç do 15-30 mg/dob´. W przypadku upoĘledzenia czynnoĘci wÄ…troby, dawk´ naleÅ»y zmniejszyç. Przedawkowanie:
Zaleca si´ leczenie objawowe. Dzia"ania niepoŻądane: SÄ… "agodne lub umiarkowanie nasilone. Wi´kszoĘç dzia"aÅ‚
niepoŻądanych pojawia si´ w okresie leczenia poczÄ…tkowego
i zwykle przemija. Najcz´Ä˜ciej obserwowanymi dzia"aniami niepoŻądanymi sÄ…: zawroty g"owy, uczucie zm´czenia i nadmierna sennoĘç. Rzadziej wyst´pujÄ…: niepokój, drÅ»enia,
musia"a byç wielka, skoro, jak podaje kiedyĘ przebieg napadu padaczkowego i u"o-
zaburzenia koncentracji, biegunka, obniÅ»enie nastroju i labilnoĘç emocjonalna oraz wybroczyny. Opakowanie: 1 opakowanie zawiera 100 tabletek po 5 mg, 10 mg lub 15 mg
tiagabiny. Tabletki preparatu Gabitril sÄ… podzielne. Informacji udziela: Sanofi~Synthelabo Sp. z o.o.; ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa; tel. [phone], fax [phone].
 Z"ota legenda", sam szatan który op´ta" cia"o Å»enie cia"a chorego przetworzy" w swoim
Arthemii, córki cesarza Dioklecjana i wywo"y- malarstwie w uniwersalnÄ… figur´ cierpienia?
wa" u niej ataki, mia" przemówiç przez niÄ…: Pewnie nigdy si´ tego nie dowiemy.