chorych z idiopatyczną padaczką uogólnioną. dyfikacji leczenia, gdyŻ stosowanie kwasu wal-
Epicentrum wiadomoĘci Ta ca"kiem spora grupa naleÅ»y do tych szcz´- proinowego, zwykle skutecznego w typowej
Ęliwców, którym pomaga zaordynowanie jedne- JME, w tych przypadkach najcz´Ä˜ciej zawodzi.
na drodze treningu do tego, aby pozytywnie go jedynego leku. Kwas walproinowy jest tutaj Analiza wywiadu pozwoli"a stwierdziç, Å»e
PIES POD CHOINKó?
reagowa"y na napady padaczkowe, a nawet lekiem z wyboru i u oko"o 90% chorych z JME, u tych osób choroba zacz´"a si´ nieco wczeĘniej
Wierny pies, któ- potrafi"y wyczuç ich zbliÅ»anie si´. Obecnie
ry widzÄ…c, Å»e jego uda"o si´ wytrenowaç 20 takich psów ostrze- Grupa chorych z JME Grupa chorych z JME
pan ma napad pa- gających przed napadem (ang. Seizure Alert wraŻliwych na VPA opornych na VPA
daczkowy, biegnie Dog). Skuteczny trening zajmuje 6 miesi´cy. (%) (%)
do innych domowni- Sprawia on, Å»e pies potrafi rozpoznaç szcze-
ków. Robi to wcale nie dlatego, Å»e zamierza gólne zmiany w zachowaniu cz"owieka po- Wyst´powanie
30 30
ich o tym zawiadamiaç, ale po prostu dlate- przedzajÄ…ce wystÄ…pienie napadu, a jedno- padaczki w rodzinie
go, Że zwiewa ze strachu przed nieznanym. czeĘnie zawiadamia o tym chorego za
Ca"kiem inaczej zachowa si´ w tej samej poĘrednictwem jakiegoĘ widocznego znaku. Wyst´powanie nietypowych
430
sytuacji pies, który ma za sobÄ… odpowied- W miar´ trwania treningu kaÅ»dy z psów uczy" cech napadów
niÄ… edukacj´. si´ reagowaç w konkretnym czasie przed wy-
Czy posiadanie psa przez chorego na stąpieniem napadu (wynosi" on od 10 do 45 ObniŻony poziom
020
padaczk´ moÅ»e byç niebezpieczne? minut), a w chwili zakoÅ‚
czenia treningu dla intelektualny
kaÅ»dego zwierz´cia czas ten by" juÅ» ustalony
Przypadek 1. Pies b´dÄ…cy Ęwiadkiem na- i nie zmienia" si´. Wyst´powanie asymetrycznych
10 40
padu padaczkowego u ma"ego ch"opca Psy ostrzegajÄ…ce przed napadem zmian w zapisie EEG
zaczÄ…" przejawiaç agresj´ wobec podob- mog"yby staç si´ dla chorych na padaczk´
nie wyglÄ…dajÄ…cych dzieci. szansÄ… na prowadzenie swobodnej aktywno- ObecnoĘç zmian
20 22
Przypadek 2. Pies zaatakowa" ch"opca Ęci Życiowej. Specjalnie wytrenowany pies w obrazach MRI
w czasie napadu, gryząc go i powaŻnie oczywiĘcie nie spowoduje tego, Że napad nie
raniÄ…c mu twarz. wystÄ…pi, ale wyczuwajÄ…c jego nadejĘcie i za- stosowany w monoterapii, pozwala osiÄ…gnÄ…ç (Ęrednio o 2 lata), ale za to postawienie rozpo-
Przypadek 3. W czasie trwania napadu wiadamiajÄ…c o tym odpowiednio wczeĘniej doskona"Ä… kontrol´ napadów. Jednak w niektó- znania bÄ…dÄ™ teÅ» rozpocz´cie leczenia nast´po-
u w"aĘciciela pies by" zawsze agresywny swojego w"aĘciciela, ofiarowuje mu czas na rych przypadkach zdarzy si´, Å»e chory z JME wa"o o kilka lat póęniej, niÅ» u chorych reagujÄ…-
wobec wszystkich osób znajdujÄ…cych si´ znalezienie bezpiecznego miejsca na czas nie zareaguje na leczenie, tak jak wed"ug cych na leczenie. Cz´Ä˜ç chorych (30%) z grupy
w pobliŻu. trwania napadu, ukrytego przed wzrokiem in- piĘmiennictwa powinien. opornej na stosowany kwas walproinowy wyka-
Przypadek 4. Pies stawa" si´ nadzwyczaj nych osób. W taki oto sposób czworonoÅ»ny Czy istniejÄ… odr´bnoĘci charakterystyczne zywa"a pewne zwiÄ…zane z napadami cechy, któ-
pobudzony w czasie, gdy jego w"aĘciciel przyjaciel cz"owieka "agodnie przeprowadza dla tej grupy pacjentów? - takie pytanie zadali rych nie naleÅ»a"o si´ spodziewaç, myĘlÄ…c
mia" napad, a nast´pnie sam zaczÄ…" chorego na padaczk´ na  drugÄ… stron´ napa- sobie amerykaÅ‚
scy neurolodzy (Seizure 2000; o uogólnionej padaczce idiopatycznej. U jedne-
w tych sytuacjach prezentowaç zmienione du. 9: 385-388). W poszukiwaniu róŻnic w obrazie go chorego po serii mioklonii nast´powa" stan
zachowanie. choroby poddali oni analizie 33 chorych z rozpo- ponapadowego splÄ…tania, u innego podobny
znaniem JME (18 kobiet i 15 m´Å»czyzn). U dzie- stan pojawia" si´ po napadach nieĘwiadomoĘci.
WYJŃTEK POTWIERDZA
To tylko niektóre z licznych opisów zacho- si´ciu osób z tej grupy, pomimo prawid"owych Trzeci chory mia" natomiast w wywiadzie jeden
REGU¸Ã³
wał
psów, których w"aĘciciele mają napady poziomów leku w surowicy, napady nadal napad drgawek gorączkowych i jeden nie zwią-
padaczkowe. Z doĘwiadczeł
osób naleŻą- powtarza"y si´. W post´powaniu z niektórymi zany z gorÄ…czkÄ… w wieku 2,5 lat. Tymczasem
cych do brytyjskiego stowarzyszenia SUP- M"odzieł
czÄ… padaczk´ mioklonicznÄ… (ang. chorymi z rozpoznaniem m"odzieÅ‚
czej padaczki w grupie chorych z typowym obrazem JME tyl-
PORT DOGS wynika, Å»e posiadanie nie wy- JME) moÅ»na rozpoznaç niemal u jednej trzeciej mioklonicznej bywa konieczne rozwaÅ»enie mo- ko u jednego wyst´powa"a aura czuciowa przed
trenowanego psa przez chorego na padaczk´ napadem toniczno-klonicznym.
i zwiÄ…zana z tym cz´sta obecnoĘç zwierzaka Nietypowe cechy stwierdzono takÅ»e w zapi-
w chwili napadu moÅ»e mieç bardzo z"e kon- sach eeg u 4 spoĘród 10 chorych opornych na
sekwencje dla obu stron. Jak opisujÄ… autorzy leczenie. By"y to zmiany o charakterze ognisko-
artyku"u zamieszczonego w miesi´czniku Se- wym, np. przewaga amplitudy w lewej okolicy
izure (2000; 9: 427-430), psy w zetkni´ciu czo"owej w obr´bie uogólnionych wy"adowaÅ‚

z nieznanym dla siebie zjawiskiem, jakim jest wieloiglicy z falÄ… wolnÄ…, ognisko fal wolnych
napad padaczkowy, mogÄ… przejawiaç róŻne w lewej okolicy skroniowej lub wy"adowania pa-
instynktowne reakcje, których tajemnica po- daczkowe w prawej okolicy czo"owej. W grupie
zostaje w sferze emocjonalnego systemu wraŻliwej na kwas walproinowy 21 osobom wy-
obrony zwierz´cia. Rodzaje takich zachowaÅ‚
konano badanie eeg i zmiany ogniskowe zareje-
moÅ»na okreĘliç jako: 1/ reakcje ucieczki, uni- strowano u 2 osób, z których u jednej mia"y one
kania, 2/ walk´ i atak, 3/ znieruchomienie oraz raczej zwiÄ…zek z urazem g"owy w wywiadzie.
4/ uspokojenie i wyciszenie. Wszystkie one U cz´Ä˜ci ca"ej grupy chorych wykonano rezo-
wynikajÄ… z uczucia strachu i wywodzÄ… si´ nans magnetyczny g"owy i tu okaza"o si´, Å»e u 2
z podstawowej strategii przetrwania. osób opornych na kwas walproinowy widoczna
Utrwalone zachowanie psa pojawia"o si´ by"a asymetria wielkoĘci hipokampów. Badania
zwykle po pewnej liczbie powtórzonych napa- sprawnoĘci intelektualnej w grupie wraŻliwej na
dów, Ęrednio po kilku, kilkunastu tygodniach. leczenie wypad"y w granicach normy, ale wĘród
Nieprawid"owa reakcja psa, najcz´Ä˜ciej agre- opornych na leczenie, stwierdzono iloraz
sja, zazwyczaj skierowana by"a przeciwko inteligencji poniŻej 80 u 2 osób.
w"aĘcicielowi lub innym osobom znajdujÄ…cym U cz´Ä˜ci chorych z rozpoznaniem m"o-
si´ w otoczeniu, ale autorzy opisujÄ… takÅ»e trzy dzieÅ‚
czej padaczki mioklonicznej obraz
przypadki, kiedy cenÄ… za uczestniczenie w sy- choroby nie jest typowy. Wnikliwa analiza
tuacjach powtarzajÄ…cych si´ napadów pa- morfologii napadów pozwala odkryç pewne
daczkowych by"a Ęmierç samego zwierz´cia. cechy charakterystyczne raczej dla padacz-
Ciekawe jest natomiast to, Å»e wszystkie te ki cz´Ä˜ciowej, np. obecnoĘç aury lub stanu
 objawy uboczne napadów nie wyst´pujÄ… splÄ…tania po napadzie. TakÅ»e w zapisach
u psów po przeprowadzeniu odpowiedniego eeg oprócz typowych dla JME uogólnio-
treningu. nych wy"adował
obecne sÄ… zmiany ogni-
W jaki sposób wyszkolony pies moÅ»e skowe. Asymetrie mi´dzypó"kulowe moÅ»na
pomóc swojemu panu cierpiÄ…cemu na teÅ» stwierdziç w obrazach MRI. Pytanie,
padaczk´? czy te odmienne przypadki JME mogÄ…
Sukcesem towarzystwa SUPPORT stanowiç inny zespó" padaczkowy, pozo-
DOGS jest umiej´tnoĘç przygotowania psów staje nierozstrzygni´te.
Wydawca: Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
Redakcja: Redaguje zespó"
Adres redakcji: Gazeta o padaczce, Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
02-672 W-wa, ul. Domaniewska 41, tel. [phone], fax [phone]
ISSN 1509 - 4782
Nr 6
listopad / grudzieł
2000
LIDIA MICHALAK
skim. Wzi´li w niej udzia" wspólnie studenci
szko"y plastycznej oraz m"odzi ludzie z pa-
daczką. DoĘwiadczenia obu grup by"y znako-
mite. MoÅ»na liczyç na to, Å»e  oswojeni z pa-
Úycie z padaczkÄ…  w czym mogÄ…
daczkÄ… plastycy b´dÄ… inaczej myĘleç
o chorobie, a w bliskiej przysz"oĘci stanÄ… si´
byç moÅ»e ambasadorami innego widzenia
pomóc stowarzyszenia pacjentów
choroby i osób niÄ… dotkni´tych.
WypowiedÄ™ pacjentki - Pani Jolanta
Padaczka jest schorzeniem przewlek"ym, temat padaczki. Przygotowuje si´ obecnie ce padaczki; upowszechnianie wiadomoĘci
M. ma 27 lat, od 9 lat choruje na padaczk´.
na które cierpi oko"o 1% wszystkich ludzi. EuropejskÄ… Bia"Ä… Kart´ Padaczki, dokument, na temat np. sposobów post´powania
Zapytana, dlaczego naleŻy do stowarzy-
Wp"ywa ona na wszystkie niemal dziedziny który w roku 2001 ma byç zaakceptowany w czasie napadu, walka z przesÄ…dami
szenia, odpowiedzia"a, Å»e uwaÅ»a, iÅ» dzi´ki
Å»ycia dotkni´tego niÄ… cz"owieka, stanowiÄ…c i og"oszony przez parlament europejski. i uprzedzeniami dotyczÄ…cymi choroby.
stowarzyszeniu zawar"a nowe znajomoĘci,
problem nie tylko medyczny, ale i spo"eczny. O powodzeniu leczenia moŻemy powie- Zapoznanie spo"eczeł
stwa z problemami
pracujÄ…c w redakcji mog"a byç pomocna
W ostatnich latach byliĘmy Ęwiadkami ol- dzieç wówczas, gdy nie tylko uzyskamy dobrÄ… chorych na padaczk´ - wydano plakaty,
dla innych i wszystko to da"o jej pewnoĘç
brzymiego post´pu, jaki dokona" si´ w prawi- kontrol´ napadów, ale jednoczeĘnie pacjent broszury informujÄ…ce o dzia"alnoĘci stowa-
siebie i sk"oni"o jÄ… do podj´cia studiów.
d"owym rozpoznawaniu i leczeniu padaczki. nauczy si´ Å»yç z tÄ… chorobÄ…. Z napadami, je- rzyszenia, zamieszczano informacje w lo-
W ciÄ…gu dziesi´ciolecia pojawi"o si´ wiele no- Ęli nie uda si´ ich ca"kowicie opanowaç, z ko- kalnych czasopismach, organizowano krót-
wych leków przeciwpadaczkowych, a kaŻdy niecznoĘcią systematycznego przyjmowania kie audycje w lokalnej telewizji i radiu,
Adresy do korespondencji:
z nich pozwoli" u cz´Ä˜ci pacjentów na zmniej- leków, z niektórymi ograniczeniami Å»ycia co- wspólnie z innymi stowarzyszeniami
szenie cz´stoĘci napadów lub nawet spowo- dziennego, wreszcie z l´kiem przed tym, Å»e zorganizowano festyn dla mieszkaÅ‚
ców
Gdał
skie Stowarzyszenie
dowa" ich ustÄ…pienie. Twórcy nowych leków moÅ»e wystÄ…piç napad. Obecnie cz´sto jeste- miasta na gdaÅ‚
skiej starówce (pod nazwą
Epileptyków
znacznie wi´kszÄ… wag´ niÅ» dotychczas przy- Ęmy Ęwiadkami traktowania diagnozy jak wy- KARAWANA).
Pani Jolanta Salmonowicz
k"adali do dzia"ał
niepoŻądanych farmaceuty- roku, wycofywania si´ chorego w zacisze do- Wspó"praca z lokalnymi organami samo-
ul. Poznał
ska 26
ków, sÄ… wi´c one najcz´Ä˜ciej obarczone nie- mowe, nadmiernej opiekuÅ‚
czoĘci rodziny, rządowymi - organizacja pomocy spo"ecz-
80-378 Gdał
sk
wielkÄ… ich liczbÄ…, a zatem bezpieczne dla rezygnacji z dalszego kszta"cenia si´, braku nej oraz zainteresowanie sprawami edu-
tel. [phone]
pacjenta. Nie majÄ… one zwykle negatywnego wiary we w"asne si"y. W badaniach przepro- kacji dzieci chorych na padaczk´
wp"ywu na funkcje poznawcze, a wi´c myĘle- wadzonych w roku 1999 jedna piÄ…ta pacjen- i zatrudnienia osób doros"ych dotkni´tych
NadwiĘlał
skie Stowarzyszenie
nie, pami´ç, kojarzenie, dzi´ki czemu nie tów chorych na padaczk´ w Europie czuje si´ chorobÄ….
Chorych na Epilepsj´
upoĘledzajÄ… codziennego funkcjonowania napi´tnowana i dyskryminowana ze wzgl´du
i ich Przyjació" PIAST
Istniejące w Gdał
sku stowarzyszenia
chorego. W badaniach nad nowymi lekami na swojÄ… chorob´.
ul. Drzewieckiego 2F/2
przeciwpadaczkowymi znalaz"o odzwiercie- Dla ludzi dotkni´tych padaczkÄ… has"o  Pa- pacjentów chorujÄ…cych na padaczk´
80-464 Gdał
sk
dlenie nowe myĘlenie o leczeniu padaczki - daczka wychodzi z cienia ma dos"owne zna- prowadzÄ… dzia"alnoĘç, której celem jest
tel. [phone]
dzisiaj za sukces uwaÅ»a si´ nie tylko zmniej- czenie. Aby realizowaç je we w"asnym zakre- jednoczenie chorych, rozpowszechnianie
wiedzy o chorobie i zwiÄ…zanych z niÄ…
szenie cz´stoĘci napadów, ale takÅ»e popraw´ sie, aby samemu wyjĘç z cienia, pacjenci
Redakcja  Sami Sobie
problemach w ca"ym spo"eczeł
stwie oraz
jakoĘci Życia chorego. Wojewódzkiej Poradni Przeciwpadaczkowej
Pani Jolanta Szulkowska
organizowanie pomocy spo"ecznej.
w Gdał
sku utworzyli dwa stowarzyszenia.
tel. [phone]
Pierwsze zosta"o utworzone przez chorych
Dla chorego na padaczk´ równie waÅ»ne
dotychczas nie naleŻących do Żadnych orga- Kwartalnik  Sami sobie zosta" początko-
jak to, Że nie ma on napadów, jest poczucie
nizacji, jako Gdał
skie Stowarzyszenie Epi- wo utworzony jako oferta dla m"odzieŻy.
lepszej jakoĘci Życia z chorobą.
Lek. med. Lidia Michalak jest specjalistÄ…
leptyków. Drugie z nich, NadwiĘlał
skie Sto- Wspólna praca przy tworzeniu gazety sprzyja- neurologiem. Pracuje w Wojewódzkiej Poradni
Jednak post´p, jaki obserwujemy w me- warzyszenie Chorych na Epilepsj´ i ich "a nawiÄ…zywaniu przyjaÄ™ni, wyjĘciu spod ro- Przeciwpadaczkowej w GdaÅ‚
sku. By"a uczestni-
kiem licznych wielooĘrodkowych badał
nad no-
dycynie, nie dokona" si´, jeĘli chodzi o zmia- Przyjació" PIAST utworzy"y osoby b´dÄ…ce dzicielskiego klosza, samodzielnemu organi-
wymi lekami przeciwpadaczkowymi. NaleŻy do
n´ postaw spo"eczeÅ‚
stwa, a takÅ»e samych dotychczas cz"onkami Polskiego Stowarzy- zowaniu wolnego czasu, uczeniu si´ pracy
organizatorów stowarzyszeł
pacjentów chorych
pacjentów wobec tego zaburzenia. Padaczka szenia Ludzi CierpiÄ…cych na Padaczk´. dla innych i z innymi. Kwartalnik wkrótce sta"
na padaczk´ na ziemi gdaÅ‚
skiej.
jest jednÄ… z ostatnich chorób, które nie docze- Uznali, Å»e "atwiej b´dzie im sobie pomóc, si´ czymĘ waÅ»nym dla wszystkich dotkni´tych
ka"y si´ choçby cz´Ä˜ciowej spo"ecznej akcep- dzia"ajÄ…c w swojej lokalnej spo"ecznoĘci. Oso- padaczkÄ… i ich rodzin. Oprócz cz´Ä˜ci z infor-
tacji. Jest to tym dziwniejsze, Że w ostatnich by, które za"oŻy"y oba stowarzyszenia, zrozu- macjami medycznymi o chorobie, przepisami
latach osoby chore i dotkni´te rozmaitymi ka- mia"y, Å»e muszÄ… zmieniç swojÄ… postaw´ wo- prawnymi dotyczÄ…cymi np. zatrudnienia, w pi-
W tym
lectwami cz´sto stajÄ… si´ pozytywnymi boha- bec choroby, poznaç jÄ… i w ten sposób wyzbyç Ęmie jest miejsce na forum dyskusyjne. Dys-
terami ksiÄ…Å»ek i filmów, prowadzone sÄ… pu- si´ l´ku. Has"a, które realizowano w 1999 kutuje si´ tam o wszystkim: o wstydzie, o l´-
numerze:
bliczne kampanie mówiÄ…ce o osobach roku, to:  Wi´cej wiesz, lepiej Å»yjesz i  Nie bój ku, o samotnoĘci i wyczerpaniu matek dzieci
z autyzmem, schizofreniÄ…, depresjÄ…. Tymcza- si´ wyjĘç z domu . chorujÄ…cych na padaczk´. W ciÄ…gu dwóch lat
Stowarzyszenia
sem padaczka ciÄ…gle kojarzona jest z choro- Stowarzyszenia stawiajÄ… sobie nast´- istnienia pisma jego formu"a doskonale
pacjentów
bÄ… psychicznÄ…, z op´taniem, powtarza si´ po- pujÄ…ce cele: sprawdzi"a si´.
Choroba Gustawa
wszechnie przesÄ…dy dotyczÄ…ce chorych na Integracja grupy - nawiÄ…zywanie kontaktów Chorzy na padaczk´ nie chcÄ…, aby ich sto-
Flauberta
niÄ… osób. Jest to zadziwiajÄ…ce, gdy weÄ™mie z osobami majÄ…cymi podobne doĘwiadcze- warzyszenie by"o czymĘ zamkni´tym, swo-
si´ pod uwag´, Å»e wi´kszoĘç chorych na pa- nia, ale i wypracowanie innych sposobów istym rodzajem getta. ChcÄ… Å»yç w normalnym
Psy ostrzegajÄ…ce
daczk´ w okresach pomi´dzy napadami fun- radzenia sobie z trudnoĘciami; udzielanie spo"eczeÅ‚
stwie, które b´dzie ich postrzegaç
przed napadem
kcjonuje zupe"nie normalnie. MoŻe jednak sobie nawzajem wsparcia, organizowanie jako pe"noprawnych obywateli, nie róŻniących
Jesienne spotkania
dzieje si´ tak, Å»e wi´kszoĘç dobrze radzÄ…cych sposobów sp´dzania wolnego czasu, do si´ od innych chorych przewlekle. Temu celo-
sobie w Å»yciu chorych ukrywa swojÄ… chorob´, czego chorzy na padaczk´ majÄ… cz´sto wi ma s"uÅ»yç Szko"a Harmonii. Ma to byç naukowe
co nie u"atwia zmiany poglądów spo"eczeł
- ograniczony dost´p. miejsce spotkaÅ‚
osób zdrowych i chorych,
stwa na temat  epileptyków . Pog"´bianie wiedzy o chorobie - spotkania uzdolnionych plastycznie, muzycznie i literac-
Aby zmieniç nastawienie spo"eczne, z lekarzami, artyku"y przedstawiajÄ…ce ko. Pierwsza taka szko"a zosta"a zorganizo-
w wielu krajach prowadzona jest kampania na w przyst´pny sposób zagadnienia dotyczÄ…- wana w lipcu 2000 roku na obozie harcer-
ych ÂwiÄ…t,
"
ego Sylwestra,
"
nych i rodzinnie ciep
nienia najskrytszych marzeł

"
Pi´knych, Ęnie
niepowtarzalnego, weso
yczy Pał
stwu i pacjentom
szcz´Ä˜cia i spe
Sanofi-Synthelabo i Redakcja
Episto"y, czyli Epizody towarzyskie
Jesieł
to szczyt se- Że europejskie salony epileptologiczne są
listy do eksperta
zonu naukowo-towarzy- t"umnie odwiedzane przez Polaków. Na liĘcie
skiego. W dniach 21-24 uczestników kongresu moÅ»na si´ by"o doli-
Czy w m"odzieł
czej pa- poglÄ…d na odleg"e rokowanie w omawianym ze- wrzeĘnia ca"y Ęwiatek czyç aÅ» 91 osób z naszego kraju, a biorÄ…c
daczce mioklonicznej nigdy spole. Okazuje si´, Å»e z praktycznego punktu wi- neurologii dzieci´cej zjecha" do Olsztyna na pod uwag´ ogólny w"oski ba"agan organiza-
nie wolno odstawiaç leków dzenia naleÅ»y wyróŻniç 3 g"ówne podtypy PMM: V Ogólnopolskie Dni Neurologii Dzieci´cej. cyjny, mog"o ich byç znacznie wi´cej...
przeciwpadaczkowych? 1/ postaç, w której wyst´pujÄ… tylko mioklonie Ich wiodÄ…cym tematem by"y zagadnienia ge-
Imi´ i nazwisko znane redakcji U chorych tych moÅ»liwe sÄ… samoistne remi- netyczne. Mimo Å»e dla wielu lekarzy prakty-
sje choroby, a wskazania do rozpocz´cia lecze- ków cz´Ä˜ç doniesieÅ‚
dotyczÄ…cych rzadkich
Dr n. med. nia sÄ… wzgl´dne. U otrzymujÄ…cych leki 3-letni zespo"ów uwarunkowanych genetycznie by"a
ANDRZEJ KOZIK okres beznapadowy i normalizacja EEG upowaŻ- moŻe zbyt szczegó"owa, to na pewno
Oddzia" Neurologii nia do podj´cia próby stopniowego ich odstawie- zrekompensowa"a im to znakomita organiza-
Dzieci´cej, DolnoĘlÄ…ski nia. Ryzyko nawrotu wynosi oko"o 25%. cja spotkania. Organizatorzy, pod wodzÄ…
Szpital Specjalistyczny 2/ postaç, w której miokloniom towarzyszÄ… dr ElÅ»biety ¸obodziÅ‚
skiej-M"ynarczyk, zadba-
im. T. Marciniaka, Wroc"aw napady nieĘwiadomoĘci li o wszystko: dobre hotele, sprawną organi-
Chorzy ci wymagajÄ… w"Ä…czenia leków, jed- zacj´ obrad, smakowite pocz´stunki, imprezy
Padaczka miokloniczna nakŻe podobnie jak w postaci poprzedniej, 3-let- towarzyskie. Niemal wszyscy uczestnicy
m"odzieł
cza (PMM) jest najcz´stszÄ… z uogólnio- nia remisja napadów i normalizacja zapisu EEG (z wyraÄ™nÄ… liczbowÄ… przewagÄ… uczestniczek)
nych padaczek idiopatycznych, stanowi oko"o pozwala na podj´cie próby odstawienia leków. najÅ»ywiej wspominali imprezy towarzyszÄ…ce,
4-6% wszystkich padaczek. Osiowym objawem, Ryzyko nawrotu napadów wynosi oko"o 25%. kiedy to bawiono si´ hucznie do bia"ego rana.
koniecznym do rozpoznania zespo"u, sÄ… uogól- 3/ postaç z napadami toniczno-klonicznymi InnÄ… imprezÄ… naukowÄ…, w której dla od-
nione napady miokloniczne. U 80-90% chorych Chorzy ci bezwzgl´dnie wymagajÄ… leczenia, miany dominowali panowie, by"a kolejna
towarzyszÄ… im napady toniczno-kloniczne, zaĘ a postaç ta jest chorobÄ… ca"ego Å»ycia. Nawet po Konferencja Neurologów Wojska Polskiego
u oko"o 33% typowe napady nieĘwiadomoĘci. wieloletniej remisji napadów i normalizacji zapisu (tak przy okazji, gdyby kiedyĘ po"Ä…czyç oba
Mimo wprowadzenia w ostatnich latach szeregu EEG ryzyko ich nawrotu po odstawieniu leków spotkania, zyska"yby na tym tał
ce...). Jak
leków III generacji, lekiem z wyboru jest zdecydo- istnieje przez ca"e Życie. Zwykle po remisji napa- zwykle nie zabrak"o tam hucznej zabawy,
wanie kwas walproinowy (VPA) i u oko"o 90% dów i normalizacji zapisu EEG ryzyko ich nawro- która tym razem mia"a takŻe specjalny osobi-
chorych monoterapia VPA pozwala na ca"kowite tu po odstawieniu leczenia przekracza 90%. sty akcent. OtóŻ podczas konferencji jeden
opanowanie napadów. Znacznie gorsze jest ro- Dlatego chorzy ci wymagają stosowania leków z najbardziej znanych luminarzy rodzimej
kowanie odleg"e, gdyÅ» nawet po wieloletnim przez ca"e Å»ycie. Zwykle po 30. roku Å»ycia prze- neurologii, profesor Teofan DomÅ»a" Ęwi´to-
okresie beznapadowym odstawienie leków koł
- bieg PMM staje si´ "agodniejszy (choçby ze wa" swoje urodziny: 50 + VAT, jak dyskretnie
czy si´ niepowodzeniem u ponad 90% chorych. wzgl´du na zanikanie wraÅ»liwoĘci na przerywany og"osi" jubilat.
Z tego powodu PMM zaliczana jest do  padaczek bodziec Ęwietlny) i cz´sto moÅ»liwe jest znaczne
Nauka wymaga poĘwi´ceÅ‚

ca"ego Życia . Dane z ostatnich lat zmieni"y nieco zredukowanie dawek leków.
Polacy byli zresztÄ… widoczni podczas
kongresu: przedstawiali wiele posterów, czte-
ry doniesienia ustne, troje Polaków (prof.
Czuczwar, J´drzejczak, prof. Majkowski)
przewodniczy"o sesjom. O tym, Że polskiego
epileptologa i elektroencefalografisty nic nie
powstrzyma przed uprawianiem nauki,
Ęwiadczyli wobec ca"ej epileptologicznej Eu-
ropy dr Krystyna Niedzielska z Warszawy i dr
Jacek Gaw"owicz z Lublina, którzy uczestni-
czyli w obradach... o kulach, a dr Niedzielska
wesz"a nawet na mównic´, aby przedstawiç
swojÄ… prac´.
Naukową nowoĘcią kongresu by"a ocena
pisemna kaŻdego wystąpienia ustnego i po-
Profesor DomŻa" jak zwykle w towarzys-
steru. Z oceny moÅ»na by"o si´ dowiedzieç,
twie pi´knych kobiet
na jaki stopieł
eksperci oceniajÄ… jasnoĘç wy-
Zwieł
czeniem jesiennego sezonu by" IV stÄ…pienia, zgodnoĘç z tytu"em czy wreszcie
Europejski Kongres Padaczki, który odby" si´ stron´ graficznÄ… slajdów i posteru. A Floren-
w pierwszych dniach paÄ™dziernika, w samym cja choç czasem w deszczu, jaĘnia"a wiecz-
sercu Toskanii, we Florencji. Okaza"o si´, nym blaskiem...
Panorama Florencji widziana z Ogrodów Boboli
ĘwiadomoĘci, towarzyszy" im paniczny l´k, lekarze nie sÄ… przedstawiani z najlepszej
Zagadka z epikryzą z"oŻone omamy wzrokowe, w czasie których strony. Karol Bovary, ma"omiasteczkowy
Flaubert widzia" siebie samego wykonujÄ…cego lekarz, wydaje si´ niezbyt rozgarni´tym
rozmaite czynnoĘci. Opisywa" takŻe w"asne cz"owiekiem przywiązanym do swoich
Do Kliniki Neurologii zaburzenia myĘlenia w czasie napadu: naiwnych wyobraŻeł
i niewiele rozumiejÄ…-
przyj´ty zosta" 20-letni jak milion myĘli i obrazów we wszystkich cym z dziejÄ…cych si´ wokó" wydarzeÅ‚
.
m´Å»czyzna z powodu moÅ»liwych po"Ä…czeniach. Tak naprawd´ rzÄ…dzÄ… nim kolejne kobiety
znacznego nasilenia ilo- Choroba osamotni"a pisarza, który ca"y jego Życia: matka i Żony.
Ęci napadów padaczko- swój czas poĘwi´ci" dzia"alnoĘci literackiej. Reportersko wierny faktom Flaubert jed-
wych, które w tym dniu wyst´powa"y w spo- Mimo Å»e pisa" od wczesnej m"odoĘci, pierw- noczeĘnie niezwykle wiele uwagi poĘwi´ca"
sób gromadny. Chorowa" na padaczk´ od szÄ… powieĘç, którÄ… by"a s"ynna Pani Bovary, j´zykowi swych powieĘci. Literatura by"a dla
dziecił
stwa, a jego napady mia"y nast´pujÄ…cÄ… wyda" dopiero wtedy, gdy mia" 35 lat. niego przede wszystkim sztukÄ… s"owa, cyze-
morfologi´: rozpoczyna"y si´ nagle, g"oĘnym, Pisa" bardzo powoli, przed pracÄ… zawsze lowa" latami kaÅ»de zdanie, kreĘli", poprawia",
przeciÄ…g"ym krzykiem i zwrotem g"owy w pra- dok"adnie sprawdzajÄ…c wszelkie realia, przerabia", czyta" je wielokrotnie na g"os,
wÄ… stron´, towarzyszy"y temu dziwaczne ru- stawiajÄ…c sobie zadanie moÅ»liwie obiektyw- aby usunÄ…ç niew"aĘciwe powtórzenia i zbitki
chy rÄ…k i nóg, przypominajÄ…ce kopanie nego i ch"odnego opisywania Ęwiata. Kiedy dÄ™wi´ków i nadaç prozie najlepszy z moÅ»li-
i boksowanie. JeĘli mia"o to miejsce w dzieł
, w powieĘci mia"a pojawiç si´ scena choroby wych rytm i melodi´.
chory cz´sto upada" na ziemi´. Napad trwa" dziecka, wielokrotnie odwiedza" szpitale MajÄ…c do czynienia z wielkim artystÄ…,
zwykle oko"o pó" minuty i koł
czy" si´ równie pediatryczne, obserwujÄ…c ma"ych pacjentów w"aĘciwie doĘç niezr´cznie i niegrzecznie
nagle, jak zaczyna". M´Å»czyzna pami´ta" i zapisujÄ…c notatkami setki notesów. Wiele jest patrzeç na niego przez pryzmat choroby
wyraÄ™nie poczÄ…tek napadu, chociaÅ» zdarza"o z jego powieĘci opartych by"o wr´cz na i towarzyszÄ…cych jej objawów. Granice mi´-
si´, iÅ» twierdzi", Å»e pami´ta dok"adnie wydarzeniach autentycznych, opisywanych dzy odmiennoĘciÄ…, chorobÄ… i geniuszem sÄ…
przebieg ca"ego napadu. Zazwyczaj epizody przez pras´ lub przeÅ»ytych przez samego niezwykle z"oÅ»one. Nie o to chodzi, by spro-
takie wyst´powa"y w nocy, niemal kaÅ»dej pisarza. wadziç sztuk´ do czegoĘ wynikajÄ…cego
nocy, natomiast zdarza"y si´ nawet Takie ch"odne i bezosobowe przedsta- z serii objawów klinicznych, skrupulatnoĘç
kilkumiesi´czne okresy wolne od napadów. wienie g"upoty i okrucieÅ‚
stwa Ęwiata sta"o i faktografi´ Flauberta t"umaczyç lepkoĘciÄ…
W okresach pogorszenia zaczyna"y wyst´po- si´ przyczynÄ… skandalu i procesu sÄ…dowego myĘlenia, a wyd"uÅ»one postacie, malowane
waç takÅ»e w ciÄ…gu dnia, czasem seriami, je- po ukazaniu si´ Pani Bovary. Zarzucano przez El Greca, prawdopodobnym astygma-
den po drugim. W zapisach eeg mi´dzy napa- pisarzowi, Å»e ukazujÄ…c wydarzenia naganne tyzmem.
dami wielokrotnie nie stwierdzano zmian, z punktu widzenia spo"eczeł
stwa, nie opa- Ale mimo wszystko, zanim pomyĘlimy
natomiast charakterystyczne zmiany w zapi- truje ich jakimkolwiek pot´piajÄ…cym komen- z protekcjonalnÄ… niech´ciÄ… o jakimĘ pacjen-
sie rejestrowano przed wystąpieniem napadu tarzem, a zatem dopuszcza, Że mogą stano- cie relacjonującym skrupulatnie, tak by nie
i w czasie jego trwania, pod postaciÄ… wiç wzór do naĘladowania. umknÄ…" Å»aden fakt, wydarzenia od ostatniej
dezorganizacji czynnoĘci podstawowej Niewiele wiadomo o tym, czy Flaubert wizyty i zapisującego dzienniczek setkami
i monorytmicznej niskonapi´ciowej czynnoĘci leczy" si´ z powodu padaczki i u kogo. Nie obserwacji, przypomnijmy sobie Flauberta
fal theta w odprowadzeniach znad przednich mia" chyba jednak zbyt wysokiego mniema- zbierajÄ…cego wycinki prasowe, opisy topo-
cz´Ä˜ci mózgu. W obrazie rezonansu magne- nia o przedstawicielach medycznej profesji, graficzne miejsc i sprawdzajÄ…cego setki razy
tycznego g"owy u chorego wykryto obecnoĘç bo wyst´pujÄ…cy na stronach jego powieĘci rytm kaÅ»dego zdania.
zmiany widocznej na ilustracji.
1/ Jaki to rodzaj padaczki?
2/ Jaka moÅ»e byç jej etiologia?
3/ Jakie leczenie moŻna zapro-
Skuteczny w napadach ogniskowych
ponowaç?
i wtórnie uogólnionych
Odwróç gazet´!
Odwróç gazet´!
¸atwo do"Ä…czyç do kaÅ»dego leku
przeciwpadaczkowego
Dobrze tolerowany
Pierwszy selektywny i odwracalny
inhibitor wch"aniania zwrotnego GABA
P I ERWSZA J AKOÂå
DRUGI E J S ZANS Y
100 lat po jego Ęmierci,
mimo Że informacje
Epitafia
o chorobie "atwo
by"o znaleÄ™ç we
Wielkim lekarzom i wiel-
wspomnieniach
kim chorym przesz"oĘci. przyjació" i jego
w"asnych listach
Gustaw
Gustaw
wydanych w latach
dwudziestych i trzy-
Flaubert
Flaubert
dziestych naszego
(1821-1880)
(1821-1880)
wieku. Jak moŻna dziĘ
przypuszczaç, mia" napady cz´Ä˜ciowe z"oÅ»o-
Wielki francuski pi- ne rzadko uogólniajÄ…ce si´ do toniczno-klo-
sarz, uznany za mistrza naturalistów, takÅ»e nicznych, cz´sto poprzedzone one by"y napa-
chorowa" na padaczk´. I jeĘli o chorobie dem prostym, aurÄ… wzrokowÄ… przypominajÄ…cÄ…
Szczegó"owych informacji udziela: Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.; ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa;
Dostojewskiego wiemy wiele, to o padaczce Ęwietlne race i fajerwerki. W czasie samego
tel.: [phone], fax [phone]
Flauberta zacz´to pisaç dopiero w ponad napadu zwykle dochodzi"o do zaburzeÅ‚

"owie przypadków pozostawa"a nieznana. Roz-
ponad po-
czeĘniejszymi doniesieniami, w
zw
Etiologia padaczki czo"owej, zgodnie
2/
spontaniczna remisja.
nym przebiegu choroby moŻliwa jest czasowa
natural-
daczkowy napadów cz´Ä˜ciowych. W
stan pa-
tendencją do przejĘcia w
gromadnie z
nocy. MogÄ… wystÄ…piç
cz´stotliwoĘciÄ…, cz´sto w
Napady tego rodzaju wyst´pujÄ… ze znacznÄ…
ogóle nie wyst´puje.
jest bardzo krótki lub w
mowy. Ponapadowy stan splÄ…tania chorego
napadów jest wokalizacja lub zahamowanie
nych zachował
. Równie typowa dla tych
zmy mogÄ…ce przypominaç fragmenty normal-
nymi ruchami koł
czyn. Cz´ste sÄ… automaty-
gwa"townymi, niekiedy dziwacz-
posturalnymi i
dominujÄ…ca aktywnoĘç ruchowa ze zmianami
przekraczajÄ…cym 1 minuty. TypowÄ… cechÄ… jest
koł
cem oraz krótkim czasem trwania, nie
i
charakteryzujÄ… si´ gwa"townym poczÄ…tkiem
tym pochodzeniu
Napady cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one o
rotacjÄ… tu"owia.
wokalizacjÄ… i
ruchach, cz´sto z
gaç na gwa"townych, nieskoordynowanych
czo"owej, napad cz´Ä˜ciowy prosty moÅ»e pole-
oczywiĘcie zabieg neurochirurgiczny.
korze przed-
ku, gdy ognisko znajduje si´ w
guza) optymalnym sposobem leczenia b´dzie
przypad-
ocznych oraz drgawkami koł
czyn. W
"acie czo"owym (np.
p
zmiany zlokalizowanej w
ga"ek
przeciwstronnym ustawieniem g"owy i
przypadku wykrycia ewidentnej
W
3/
kowym polu ruchowym zwykle manifestujÄ… si´
Ęciej wykrywanych.
dodat-
nowskiego, rozpoczynajÄ…ce si´ zaĘ w
pochodzenia p"odowego, ostatnio coraz cz´-
ruchowej mogÄ… mieç postaç napadu jackso-
korowych lub guzów nerwowo-nab"onkowych
korze
we proste rozpoczynajÄ…ce si´ w
ch obr´bie niewielkich dysplazji
i
obecnoĘç w
ne do toniczno-klonicznych. Napady cz´Ä˜cio-
"atów czo"owych jest
p
przyczyną napadów z
wtórnie uogólnio-
cz´Ä˜ciowe proste, z"oÅ»one i
cÄ… etiologii, gdyÅ» okaza"o si´, Å»e nierzadkÄ…
festacja kliniczna moÅ»e obejmowaç napady
magnetycznego wzbogaci"a wiedz´ dotyczÄ…-
"acie czo"owym sprawia, Że mani-
p
ogniska w
MoÅ»liwoĘç wykonywania badaÅ‚
rezonansu
padami cz´Ä˜ciowymi z"oÅ»onymi. Lokalizacja
urazy g"owy lub czynniki oko"oporodowe.
na-
z
padaczki p"ata czo"owego
rozpoznanie
poznawanymi przyczynami by"y najcz´Ä˜ciej
przedstawionego chorego postawiono
U
1/