Eugeniusz Oniegin
Streszczenie
Akcja utworu dzieje się w dobie romantyzmu w Rosji (Petersburg, Moskwa).
Główny bohater przychodzi na świat na północy Petersburga nad rzeką …. Jego ojciec popadł w ogromne długi przez co zarówno wychowanie jak i edukacja chłopca była ogromnym obciążeniem dlatego też nasz bohater od najmłodszych lat przebywał na licznych dworach bogatej szlachty tam odbierając odpowiednie wykształcenie i nabywając odpowiednich manier. Pewnego dnia Oniegin otrzymuje wiadomość, iż jego wuj umiera, udaje się więc do Petersburga w nadziei na otrzymanie pokaźnego spadku, co też się dzieje. Wuj umiera a młodzieniec otrzymuje w spadku pokaźną sumę ale roztrwania majątek, spędzając cały swój czas na zabawach, romansach, podbojach i przygodach miłosnych. Wreszcie znudzony przepychem i monotonią miejskiego życia, udaje się na wieś, gdzie postanawia odpocząć od światowego życia. Jego sąsiadem zostaje młody chłopak, poeta romantyczny. 18-letni Włądimir Leński przybył do Petersburga aż z Niemiec. W rezultacie obaj młodzieńcy zaprzyjaźniają się. Sąsiadami Oniegina jest także rodzina Larinów - matka wdowa z dwiema córkami: Tatianą i Olgą. Szybko okazuje się, iż Leński jest zakochany w jednej z sióstr w wesołej i pełnej życia Oldze i stara się od dawna o jej względy. Leński namawia znudzonego przyjaciela do wspólnego odwiedzenia zaprzyjaźnionego domu. Wreszcie osiąga swój cel i razem wyruszają w odwiedziny. Pierwsza z wizyt przebiegła bardzo sympatycznie lecza jak się później okazuje była dość dramatyczna w skutkach, gdyż Tatiana zakochała się w Onieginie. Dziewczyna postanowiła wyznać co czuje i napisała list do szlachcica w którym wyznała swoje uczucie. Oniegin jednakże spragniony nadal dobrej zabawy i przyzwyczajony do innego stylu życia, rozmawia z dziewczyną i wyśmiewa jej uczucie. Nieczuły bohater odrzuca miłość dziewczyny. Nie pociąga go ani uroda ani charakter spokojnej panny. W rezultacie nasz bohater zaczyna interesować się żywo wybranką przyjaciela Olgą. Owocuje to kłótnią między przyjaciółmi. Następnego dnia po sprzeczce Leński wyzywa Oniegina na pojedynek na śmierć i życie, gdyż uważa, iż tylko w ten sposób mogą oni rozwiązać zaistniały konflikt. W wyniku pojedynku ginie Leński i zostaje pochowany w pobliżu swojej posiadłości. Olga dość szybko otrząsa się z tragedii i zapomina o ukochanym, wychodząc za mąż za kogoś innego. Oniegin wyjeżdża. Tatiana bardzo tęskniła za swoim wybrankiem, lecz ten nie zauważał ani nie odpowiadała na względy zakochanej dziewczyny. Ta zaś łudząc się ciągle nadzieją, niemal co dzień udawała się na przechadzkę wokół jego posiadłości. Uczucie Tatiany było na tyle prawdziwe, iż odrzucała ona wszystkich zalotników, licząc, iż wreszcie zdobędzie uczucie ukochanego. Patrząc na to wszystko matka Tatiany zdecydowała, iż wyjadą obie do Moskwy co też uczyniły. Oniegin zaś powrócił na pewien czas w swoje rodzinne strony porzucając wieś. Po niemal dwóch latach na jednym z bali Oniegin spotyka niespodziewanie Tatianę. Szlachcic zauważa przemianę dziewczyny w prawdziwą damę olśniewającą swoją urodą i wdziękiem wszystkich na balu. Tatiana została bowiem żoną znaczącego generała. Oniegin dostrzegając atuty i walory dziewczyny zakochuje się w niej. Podobnie jak poprzednio Tatiana tak teraz on wysyła do dziewczyny list z wyznaniem miłości. Tatiana jednak, mimo, iż nadal żywi do Oniegina uczucie, odrzuca jego propozycje, mówiąc, iż na ich uczucie jest już za późno. Wzgardzony bohater pozostaje sam zdziwiony bardzo odpowiedzią dziewczyny. Co dzieje się dalej z nim nie wiadomo, gdyż autor dzieła kończy je pozostawiając czytelnikowi dowolny wybór zakończenia.
Bohaterowie romantyczni
Leński - jest prawdziwym bohaterem romantycznym, w przeciwieństwie do Oniegina i Olgi
- czytał Goethego, Schillera
- wierzył w swój światopogląd jak w religię
- obrazuje werteryczny typ bohatera romantycznego
- prawdziwie się zakochał i oddał życie w pojedynku w obronie Olgi
- bardzo uczuciowy, szczery, honorowy
- zginął w pojedynku jak na romantyka przystało
Olga - romantyzm traktuje jak pewnego rodzaju modę i po prostu się do niej dostosowuje
- szybko zapomina o swojej „wielkiej miłości”
- jest niestała w uczuciach, nie ma swojego światopoglądu
Oniegin - raczej przypomina bohatera romantycznego niż nim jest
- dobrze rozgryzła go Tatiana, stwierdzając, że jest on raczej parodią bohaterów książkowych niż prawdziwym romantykiem
- podczas pojedynku nie postąpił jak taki bohater - obchodziło go zdanie sekundanta, zamiast podejść do przyjaciela i wytłumaczyć, że tylko chciał go lekko zdenerwować
- Oniegin jest „zbędnym człowiekiem”, dlatego nie potrafi być bohaterem romantycznym, nie potrafi poddać się uczuciu do Tatiany itp.
- W toku akcji egoizm, hipokryzja, cynizm i niedojrzałość emocjonalna Eugeniusza, udowodnione wielokrotnie, zmieniają się pod wpływem ponownego spotkania z Tatianą - teraz już światową damą, piękną żoną generała, brylującą po moskiewskich salonach. Oniegin, należący do galerii tzw. zbędnych ludzi, po odrzuceniu przez wrażliwą i szczerą Tatianę w efekcie okazuje się człowiekiem samotnym i przegranym.
- początkowo salonowym lwem i uwodzicielem, potem mężczyzną cierpiącym na chorobę wieku, Weltschmerz, ogarniętym nudą i poczuciem bezsensu życia. Wszystkie próby wyjścia z tego stanu kończą się fiaskiem. Oniegin jest przy tym niezdolny do miłości czy przyjaźni. Odrzuca miłość Tatiany, traktując ją równie obojętnie jak wszystkie kobiety, z którymi dotychczas miał do czynienia, i zabija Leńskiego. Jednak właśnie śmierć przyjaciela staje się dla niego początkiem nowego etapu w życiu.
Tatiana - prawdziwa bohaterka romantyczna
- oddana w miłości, choć twardo stąpająca po ziemi- w końcu wyszła za kogoś innego
- miała gdzieś konwenanse,(co świadczy o jej romantycznej naturze) dlatego napisała list z wyznaniem miłosnym do Oniegina
- widać bardzo wyraźne związki z naturą - Tatianę łączy i kojarzy się z Dianą, boginią lasów
- prawdziwie kochała, tęskniła za Eugeniuszem, kiedy ten wyjechał, czytała jego zapiski na marginesach czytanych książek, ale była także wierna sobie - sytuacja ponownego spotkania z Onieginem, gdy ona była już mężatką
Postacie kobiece
Tatiana - tak jak wyżej. Poza tym, była bardzo skryta, zamknięta w sobie, dużo przezywała, miała dobry kontakt ze swoją nianią, z którą często i długo rozmawiała, silny kontakt z naturą, szczera, oddana, prawdziwa, autentyczna, wierna swoim ideałom, tajemnicza, zdecydowana. Wyszła za mąż i stała się prawdziwą damą.
Matka Tatiany i Olgi - kobieta, która chce zapewnić swoim córkom „dobre partie”, kiedy Tatiana tęskni za Onieginem, wyjeżdża z nią do Moskwy, żeby poznała w końcu swojego przyszłego męża
Olga - jak wyżej. Poza tym lekkomyślna, wesoła, radosna, bez wyższych ideałów, szybko dostosowuje się do nowej sytuacji, cieszyła ją miłość Leńskiego, ale nie traktowała jej poważnie, końcu wyszła za kogoś innego, dosyć szybko po jego śmierci, po prostu cieszyła się, że ma adoratora.
Folklor i obecność ludu rosyjskiego
Folklor rosyjski przejawia się w postaciach z domu Larinów. Przede wszystkim niani Tatiany, z która może zawsze porozmawiać.