Równowaga MAKROEKONOMICZna

model Hicksa (1937)

Model Hicksa jest krótkookresowym modelem równowagi dla gospodarki otwartej wiążącym zależność między dochodem a stopą procentową, zarówno na rynku towarów jak i na rynku pieniężnym.

Rynek towarów

Jak wiemy równanie bilansowe gospodarki ma postać

(*)

Niech konsumpcja

gdzie Y_d jest dochodem do dyspozycji (bez opodatkowania),
jest stopą podatkową (przeciętną dla danej gospodarki); a - to konsumpcja autonomiczna (konsumpcja niezależna od dochodu); b- krańcowa skłonność do konsumpcji,

Podstawiając ten liniowy związek do równania (*) otrzymujemy
.

Wyrażenie
nazywamy mnożnikiem inwestycyjnym (wydatków rządowych, eksportu netto). Zwiększając np. inwestycje o
zwiększamy dochód o
.

Wprowadźmy do tego modelu pieniądz przez stopę procentową R i niech inwestycje wyrażają się wzorem względem

gdzie
- to inwestycje autonomiczne (niezależnie od kredytu),
informuje o ile obniżą się inwestycje jeśli stopa procentowa wzrośnie o 1%. Dla uproszczenia przyjmuje się jedną stopę procentową dla danej gospodarki. W modelu Hicksa eksport netto jest funkcją (liniową) dochodu i stopy procentowej postaci:

gdzie
- pewna stała,
- informuje o wzroście importu na jednostkę dochodu,
- informuje o spadku eksportu (również netto) w przypadku wzrostu stopy procentowej o 1%. Ujemna zależność eksportu netto od stopy procentowej wynika m. in. z faktu, że np. wyższa stopa procentowa w Polsce niż w Niemczech ściągnie kapitał z Niemiec do Polski (kapitał spekulacyjny). Ten zwiększony przypływ kapitału spowoduje większy popyt na złotówki, co spowoduje wzrost kursu walutowego, ale z kolei droższa złotówka zahamuje eksport a zwiększy import. Wstawiając te zależności do równania bilansowego gospodarki otrzymujemy związek:

Równanie to nosi nazwę równania równowagi na rynku towarów w modelu Hicksa.

Krzywa odpowiadająca temu równaniu nosi nazwę krzywej IS (Investement-Saving)

i ma postać

Uwaga

Krzywa IS jest zbiorem punktów równowagi popytu z podażą na rynku towarów.

Wydatki rządowe G są traktowane jako zmienna egzogeniczna. Zmieniając te wydatki rząd może wpływać na położenie krzywej IS (polityka fiskalna).

Rynek pieniądza

Niech M oznacza podaż (nominalną) pieniądza a P - ogólny poziom cen.

Popyt na pieniądz jest związany z dokonywanymi transakcjami na rynku. Popyt ten nosi nazwę popytu transakcyjnego.

Popyt na pieniądz jest związany również z zakupem papierów wartościowych państwa (obligacje, bony skarbowe etc.). Popyt ten jest nazywany popytem spekulacyjnym. W modelu Hicksa zakładamy liniową zależność popytu na pieniądz od dochodu i stopy procentowej. Zakładamy, że popyt transakcyjny zależy tylko od dochodu, a popyt spekulacyjny od wielkości stopy procentowej. Równanie równowagi na rynku pieniężnym ma postać:

gdzie k i l - współczynniki dodatnie.

k - współczynnik szybkości obiegu pieniądza.

l - współczynnik preferencji płynności (wyraża preferencje ludzi) do trzymania pieniądza gotówkowego.

- równanie w wielkościach realnych

Krzywa LM jest zbiorem (punktów) kombinacji dochodu i stopy, które są w równowadze na rynku pieniężnym.

Biorąc pod uwagę jednocześnie równowagę na rynku towarów i na rynku pieniężnym otrzymujemy w postaci graficznej model Hicksa

Punkt E jest punktem równowagi tego modelu.

Państwo poprzez nominalną podaż pieniądza M, stopę podatkową t i wydatki rządowe G może wpływać na położenie i nachylenie krzywych IS, LM.

Oddziaływanie na podaż pieniądza nazywamy polityką pieniężną lub monetarną, która jest w gestii NBP.

Oddziaływanie na stopę podatkową (również częściowo przez to na wydatki rządowe) nosi nazwę polityki fiskalnej i polityka ta jest wykonywana przez rząd.

Uwaga

Model Hicksa jest modelem krótkookresowym, którego rozwiązaniem jest jedna para dochodu i stopy procentowej, która wyznacza równowagę makroekonomiczną.

3

IS

R

Y

LM

[Liquidity, Money]

Y

R

LM

Y

R

IS

E