Komentowany przepis

Prawo upadłościowe i
naprawcze. Komentarz

2005

Stanisław Gurgul

Prawo upadłościowe i

naprawcze Zimmerman
10.2007

Pr.upadłościowe i
naprawcze

red.Zienkiewicz08.2006
Prawo upadłościowe i

naprawcze Gurgul
05.2005

Postępowanie naprawcze

Dukiel 01.2004

dla stanu prawnego na 2005-05-30

1

1. Przepisy regulujące postępowanie naprawcze, odmiennie niż art. 174 i art. 194 PrUp

oraz art. 4 PrUkł, a obecnie art. 273 PrUpN, nie stanowią wprost, które wierzytelności
nie mogą być objęte układem zawieranym w tym postępowaniu. Wynika to z przepisów

regulujących postępowanie upadłościowe, które należy tu stosować na podstawie
odesłania zawartego w treści art. 503 ust. 1 PrUpN, oraz z przepisów szczególnych

zamieszczonych w innych aktach prawnych. Zgodnie z tym układ, o którym mowa, nie
może dotyczyć następujących wierzytelności:

1) . wynikających z poszczególnych umów szczegółowych zawartych w
wykonaniu tzw. umowy ramowej (art. 85 ust. 1 PrUpN);

2) . wymienionych w przepisach art. 273 i art. 274 PrUpN (z zastrzeżeniem art.
273 ust. 2);

3) . należności z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne, chorobowe i
rentowe, w tym również składek umownych (art. 25 ustawy z 13.10.1998 r. o

systemie ubezpieczeń społecznych, t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.
oraz art. 24-28 ustawy z 20.4.2004 r. o pracowniczych programach

emerytalnych, Dz.U. Nr 116, poz. 1207 ze zm.);

4) . należności stanowiących aktywa funduszu inwestycyjnego lub funduszu
emerytalnego (art. 81 FundInwU oraz art. 165 FundEmerytU). Wierzytelności te

nie są objęte skutkami przewidzianymi w przepisie ust. 1 art. 498 PrUpN (warto

tu zauważyć, że w treści ust. 3 zakreślono zbyt wąsko granice działania
przepisów ust. 1 i 2), powinny być zatem realizowane przez przedsiębiorcę przez

cały czas trwania postępowania naprawczego w celu zapobieżenia ewentualnym
procesom a następnie egzekucji.

2

2. Skutki prawne przewidziane w ust. 1 powstają w dacie wydania Monitora Sądowego

i Gospodarczego, w którym zamieszczono ogłoszenie przedsiębiorcy o złożeniu
oświadczenia o wszczęciu postępowania naprawczego (art. 496 ust. 1). Od skutków

tych należy odróżnić skutki powstające w wyniku objęcia danej wierzytelności układem

(art. 517 ust. 1 i 2 PrUpN), który "wchodzi w życie" dopiero po zatwierdzeniu go przez
sąd i reguluje stosunki stron układu pro futuro.

3

3. Nie budzi zastrzeżeń stanowisko, że pojęcie "spłata" odnosi się do zobowiązań
pieniężnych, nie zaś niepieniężnych, takie jest bowiem potoczne rozumienie owego

Page 1 of 2

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

Gurgul

wyrażenia (tak F. Zedler, [w:] Jakubecki, Zedler, Komentarz, s. 1165 i 1176-1177;

odmiennie J. Pałys, [w:] Dukiel, Pałys, Postępowanie naprawcze w razie zagrożenia
niewypłacalnością, s. 86 i 166). Bardziej istotne jest jednak, że owa "spłata" dotyczy

tylko zobowiązań, które w dacie wszczęcia postępowania naprawczego były
niewymagalne, istnienie bowiem w tym czasie zobowiązań wymagalnych czyniłoby

koniecznym ogłoszenie w stosunku do przedsiębiorcy upadłości.

4

4. Nowe Prawo upadłościowe i naprawcze nie przejęło z dawnego postępowania
układowego zasady, że odsetki od kapitału "dopisuje się do dnia otwarcia postępowania

układowego"; obecnie odsetki te oblicza się "za cały czas opóźnienia spełnienia
świadczenia" (por. art. 41 zd. 2 PrUkł i art. 272 ust. 2 PrUpN). W postępowaniu

naprawczym, ze względu na możliwośc występowania w nim wyłącznie zobowiązań
niewymagalnych, źródłem odsetek w chwili wszczęcia tego postępowania nie może być

ogólny przepis art. 481 § 1 KC lecz tylko - zgodnie z treścią art. 359 § 1 KC - czynność
prawna (np. umowa oprocentowanej pożyczki lub kredytu bankowego), szczególny

przepis ustawy (zob. - przykładowo - art. 741, art. 742, art. 753 § 2, art. 842 i art. 891 §
1 KC) albo orzeczenie sądu (art. 212 § 3 KC) lub decyzja innego organu. Po wszczęciu

postępowania naprawczego odsetki wynikające z tych źródeł nie mogą być dopisywane
do kapitału, dotyczy to jednak - co wymaga ponownie podkreślenia - tylko zobowiązań,

które w dacie wszczęcia postępowania nie były jeszcze wymagalne.

5

5. Co do możliwości dokonania potrącenia wzajemnych wierzytelności przedsiębiorcy i

poszczególnych wierzycieli zob. uwagi do art. 89 PrUpN. W tym miejscu godzi się
jednak zauważyć, że potrącenie wierzytelności w postępowaniu naprawczym może

zajść tylko wyjątkowo, biorąc pod uwagę, że zobowiązania przedsiębiorcy nie mogą

być z reguły wymagalne, przez co nie zostanie spełniona jedna z przesłanek
dopuszczalności potrącenia, tj. wymagalność potrącanych wierzytelności (art. 498 KC).

6

6. Z tego samego powodu tylko wyjątkowo może się zdarzyć, że w chwili postępowania
naprawczego prowadzone jest przeciwko przedsiębiorcy postępowanie egzekucyjne lub

zabezpieczające (w doktrynie przytacza się tu przykład egzekucji wszczętej
bezpodstawnie przez zaspokojonego już wierzyciela). Gdyby jednak sytuacja taka

istniała, postępowanie egzekucyjne (zabezpieczające) uległoby zawieszeniu "z mocy
prawa", bez potrzeby wydawania w tym przedmiocie jakiejkolwiek decyzji.

7

7. Przepisy ust. 4 i 5 zostały dodane art. 17 pkt 2 ustawy z 2.4.2004 r. o niektórych
zabezpieczeniach finansowych (Dz.U. Nr 91, poz. 871 ze zm.), która weszła w życie

1.5.2004 r. Przepisy te miały zapewne na celu realizację nakazu wynikającego z art. 8
ust. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy Nr 2002/47/WE z 6.6.2002

r. w sprawie ustanowienia zabezpieczeń finansowych (Dz.Urz. WE L 168 z 27.6.2002

r.), którego istotą jest zapewnienie skuteczności zabezpieczeń finansowych
ustanowionych w dniu wszczęcia postępowania naprawczego oraz skuteczności klauzul

kompensacyjnych. W doktrynie jednak trafnie zwraca się uwagę, że "redakcja art. 498
ust. 4 PrUpN nie jest zbyt udana, a jego umiejscowienie nasuwa wątpliwości co do tego,

czy rzeczywiście przepis ten stanowi odpowiednie wdrożenie do prawa polskiego art. 8
Dyrektywy - przepis ten bowiem w odniesieniu do roszczeń wynikających z umów

ustanawiających zabezpieczenie wyłącza zastosowanie art. 498 ust. 1 PrUpN, który
dotyczy spłaty zobowiązań, prowadzenia egzekucji, naliczania odsetek oraz możliwości

dokonywania potrącenia, zakaz natomiast obciążania majątku przedsiębiorcy od dnia
wszczęcia postępowania naprawczego wynika z art. 501 ust. 1 PrUpN" (zob. J.

Pisuliński, Zabezpieczenia finansowe w systemie prawa cywilnego, PPH 2005, Nr 6, s.
34).

Page 2 of 2

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html