MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jolanta Borczyńska-śbikowska
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska
321[05].O2.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr in\
. Janina Kłap
mgr in\
. Anna Pietraszko
Opracowanie redakcyjne:
mgr in\
. Jolanta Borczyńska-śbikowska
Konsultacja:
mgr Rafał Rzepkowski
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[05].O2.01,
 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy , ochrony przeciwpo\
arowej oraz
ochrony środowiska, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik
rolnik.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Prawna ochrona pracy 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Analiza i ocena zagro\
eń w środowisku pracy 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Choroby zawodowe i środki ochrony indywidualnej 16
5.3.3. Ćwiczenia 16
5.4. Ochrona przeciwpo\
arowa 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Wypadki i pierwsza pomoc 20
5.5.1. Ćwiczenia 20
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 22
7. Literatura 36
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik rolnik.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć ju\
ukształtowane,
-
-
-
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
-
-
-
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
-
-
-
- przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
-
-
-
 uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
-
-
-
- wykaz literatury.
-
-
-
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone ró\
nymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- inscenizacji,
- tekstu przewodniego,
- ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zró\
nicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel
mo\
e posłu\
yć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych.
W tym rozdziale zamieszczono równie\
:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań i uczenia się,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcję dla nauczyciela,
- instrukcję dla ucznia,
- kartę odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
321[05].O2
Podstawy produkcji rolniczej
321[05].O2.01
Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo\
arowej oraz
ochrony środowiska
321[05].O2.02
321[05].O2.04
Charakteryzowanie grup i gatunków
Posługiwanie się dokumentacją
roślin uprawnych oraz zwierząt
techniczno-technologiczną
gospodarskich
321[05].O2.03
Kształtowanie środowiska uprawy
roślin i chowu zwierząt
gospodarskich
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z ró\
nych z
ródeł informacji naukowo-technicznej,
- opisywać i oceniać przebieg omawianych procesów i zjawisk,
- analizować zagro\
enia występujące w otoczeniu człowieka,
- określać błędne rozwiązania i je eliminować,
- opracowywać i prezentować projekt,
- obsługiwać komputer,
- współpracować w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
 wyjaśnić uregulowania prawne dotyczące stosunku pracy,
 określić obowiązki pracodawcy i pracownika dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy
w przedsiębiorstwie agrobiznesowym,
 scharakteryzować system ochrony pracowników i warunków pracy,
 uwzględnić wymagania dotyczące ergonomii oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,
 zastosować środki ochrony indywidualnej,
 zapobiec skutkom działania czynników szkodliwych w środowisku pracy,
 zidentyfikować z
ródła zaka\
eń produkowanej \
ywności,
 zastosować zasady higieny, higieny pomieszczeń, produkcji rolniczej i dystrybucji
\
ywności,
 dobrać i zastosować środki myjące i dezynfekcyjne,
 określić przyczyny chorób zawodowych,
 zastosować zasady profilaktyki chorób zawodowych,
 udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
 zidentyfikować drogę ewakuacyjną w przypadku zagro\
enia po\
arem,
 przeprowadzić akcję ratowniczą w przypadku zagro\
eń,
 określić rolę nadzoru dotyczącego bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Technik rolnik 321[05]
Moduł: Podstawy produkcji rolniczej 321[05].O2.
Jednostka modułowa: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska
321[05].O2.01
Temat: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach  sztuczne oddychanie.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy  wykonywania
sztucznego oddychania.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- ocenić stan zdrowia osoby poszkodowanej w wyniku wypadku lub nagłego
zachorowania,
- ustalić kolejność postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy,
- uło\
yć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej,
- udro\
nić drogi oddechowe,
- wykonać sztuczne oddychanie ró\
nymi metodami.
Metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- w zespołach czteroosobowych.
Czas: 90 min.
Uczestnicy: uczniowie technikum rolniczego.
Środki dydaktyczne:
- fantom   poszkodowany  jeden na czterech uczniów,
- instrukcja wykonywania sztucznego oddychania.
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne.
2. Wprowadzenie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja tematu:
a) pokaz uło\
enia poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej,
b) pokaz czynności podczas oceny zdrowia osoby poszkodowanej (pokaz wykonuje
nauczyciel lub ratownik zaproszony na zajęcia)
c) pokaz udra\
niania dróg oddechowych,
d) pokaz sztucznego oddychania metodą  usta usta i  usta nos ,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
e) podział uczniów na grupy czteroosobowe,
f) ka\
dy uczeń wykonuje kolejne czynności przy  poszkodowanym :
- układa w pozycji bocznej ustalonej,
- ocenia stan zdrowia,
- wykonuje sztuczne oddychanie metodą  usta usta i  usta nos .
g) uczeń po wykonaniu ćwiczenia, ocenia prawidłowość jego wykonania wspólnie
kolegami z grupy i z nauczycielem,
h) nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w wykonaniu czynności. Podpowiada
najlepsze rozwiązania.
5. Po wykonaniu wszystkich czynności uczniowie analizują wykonane ćwiczenia.
6. Ka\
dy uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.
7. Nauczyciel analizuje sposób wykonania ćwiczenia.
8. Uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny ćwiczeń.
9. Zakończenie zajęć
Praca domowa
Wypełnij ankietę ewaluacyjną dotyczącą sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Technik rolnik 321[05]
Moduł: Podstawy produkcji rolniczej 321[05].O2.
Jednostka modułowa: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska
321[05].O2.01
Temat: Rozpoznawanie znaków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej.
Cel ogólny: ukształtowanie umiejętności rozpoznawania znaków bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz ochrony przeciwpo\
arowej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- wyjaśnić potrzebę stosowania znaków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej,
- rozpoznać grupy znaków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo\
arowej,
- określić znaczenie poszczególnych znaków,
- wskazać miejsca umieszczania znaków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej.
Metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- grupowa.
Środki dydaktyczne:
- plansze ze znakami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo\
arowej,
- plansza do wypełnienia przez uczniów,
- komputer z dostępem do Internetu,
- literatura.
Czas: 2 jedn. dydakt.
Uczestnicy: uczniowie technikum rolniczego.
I. Faza wprowadzająca
1. Uświadomienie uczniom celu zajęć.
2. Zapisanie tematu zajęć  Rozpoznawanie znaków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
ochrony przeciwpo\
arowej.
3. Podział uczniów na 3 grupy.
4. Przypomnienie zasad pracy w grupie i oceny takiej pracy, przydział zadań dla
poszczególnych grup:
- grupa I charakteryzuje i rozpoznaje znaki nakazu i zakazu,
- grupa II charakteryzuje i rozpoznaje znaki ostrzegawcze i informacyjne,
- grupa III charakteryzuje i rozpoznaje znaki ewakuacyjne i przeciwpo\
arowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
II. Faza realizacyjna
1. Praca z planszami ze znakami i/lub komputerem (uczniowie czytają materiał nauczania
dotyczący tematu).
2. Analiza poszczególnych grup znaków pod kątem formy, koloru, tła, znaczenia oraz
miejsc, w których są umieszczane.
3. Wypełnienie planszy.
Kolor
Forma Znaczenie
Grupa
Ramka Tło
4. Prezentacja wykonanej pracy przez przedstawiciela ka\
dej grupy.
III. Faza podsumowująca
1. Opracowanie i zapisanie notatki w zeszycie.
2. Ocena pracy uczniów.
3. Zadanie pracy domowej  zidentyfikować znaki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
ochrony przeciwpo\
arowej znajdujące się w najbli\
szym zakładzie produkcyjnym lub
usługowym. Wypisać grupy i nazwy znaków.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Prawna ochrona pracy
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie odpowiednich aktów prawnych uzupełnij tabelkę dotyczącą wykazu prac
wzbronionych dla kobiet.
Rodzaj prac Wyszczególnienie prac wzbronionych
Prace związane z wysiłkiem fizycznym
i transportem cię\
arów oraz wymuszoną pozycją ciała
Prace w mikroklimacie zimnym, gorącym
i zmiennym
Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami
biologicznymi
Prace w nara\
eniu na działanie szkodliwych
substancji chemicznych
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego
realizacji oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wyszukać np. w Internecie akty prawne,
3) wyszukać w rozporządzeniu rodzaj prac wymienionych w tabeli,
4) uzupełnić tabelę,
5) sformułować wnioski.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 komputer z dostępem do Internetu,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Ćwiczenie 2
Sporządz
zestawienie adresowe organów kontroli pracy w Twoim województwie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na dokładne
wykonanie ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wyszukać np. w Internecie instytucje odpowiedzialne za nadzór nad warunkami pracy
w Twoim województwie,
3) przyporządkować informacje odpowiednim instytucjom,
4) odszukać oddziały lub inspektoraty powiatowe najbli\
sze miejsca zamieszkania,
5) uzupełnić tabelę.
Państwowa Inspekcja Pracy Państwowa Inspekcja Sanitarna
woj.:& & & & & & & & & & . woj.:& & & & & & & & & & .
adres: adres:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & . & & & & & & & & & & & & .
oddziały: powiatowe inspektoraty sanitarne:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & &
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda przewodniego tekstu,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 komputer z dostępem do Internetu,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Ćwiczenie 3
W wybranym gospodarstwie rolnym przeprowadz
wywiad, który pozwoli odpowiedzieć
na pytanie: czy przestrzegane są zalecenia dotyczące bezpieczeństwa dzieci?
Uzupełnij tabelę.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać gospodarstwo rolne, w którym znajdują się dzieci,
2) przeanalizować kwestionariusz ankiety,
3) przeprowadzić wywiad,
4) uzupełnić tabelę,
5) sformułować wnioski.
Lp. Pytanie dotyczące badanego zagadnienia TAK NIE NIE
DOTYCZY
1. Czy dzieci wiedzą o zagro\
eniach pracy w gospodarstwie?
2. Czy dzieci mają zapewnione bezpieczne miejsce zabaw  z dala od
budynków inwentarskich, tras przepędu zwierząt, pracujących i
przeje\
d\
ających maszyn?
3. Czy zachowywane są specjalne środki ostro\
ności przy korzystaniu z
ciągników i maszyn, zwłaszcza, je\
eli w pobli\
u znajdują się dzieci?
4. Czy maszyny, zwłaszcza brony, opryskiwacze, ostre narzędzia
przechowywane są z dala od miejsc zabaw i przebywania dzieci?
5. Czy środki ochrony roślin, zaprawy do nasion, oleje, smary itp.
przechowywane są w pomieszczeniu zabezpieczonym przed dostępem
dzieci?
6. Czy dzieci pomagają przy zadawaniu pasz dla zwierząt gospodarskich?
Wnioski:
& & & & & ..& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & ..& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- inscenizacja,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 kwestionariusz ankiety,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Analiza i ocena zagro\
eń w środowisku pracy
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ czynniki szkodliwe najczęściej występujące w wybranym gospodarstwie rolnym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić rodzaje zagro\
eń występujących w gospodarstwie rolnym,
2) ustalić, w którym etapie czynności wykonywanych przez rolnika występują najbardziej
szkodliwe czynniki i dlaczego,
3) zapisać wnioski i przedstawić na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda projektów,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- opisy produkcji lub schematy blokowe wybranych prac w gospodarstwie rolnym,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj rodzaj znaku i wpisz jego nazwę.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na znaczenie
kolorów i kształtów znaków.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przypomnieć klasyfikację znaków bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) zakwalifikować podane znaki do grup,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
4) wpisać nazwę znaku,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 wykaz znaków bezpieczeństwa i higieny pracy,
 komputer z dostępem do Internetu,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Wypełnij listę kontrolną, wpisując proponowane zalecenia, dotyczącą zagro\
enia
czynnikami mechanicznymi w wybranym gospodarstwie rolnym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy. Nale\
y zwrócić uwagę na dokładne analizowanie napotkanych problemów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać gospodarstwo rolne,
2) przeprowadzić wywiad i obserwację,
3) wypełnić listę kontrolną,
Mo\
liwe Pytania Zalecenia  działania
problemy poprawiające
Upadki osób na
- Czy posadzki w budynkach są równe, nieśliskie i
powierzchni
odpowiednio nachylone?
- Czy są zakryte studzienki, kanały
i otwory technologiczne?
- Czy podwórza są posprzątane, wolne od odchodów
zwierzęcych i resztek mogących zagra\
ać poślizgiem?
- Czy dojścia do budynków i ciągi komunikacyjne są
dostatecznie oświetlone?
4) opracować i wypisać do tabeli najwa\
niejsze zalecenia,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda projektów,
- dyskusja dydaktyczna wielokrotna,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 zalecenia bhp obowiązujące w gospodarstwach rolnych,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Choroby zawodowe i środki ochrony indywidualnej
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ, na jakie choroby zawodowe nara\
eni są ludzie pracujący w wybranym
gospodarstwie rolnym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na wpływ
warunków pracy na zdrowie człowieka.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać gospodarstwo rolne,
2) przeprowadzić wywiad dotyczący zagro\
eń dla zdrowia,
3) określić rodzaje zagro\
eń występujących w tym gospodarstwie,
4) określić, jakie mogą być skutki rozpoznanych zagro\
eń,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda tekstu przewodniego,
- metoda projektów,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 wykaz chorób zawodowych w rolnictwie,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Wypełnij tabelę dotyczącą norm przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzie\
y
roboczej i ubrania roboczego dla pracowników wybranego zakładu pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać zakład pracy, w którym stosowane są środki ochrony indywidualnej,
2) wybrać 3 4 stanowiska pracy, na których stosowane są środki ochrony indywidualnej
i/lub ubranie i odzie\
robocza,
3) wpisać do tabeli zakres wyposa\
enia ka\
dego stanowiska pracy w środki ochrony
indywidualnej,
4) wpisać przewidywany okres u\
ywalności w miesiącach,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Lp. Stanowisko pracy Zakres wyposa\
enia Przewidywany okres
O  środki ochrony indywidualnej u\
ywalności w
R  ubranie i obuwie robocze miesiącach
1.
2.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- dyskusja dydaktyczna wielokrotna,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 zakład pracy,
 wybrane stanowiska pracy,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Dobierz odzie\
roboczą i/lub środki ochrony indywidualnej dla pracownika wybranego
przedsiębiorstwa agrobiznesu. Opisz stanowisko, na którym pracuje.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y podkreślić znaczenie
prawidłowego doboru środków ochrony indywidualnej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać przedsiębiorstwo agrobiznesu, w którym stosowane są środki ochrony
indywidualnej,
2) dobrać pracownikowi na określonym stanowisku pracy środki ochrony indywidualnej
i odzie\
roboczą,
3) opisać stanowisko pracy pod kątem wykorzystania środków ochrony indywidualnej,
4) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda projektów,
- dyskusja dydaktyczna wielokrotna,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 opis stanowisk pracy,
 wykaz środków ochrony indywidualnej,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Ochrona przeciwpo\
arowa
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz podręczny sprzęt i środki gaśnicze do gaszenia zarzewia po\
aru.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) opracować scenariusz inscenizacji  wybuchu po\
aru,
2) zaplanować rodzaje palących się materiałów,
3) dobrać podręczne środki gaśnicze i  ugasić po\
ar,
4) dokonać analizy wykonanego ćwiczenia,
5) dokonać oceny efektów wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda projektów,
- dyskusja dydaktyczna wielokrotna,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 ró\
ne rodzaje łatwopalnych materiałów: drewno, papier, rozpuszczalnik,
 podręczny sprzęt gaśniczy,
 literatura zgodna z punktem 7 poradnika.
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj zamieszczone ni\
ej znaki ochrony przeciwpo\
arowej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wyszukać znaki w wykazie znaków przeciw po\
arowych lub w Internecie,
3) wpisać nazwę znaku,
4) dokonać oceny wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda tekstu przewodniego,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 wykaz znaków przeciwpo\
arowych,
 komputer z dostępem do Internetu,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Opracuj instrukcję bezpieczeństwa po\
arowego posługując się planem ewakuacji
znajdującym się w szkole.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę znaczenie
prawidłowo opracowanego planu ewakuacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować plan ewakuacji szkoły,
3) wypisać punkty jakie powinna zawierać ka\
da instrukcja bezpieczeństwa po\
arowego,
4) uzupełnić punkty, dostosowując instrukcję do warunków szkoły,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- przewodniego tekstu,
- dyskusja dydaktyczna wielokrotna,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
 plan ewakuacji szkoły,
 przykładowa instrukcja bezpieczeństwa po\
arowego,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.5. Wypadki i pierwsza pomoc
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypełnij kartę wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zainscenizować z kolegą wypadek w drodze do pracy lub z pracy,
2) wyszukać, np. w Internecie formularz  Karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy ,
3) przeprowadzić wywiad z poszkodowanym,
4) wypełnić kartę wypadku,
5) przekazać kartę wypadku do odpowiedniej osoby,
6) ocenić efekty wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- kartki papieru i przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Wykonaj sztuczne oddychanie na fantomie zgodnie z obowiązującymi zasadami.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na znaczenie
prawidłowego wykonania sztucznego oddychania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) głowę poszkodowanego odchylić do tyłu,
2) zatkać palcami nos,
3) wykonać głęboki wdech własnymi ustami i wdmuchiwać powietrze do ust
poszkodowanego,
4) wdmuchiwać powietrze do płuc z częstotliwością od 16 do 20 razy na minutę,
5) sprawdzić, czy poszkodowany odzyska własny oddech,
6) dokonać samooceny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- fantom   poszkodowany ,
- instrukcja wykonywania sztucznego oddychania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie3
Wykonaj masa\
zewnętrzny serca na fantomie zgodnie z zasadami udzielania pierwszej
pomocy w stanach zagro\
enia \
ycia i zdrowia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na znaczenie
prawidłowo wykonanego masa\
u serca.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) uło\
yć poszkodowanego na plecach na twardym podło\
u,
2) wyznaczyć miejsce ucisku  linia środkowa ciała tu\
poni\
ej połowy długości mostka,
3) po ka\
dych dwóch wdmuchnięciach powietrza do płuc dokonać 15 uciśnięć na mostek 
liczba sztucznych oddechów powinna wynosić 16 20 na minutę,
4) sprawdzić powrót czynności serca  pojawienie się samoistnego tętna na du\
ych tętnicach
szyjnych lub udowych, a potem na tętnicach obwodowych,
5) dokonać samooceny.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- fantom   poszkodowany ,
- instrukcja wykonywania zewnętrznego masa\
u serca,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo\
arowej oraz ochrony
środowiska
Test składa się z 20 zadań, z których:
- zadania 1, 2, 3, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 4, 7, 8, 13, 14, 15, są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. d, 4. d, 5. b, 6. a 7. c, 8. a, 9. a, 10. c, 11. b,
12. b, 13. c, 14. a, 15. a, 16. b, 17. b, 18. c, 19. a, 20. d
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zadania (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Wymienić akty prawne z zakresu
1. A P a
bezpieczeństwa i higieny pracy
Określić kategorie osób w rozumieniu
2. B P c
Kodeksu pracy
3. Określić zadania ergonomii B P d
4. Sklasyfikować zagro\
enia biologiczne C PP d
Rozró\
nić grupy znaków bezpieczeństwa
5. B P b
i higieny pracy
6. Rozpoznać znaki bezpieczeństwa B P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Scharakteryzować prawidłowo dobrane
7. C PP c
środki ochrony indywidualnej
Zastosować zasady bhp podczas obsługi
8. C PP a
maszyn i urządzeń
Rozró\
nić grupy środków ochrony
9. A P a
indywidualnej
Określić środki ochrony zbiorowej od
10. B P c
środków ochrony indywidualnej
11. Rozpoznać znaki ewakuacyjne A P b
12. Rozpoznać grupy po\
arów A P b
Scharakteryzować sposoby gaszenia
13. C PP c
określonej grupy po\
aru
Scharakteryzować zasięg obowiązywania
14. instrukcji bezpieczeństwa C PP a
przeciwpo\
arowego
15. Scharakteryzować cechy gaśnic C PP a
16. Rozpoznać znaki przeciwpo\
arowe A P b
17. Wyjaśnić pojęcie reanimacja B P b
Określić kolejność czynności przy
18. B P c
udra\
nianiu dróg oddechowych
19. Określić zasady zewnętrznego masa\
u serca B P a
Określić zasady prawidłowo
20. B P d
przeprowadzonej akcji ratunkowej
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\
ającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
-
-
-
- zestaw zadań testowych,
-
-
-
- karta odpowiedzi.
-
-
-
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Najwa\
niejszym aktem prawnym regulującym kwestie bezpieczeństwa i higieny pracy
jest
a) Kodeks pracy.
b) regulamin pracy.
c) statut przedsiębiorstwa.
d) Kodeks cywilny.
2. Kodeks pracy definiuje młodocianego, jako osobę, która ukończyła:
a) 15 lat.
b) 18 lat.
c) 16 lat, a nie przekroczyła 18 roku \
ycia.
d) 17 lat, a nie przekroczyła 18 roku \
ycia.
3. Ergonomia jest nauką, która zajmuje się dostosowaniem
a) zjawisk fizycznych i chemicznych do wyprodukowania zdrowej \
ywności.
b) innych nauk technicznych do higieny produkcji \
ywności.
c) praw mikrobiologii do wymagań przemysłu spo\
ywczego.
d) narzędzi, maszyn i warunków pracy do potrzeb i mo\
liwości człowieka.
4. Zagro\
enia biologiczne w rolnictwie nie są powodowane przez
a) czynniki zakaz
ne pochodzenia zwierzęcego, czyli wirusy, bakterie, grzyby
i pierwotniaki.
b) alergeny i toksyny wytwarzane przez rośliny uprawne, np.: selery, pasternak.
c) alergeny i toksyny wytwarzane przez drobnoustroje (bakterie, promieniowce,
grzyby), rośliny i zwierzęta.
d) promieniowanie słoneczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
5. Przedstawiony na rysunku znak nale\
y do grupy znaków
a) zakazu.
b) ostrzegawczych.
c) informacyjnych.
d) nakazu.
6. Przedstawiony na rysunku znak oznacza
a) ostrze\
enie przed ska\
eniem biologicznym.
b) substancję szkodliwą dra\
niącą.
c) ostrze\
enie przed gorącą powierzchnią.
d) zakaz uruchamiania urządzenia.
7. Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi środki ochrony indywidualnej,
które uzyskały
a) wymagany certyfikat na znak bezpieczeństwa.
b) wymagany certyfikat na znak bezpieczeństwa lub posiadają deklarację zgodności.
c) wymagany certyfikat na znak bezpieczeństwa oraz posiadają deklarację zgodności.
d) deklarację zgodności.
8. Instrukcję bezpiecznej obsługi powinny mieć
a) wszystkie maszyny i urządzenia.
b) wyłącznie maszyny i urządzenia w du\
ych zakładach produkcyjnych.
c) wyłącznie maszyny i urządzenia stanowiące największe zagro\
enie wypadkowe.
d) wyłącznie maszyny i urządzenia w małych zakładach produkcyjnych.
9. Grupa środków ochrony indywidualnej, oznaczona literą G, to sprzęt
a) ochrony głowy.
b) ochrony twarzy i oczu.
c) ochrony układu oddechowego.
d) ochrony słuchu.
10. Do środków ochrony zbiorowej nale\
ą
a) maski przeciwpyłowe, wydawane pracownikom pracującym w warunkach
przekroczenia zapylenia.
b) kaski chroniące pracowników przed upadkiem przedmiotów z wysokości.
c) stanowiskowe wyciągi wentylacyjne.
d) odzie\
ochronna.
11. Przedstawiony na rysunku znak ewakuacyjny oznacza
a) kierunek wyjścia do drogi ewakuacyjnej.
b) drzwi ewakuacyjne.
c) kierunki drogi ewakuacyjnej.
d) przesunąć w celu otwarcia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
12. Do grupy B po\
arów nale\
ą palące się
a) ciała stałe pochodzenia organicznego, przy spalaniu których występuje zjawisko
\
arzenia.
b) ciecze palne i substancje stałe topniejące wskutek ciepła.
c) gazy palne.
d) po\
ary występujące w obrębie urządzeń pod napięciem.
13. W przypadku zapalenia się silnika elektrycznego będącego pod napięciem nale\
y go gasić
a) gaśnicą pianową.
b) wodą z hydrantu.
c) gaśnicą proszkową.
d) wodą
14. Instrukcję bezpieczeństwa po\
arowego opracowuje się dla
a) indywidualnie dla ka\
dego obiektu.
b) wszystkich zakładów produkcyjnych z danej bran\
y.
c) zakładów, gdzie występują środki łatwopalne.
d) du\
ych zakładów produkcyjnych.
15. Gaśnice są to przenośne urządzenia o masie brutto
a) do 20 kg i masie środka gaśniczego do 12 kg.
b) do 40 kg i masie środka gaśniczego do 15 kg.
c) do 30 kg i masie środka gaśniczego do 20 kg.
d) do 35 kg i masie środka gaśniczego do 25 kg.
16. Przedstawiony na rysunku znak przeciwpo\
arowy oznacza
a) materiały utleniające.
b) niebezpieczeństwo po\
aru  materiały łatwopalne.
c) niebezpieczeństwo wybuchu  materiały wybuchowe.
d) uruchamianie klap dymnych.
17. Reanimacja są to czynności ratownicze, które przywracają
a) krą\
enie, oddychanie i czynności układu nerwowego.
b) krą\
enie, oddychanie i czynności układu nerwowego, choremu wraca świadomość.
c) krą\
enie i oddychanie.
d) krą\
enie i czynności układu nerwowego.
18. Udro\
nienie dróg oddechowych wykonujemy następująco
a) podkładamy ręce pod szyję ratowanego i unosimy ją do góry.
b) podkładamy jedną rękę pod szyję ratowanego i unosimy ją do góry, jednocześnie
drugą rękę układając na czole, po czym odchylamy głowę do przodu.
c) podkładamy jedną rękę pod szyję ratowanego i unosimy ją do góry, jednocześnie
drugą rękę układając na czole, po czym odchylamy głowę do tyłu.
d) przewracamy ratowanego na bok.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
19. Dostateczne krą\
enie krwi i ciśnienie tętnicze uzyskuje się wykonując masa\
serca
z szybkością:
a) 80 uciśnięć na minutę.
b) 60 uciśnięć na minutę.
c) 50 uciśnięć na minutę.
d) 40 uciśnięć na minutę.
20. Je\
eli akcję ratowniczą prowadzi jeden ratownik, musi wykonać zarówno sztuczne
oddychanie, jak i masa\
serca, czyli
a) po ka\
dych trzech wdmuchnięciach powietrza do płuc dokonuje 10 uciśnięć na
mostek.
b) po ka\
dych czterech wdmuchnięciach powietrza do płuc dokonuje 20 uciśnięć na
mostek.
c) po ka\
dych dwóch wdmuchnięciach powietrza do płuc dokonuje 25 uciśnięć na
mostek.
d) po ka\
dych dwóch wdmuchnięciach powietrza do płuc dokonuje 15 uciśnięć na
mostek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo\
arowej oraz ochrony
środowiska
Test składa się z 20 zadań, z których:
- zadania 1, 2, 4, 7, 8, 10, 11, 14, 15, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 3, 5, 6, 9, 12, 13, 16, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. b, 4. a, 5. d, 6. a, 7. b, 8. a, 9. b, 10. b, 11. a,
12. d, 13. a, 14. b, 15. d, 16. a, 17. a, 18. a, 19. b, 20. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zadania (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Określić osoby odpowiedzialne za
1. bezpieczeństwo i higienę pracy w zakładzie B P a
pracy
Nazwać instytucje odpowiedzialne za nadzór
2. A P a
kontrolę nad bezpieczeństwem pracy
3. Scharakteryzować rodzaje zagro\
eń C PP b
Określić grupy znaków bezpieczeństwa
4. B P a
i higieny pracy
Scharakteryzować i rozpoznać grupę znaków
5. C PP d
bezpieczeństwa i higieny pracy
Scharakteryzować środki ochrony
6. C PP a
indywidualnej
Określić grupy środków ochrony
7. B P b
indywidualnej
Określić budowę wybranych środków ochrony
8. B P a
indywidualnej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Scharakteryzować prawidłowe rozmieszczenie
9. C PP b
wyjść ewakuacyjnych w budynkach
10. Ustalić nazwy znaków ewakuacyjnych B P b
11. Rozró\
nić charakterystyczne grupy po\
arów A P a
Scharakteryzować zasady prawidłowo
12. C PP d
prowadzonej akcji gaszenia po\
aru
13. Dobrać sprzęt przeciwpo\
arowy D PP a
14. Określić nazwy znaków przeciwpo\
arowych B P b
15. Określić, co nie jest wypadkiem przy pracy B P d
Scharakteryzować, jakie czynności \
yciowe
16. C PP a
przywraca resuscytacja
Określić zasady wykonywania sztucznego
17. B P a
oddychania metodą "usta usta"
18. Dobrać metodę sztucznego oddychania D PP a
Wyjaśnić zasady przeprowadzenia
19. B P b
zewnętrznego masa\
u serca
Określić moment przywrócenia czynności
20. B P a
serca
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\
ającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
-
-
-
- zestaw zadań testowych,
-
-
-
- karta odpowiedzi.
-
-
-
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie produkcyjnym odpowiada
a) pracodawca.
b) pracownik.
c) urząd pracy.
d) pracodawca i pracownik.
2. Nadzór i kontrole przestrzegania zasad, przepisów bhp, higieny pracy i warunków pracy
sprawuje
a) Państwowa Inspekcja Pracy.
b) Państwowa Inspekcja Sanitarna.
c) Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska.
d) Wojewódzki Urząd Pracy.
3. Przemieszczające się maszyny oraz transportowane przedmioty nale\
ą do
niebezpiecznych czynników
a) fizycznych.
b) mechanicznych.
c) chemicznych.
d) fizyczno-chemicznych.
4. Przedstawiony na rysunku znak nale\
y do grupy znaków
a) zakazu.
b) ostrzegawczych.
c) informacyjnych.
d) nakazu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
5. Przedstawiony na rysunku znak oznacza
a) zakaz przebywania w pomieszczeniu.
b) nakaz zamykania drzwi.
c) ostrze\
enie przed gorącą powierzchnią.
d) zakaz uruchamiania urządzenia.
6. Urządzenia lub wyposa\
enie przeznaczone do noszenia bądz

trzymania przez pracownika w celu ochrony przed jednym zagro\
eniem lub większą
liczbą zagro\
eń, które mogą mieć wpływ na jego zdrowie lub bezpieczeństwo pracy to
a) środki ochrony indywidualnej.
b) środki ochrony zbiorowej.
c) odzie\
robocza.
d) obuwie robocze.
7. Litera T oznacza grupę środków ochrony indywidualnej słu\
ących do zabezpieczenia
a) głowy.
b) twarzy i oczu.
c) układu oddechowego.
d) słuchu.
8. Podnoski stalowe to elementy
a) obuwia ochronnego.
b) sprzętu ochrony głowy.
c) sprzętu ochrony twarzy i oczu.
d) sprzętu ochrony układu oddechowego.
9. Je\
eli budynek u\
yteczności publicznej posiada wymiary 70 m/70 m, to droga po\
arowa
powinna znajdować się
a) tylko z jednej strony budynku.
b) z obu stron budynku.
c) nie ma konieczności posiadania drogi po\
arowej  budynek jest za krótki.
d) tylko z przodu budynku.
10. Przedstawiony na rysunku znak ewakuacyjny oznacza
a) kierunek wyjścia do drogi ewakuacyjnej.
b) ciągnąć, aby otworzyć.
c) kierunki drogi ewakuacyjnej.
d) przesunąć w celu otwarcia.
11. Do grupy A po\
arów nale\
ą palące się
a) ciała stałe pochodzenia organicznego, przy spalaniu których występuje zjawisko
\
arzenia.
b) ciecze palne i substancje stałe topniejące wskutek ciepła.
c) gazy palne.
d) po\
ary występujące w obrębie urządzeń pod napięciem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
12. Przy gaszeniu po\
arów nie nale\
y
a) kierować strumienia środka gaśniczego na palące się przedmioty lub obiektu od
strony zewnętrznej (skrajnej) w kierunku do środka.
b) gasić od góry w dół przedmiotów ustawionych pionowo.
c) u\
ywać środków gaśniczych przeznaczonych do gaszenia danej grupy po\
arów.
d) otwierać okien i drzwi.
13. Do gaszenia palącej się odzie\
y na pracowniku nale\
y u\
yć
a) koca gaśniczego.
b) gaśnicy śniegowej.
c) gaśnicy pianowej.
d) gaśnicy proszkowej.
14. Przedstawiony na rysunku znak przeciwpo\
arowy oznacza
a) materiały utleniające.
b) niebezpieczeństwo po\
aru  materiały łatwopalne.
c) niebezpieczeństwo wybuchu  materiały wybuchowe.
d) uruchamianie klap dymnych.
15. Za wypadek przy pracy nie uwa\
a się wypadku
a) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub
poleceń przeło\
onych.
b) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz
pracodawcy, nawet bez polecenia.
c) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między
siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku
pracy.
d) przy czynnościach podczas prac domowych.
16. Resuscytacja są to czynności ratownicze, które przywracają
a) krą\
enie, oddychanie i czynności układu nerwowego.
b) krą\
enie, oddychanie i czynności układu nerwowego, choremu wraca świadomość.
c) krą\
enie i oddychanie.
d) krą\
enie i czynności układu nerwowego.
17. Przy sztucznym oddychaniu "usta usta" częstotliwość wdmuchiwania powietrza do płuc
wynosi
a) od 16 do 20 razy na minutę.
b) od 5 do 10 razy na minutę.
c) od 20 do 30 razy na minutę.
d) od 20 do 25 razy na minutę.
18. U dzieci i niemowląt najlepiej sztuczne oddychanie prowadzić metodą
a)  usta usta, nos .
b)  usta usta .
c)  usta nos .
d)  usta nos, usta .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
19. Zewnętrzny masa\
serca polega na rytmicznym uciskaniu mostka w kierunku kręgosłupa
tak, aby wymiar  mostek kręgosłup ulegał, zmniejszeniu o
a) 6 8 cm.
b) 3 5 cm.
c) 1 2 cm.
d) 8 10 cm.
20. Pojawienie się samoistnego tętna na du\
ych tętnicach szyjnych lub udowych, a potem na
tętnicach obwodowych, świadczy o
a) powrocie czynności serca.
b) przywróceniu czynności układu oddechowego.
c) przywróceniu oddychania.
d) odzyskaniu świadomości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
7. LITERATURA
1. Buchfelder M. A.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 2004
2. Dołęgowski B., Janczała S.: Co ka\
dy pracownik o ochronie przeciwpo\
arowej wiedzieć
powinien. ODDK, Gdańsk 2004
3. Dołęgowski B., Janczała S.: Co pracownik powinien wiedzieć o bhp. ODDK, Gdańsk 2004
4. Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
5. Kodeks Pracy 2005 r.
6. Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Warszawa 2003
7. www.ciop.pl
8. www.komers-bhp.pl
9. www.kryzys.kielce.uw.gov.pl/pomoc
10. www.ochronapracy.pl
11. www.us.edu.pl
Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994
2. Niemierko B.: Między oceną szkolną a dydaktyką. WSiP, Warszawa 1997
3. Niemiecko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, FW, Warszawa 1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36