MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Anita Bogdan
Planowanie i finansowanie działalności rolniczej
321[05].Z4.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Maria Majewska
mgr inż. Anna Pietraszko
Opracowanie redakcyjne
mgr inż. Anita Bogdan
Konsultacja:
mgr Rafał Rzepkowski
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[05].Z4.02,
 Planowanie i finansowanie działalności rolniczej , zawartego w programie nauczania dla
zawodu technik rolnik.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Przykładowe scenariusze zajęć 6
5. Ćwiczenia 16
5.1. Planowanie działalności rolniczej 16
5.1.1. Ćwiczenia 16
5.2. Finansowanie działalności rolniczej 18
5.2.1. Ćwiczenia 18
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 21
7. Literatura 32
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik rolnik.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
- wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
Moduł 321[05].Z4
Ekonomika przedsiębiorstwa rolnego
321[05].Z4.01
Wspieranie rozwoju obszarów
wiejskich i rolnictwa krajów Unii
Europejskiej
321.Z4.03
321[05].Z4.02
Stosowanie technik komputerowych
Planowanie i finansowanie
w działalności rolniczej
działalności rolniczej
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej uczeń powinien
umieć:
- posługiwać się podstawowymi kategoriami ekonomicznymi i rolniczymi,
- identyfikować przedsiębiorstwa funkcjonujące w systemie agrobiznesu,
- korzystać z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa,
- określać zadania instytucji wspomagających działalność gospodarczą,
- charakteryzować podstawowe czynniki produkcji,
- określać warunki i możliwości uzyskania kredytów,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- użytkować komputer,
- współpracować w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- określić znaczenie planowania i kontroli w przedsiębiorstwie rolniczym,
- scharakteryzować rodzaje planów działalności przedsiębiorstwa,
- określić zasady konstruowania biznesplanu,
- sporządzić biznesplan dla gospodarstwa rolnego,
- określić potrzeby finansowe przedsiębiorstwa,
- określić z
ródła pozyskania środków finansowych,
- opracować wniosek kredytowy,
- sporządzić wniosek o dofinansowanie działalności rolniczej ze środków finansowych
Unii Europejskiej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Modułowy program nauczania: Technik rolnik 321[05]
Moduł: Ekonomika przedsiębiorstwa rolnego 321[05].Z4
Jednostka modułowa: Planowanie i finansowanie działalności rolniczej
321[05].Z4.02
Temat: Biznesplan gospodarstwa rolnego  projekt uczniowski.
Cel ogólny: ustalenie zasad opracowywania projektu uczniowskiego dotyczącego
przygotowania biznesplanu gospodarstwa rolnego.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- określić celowość planowania,
- określić elementy procesu planowania,
- rozróżnić rodzaje planów w przedsiębiorstwie/gospodarstwie rolnym,
- określić celowość i funkcje biznesplanu,
- określić elementy biznesplanu,
- sporządzić harmonogram prac nad projektem uczniowskim,
- zawrzeć z nauczycielem kontrakt dotyczący projektu uczniowskiego.
Metody nauczania uczenia się:
- metoda projektów.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- zajęcia teoretyczne z zastosowaniem pracy w grupach,
- praca grupowa.
Czas: 90 min.
Środki dydaktyczne:
- foliogramy,
- wzór kontraktu.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Poinformowanie uczniów o zasadach pracy metodą projektów.
3. Określenie elementów projektu.
4. Podział lub dobór uczniów w kilkuosobowe zespoły, wybór liderów zespołów.
5. Zakres prac  przygotowanie biznesplanu gospodarstwa rolnego.
6. Sporządzenie kontraktu między nauczycielem a uczniami.
7. Opracowanie harmonogramu prac.
Realizacja tematu:
1. Zaznajomienie uczniów z założeniami metody projektów.
2. Wprowadzenie do planowania  celowość, rodzaje i cechy planów.
3. Biznesplan  przeznaczenie, funkcje, elementy (zał. 1 i 2).
4. Określenie ramowych elementów wspólnych i wymaganych dla wszystkich projektów:
a) kontrakt między nauczycielem i uczniami,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
b) plan pracy,
c) sprawozdanie z wykonania projektu,
d) prezentacja projektów,
e) ocena projektów.
5. Uczniowie dobierają się w 3 5-osobowe zespoły opracowujące projekt.
6. Uczniowie wspólnie z nauczycielem rozważają propozycje tematów, działań, gospodarstw
(zał. 3).
7. Określenie ramowego zakresu prac.
8. Uczniowie przygotowują kontrakt i harmonogram działań (zał. 4 i 5).
Zakończenie zajęć
W podsumowaniu końcowym, należy zwrócić uwagę na odmienność metody projektów, która
umożliwia kształtowanie u uczniów m.in. umiejętności analizowania informacji, korzystania
z różnych z
ródeł informacji, rozwiązywania problemów, organizowania własnej pracy i pracy
w zespole, poszukiwania wspólnych rozwiązań, dokonywania samooceny i oceny pracy
grupowej.
Praca domowa
Przygotować w zespołach plan pracy zgodnie z harmonogramem.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
Zał. 1. Struktura biznesplanu.
Przykładowy układ treści biznesplanu [5, s. 308]:
1. Strona tytułowa:
- adresat (np. bank),
- określenie przedsięwzięcia,
- lokalizacja przedsięwzięcia,
- koszt przedsięwzięcia,
- planowana wysokość kredytu,
- inne z
ródła finansowania,
- wnioskodawca,
- adres wnioskodawcy,
- imię i nazwisko szefa,
- osoba odpowiedzialna za przedsięwzięcie i jej adres,
- autor biznesplanu,
- pieczęcie i podpisy.
2. Streszczenie biznesplanu zawierające zwięzłą charakterystykę przedsięwzięcia, główne
założenia realizacyjne oraz oczekiwane skutki. Synteza ta ma na celu przekonanie
inwestora (kredytodawcy) do przedsięwzięcia.
3. Charakterystyka przedsiębiorstwa, obejmująca krótką historię firmy lub przedsięwzięcia,
jej cele, status prawny, wielkość, wartość majątku, z
ródła jego pochodzenia, kondycję
finansową i inne istotne informacje, np. dotyczące działań chroniących środowisko.
4. Charakterystyka kadry kierowniczej oraz personelu firmy, ich umiejętności,
wykształcenie, system motywacji itp.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
5. Charakterystyka stosowanych w przedsiębiorstwie technologii produkcji, wytwarzanych
produktów lub usług, plan ich rozwoju.
6. Opis i analiza rynków zbytu, klientów, konkurentów, czyli określenie pozycji
przedsiębiorstwa na rynku, ważne kontrakty krajowe i zagraniczne, inne powiązania
z otoczeniem.
7. Prezentacja nowego przedsięwzięcia z jego gruntownym uzasadnieniem, próbą określenia
miejsca na rynku, rodzajem trwałej przewagi konkurencyjnej (np. jakością), jego wadami
i zaletami, itp.
8. Przedstawienie finansowej weryfikacji całości przedsięwzięcia, a w ramach tego
prezentacja: przyjętych założeń dotyczących norm, cen, płatności itd., przepływów
finansowych w ujęciu kwartalnym lub miesięcznym (w zależności od potrzeb), w tym
wyodrębnienia kredytu i jego spłaty, rachunku wyników, bilansu majątkowego.
9. Analiza wrażliwości, określenie ryzyka nowego przedsięwzięcia.
10. Załączniki obejmujące szczegółowe tabelaryczne zestawienia i wyliczenia.
Zał. 2. Struktura biznesplanu [11, s. 87]:
1. Charakterystyka przedsiębiorstwa:
Krótkie, czytelne informacje o całości przedsiębiorstwa (lub podejmowanego
przedsięwzięcia), ukazujące m.in.:
- formę organizacyjno-prawną,
- rodzaj działalności gospodarczej,
- cele przedsięwzięcia,
- charakterystykę produktu,
- uzasadnienie wyboru (konkurencyjność, własne możliwości itp.),
- projektowane efekty,
2. Analiza rynku
Kim są klienci?
- jakie grupy można wśród nich wyszczególnić?
- jakie są ich zwyczaje i upodobania?
- jakie są ich dochody?
- dlaczego mają kupować Twoje produkty?
- jaki będzie zasięg rynku Twojej firmy (lokalny, regionalny, krajowy,
międzynarodowy)?
- czy jest konkurencja na rynku?
- w czym Ci zagraża?
- w czym możesz być lepszy?
3. Opis działalności gospodarczej
- cel, do którego dążysz (strategiczny),
- projektowany obszar działania,
- planowane zatrudnienie,
- zadania bieżące i perspektywiczne.
4. Projekt oferty
- dobór asortymentu produktu do poszczególnych grup klientów (segmentów rynku),
- jakie zalety posiada Twoja oferta?
5. Plan marketingowy
- jak zaistniejesz na rynku?
- jak sobie dasz radę z konkurencją?
- w czym Twoje produkty będą lepsze od innych?
- jaki jest Twój program wzrostu ilości i jakości?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
- jak będzie wyglądał Twój produkt?
- po jakiej cenie będziesz sprzedawał swoje produkty?
- jak Twoje produkty dotrą do klientów?
- gdzie znajdować się będzie Twoja firma?
- jak będziesz sprzedawał  bezpośrednio sam, czy za pośrednictwem hurtowników,
akwizytorów, przedstawicieli handlowych?
- jak ludzie dowiedzą się o Twoim produkcie (formy reklamy i promocji)?
6. Profil organizacyjny
- samodzielnie, czy przy współpracy z innymi przedsiębiorstwami,
- lokalizacja, własność obiektu,
- schemat organizacyjny (obecny i docelowy),
- charakterystyka kierownictwa (współwłaścicieli i własna),
- usługi zlecone (księgowość, radca prawny, bank, agencja reklamowa, transport itp.).
7. Profil techniczny
- baza ekonomiczna (potrzebne wyposażenie),
- nowoczesność produkcji lub organizacji pracy,
- własność środków produkcji (własne, leasing i inne formy),
- porównanie z konkurencją i osiągnięciami techniki,
- plan rozwoju bazy.
8. Plan finansowy
- posiadane zasoby finansowe,
- zapotrzebowanie finansowe (plan kredytu, planowane inwestycje rozwojowe,
terminy niezbędnego zasilania finansowego),
- bilans otwarcia,
- próg rentowności,
- przewidywane przychody, koszty i zyski.
9. Podsumowanie
- krótkie podsumowanie planowania,
- krótka charakterystyka czynników ryzyka i powodzenia,
- uzasadnienie opłacalności działalności gospodarczej.
Zał. 3. Etapy projektowania urządzania/reorganizacji gospodarstwa rolnego.
1. Określenie celu  np. maksymalizacja dochodu rolniczego, maksymalizacja produkcji,
zwiększenie wydajności pracy.
2. Określenie danych wyjściowych (zasobów gospodarstwa).
3. Planowanie ewentualnych działalności oraz ustalenie obowiązujących ograniczeń ich
rozmiarów.
4. Potrzeby paszowe (ewentualnie) i zapotrzebowanie na siłę roboczą.
5. Obliczanie dochodów bezpośrednich z możliwych do przyjęcia działalności.
6. Schemat wyboru (określenie działalności dla gospodarstwa najkorzystniejszych).
7. Wykonanie planowania (opracowanie programu produkcji).
8. Ustalenia końcowe (struktura i obroty sald, struktura zasiewów, zmianowanie, program
inwestycyjny, porównanie efektów).
9. Plan okresu przejściowego [8, s. 116].
Zał. 4. Kontrakt między uczniami i nauczycielem koordynującym projekt
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
KONTRAKT
zawarty w dniu & & & & . w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr& w & & & & &
pomiędzy nauczycielem & & & & & & & . a uczniami klasy & & w składzie:
& & & & & & & & & & ..  lider grupy
1. & & & & & & & & & & ..
2. & & & & & & & & & & ..
3. & & & & & & & & & & ..
Na wykonanie zadania metodą projektów na temat: Biznesplan gospodarstwa rolnego
Zakres projektu:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Budżet projektu
Lp. Wyszczególnienie kosztów (materiały, telefony, korzystanie Kwota w zł
z urządzeń)
ż1
1. Nauczyciel zobowiązuje się do udzielenia pomocy, wskazówek, rad w trakcie konsultacji.
2. Konsultacje odbywać się będą regularnie wg harmonogramu.
ż2
1. Uczniowie zobowiązują się do systematycznej pracy i uczęszczania na konsultacje.
2. Uczniowie zobowiązują się do opracowania projektu i jego prezentacji zgodnie
z harmonogramem.
ż3
1. Praca poszczególnych uczniów zostanie oceniona według skali ocen obowiązującej
w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr&
2. Oceny zostaną wpisane do dziennika i będą jednym z warunków uzyskania zaliczenia
jednostki modułowej.
ż4
Strony zawierają kontrakt od dnia & & & & & & .do dnia& & & & & .
Podpisy uczniów Podpis nauczyciela
1. & & & & & & & ..
2. & & & & & & & ..
3. & & & & & & & ..
4. & & & & & & & ..
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Zał. 5. Ramowy harmonogram prac
Biznesplan gospodarstwa rolnego
Lp. Etapy prac Osoba Termin wykonania
odpowiedzialna
1 Przedstawienie planu projektu Lider zespołu
2 Przedstawienie wybranych Członkowie zespołu
i przeanalizowanych przez zespół
informacji niezbędnych do wykonania
projektu
3 Wykonanie projektu do dnia & & & .. Lider
4 Prezentacja przygotowanego projektu Członkowie zespołu
Kierownikiem zespołu odpowiedzialnym za całość prac jest:.................................................
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Modułowy program nauczania: Technik rolnik 321[05]
Moduł: Ekonomika przedsiębiorstwa rolnego 321[05].Z4
Jednostka modułowa: Planowanie i finansowanie działalności rolniczej
321[05].Z4.02
Temat: Finansowanie działalności rolniczej ze środków krajowych i UE  wypełnianie
wniosków o płatności bezpośrednie.
Cel ogólny: Wypełnienie wniosku o płatności bezpośrednie
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
- rozróżnić pojęcia: działka rolna i działka ewidencyjna,
- rozpoznać na mapkach działki rolne i ewidencyjne,
- określić powierzchnie kwalifikujące się do dopłat podstawowej i uzupełniającej,
- obliczyć wysokość dopłat,
- wypełnić wniosek o wpis do ewidencji producentów,
- wypełnić wniosek o przyznanie płatności.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowanie i planowanie zajęć,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu.
Metody nauczania:
- analiza przypadków,
- ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
- mapki geodezyjne,
- plany gospodarstw,
- przypadki gospodarstw,
- formularze wniosków o przyznanie płatności obszarowych,
- kalkulatory,
- kartki papieru formatu A4, pisaki.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- uczniowie pracują w grupach 2-4-osobowych.
Czas trwania zajęć:
- 2 godziny dydaktyczne.
Uczestnicy: uczniowie technikum rolniczego.
Zadanie dla ucznia:
Sporządz
wniosek przyznanie płatności obszarowych dla przykładowego gospodarstwa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom istoty dopłat obszarowych.
Faza właściwa
1. Pojęcia działka rolna, działka ewidencyjna, dopłata podstawowa (JPO), płatności
uzupełniające (zał. 1).
2. Płatności w 2007 roku (zał. 2).
3. Przykłady obliczania powierzchni kwalifikującej się do dopłat (zał. 3).
4. Obliczanie wysokości dopłat (zał. 4).
5. Wypełnianie wniosku o wpis do ewidencji producentów.
6. Wypełnianie wniosku o płatności obszarowe.
Wnioski można będzie składać od 15 marca do 15 maja 2007 roku w powiatowych
biurach ARiMR. Ze względu na znaczne zmiany zasad wypełniania wniosków wprowadzone
w bieżącym roku celowe jest skorzystanie przez rolników z pomocy Ośrodków Doradztwa
Rolniczego przy wypełnianiu wniosków o płatności bezpośrednie. Instrukcję wypełniania
wniosku można otrzymać w powiatowych biurach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa lub znalez
ć na stronie internetowej ARiMR. Rolnicy, którzy ubiegali się
w poprzednich latach o płatności bezpośrednie otrzymają z ARiMR wniosek
spersonalizowany wraz z mapą. Rolnicy, składający wniosek po raz pierwszy mogą pobrać
formularze z biura powiatowego ARiMR lub ze strony internetowej Agencji:
a) wniosek,
b) oświadczenie o powierzchni działek,
c) oświadczenie o sposobie wykorzystania działek rolnych [14].
Faza końcowa
Analizowanie wypełnionych wniosków. Elementy sprawiające trudności w wypełnianiu.
Uświadomienie uczniom możliwości, jakie daje uczestnictwo Polski w UE i wynikające
z tego korzyści. Zwrócenie uwagi na możliwości korzystania z arkuszy elektronicznych
wniosków o płatności.
Zał. 1. Pojęcia związane z płatnościami
Działka rolna  zwarty obszar gruntu, na którym jeden rolnik prowadzi jedną grupę upraw,
o powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha.
Działka ewidencyjna jest najmniejszą jednostką powierzchniową podziału kraju dla celów
ewidencji gruntów i budynków. Jest to ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego
obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii
granicznych. Ciągłość (spójność obszarowa) działki oznacza, że nie może ona być złożona
z dwóch lub więcej rozłącznych obiektów powierzchniowych.
Gospodarstwo rolne  wszystkie jednostki produkcyjne zarządzane przez rolnika, które
znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o łącznej powierzchni nie mniejszej niż
1 ha;
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Zał. 2. Rodzaje płatności w 2007 roku:
1. Płatności do gruntów rolnych:
a) jednolita płatność obszarowa,
b) płatności uzupełniające do powierzchni:
- grupy upraw podstawowych,
- roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych
(płatności zwierzęce),
- uprawy chmielu,
c) płatności do upraw roślin energetycznych
2. Płatność cukrowa:
Jednolita płatność obszarowa (JPO)  dopłata podstawowa (na rok 2006  276,28 zł/ha).
Rolnikowi, który w danym roku spełnia warunki do przyznania jednolitej płatności
obszarowej, przysługują płatności uzupełniające do powierzchni upraw (UPO):
- chmielu,
- roślin przeznaczonych na paszę uprawianych na trwałych użytkach zielonych,
- innych roślin.
Płatność zwierzęca (PZ) obejmuje rośliny, do których przysługuje jednolita płatność
obszarowa oraz płatność uzupełniająca do roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na
trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce). Dotyczy to wszystkich roślin
uprawianych na trwałych użytkach zielonych, jeżeli rolnik w okresie od dnia 1 kwietnia 2005
roku do dnia 31 marca 2006 roku był posiadaczem trwałych użytków zielonych i zwierząt
(bydła lub owiec lub kóz).
Zał. 3. Przykłady obliczania powierzchni kwalifikującej się do dopłat.
1. Gospodarstwo składające się z działek rolnych utrzymanych w dobrej kulturze rolnej
o powierzchni:
- działka 1  7,0 ha,
- działka 2  11,35 ha,
- działka 3  1,05 ha,
- działka 4  0,12 ha.
A
ączna powierzchnia wliczona do dopłaty:
7,0 + 11,35 + 1,05 + 0,12 = 19,52 ha.
2. Gospodarstwo składające się z działek rolnych utrzymanych w dobrej kulturze rolnej
o powierzchni:
- działka 1  0,90 ha,
- działka 2  0,09 ha,
- działka 3  0,08 ha,
- działka 4  0,20 ha.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
A
ączna powierzchnia wliczona do dopłaty:
0,90 + 0,20 = 1,1 ha.
3. Gospodarstwo składa się z:
- trenów mieszkaniowych o powierzchni 0,50ha,
- działka 1  0,80 ha,
- działka 2  12,20 ha,
- działka 3  0,38 ha (dzierżawa).
A
ączna powierzchnia wliczona do dopłaty:
0,80 + 12,20 + 0,38 = 13,38 ha.
4. Gospodarstwo składa się z:
- działki rolnej o powierzchni 0,70 ha, z czego 0,62 ha to tereny mieszkaniowe,
- łąki i pastwiska  2,80 ha,
- działki rolnej  9,20 ha
- działki rolnej  0,80 a (dzierżawa).
A
ączna powierzchnia wliczona do dopłaty:
2,80 + 9,20 + 0,80 = 12,80 ha.
Zał. 4. Obliczanie wysokości dopłat
Dopłata = stawka dopłaty do powierzchni 1 ha x powierzchnia kwalifikująca się
do dopłaty
Stawka dopłaty (JPO) za 2006 rok  276,28 zł/ha
1. Powierzchnia kwalifikująca się do dopłat 18,3 ha
Dopłata wyniesie 18,3 x 276,28 = 5055,92 zł
2. Powierzchnia kwalifikująca się do dopłat 8,3 ha
Dopłata wyniesie 8,3 x 276,28 = 2293,12 zł
3. Powierzchnia kwalifikująca się do dopłat 183 ha
Dopłata wyniesie 183 x 276,28 = 50559,24 zł
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5. ĆWICZENIA
5.1. Planowanie działalności rolniczej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj analizy schematów organizacyjnych wybranych przedsiębiorstw.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na różnorodność
struktur organizacyjnych w zależności od rodzaju, specyfiki przedsiębiorstw.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odczytać schematy organizacyjne wybranych przedsiębiorstw,
2) rozróżnić najważniejsze działy w przedsiębiorstwie,
3) przypisać funkcje poszczególnym działom, zwracając szczególną uwagę na funkcje
planowania i kontrolowania,
4) sformułować wnioski.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia przedmiotowe,
- analiza przypadków.
Środki dydaktyczne:
- schematy organizacyjne wybranych przedsiębiorstw,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Sporządz
analizę SWOT wybranego przedsiębiorstwa/gospodarstwa rolnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na znaczenie
i istotę analizy SWOT.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać wyboru przedsiębiorstwa,
2) wyszukać mocne i słabe strony,
3) ocenić szanse i zagrożenia,
4) określić czynniki dominujące,
5) zaproponować strategię działania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia przedmiotowe,
- analiza przypadków.
Środki dydaktyczne:
- przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
- arkusze papieru formatu A4, flamastry,
- arkusz do ćwiczenia,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Opracuj biznesplan dla określonego gospodarstwa rolnego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na cele i funkcje
biznesplanu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać informacje na temat biznesplanów,
2) ustalić rodzaj przedsięwzięcia,
3) określić cel sporządzenia biznesplanu (np. pozyskanie środków na rozpoczęcie
działalności, na modernizację, itp.),
4) dokonać analizy rynku i otoczenia przedsiębiorstwa,
5) opracować elementy składowe planu: plan organizacyjny, marketingowy, finansowy,
6) określić posiadane środki finansowe,
7) określić zapotrzebowanie na środki finansowe,
8) sporządzić przewidywany rachunek zysków i strat,
9) opracować harmonogram działań,
10) sporządzić biznesplan.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru formatu A4,
- przykładowe biznesplany przedsiębiorstw i gospodarstw rolnych,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.2. Finansowanie działalności rolniczej
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypełnij wniosek kredytowy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na czytelne
i rzetelne wypełnienie wniosku kredytowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) uzyskać w lokalnych bankach formularze wniosków kredytowych,
2) określić kredytobiorcę,
3) ustalić cel zaciągania kredytu,
4) ustalić wysokość kredytu, proponowane terminy i kwoty wykorzystania,
5) określić wysokość odsetek,
6) określić z
ródła i terminy spłaty kredytu,
7) określić sposób zabezpieczenia kredytu,
8) wypełnić wniosek zgodnie z informacjami.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe.
Środki dydaktyczne:
- formularz wniosku kredytowego,
- opis firmy lub gospodarstwa rolnego,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Oblicz koszt obsługi kredytu. Oblicz także wysokość odsetek i pobranej prowizji, jeśli
bank udzielił kredytu rocznego gotówkowego w kwocie 15000 zł, pobierając prowizję 1,5%.
Oprocentowanie kredytu wynosi 8%, zakładając równą wysokość rat i stałe oprocentowanie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na różnorodność
obciążeń kredytowych i koszty ukryte, tzw. ubezpieczenie kredytu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić czynniki wpływające na wysokość oprocentowania kredytu,
2) obliczyć wysokość pobranej prowizji jako procent od wartości udzielonego kredytu,
3) obliczyć wysokość odsetek jako procent od wartości kredytu w skali roku i miesięcznej,
4) obliczyć ratę kredytu wraz z odsetkami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Wypełnij wniosek o płatność do gruntów rolnych, roślin energetycznych, płatność
cukrową i ONW w 2007 r.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia należy uczniom zwrócić uwagę na
różnorodne możliwości wsparcia rolnictwa i konieczność ciągłego dostosowywania się do
zachodzących zmian. Należy przypomnieć o różnorodnych z
ródłach informacji z Internetem
włącznie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zinterpretować materiały graficzne i informacje na temat danego gospodarstwa,
2) odszukać w dostępnych z
ródłach wniosek o płatność do gruntów rolnych, roślin
energetycznych, płatność cukrową i ONW w 2007 r. ( np. strona internetowa ARiMR lub
CDR, oddziały regionalne lub powiatowe ARiMR), wraz z instrukcją wypełniania,
3) odszukać w dostępnych z
ródłach wniosek o wpis do ewidencji producentów (o ile
przykładowe gospodarstwo go nie posiada),
4) przeczytać instrukcję wypełniania wniosków,
5) wypełnić wnioski.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe.
Środki dydaktyczne:
- wybrane gospodarstwo rolne,
- wypis z rejestru gruntów,
- plan gospodarstwa,
- mapki geodezyjne,
- formularz wniosku o wpis do ewidencji producentów, wraz z instrukcją wypełniania,
- formularz wniosku o przyznanie płatności obszarowych wraz z instrukcją wypełniania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 4
Wypełnij wniosek o dofinansowanie działalności rolniczej ze środków finansowych Unii
Europejskiej, na przykładzie działania w ramach Osi 1  Poprawa konkurencyjności sektora
rolnego i leśnego  Renty strukturalne.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na konieczność
aktywizacji rolników w poszukiwaniu zewnętrznych z
ródeł finansowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zebrać informacje na temat danego gospodarstwa i rolnika, dla którego będzie
wypełniany wniosek,
2) odszukać w dostępnych z
ródłach wniosek o przyznanie renty strukturalnej,
3) przeczytać instrukcję wypełniania wniosku,
4) wypełnić wniosek na podstawie posiadanych informacji.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe.
Środki dydaktyczne:
- wybrane gospodarstwo rolne,
- wypis z rejestru gruntów,
- plan gospodarstwa,
- formularz wniosku o przyznanie renty strukturalnej wraz z instrukcją wypełniania,
- literatura z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Planowanie i finansowanie
działalności rolniczej
Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 6, 8, 9,14,17 są poziomu ponadpodstawowego,
- pozostałe zadania są z poziomu podstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. a, 4. b, 5. d, 6. d, 7. b, 8. a, 9. c, 10. c, 11. a,
12. a, 13. c, 14. a, 15. b, 16. c, 17. a, 18. a, 19. c, 20. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Rozróżnić rodzaje kredytów B P c
2 Rozróżnić plany w przedsiębiorstwie B P d
3 Rozróżnić szanse i zagrożenia gospodarstwa
B P a
rolnego
4 Rozpoznać kapitały obce A P b
5 Określić funkcje kontroli w firmie B P d
6 Scharakteryzować osie programu PROW C PP d
7 Rozróżnić cele w firmie B P b
8 Scharakteryzować cele w firmie C PP a
9 Scharakteryzować plan strategiczny C PP c
10 Określić mocne strony firmy B P c
11 Rozróżnić etapy planowania B P a
12 Rozróżnić elementy biznesplanu B P a
13 Rozróżnić elementy biznesplanu B P c
14 Scharakteryzować strategie działania C PP a
15 Rozpoznać rodzaje kontroli A P b
16 Rozróżnić formy pozyskiwania kapitału obcego B P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
17 Scharakteryzować warunki ubiegania się o kredyty
C PP a
preferencyjne
18 Określić warunki ubiegania się o płatności
B P a
bezpośrednie
19 Rozróżnić działki rolne i działki ewidencyjne B P c
20 Obliczyć powierzchnię do dopłaty C P a
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem
poprawnego wyniku. Tylko wskazanie odpowiedzi nawet poprawnej bez uzasadnienia,
nie będzie uznane.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Jeśli hurtownik przekazał towar do sklepu, którego właściciel ureguluje zapłatę za
miesiące, to mamy do czynienia z
a) kredytem krótkoterminowym.
b) kredytem hipotecznym.
c) kredytem kupieckim.
d) pożyczką.
2. Planowanie zakupu wysokowydajnych maszyn jest przykładem planu
a) długoterminowego.
b) strategicznego.
c) krótkoterminowego.
d) średnioterminowego.
3. Rosnący popyt na produkty rolnicze może być dla gospodarstwa rolnego
a) szansą.
b) zagrożeniem.
c) mocną stroną.
d) słabą stroną.
4. Z tytułu zakupionych i jeszcze niezapłaconych materiałów i usług powstają
a) kredyty krótkoterminowe,
b) zobowiązania wobec dostawców.
c) zobowiązania wobec pracowników.
d) pożyczki.
5. Ocenę sprawności funkcjonowania przedsiębiorstwa umożliwia kontrola
a) wstępna.
b) bieżąca.
c) prospektywna.
d) końcowa.
6. Oś środowiskowa obejmuje działania dotyczące
a) lokalnych grup działania.
b) poprawy konkurencyjności sektora rolnego i leśnego.
c) jakości życia na obszarach wiejskich.
d) poprawy środowiska naturalnego i obszarów wiejskich.
7. Zwiększenie poziomu sprzedaży o 15% w ciągu 3 lat jest przykładem celu
a) strategicznego.
b) taktycznego.
c) operacyjnego.
d) misji firmy.
8. Celem operacyjnym jest
a) zorganizowanie działań promocyjnych w mediach.
b) produkcja wyrobów najwyższej jakości.
c) zdobycie uznania wśród klientów.
d) podniesienie jakości wyrobów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
9. Plan strategiczny
a) wynika z planu operacyjnego.
b) ustalany jest na najniższym szczeblu zarządzania.
c) dotyczy okresu kilkunastoletniego.
d) dotyczy optymalnego wykorzystania zasobów.
10. Do mocnych stron firmy zaliczymy
a) otwarcie rynków zbytu.
b) wzrost dochodów społeczeństwa.
c) długoletnia tradycja przedsiębiorstwa.
d) wzrost popytu na dany produkt.
11. Proces planowania powinien rozpocząć się od
a) określenia celu.
b) dokonania wyboru wariantu planu.
c) identyfikacji problemów.
d) tworzenia alternatywnych rozwiązań.
12. Streszczenie biznesplanu ma na celu
a) przekonanie inwestora (kredytodawcy) do przedsięwzięcia.
b) przedstawienie krótkiej historii firmy lub przedsięwzięcia.
c) charakterystykę kadry kierowniczej oraz personelu firmy.
d) prezentację nowego przedsięwzięcia z jego gruntownym uzasadnieniem.
13. Określenie pozycji przedsiębiorstwa na rynku zawarte jest w
a) streszczeniu biznesplanu.
b) podsumowaniu biznesplanu.
a) analizie otoczenia.
b) charakterystyce przedsiębiorstwa.
14. Oferowanie dotychczasowych produktów na dotychczasowych rynkach jest przykładem
strategii
a) penetracji rynku.
b) rozwoju rynku.
c) rozwoju produktu.
d) dywersyfikacji.
15. Kontrola sprawowana w trakcie realizacji procesu wytwórczego to kontrola
a) prospektywna.
b) bieżąca.
c) końcowa.
d) retrospektywna.
16. Przekazanie przez użytkownikowi dobra inwestycyjnego do użytkowania na czas
zbliżony do okresu jego gospodarczej używalności to przykład
a) pożyczki lombardowej.
b) leasingu operacyjnego.
c) leasingu finansowego.
d) faktoringu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
17. Jednym z warunków ubiegania się o kredyty preferencyjne jest uzyskanie pozytywnej
opinii z:
a) Ośrodka Doradztwa Rolniczego, właściwego dla miejsca zamieszkania.
b) Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
c) Oddziału Centrum Doradztwa Rolniczego.
d) Centrum Doradztwa Rolniczego.
18. Płatności bezpośrednie przysługują producentom rolnym posiadającym grunty rolne
a) powyżej 1 ha.
b) nie mniej niż średnia krajowa.
c) nie mniej niż średnia w województwie.
d) nie więcej niż średnia krajowa.
19. Rysunek przedstawia
a) działkę rolną będącą jednocześnie działką ewidencyjną.
b) dwie działki rolne położone na działce ewidencyjnej.
c) jedną działkę rolną położoną na dwóch działkach ewidencyjnych.
d) dwie działki ewidencyjne położone na działce rolnej.
26
25
27 ż y t o
20. Gospodarstwo składa się z działek rolnych utrzymanych w dobrej kulturze rolnej
o powierzchni: działka I  1 ha, działka II  0,2 ha, działka III  0,07 ha, działka
IV  1,0 ha. A
ączna powierzchnia wyliczona do dopłaty wynosi:
a) 11,25 ha.
b) 10 ha.
c) 11,32 ha.
d) 11 ha.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Planowanie
i finansowanie działalności rolniczej
Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 5, 6, 8, 14,16 są poziomu ponadpodstawowego,
- pozostałe zadania są z poziomu podstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. c, 4. c, 5. d, 6. c, 7. a, 8. d, 9. c, 10. b, 11. d,
12. b, 13. d, 14. c, 15. d, 16. c, 17. d, 18. c, 19. a, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Określić etapy planowania B P c
2 Określić hierarchię planów w przedsiębiorstwie B P a
3 Rozróżnić plany A P c
4 Opisać działkę rolną B P c
5 Scharakteryzować osie programu PROW C PP d
6 Scharakteryzować osie programu PROW C PP c
7 Rozróżnić cele w firmie A P a
8 Scharakteryzować cele w firmie C PP d
9 Określić etapy kontroli B P c
10 Określić mocne strony przedsiębiorstwa B P b
11 Określić celowość sporządzania biznesplanu B P d
12 Rozróżnić elementy biznesplanu A P b
13 Rozróżnić elementy biznesplanu A P d
14 Scharakteryzować strategie działania C PP c
15 Określić umowę kredytową B P d
16 Scharakteryzować formy pozyskiwania kapitału
C PP c
obcego
17 Obliczyć wysokość dopłaty podstawowej C P d
18 Określić warunki ubiegania się o płatności
B P c
bezpośrednie
19 Rozróżnić działki rolne i ewidencyjne B P a
20 Obliczyć powierzchnię do dopłaty C P b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem
poprawnego wyniku. Tylko wskazanie odpowiedzi nawet poprawnej bez uzasadnienia,
nie będzie uznane.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Proces planowania powinien rozpoczynać się od
b) ustalenia procedury.
c) oceny sytuacji.
d) określenia celów.
e) ustalenia harmonogramu pracy.
2. Plany strategiczne wynikają z
a) misji i celów firmy.
b) procedur.
c) planów operacyjnych.
d) harmonogramów działań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
3. Kampania żniwna jest przykładem planu
a) strategicznego.
b) taktycznego.
c) operacyjnego.
d) długoterminowego.
4. Do powierzchni działki rolnej nie wlicza się
a) dróg będących integralną częścią uprawy.
b) dróg przepędowych dla zwierząt.
c) dróg o szerokości powyżej 2 m nieporośniętych trawą.
d) pól manewrowych nie przekraczających 8 m.
5. Ułatwienie startu młodym rolnikom należy do osi
a) środowiskowej.
b) społecznej.
c) Leader.
d) gospodarczej.
6. Oś społeczna obejmuje działania dotyczące
a) lokalnych grup działania.
b) poprawy konkurencyjności sektora rolnego i leśnego.
c) jakości życia na obszarach wiejskich.
d) poprawy środowiska naturalnego i obszarów wiejskich.
7. Zdobycie rynków europejskich jest przykładem celu
a) strategicznego.
b) taktycznego.
c) operacyjnego.
d) misji firmy.
8. Celem operacyjnym może być
a) podniesienie jakości wyrobów.
b) produkcja wyrobów najwyższej jakości.
c) zdobycie uznania wśród klientów.
d) poprawa estetyki opakowań.
9. Prawidłowo przeprowadzona kontrola w firmie rozpoczyna się od
a) poinformowania o niej pracowników.
b) dokonania właściwych pomiarów.
c) ustalenia norm, wzorców.
d) sprawdzenia stanu faktycznego.
10. Do mocnych stron firmy zaliczymy
a) otwarcie rynków zbytu.
b) dostęp do surowców.
c) wzrost edukacji społeczeństwa.
d) wzrost popytu na dany produkt.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
11. Biznesplan opracowuje się na potrzeby
a) kierownictwa firmy.
b) banków.
c) potencjalnych inwestorów.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
12. Streszczenie biznesplanu ma na celu
a) przedstawienie krótkiej historii produktu.
b) przekonanie inwestora do przedsięwzięcia.
c) ocenę aktualnej pozycji firmy.
d) przedstawienie dążeń firmy.
13. Określenie genezy przedsiębiorstwa na rynku, dotychczasowych osiągnięć, zawarte jest w
a) streszczeniu biznesplanu.
b) podsumowaniu biznesplanu.
c) analizie otoczenia.
d) charakterystyce firmy.
14. Oferowanie nowych produktów na dotychczasowych rynkach jest przykładem strategii
a) penetracji rynku.
b) rozwoju rynku.
c) rozwoju produktu.
d) dywersyfikacji.
15. Umowa kredytowa powinna zawierać
a) kwotę kredytu.
b) wysokość rat.
c) termin spłaty kredytu.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
16. Przekazanie przez użytkownikowi dobra inwestycyjnego do użytkowania na czas krótszy
niż okres jego gospodarczej używalności to przykład
a) faktoringu.
b) kredytu kupieckiego.
c) leasingu operacyjnego.
d) leasingu finansowego.
17. Jeśli stawka dopłaty podstawowej wynosi 276,28 zł/ha, gospodarstwo posiada dwie
działki  1 o powierzchni 5,5 ha, 2  o powierzchni 0,09 ha to wysokość dopłaty
podstawowej wyniesie:
a) 3315,36 zł.
b) 1544,41 zł.
c) 276,28 zł.
d) 1519,54 zł.
18. Płatności bezpośrednie przysługują producentom rolnym posiadającym grunty rolne
a) powyżej średniej krajowej.
b) powyżej średniej wojewódzkiej.
c) powyżej 1 ha.
d) nie jest to określone.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
19. Rysunek przedstawia
a) działkę rolną będąca jednocześnie działką ewidencyjną.
b) dwie działki rolne położone na działce ewidencyjnej.
c) jedną działkę rolną położoną na dwóch działkach ewidencyjnych.
d) dwie działki ewidencyjne położone na działce rolnej.
25 26
24
27 j ę c z m i e ń
20. Gospodarstwo składa się z działek rolnych utrzymanych w dobrej kulturze rolnej
o powierzchni: działka I  0,1 ha, działka II  2, ha, działka III  0,07 ha, działka IV  0,11 ha,
tereny pod budynkami  0,5 ha, działka V  zachwaszczona plantacja porzeczek  1,5 ha.
A
ączna powierzchnia wyliczona do dopłaty wynosi:
a) 4,78 ha.
b) 2,71 ha.
c) 2,78 ha.
d) 3,21 ha.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ...............................................................................
Planowanie i finansowanie działalności rolniczej
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
7. LITERATURA
1. Agrobiznes. Wybrane zagadnienia prawne. WSiP, Warszawa 1999
2. Bryś J., Bryś R.: Zarządzanie firmą. Format-AB, Warszawa 2005
3. Grontkowska A.: Organizacja gospodarstw rolniczych. Cz. 1. WSiP, Warszawa 1997
4. Grontkowska A.: Podstawy ekonomiki agrobiznesu. Cz. 2. WSiP, Warszawa 2000
5. Grontkowska A., Klepacki B.: Ekonomika i zarządzanie przedsiębiorstwem
w agrobiznesie. Format-AB, Warszawa 2006
6. Klepacki B.: Ekonomika i organizacja rolnictwa. WSiP, Warszawa 1997
7. Klepacki B. (red.): Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej. Format-AB, Warszawa
2004
8. Kowalak Z.: Ekonomika i organizacja rolnictwa. Część 2. EMPi2, Poznań 1999
9. Kowalak Z.: Produkcja rolnicza. Cz. 1. Gospodarstwo rolne i jego organizacja. EMPi2,
Poznań 2002
10. Kożuch A., Mirończuk A.: Podstawy ekonomiki agrobiznesu. Cz. 1. WSiP, Warszawa
2000
11. Mikina A., Sepkowska Z., Sienna M.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach
gospodarki rynkowej. Część 1. REA, Warszawa 2003
12. Nowacka A., Nowacki R.: Podstawy marketingu. Difin, Warszawa 2004
13. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013. Materiał informacyjno-
-promocyjny. Centrum Doradztwa Rolniczego, Brwinów, styczeń 2007
14. Stoner J.A.F., Freeman R.E., Gilbert D.R.: Kierowanie. PWE, Warszawa 2001
15. www.arimr.gov.pl
16. Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza. FAPA, Warszawa 2003
Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994
2. Niemierko B.: Między oceną szkolną a dydaktyką. WSiP, Warszawa 1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32