prof. nadzw. dr hab. Tomasz Frołowicz
METODYKA
WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
Studia I stopnia,
Wykład 17
Wykład 17
 Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie,
jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma uło\
yć.
Jędrzej Śniadecki
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
INTELEKTUALIZACJA
czyli rozwój wiedzy jako skutek
wychowania fizycznego
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wiedza jako cel wychowania fizycznego:
Maciej Demel i Krzysztof Zuchora (1975) do celów wychowania
fizycznego i zdrowotnego zaliczyli m.in.:
 wzbogacenie samowiedzy dotyczącej organizmu i jego potrzeb,
zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, zaznajomienie się
ze sposobami doskonalenia i pielęgnacji ciała&  .
Stanisław Strzy\
ewski (1986) wśród celów kształcenia w kulturze
fizycznej wymienił m.in.:
fizycznej wymienił m.in.:
rozwijanie wiedzy  o organizmie i jego potrzebach rozwojowych, o
wpływie środowiska na organizm człowieka, o kształtowaniu sprawności
i wydolności, o sposobach kontroli osobistej sprawności i wydolności&  .
Wiesław Osiński (1996) wskazał na funkcję poznawczą wychowania
fizycznego, czyli:
 przekazywanie i zdobywanie pewnego zasobu wiedzy, m.in. w zakresie
rozwoju fizycznego, zdrowia i higieny człowieka, znaczenia ró\
nych form
aktywności fizycznej&  .
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wiedza jako cel WF w programach nauczania
Rok wydania programu WF
Cele wychowania fizycznego
Zdobywanie wiadomości o wpływie
aktywności fizycznej na organizm
+ + + + + + + +
człowieka
Zdobywanie wiadomości na temat
Zdobywanie wiadomości na temat
+ + + + +
zasad higieny i wypoczynku
Rozwijanie umiejętności samodzielnego
doboru ćwiczeń dla celów zdrowotnych
+ + + +
i rekreacyjnych
Rozwijanie postawa wobec aktywności
+ + + + + + + +
fizycznej
Rozwijanie wiadomości na temat
postępowania zawodnika i kibica
+ + + + +
sportowego
Rozwijanie gotowości do
+ + + +
upowszechniania aktywności fizycznej
1949
1950
1961
1964
1966
1985
1999
2009
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Kierunek przekształcania szkolnej edukacji:
od werbalizmu (dominacji metod słownych pozbawionych
pierwiastka realnego działania)
do kształcenia wielostronnego (zrównowa\
enia działania,
wiedzy i prze\
yć).
Szkoła Kształcenie WF
werbalizm wielostronne praktycyzm
werbalizm wielostronne praktycyzm
Kierunek przekształcania wychowania fizycznego:
od skrajnego praktycyzmu (dominacji działania
pozbawionego refleksji)
do kształcenia wielostronnego (zrównowa\
enia działania
wiedzy i prze\
yć)
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF
(wg Podstawy programowej)
II etap edukacji (szkoła podstawowa):
dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała;
organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
omawia zasady aktywnego wypoczynku;
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF
(wg Podstawy programowej)
II etap edukacji (szkoła podstawowa):
omawia sposoby postępowania w sytuacji zagro\
enia
zdrowia lub \
ycia;
omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą
i w górach;
wyjaśnia, dlaczego nale\
y przestrzegać ustalonych reguł
wyjaśnia, dlaczego nale\
y przestrzegać ustalonych reguł
w trakcie rywalizacji sportowej;
uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady  czystej gry : szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania
się decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania;
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF
(wg Podstawy programowej)
III etap edukacji (gimnazjum):
ocenia poziom własnej aktywności fizycznej;
omawia zmiany zachodzące w organizmie w czasie wysiłku
fizycznego;
wskazuje korzyści z aktywności fizycznej w terenie;
przeprowadza rozgrzewkę;
przeprowadza rozgrzewkę;
wybiera i pokonuje trasę crossu;
wyjaśnia wymogi higieny wynikające ze zmian zachodzących
w organizmie w okresie dojrzewania;
planuje szkolne rozgrywki sportowe według systemu
pucharowego i  ka\
dy z ka\
dym ;
wyjaśnia, co symbolizują flaga i znicz olimpijski;
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF
(wg Podstawy programowej)
III etap edukacji (gimnazjum):
wyjaśnia, czym jest zdrowie; wymienia czynniki, które
wpływają pozytywnie i negatywnie na zdrowie i
samopoczucie oraz wskazuje te, na które mo\
e mieć wpływ;
identyfikuje swoje mocne strony, planuje sposoby ich
rozwoju oraz ma świadomość słabych stron, nad którymi
rozwoju oraz ma świadomość słabych stron, nad którymi
nale\
y pracować;
omawia konstruktywne sposoby radzenia sobie z
negatywnymi emocjami;
wyjaśnia, w jaki sposób mo\
e dawać i otrzymywać ró\
nego
rodzaju wsparcie społeczne;
wyjaśnia, co oznacza zachowanie asertywne i podaje jego
przykłady;
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wiadomości jako osiągnięcia ucznia z WF
Nie są przejawem intelektualizacji WF :
informacje instrukta\
owe, np. nazwy typowych
ćwiczeń, przyrządów,
ćwiczeń, przyrządów,
opis techniki czynności ruchowych.
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Cykl uczenia się przez doświadczenie
(wg Davida Kolba):
Doświadczenie
(concrete
experience)
Zastosowanie
Refleksja
(testing the new
(observation and
concepts)
reflection)
Analiza
(formation of
abstract concepts)
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wprowadzanie wiadomości na lekcji wychowania fizycznego
(wg modelu Johna Deweyem):
DOŚWIADCZENIE - uczeń powinien być postawiony w sytuacji
autentycznego doświadczenia i aktywności, którą jest prawdziwie
zainteresowany.
UŚWIADOMIENIE PROBLEMU - sytuacja powinna wyłonić
pewien problem wymagający zastanowienia.
OBSERWACJA - uczeń musi posiadać odpowiednie informacje
OBSERWACJA - uczeń musi posiadać odpowiednie informacje
i dokonywać obserwacji potrzebnych do realizacji interesującego
go zadania.
PRZYPUSZCZENIE - uczeń powinien poczynić pewne
przypuszczenia odnośnie rozwiązywania problemu i dokładnie
je sformułować.
SPRAWDZENIE - uczeń powinien mieć mo\
liwość i okazję
do wypróbowania i sprawdzenia swoich przypuszczeń przez
zastosowanie ich.
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF
(wg Podstawy programowej)
I etap edukacji (szkoła podstawowa, klasy I-III):
realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut, umie wykonać
próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka
kręgosłupa;
II etap edukacji (szkoła podstawowa, klasy IV-VI):
wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić wytrzymałość
tlenową, siłę mięśni posturalnych oraz gibkość dolnego odcinka
tlenową, siłę mięśni posturalnych oraz gibkość dolnego odcinka
kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela interpretuje uzyskane wyniki;
III etap edukacji (gimnazjum):
wykonuje wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości,
siły i gibkości;
ocenia poziom własnej aktywności fizycznej;
IV etap edukacji (szkoła ponadgimnazjalna):
wskazuje mocne i słabe strony swojej sprawności fizycznej;
opracowuje i realizuje program aktywności fizycznej dostosowany do
własnych potrzeb;
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Co zrobić, gdy ju\
zaplanujemy cel lekcji
w zakresie wiedzy uczniów, bądz
cele
w zakresie umiejętności lub samodzielności
nawiązujące do wiedzy uczniów?
1) Np. Uczeń zna zasady fair play.
Zastanowić się, co uczeń ju\
wie na ten
Zastanowić się, co uczeń ju\
wie na ten
temat, czyli czego ju\
nauczył się.
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Co zrobić, gdy ju\
zaplanujemy cel lekcji
w zakresie wiedzy uczniów, bądz
cele
w zakresie umiejętności lub samodzielności
nawiązujące do wiedzy uczniów?
2) Np. Uczeń zna zasady fair play.
Zastanowić się, czy cel nie jest zbyt ogólny
lub obszerny, czyli czy dokładnie wiem, czego
ma nauczyć się uczeń.
ma nauczyć się uczeń.
3) Np. Uczeń respektuje w trakcie gry zasady
czystej gry: podporządkowania się decyzjom sędziego
i podziękowania za wspólną grę.
Ustalić, czy uczeń ma nowe informacje zapamiętać
lub zrozumieć, czy mo\
e posiadaną wiedzę
zastosować w działaniu.
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Co zrobić, gdy ju\
zaplanujemy cel lekcji
w zakresie wiedzy uczniów, bądz
cele
w zakresie umiejętności lub samodzielności
nawiązujące do wiedzy uczniów?
4) Np. Uczeń zna zasadę fair play: niewykorzystywanie
przewagi losowej.
Ocenić, jaka jest  objętość potrzebnych uczniowi
informacji (Zapisz je na kartce i zastanów się ile czasu
informacji (Zapisz je na kartce i zastanów się ile czasu
potrzebuje człowiek, aby je zapamiętać, oraz przemyśl
co zrobić by zapamiętać je mogła większość, a mo\
e
wszyscy uczniowie.).
5) Np. Uczeń potrafi przygotować kodeks czystej gry na
potrzeby szkolnego turnieju piłki siatkowej.
Rozstrzygnąć, kiedy uczeń będzie się uczyć oraz
w jaki sposób uczeń będzie mógł zademonstrować
posiadaną wiedzę i umiejętność.
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
ILE ZAPAMI
TUJEMY?
20%
10%
30%
z tego, co czytamy
z tego, co czytamy
z tego, co słyszymy
z tego, co słyszymy
z tego, co widzimy
z tego, co widzimy
90%
70%
50%
z tego, co sami
z tego, co sami
z tego, co słyszymy
robimy
mówimy
i widzimy
Tomasz Frołowicz Studia I stopnia
Metodyka WF Wykład 17
Metody rozwijania wiedzy
(klasyfikacja wg kryterium
stopnia aktywności wewnętrznej ucznia):
1. Odtwórcze (reproduktywne), np.:
- wykład,
- praca z tekstem.
2. Usamodzielniające (proaktywne), np.:
- praca z hipertekstem,
- praca z hipertekstem,
- pogadanka,
- obserwacja.
3. Twórcze (kreatywne), np.:
- doświadczanie i obserwacja,
- dyskusja,
- eksperymentowanie i wnioskowanie,
- burza mózgów,
- kosz i walizka,
- drama.