Analiza finansowa w
Analiza finansowa w
przedsiębiorstwie
przedsiębiorstwie
Istota i znaczenie analizy ekonomicznej i
finansowej w warunkach gospodarki rynkowej
Wykład
Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz
WARSZAWA
© Copyright by Dariusz Prokopowicz
2008
Zagadnienia tematu:
Zagadnienia tematu:
Historia i istota pojęcia analiza ekonomiczna
Historia i istota pojęcia analiza ekonomiczna
Analiza działalności podmiotu gospodarującego
Analiza działalności podmiotu gospodarującego
Analiza ekonomiczna a finansowa
Analiza ekonomiczna a finansowa
Analiza mikro- i makroekonomiczna
Analiza mikro- i makroekonomiczna
Definicja analizy ekonomicznej
Definicja analizy ekonomicznej
Analiza finansowa a zarzÄ…dzanie
Analiza finansowa a zarzÄ…dzanie
Controlling
Controlling
Charakter i zakres analizy ekonomicznej
Charakter i zakres analizy ekonomicznej
Przedmiot analizy ekonomicznej
Przedmiot analizy ekonomicznej
Składowe przedmiotu analizy ekonomicznej
Składowe przedmiotu analizy ekonomicznej
&
&
Historia i istota pojęcia analiza ekonomiczna
Historia i istota pojęcia analiza ekonomiczna
Geneza analizy ekonomicznej sięga czasów
staro\
ytności, choć za prekursora tej dyscypliny
naukowej jest uwa\
any F. Quesnay, osobisty lekarz
króla Francji Ludwika XV.
Pojęcie  analiza obejmuje system ró\
nych metod badania
naukowego, które polegają na rozło\
eniu badanego
przedmiotu lub zjawiska na części składowe w celu wykrycia
składników albo logicznej abstrakcji niezbędnej do pełnego
poznania całości i sformułowania właściwej decyzji.
Analiza działalności podmiotu gospodarującego
Analiza działalności podmiotu gospodarującego
Działalność ka\
dego podmiotu gospodarujÄ…cego
wymaga okresowej analizy:
Ogólne pojęcie  analiza oznacza rozbiór, tj. rozło\
enie pewnej
całości na części składowe i rozpatrywanie ka\
dej z nich z
osobna, dokonywane w procesie poznania i działalności
praktycznej.
Analiza ta powinna pozwolić z jednej strony na ustalenie, czy
dotychczasowa działalność dała zamierzone efekty (analiza ex
post), z drugiej zaś na określenie kierunków i sposobów
doskonalenia dalszej działalności (analiza ex ante). Wyró\
nia
siÄ™ tak\
e analizÄ™ bie\
Ä…cÄ… (operatywnÄ…).
Dedukcja, indukcja, redukcja
Dedukcja, indukcja, redukcja
Analiza oznacza rozdzielenie zało\
onego przedmiotu
badawczego na elementy składowe w celu lepszego
poznania i wyjaśnianego zło\
onego przedmiotu za
pomocą jego części składowych.
Pojęcie analizy odwołuje się w pierwszej kolejności właśnie do
metody dedukcji.
Prowadzenie analizy mo\
e polegać na sformułowaniu
ogólnego problemu badawczego i odnajdywaniu przyczyn i
skutków zmian występujących w zjawiskach ogólnych. Jest to
metoda dedukcji.
& indukcja i redukcja
& indukcja i redukcja
Metoda indukcji stosowana równie\
w analizie przyjmuje
odwrotny kierunek badań. Tę analizę rozpoczyna się od zjawisk
szczegółowych, przyczynowych i stopniowo przechodzi się od
szczegółów do uogólnień w postaci wniosków jako syntezy
procesu analitycznego.
Obok tych dwóch metod wymieniana jest równie\
metoda
redukcji (weryfikacji). Pierwszym krokiem w tej metodzie jest
sformułowanie tez i wniosków syntezy wstępnej. Następnie
dokonuje się zweryfikowania prawdziwości tych tez i wniosków.
I ostatecznie podsumowuje siÄ™ ustalenia dokonywane w trakcie
weryfikacji (redukcji błędnych tez) i formułuje końcową syntezę.
Zasada racjonalnego gospodarowania
Zasada racjonalnego gospodarowania
W działalności gospodarczej ka\
dego przedsiębiorstwa
powinna być stosowana zasada racjonalnego
gospodarowania.
maksymalizacja efektów i minimalizacja nakładów,
optymalne wykorzystanie nakładów lub marnotrawstwo,
relacja między zakresem realizowanego celu a sumą
ponoszonych nakładów jest miarą efektywności
gospodarowania.
Definicja analizy ekonomicznej
Definicja analizy ekonomicznej
Analiza ekonomiczna jest dyscyplina naukowÄ… zajmujÄ…cÄ…
się wyszukiwaniem i mierzeniem związków zachodzących
między zjawiskami ekonomicznymi oraz wykrywaniem za
pomocą ró\
nych metod badawczych prawidłowości
dotyczących zachowania się podmiotów gospodarczych i
ich reakcji na bodz
ce płynące z otoczenia.
Analiza ekonomiczna jest narzędziem przydatnym
kierownictwu w podejmowaniu bie\
Ä…cych i strategicznych
decyzji gospodarczych oraz w ich kontroli.
Analiza ekonomiczna a finansowa
Analiza ekonomiczna a finansowa
Analiza odnosząca się do działalności gospodarczej
nosi ogólną nazwę analizy ekonomicznej.
Z punktu widzenia przedmiotowego nale\
y wyró\
nić w
niej przede wszystkim:
analizÄ™ makroekonomicznÄ… i mikroekonomicznÄ…
analizÄ™ finansowÄ… i ekonomicznÄ… (techniczno-ekonomicznÄ…)
Analiza ekonomiczna a finansowa
Analiza ekonomiczna a finansowa
Treścią analizy finansowej są wielkości ekonomiczne w
wyra\
eniu pieniÄ™\
nym, w tym stan majÄ…tkowo-
kapitałowy, wyniki finansowe oraz ogólna sytuacji
finansowa przedsiębiorstwa.
Analiza ekonomiczna (techniczno-ekonomiczna)
natomiast oparta jest przede wszystkim na wielkościach
ekonomicznych w wyra\
eniu rzeczowym lub osobowym
i jedynie uzupełniająco wzbogacana ujęciami
finansowymi.
Klasyfikacja
Klasyfikacja
Analiza ekonomiczna
Analiza techniczno-ekonomiczna
Analiza finansowa
Analiza produkcji usług Analiza przychodów
Analiza zatrudnienia i wydajności Analiza kosztów
pracy Analiza wyniku finansowego i
Analiza gospodarki środkami rentowności
trwałymi Analiza sytuacji majątkowej
Analiza gospodarki materiałowej Analiza sytuacji finansowej
Analiza postępu technicznego
Analiza ekonomiczna a finansowa
Analiza ekonomiczna a finansowa
y
ródła danych
mierzalne
Analiza
finansowa
Analiza
ekonomiczna
y
ródła danych
mierzalne oraz
opisowe
(jakościowe)
Analiza mikro- i makroekonomiczna
Analiza mikro- i makroekonomiczna
Analiza makroekonomiczna obejmuje badanie i ocenÄ™
wielkości ekonomicznych zagregowanych, a więc
ujmowanych głównie dla całej gospodarki narodowej.
Analiza mikroekonomiczna natomiast dotyczy badania i
oceny działalności takich podmiotów gospodarujących,
jak przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe czy
pojedyncze osoby.
Analiza finansowa a zarzÄ…dzanie
Analiza finansowa a zarzÄ…dzanie
Analiza ekonomiczna mo\
e być rozpatrywana jako
funkcja zarządzania, która łączy się z funkcją
planowania i kontroli.
Poza tym analiza ekonomiczna mo\
e być tak\
e
instrumentem zarzÄ…dzania tj. systemem informacji
ekonomicznej Å‚Ä…czÄ…cym informacje dyspozycyjne i
ewidencyjne.
ZarzÄ…dzanie
ZarzÄ…dzanie
Zarządzanie to całokształt działań zmierzających do
realizacji funkcji zewnętrznych i wewnętrznych
przedsiębiorstwa przy zapewnieniu mo\
liwie
optymalnych efektów. Cykl procesu zarządzania:
poznanie stanu dotychczasowego,
określenie potrzeb oraz wynikających z nich zadań do
wykonania,
koordynacja i zapewnienie bie\
ącej realizacji zadań,
kontrola wykonania zadań i poznanie osiągniętego stanu.
Funkcje wewnętrzne i zewnętrzne przedsiębiorstwa
Funkcje wewnętrzne i zewnętrzne przedsiębiorstwa
Dla przedsiębiorstwa przemysłowego:
Funkcje zewnętrzne polegają głównie na zaopatrywaniu się
u dostawców w niezbędne środki produkcji, zatrudnianiu
siły roboczej, sprzeda\
y wytwarzanych wyrobów lub usług,
na współpracy z pośrednikami finansowymi oraz
instytucjami reprezentujÄ…cymi bud\
et państwa.
Funkcje wewnętrzne natomiast polegają przede wszystkim
na organizowaniu całokształtu procesu produkcji w
powiÄ…zaniu z procesem zaopatrzenia i procesem zbytu.
Controlling
Controlling
RozpatrujÄ…c analizÄ™ ekonomicznÄ… w powiÄ…zaniu z
kwestiÄ… zarzÄ…dzania, mo\
na ją wiązać z controllingiem,
który mo\
e być definiowany jako system wzajemnie
powiązanych przedsięwzięć, zasad, metod i technik
słu\
ących wewnętrznemu systemowi sterowania i
kontroli, zorientowanemu na osiągnięcie planowanego
celu.
Charakter i zakres analizy ekonomicznej
Charakter i zakres analizy ekonomicznej
Charakter przedmiotu oraz zakresu analizy
ekonomicznej jest niejednolity i zale\
y od:
podmiotu, który sporządza analizę,
celu przeprowadzanych badań,
stanu formalno-prawnego badanej jednostki,
obowiązujących zasad rachunkowości.
Przedmiot analizy ekonomicznej
Przedmiot analizy ekonomicznej
Przedmiotem analizy ekonomicznej (techniczno-
ekonomicznej) są poszczególne rodzaje działalności
gospodarczej przedsiębiorstwa oraz efekty
zastosowania czynników produkcji.
Analiza ekonomiczna obejmuje w szczególności:
analizę produkcji  jej ilości, asortymentu i jakości,
organizacjÄ™ produkcji i metody wytwarzania,
wyposa\
enie techniczne, gospodarkę materiałową,
zatrudnienie, wydajność pracy,
analizÄ™ sprzeda\
y, zbytu.
Składowe przedmiotu analizy ekonomicznej
Składowe przedmiotu analizy ekonomicznej
Podstawowe składowe przedmiotu analizy
ekonomicznej to:
stan ekonomiczny,
wyniki ekonomiczne,
organizacja i metody gospodarowania.
Wzrost a rozwój ekonomiczny
Wzrost a rozwój ekonomiczny
Zmienne ilościowe
Wzrost
Rozwój
Zmienne ilościowe
oraz jakościowe
Podmioty w gospodarce rynkowej
Podmioty w gospodarce rynkowej
Kluczowe determinanty:
Proces wzajemnego dopasowywania siÄ™ poda\
y i
popytu,
Walka konkurencyjna,
Nie istnieje tzw. czysta gospodarka rynkowa,
Państwo zapewnia stosowne ramy instytucjonalne,
prawne np. prawo do zało\
enia własnej firmy,
W warunkach gospodarki rynkowej przedsiębiorstwo
mo\
e być własnością pojedynczego przedsiębiorcy
albo przyjąć formę spółki cywilnej lub prawa
handlowego.
Przedmiot analizy finansowej w przedsiębiorstwie
Przedmiot analizy finansowej w przedsiębiorstwie
Przedmiotem analizy finansowej w przedsiębiorstwie
jest jego działalność gospodarcza oparta na
anga\
owanych zasobach majątkowo-kapitałowych i
osobowych. Cele tej działalności:
wzrost kapitałów własnych (dla udziałowców,
akcjonariuszy),
wypracowywanie zysku.
Przedmiot analizy finansowej &
Przedmiot analizy finansowej &
RozpatrujÄ…c przedmiot analizy finansowej w
przedsiębiorstwie jako zło\
oną całość, wyró\
nić mo\
na
dwa podstawowe jego elementy:
stan finansowy  jest ujęciem statycznym przedmiotu analizy,
ustalanym na określony moment (dzień). Obejmuje stan wyposa\
enia
przedsiębiorstwa w składniki majątku trwałego i obrotowego, środki
zaanga\
owane w inwestycje i wartości niematerialne oraz finansowe
pokrycie tych składników z kapitałów własnych lub obcych
(zobowiązań).
wyniki finansowe - są ujęciem dynamicznym przedmiotu analizy.
Ustala się je za pewien okres jako sumę wyników narastających w
ciągu miesiąca, kwartału lub roku. Omawiane wyniki finansowe to
zyski lub straty ujęte w wielkościach brutto lub netto.
Decyzje przedsiębiorców
Decyzje przedsiębiorców
Przedsiębiorcy, właściciele, udziałowcy mogą
podejmować decyzje dotyczące:
Produkcyjnego u\
ytkowania majątku (zało\
enie lub
likwidacja przedsiębiorstwa),
Podziału nadwy\
ki na część konsumowaną i
akumulowanÄ…,
Zmiany kapitałowej formy majątku (z rzeczowej na
bardziej płynną lub odwrotnie),
Zmiany podmiotu uprawnień do decydowania i majątku
(sprzeda\
, darowizna, dziedziczenie, zastaw, dzier\
awa).
Podmioty gospodarcze na rynkach
Podmioty gospodarcze na rynkach
Działalność gospodarcza przedsiębiorstwa prowadzi do
jego uczestnictwa w ró\
nych rodzajach rynku np. na
rynku:
towarowym,
kapitałowym,
pracy,
wynalazków.
Wskaz
niki ekonomiczne
Wskaz
niki ekonomiczne
Pomiar działalności gospodarczej, w tym zarówno
stanu, jak i wyników finansowych przedsiębiorstwa,
polega na rejestracji i uogólnianiu poszczególnych
zdarzeń (operacji) gospodarczych.
Proces tej rejestracji i przedstawiania poszczególnych
zdarzeń w ujęciu ogólnym odbywa się często z
zastosowaniem wskaz
ników ekonomicznych.
Wskaz
niki ekonomiczne to wielkości liczbowe
odzwierciedlające działalność gospodarczą, stanowiącą
podstawÄ™ konkretnych prac analitycznych.
Wskaz
niki statyczne i dynamiczne
Wskaz
niki statyczne i dynamiczne
Mo\
liwość rozpatrywania przedmiotu analizy
ekonomicznej w ujęciu statycznym i dynamicznym
prowadzi do wyró\
nienia:
Wskaz
ników statycznych  charakteryzujących stan
ekonomiczny (finansowy) jednostki gospodarczej na
określony moment,
Wskaz
ników dynamicznych, charakteryzujących wyniki
ekonomiczne (finansowe) osiągnięte przez określoną
jednostkÄ™ gospodarczÄ… w danym okresie.
Wskaz
niki syntetyczne i czÄ…stkowe
Wskaz
niki syntetyczne i czÄ…stkowe
W zale\
ności od pola recepcji (zakres merytoryczny) i
pola decyzji (wpływ wskaz
nika) wyró\
nia siÄ™:
Wskaz
niki syntetyczne  charakteryzujÄ…ce siÄ™ du\
Ä…
pojemnością, tj. kontrolujące lub kształtujące du\
Ä… liczbÄ™
zdarzeń gospodarczych,
Wskaz
niki cząstkowe  charakteryzujące się małą
pojemnością, kontrolujące lub kształtujące tylko
pojedyncze lub mało zło\
one zdarzenia gospodarcze.
Wskaz
niki w wielkościach
Wskaz
niki w wielkościach
bezwzględnych i względnych
bezwzględnych i względnych
W związku z tym wyró\
nia siÄ™:
Wskaz
niki ilościowe (kwantytatywne)  określające
absolutne rozmiary stanu zasobów lub wyników, np. stan
zatrudnienia lub zysk przedsiębiorstwa,
Wskaz
niki jakościowe (kwalitatywne)  określające relacje
między wią\
Ä…cymi siÄ™ merytorycznie wskaz
nikami
ilościowymi, dają one jakościową ocenę określonych
zagadnień.