PMP Wykład


Prawo Międzynarodowe

Wykład XVIII (13.03.2009)

Pomocnicze środki ustalania treści norm prawa międzynarodowego

(często określane mianem źródeł pomocniczych prawa międzynarodowego)

Są określone w Statucie MTS art. 38 ust. 1 d):

„Trybunał którego zadaniem jest orzekać na podstawie prawa międzynarodowego w sporach, które będą mu przekazane, będzie stosował (...) z zastrzeżeniem art. 59 wyroki sądowe tudzież zdania najznakomitszych znawców prawa publicznego różnych narodów, jako środek pomocniczy do stwierdzenia przepisów prawnych.”

Wymienione środki nie są źródłem praw i obowiązków, ale mogą prowadzić do ustalania czy takie prawa i obowiązki istnieją.

Zastrzeżenie z art. 59 Statutu MTS:

„Wyrok sądu wiąże tylko strony będące w sporze i tylko w stosunku do danego sporu.”

Odrzucenie precedensu pochodzącemu z system prawnego common law. Jest to wyraźna dyrektywa dla trybunału, że przy rozstrzyganiu konkretnego sporu nie może ulegać precedensowi i analogii. Każdy przypadek podlega indywidualnemu badaniu, co jednak nie oznacza że wyrok nie może być ten sam.

  1. Orzecznictwo = należy rozumieć szeroko, nie ograniczając się tylko do sądownictwa międzynarodowego, choć przede wszystkim chodzi o orzecznictwo wiążące sądów międzynarodowych i międzynarodowego arbitrażu (wyroki i orzeczenia arbitrażowe)

OPINIE DORADCZE

Europejski Trybunał Sprawiedliwości za „opinię” uznaje orzeczenie, które zezwala lub nie na podjęcie negocjacji przez Wspólnotę lub dot. związania się traktatem; opinia negatywna oznacza, że wspólnota nie może włączyć się do działania (dla ETS opinia jest wiążąca) = nazwa „opinia” może więc być myląca.

Opinie doradcze mimo tego, że nie mają charakteru wiążącego, mają duże znaczenie.

Przenikalność rozumowania w wyrokach MTS i opiniach doradczych (np. opinia doradcza dot. muru palestyńskiego; opinia doradca dot. wykorzystywania broni jądrowej).

Orzeczenia sądów międzynarodowych mogą być zaskarżone (instancyjność organów). Z taką sytuacją mamy do czynienia w org. regionalnych np. UE, ale też w org. powszechnych np. WTO (ale jest to bardziej wyjątek niż zasada).

Orzeczenia, które zapadają w przypadku odwołania:

Im szersze jest spektrum działania sądów międzynarodowych, tym bardziej ogólne (uniwersalne) rozważania są w nich podejmowane. Co wiąże się z tym, że są one mniej konkretne.

Do niektórych wyroków dołącza się opinie:

Opinie odrębne i indywidualne mogą być formułowane w MTS i ETPC, ale np. ETS nie przyjmuje takich rozwiązań. Takie możliwości też raczej nie występują w przypadku arbitrażu międzynarodowego.

Na ustalanie treści norm międzynarodowych wpływ może mieć działalność organów międzynarodowych nie mających charakteru sądowego. Np. Komitet Praw Człowieka ONZ i wiele innych organów strzegących praw człowieka, które nie mają prawa do wydawania wyroków. Wydają one quasi-orzeczenia: opinie, zalecenia itp.

Działanie MTS świadczy o tym, że współcześnie trudno byłoby odrzucić opinię doradcze, gdyż powoływanie się na opinie innych organów może być środkiem służącym wzmocnieniu własnej argumentacji.

ORZECZENIA SĄDÓW KRAJOWYCH = ich rola w sferze regulowanej przez prawo międzynarodowe skupia się na sprawach dot. immunitetu państwa, dyplomatycznego, szefa państwa, rządu, ministrów...

Praktyka sądowa państw jest publikowana najczęściej w języku angielskim. W Polsce nie ma zbioru praktyki międzynarodowej, natomiast UE sprzyja wymianie orzecznictwa międzynarodowego.

  1. Doktryna = przekonanie uczonego co do instytucji, normy, prawa międzynarodowego, które ma pomóc w rozwiązaniu istniejącej kontrowersji związanej z istnieniem danej normy międzynarodowej lub z jej treścią; większą rolę odgrywa w prawie międzynarodowym niż w krajowym

Orzecznictwo międzynarodowe i doktryna są stawiane na równi, mają takie samo znaczenie. Jednak z drugiej strony liczy się tylko ta doktryna, która reprezentuje wiedzę, kompetencje i niezależność.

Ius publicae respondendi ex auctoritate principis = prawo wypowiedzi publicznych z upoważnienia cesarskiego, ma taką moc jakby to sam cesarz rozstrzygał; obecnie ta reguła obowiązuje ale nie do końca, doktryna ma duży wpływ na czynności prawotwórcze, jednak sama prawa nie tworzy.

Rozwój doktryny międzynarodowej:

nie było to działanie zbiorowe, doktryna działała jako indywidualne dzieła poszczególnych autorów (doktryna akademicka, profesura)

INTERAKCJA MIĘDZY DOKTRYNĄ A ORZECZNICTWEM

Sądy międzynarodowe uwzględniają pracę doktryny. Wskazuje się, że wpływa zarówno na sądownictwo klasyczne i arbitrażowe (nie tylko profesura, ale także urzędnicy).

W orzecznictwie MTS odwoływano się do doktryny wprost , gdy wykazywała słuszność i stabilność poglądów. Trudniejsze jest to gdy doktryna nie prezentuje jednoznacznych rozwiązań.

Od wyroku w sprawie delimitacji szelfu kontynentalnego na Morzu Północnym z 1969 roku zaczyna brać górę doktryna zinstytucjonalizowana ( już nie profesur) np. doktryna Komisji Prawa Międzynarodowego.

Komisja Prawa Międzynarodowego zajęła główne stanowisko w sporze Libii i Tunezji z 1980 roku. Jednak doktryna akademicka wciąż ma znaczenie, jest powoływana np. w pismach stron (memoriały, kontrmemoriały).

NORMY, STANDARDY I ZASADY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO

Janusz Gilas - w Polsce rozwijał problematykę norm, także norm międzynarodowych

Norma prawa międzynarodowego = reguła zachowania w stosunkach międzynarodowych, która jest podstawą obowiązku i uprawnienia (roszczenia), która zmierza do jednoczesnego dania wyrazu trzem wartościom pozaprawnym:

reguły zachowania = pewne formuły, które mówią kto i w jakich warunkach jak powinien się zachować;

HIPOTEZA (kto i jakie warunki?) + DYSPOZYCJA (jak?) + SANKCJA (jaka kara?)

Normy prawa międzynarodowego zawierają zwłaszcza dyspozycję, czasami hipotezę, natomiast sankcja występuje bardzo rzadko.

Sankcja może dotyczyć:

Sankcja nie występuje wyraźnie, ale jest domyślna dla norm prawa międzynarodowego.

Metody egzekwowania norm prawa międzynarodowego:

Zasady odwołania się do przeciwśrodków są zawarte w orzecznictwie międzynarodowym (np. Gabcikowo/Nagymarosz MTS 1997) oraz w artykułach Komisji Prawa Międzynarodowego z 2000/2001 dot. odpowiedzialności państw za naruszenie norm prawa międzynarodowego.

Sankcje jako środki egzekwowania norm międzynarodowych to środki zorganizowane, stosowane w ramach organizacji międzynarodowych (zawieszenie członkostwa, wydalenie państwa) za naruszenie zobowiązań merytorycznych lub o charakterze finansowym.

Są też środki przymusu bezpośredniego (stosowane jako sankcje) stosowane w sposób scentralizowany. Do stosowania ich upoważniona jest Rada Bezpieczeństwa lub z jej upoważnienia regionalna organizacja międzynarodowa w określonych warunkach. Mogą mięć zarówno niewojskowy jak i wojskowy charakter.

Normy są rekonstruowane z przepisów. Przepisy międzynarodowe czasami norm nie zawierają. Mogą natomiast określać cele i zasady.

CELE przepisy ukierunkowują zachowania, ale ich nie determinują, mają znaczenie w interpretacji norm i zasad, nie można interpretować norm i zasad bez przepisów bez przepisów określających cele (np. art. 1 KNZ, cele często formułowane w preambułach)

ZASADY nie regulują zachowania, nie określają celów, wskazują pewne zasady działania, są kryteriami służącymi ocenie zachowań; formalnie nie powinny stanowić podstawy prawnej roszczeń, w praktyce są powoływane; zawarte są w traktatach lub prawie zwyczajowym; mogą być rozwijane w rezolucjach; mogą mieć znaczenie powszechne, regionalne, dla określonego działu prawa międzynarodowego np. zasada swobody żeglugi, ochrony godności ludzkiej.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pmp wykład podmioty 2011 2012
pmp wykład 03 15
PMP Wykład#
pmp wykład 02 15
PMP Wykład
PMP Wykład 7
PMP Wykład
PMP Wykład'
PMP Wykład' i(
PMP Wykład 8
PMP wykłady
PMP Wykłady 1-21, studia prawnicze, 4 rok, prawo miedzynarodowe publiczne
PMP Wykład
PMP Wykład
PMP Wykład&
PMP Wykład)
PMP Wykład
PMP Wykład 2
PMP Wykład"

więcej podobnych podstron