Zakończenie rozważań na temat zwyczaju międzynarodowego.
Może być tak, że norma traktatowa może być elementem praktyki traktatowej, z której wyprowadzamy ostatecznie istnienie normy prawa zwyczajowego.
Zawieranie umów jest elementem obiektywnym. Państwa o określonych sytuacjach przyjmują określoną postawę i czują się związane – mamy normę zwyczajową, której źródło jest w praktyce traktatowej.
Traktat może zamknąć cały proces tworzenia się normy prawa zwyczajowego.
Może być też tak, że nie mamy normy prawa zwyczajowego i pojawia się istotny traktat, który nic nie kodyfikuje, ale porządkuje pewne relacje między państwami. Niezależenie od tego traktatu pojawia się jakaś praktyka na jego podstawie, co w dalszym etapie może prowadzić do wytworzenia się normy prawa zwyczajowego.
Konkluzja: w zależności od stanu faktycznego rozstrzygamy, czy mamy dwie niezależne płaszczyzny normatywne, czy od momentu pojawienia się traktatu, czy też w wyniku procesu w przyszłości wytworzy się jakaś norma.
Prawo traktatowe.
Podstawowe pojęcia.
Prawo traktatowe jest stanowione poprzez traktaty, umowy.
Prawo traktatów to suma norm PMP, która kształtuje się w płaszczyźnie prawa zwyczajowego, a którą przejęto na poziom prawa traktatowego.
Czego to prawo dotyczy możemy dowiedzieć się z KWPT.
Umowa międzynarodowa – zgodne oświadczenia (oświadczenia woli), co najmniej dwóch podmiotów PMP skutkujące prawami i obowiązkami o charakterze PMP.
Kodyfikacje prawa traktatów.
Art. 1 KWPT określa zakres konwencji:
Niniejsza konwencja ma zastosowanie do traktatów między państwami.
KWPT jest aktem, który skodyfikował coś, co wcześniej już istniało.
Nie była to jednak pierwsza kodyfikacja prawa traktatów.
Wcześniejsze kodyfikacje.
Byli uczeni, którzy podejmowali próby tworzenia prywatnych kodyfikacji: Bluntschli, Fiore, Field (płaszczyzna doktrynalna). Nie były to rzecz jasna kodyfikacje wiążące, ale możemy zbadać, czy już wtedy istniały pewne zasady postępowania, reguły wiążące się z zawieraniem traktatów, czy istniało jakieś opinio iuris, etc. Przydaje się to w poszukiwaniu reguł we wcześniejszych czasach, należy zastosować jakieś rozumowanie.
Stowarzyszenie PMP, Instytut PMP – są to przykłady prywatnych stowarzyszeń, miejsca, w których gromadzą się osoby pochodzące z różnych państw, mających prestiż w dziedzinie PMP. Instytut generuje pewne rezolucje, zalecenia, etc. Te organizacje także zajmowały stanowisko w kwestii prawa traktatów. Jednakże to wszystko przykłady czegoś, co nie jest formalnie wiążące.
Komisja PMP – organ pomocniczy ZO ONZ.
1935r. projekt harvardzki (wyglądał jak traktat, ale traktatem nie był).
Pierwszy oficjalny traktat – konwencja hawajska 1928r. regionalna – podjęła trud skodyfikowania obszaru prawa traktatów, niewielki zakres zastosowania, lecz liczy się sam moment: nie tylko formuła doktrynalna, a formuła umowy PMP.
1969r. – KWPT.
1986r. – prawo traktatów organizacji międzynarodowych.
Są to akty podobne (e i f), ale nieco różniące się formą. Generalnie jednak jakoś drastycznie nie odbiegają od siebie.
Z całego spektrum tych wszystkich regulacji KWPT ma znaczenie dominujące.
Konwencja z 1986r. ma znaczenie pomocnicze.
W tle mamy rozbudowany wachlarz prawa zwyczajowego.
Art. 31 ust. 3 KWPT mówi, że umowy międzynarodowe mogą być interpretowane także w płaszczyźnie stosowania – odbiegnięcie od literalnego brzmienia ma zastosowanie do aktualnej sytuacji: praktyka, doktryna, komisja PMP, etc.
Problematyka poruszana przez Komisję PMP.
Komisja PMP rozpoczęła pracę nad problematyka zastrzeżeń: Reservations to treaties (2011).
Komisja rozstrzygała tez kwestię wpływu konfliktu zbrojnego na obowiązywanie traktatów (w KWPT ogólnie art. 73): The effect of armed conflicts on treaties (2011).
Problem obowiązywania traktatu w czasie: Treaty and time.
KWPT jest punktem wyjścia, lecz mamy też pewne dalsze elementy i dlatego należy spoglądać z szerszej perspektywy.
Umowa międzynarodowa, a traktat.
Pojęcie umowy jest pojęciem szerszym niż traktat z punktu widzenia PMP.
Każdy podmiot PMP ma zdolność zawarcia umowy międzynarodowej.
Kwestia formy: traktat musi być pisemny, a umowa w dowolnej formie.
Spór między Turcją, a Grecją (Aegean Sea Continental Shelf Case) 19.12.1978: MTS uznał, iż dozwolona jest forma ustna umowy – gdyż jest brak zakazu, a także nie ma jasno określonego nakazu formy.
Nie da się utrzymać normatywnego charakteru czegoś, co nie jest akceptowane i podtrzymywane przez podmioty PMP.Wiele zasad, reguł podlega nieustannemu procesowi obiektywizacji. Proces ten jest czymś charakterystycznym dla myślenia o PMP. Jednakże nie wszystko co działa miedzy państwami musi mieć charakter normy PMP (np. comitas gentium).
Czy umową jest to, nad czym podmioty pochyliły się zgodnie, czy też to nad czym się i zastanowiły, i uznały?
Tendencja w doktrynie jest w stronę obiektywizacji: nie tylko się pochyliły, ale zrobiły też coś, dzięki czemu można by uznać daną normę za normę PMP.
Nie wystarczy stwierdzić, że państwo zadziałało, trzeba stwierdzić, że państwo chciało zadziałać, zadziałało i to wywołało określone następstwa. Czy państwo chciało osiągnąć określony skutek? A zatem nie wszystko podlega obiektywizacji.
Wyjątek: są obszary PMP, w którym zamiar, czysta intencja muszą być brane pod uwagę.
1.02.1994 spór między Katarem, a Bahrajnem (Case Concerning Maritime Delimitation and territorial questions between Qatar and Bahrain): nie ma sensu rozważać jaki był zamiar ministra Bahrajnu, czy Kataru, intencja nas nie obchodzi. MTS stwierdza, że oba podmioty coś stwierdziły i podpisały, nie ma znaczenia co minister sobie myślał w danym momencie podpisywania. Tłumaczył on, że myślał w chwili podpisania, że to źródło do zawarcia w przyszłości formalnie wiążącego traktatu. MTS stwierdził, że Bahrajn się pomylił. Zgodne oświadczenie pociągnęło za sobą zamiar i tyle.
Prawo wewnętrzne w pewnych zakresach może oddziaływać na ważność wypowiedzi danej osoby upoważnionej do wypowiadania się w imieniu państwa.
Nie każde zgodne oświadczenia muszą rodzić umowę międzynarodową: rodzi to wyłącznie domniemanie. Jednakże jeśli państwa inaczej się umówią, to umowa wcale nie musi powstać.
Przykład: Państwo A kupuje w państwie B węgiel. Mówi, że zapłaci, a jeśli nie zapłaci, to właściwe będzie prawo państwa B – mamy dwa podmioty PMP, lecz nie jest to umowa międzynarodowa, gdyż chodziło o coś innego. Będą to zgodne oświadczenia dwóch państw skutkujące w sferze np. politycznej, a nie prawnej.
Jeśli brak jasnej podpowiedzi, to charakter podmiotów rzutuje na domniemanie zastosowania PMP.
Generalnie to strony o tym rozstrzygają.
Oświadczenie musi skutkować w płaszczyźnie PMP określonymi normami.
Nie każde zgodne oświadczenia państw muszą rodzić skutki na gruncie PMP.
Na gruncie PMP: prawa traktatów musimy rozstrzygnąć, czy:
jest to umowa międzynarodowa
albo
nie jest to umowa międzynarodowa, a umowa prawa krajowego
albo
jest to umowa mieszana
albo
jest to zgodne oświadczenie podmiotów PMP, które nie jest ani umową międzynarodową, ani krajową, ani mieszaną, a są to tylko pewne zobowiązania.
`