1.Literatura TPW:
*Encyklopedia pedagogiczna, pod red. W. Pomykało,
* Górniewicz J.,Teoria wych
* Gurycka A., Błąd w wychowaniu,
*Izdebska J., Rodzina. Dziecko. Telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji,
* Janukowicz M., Trud dialogu z dzieckiem,
*Konarzewski K., Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych,
* Lepa A., Media a postawy,
* Łobocki M., ABC wychowania,
* Łobocki M., Teoria wych w zarysie,
* McDowell J., Day D., Jak być bohaterem dla swoich dzieci,
* Mieszalski S., O przymusie i dyscyplinie w klasie szkolnej,
* Miller R., Socjalizacja. Wychowanie. Psychoterapia.,
* Nauczyciel – uczeń: między przemocą a dialogiem, pod red. M. Dudzikowej,
* Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008;
* Ostrowska K., Nie wszystko o wychowaniu,
* Pedagogika: podręcznik akademicki, tom II, pod red. Z. Kwiecińskiego i B. Śliwierskiego,
* Pielkowa J.A., Rodzicielskie troski,
*Rimm S., Mądre wychowanie,
* Śnieżyński M., Nauczanie wychowujące,
* Ziemska M. (red.), Rodzina i dziecko,
* Adamski F., Tchorzewski A. (red.), Edukacja wobec dylematów moralnych współczesności,
*Bińczycka J., Korczakowskie dialogi,
* Borowska T. (red.), Pedagogika wobec zagrożeń, kryzysów i nadziei,
* Dudzikowa M. (red.), Nauxczyciel – uczeń. Między przemocą a dialogiem. Obszary napięć i typy interakcji,
* Dudzikowa M., Wychowanie przez aktywne uczestnictwo,
* Forward S., Toksyczni rodzice,
* Gordon T., Wychowanie w samodyscyplinie,
*Gurycka A., Korczakowskie inspiracje,
*Homplewicz J., Etyka pedagogiczna,
* Izdebska J., Dziecko w rodzinie u progu XXI wieku. Niepokoje i nadzieje,
* Janukowicz M., Stankowski A., Przegrane życie nastolatka,
* Kosińska, Rodzice a szkoła,
Kruszewski K., Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela,
* Lewis D., Jak wychowywać zdolne dziecko?,
Mc Dowell, Norm Wakefield, Zadziwiający wpływ tatusia,
* Ostasz L., Potencjał ludzki a wychowanie. Z antropologicznych podstaw pedagogiki,
*Rutkowiak J., Pytanie, dialog, wychowanie,
* Szczęsny W., Edukacja moralna,
* Wychowanie. Interpretacja jego wartości i granic, pod red. B. Gawliny,
2.4 orientacje badawcze w TW:
*Socjologicza, skupia uwagę badaczy w teorii społeczeństwa wychowującego, w którym proces wychowania jest zdeterminowany przede wszystkim oddziaływaniem, na jednostkę podstawowych mikro, mezo, makrostruktur społecznych, środowisk wychowawczych czy sił społecznych. Przedst, Florian Znaniecki (1882-1958) Dla F.Znanieckiego jedyną naukową t.wych jest socjologia wych.Nie może być innej t.wych prócz socjologicznej. Przedmiotem badań jest gromadzenie i systematyzowanie pewnego zasobu obserwacji oraz uogólnień dotyczących przedmiotu i warunków prowadzenia działalności wychowawczej. Zadania : 1. badania społecznych warunków wychowania, 2. zogniskowanie badań na wychowywanych osobniku, czyli zdiagnozowanie jak odbywa sie samo wych w danych warunkach. Pojęcia: wychowanie, środowisko wychowawcze, stosunek wychowawczy.
*Psychologiczna - Z. Zaborowski , Nauka empiryczna, społeczna, praktyczna zajmuje się zjawiskami i mechanizmami, które występują procesie wychowania lub są z nim związane. Zadania: 1. bada fakty i zjawiska wychowawcze i klasyfikuje je 2.formułuje dyrektywy praktyczne 3. próbuje stwarzać modelowe t wych 4. uogólnia i teoretyzuje . Pojęcia: wych, sytuacja wych.
*Normatywno- filozoficzna , Stefan Kunowski , t.wych jest nauka łącząca w sobie charakter empiryczno-normatywny z teoretyczno-praktycznym, dąży w oparciu o materiał empiryczny do stworzenia jednolitej teorii wszechstronnego rozwoju człowieka i jego uwarunkowań. Zadania: 1. diagnoza istniejącego stanu rzeczywistego. 2. pomoc w konstruowaniu modeli wychowania. Pojęcia: teoria warstwicowa, dynamizmu wychowania ( bios, etos, agos, los)
W. Cichoń . t wych. jest zależną od aksjologii normatywną dyscypliną wiedzy. Formułuje normy zalecające odpowiednie postępowanie pedagogiczne zakłada słuszność postulowanego postępowania i jego wartościowość Zadania : 1. wypracowanie systemu wych i tak usystematyzowanej wiedzy o wychowaniu, które stanowiłyby uniwersalna podstawę świato poglądową. Pojecia: proces wych, sytuacja wych.
*Normatywno-ideologiczna. Miron Krawczyk - proces wychowania opiera się na dwóch grupach prawidłowości prawach naukowych i zasadach wychowania by uczynić go działaniem w pełni świadomym, celowym i skutecznym. Zadania: 1 podejmowanie problemów wyodrębnionych przez naturalizm pedagogiczny, pedagogikę kultury prze nadanie tym problemom należytego sensu i wyciągniecie z ich rozwiązań właściwych wniosków 2. budowanie pozytywnej wiary w człowieka i skuteczność oddziaływań wychowawczych Pojęcia: proces wych
Heliodor Muszyński - t.wych jest jedna z podst dyscyplin pedagogiki, jest nauka empiryczna, odwołuje sie do doświadczenia i badan rzeczywistych procesowi wych. Zadania. wypracowanie sposobów działania wych, dostarczenie praktykom takiej wiedzy, która umożliwi im realizacje zadań wychowawczych, określenie ideału wych, formułowanie i uzasadnienie bardziej szczegółowych celów wychowania, opracowanie zasad stawiania diagnoz, wyjaśnienie procesów, zjawisk i mechanizmów rozwoju i kształtowania się osobowości wychowanka, gromadzenie, sprawdzanie oraz systematyzacja wiedzy o sposobach skutecznego działania wych wzbogacone o wiedze dot. warunków tej skuteczności. Pojęcia: wych, samowychowanie.
3. Dyscypliny współdziałające z teorią wych.
Teoria wych. podobnie jak pedagogika ogólna posiada inne związki z dyscyplinami naukowymi. Wskazanie charakterystyki powiązań teorii wych. Z innymi dyscyplinami wych. Ma na celu: po 1 ukazanie tych dyscyplin, z których teoria wych. Czerpie przesłanki teoretyczne, po 2 ukazanie kompetencji i zakresu problematyki każdej z tych dyscyplin
*Teologia wych.-nauka o celach wychowania. Stanowienie celów wych. Nie dokonuje się w oderwaniu od innych dyscyplin naukowych i systemu wartości, ale wyprowadza się je za pomocą określonych metod, rozumowania z przyjętego ideału wych. Teo.wych. musi pozostawać w ścisłym związku z filozofią, etyką i teorią wartości, które składają się na filozofię wych.
*Psych.rozwojowa-dostarcza inf. O właściwościach psychicznych wych. I ich możliwościach rozwojowych. Znaczenie teorii wych.ma to jak daleko osobowości wych-ów odbiegają od przyjętego ideału wych. Oraz jakiego rodzaju podatność na wpływy zewnętrzny przejawiają wychowankowie.
*Psych.osobowości-dostarcza wiedzy na temat prawidłowych procesów kształcenia się osobowość wych-ka i wskazuje na te zabiegi wych, za pomocą których można wywołać określone zmiany w psychice wych-ka
*Psych.wych-dostarcza wiedzy na temat procesów zachodzących w psychice wych-ów, kiedy zostają oni poddani określonym zabiegom wych. Ustalenie wartościowej metody wych. Nie jest możliwe bez uwzględnienia tego co dzieje się w psychice wych-ka w toku realizacji procesu wych.
*Psych.społ.-zajmuje się interakcjami międzyludzkimi zwłaszcza tymi, które zachodzą w grupie. Często trudno jest dokonać porządniej zamiany w osobowości bez dokonania zmiany w grupie, w której funkcjonuje wych-ek.
*Socjologia wych.- ukazuje społ-kult kontekst wych. Jedynie uwzględnienie całości czynników społ, których oddziaływaniu poddany jest wych., pozwala zrozumieć jakie w konkretnym przypadku powinny być mechanizmy wych. I ustalić jego rzeczywiste możliwości.
*Historia wych.-ukazuje ewolucje zjawisk wych na przestrzeni wieków. Pozwala wyjaśnić społeczne uwarunkowania wych, wykryć jego tendencje rozwojowe oraz umożliwia twórcze wykorzystanie doświadczeń podejmowanych w innych warunkach.
4.Wych jako oddziaływanie pośrednie i bezpośrednie(dyrektywne, niedyrektywne)Rodzaje wych.
*Oddziaływanie pośrednie
zwolennicy naturaliści
oddziaływanie pośrednie czyli wychowanie jako wspomaganie w rozwoju wychowanków i nie zwalnianie ich z odpowiedzialność za samego siebie.Ważne jest dopingowanie wychowanków do osobistego zaangażowania w proces wych, samorealizacji, samoaktualizacji, lub pracy nad sobą, czyli dokonywanie pozytywnych zmian w swoim zachowaniu i nastawieniu do innych.
Na wychowawcy spoczywają obowiązki :
1 budowaniu relacji opartych na partnerstwie i współpracy
2 zachęcanie do kierowania własnym rozwojem
3 towarzyszenie w radościach i smutkach dzieci
4 częste prowadzenie otwartych rozmów
5 wspomaganie w realizacji możliwość wychowanka.
*Oddziaływanie bezpośrednie: Zwolennicy socjalizmu. wychowanie jako dokonywanie zmian w rozwoju wychowanków jest to proces bezpośredniego dokonywania zmian w rozwoju dzieci prze z osoby dorosłe. Odbywa sie bez czynnego udziału samych wychowanków Jest to dyrektywne kierowanie rozwojem dzieci i młodzieży. grozi to wychowanie uprzedmiotowieniem wychowanków. zwalnia sie wychowanków z odpowiedzialność za własny rozwój i wychodzi sie z założenia ze właściwe technologie oddziaływania mogą przynieść nie zawodny sukces.
5. Kryteria związków pomiędzy celami wych.
Ideał wychowania
| {analiza merytoryczna}|
strzałka w dół
naczelne cechy wychowania
| {analiza kryterium psychologicznego
strzałka ...
Cele kierunkowe
| {analiza kryterium rozwojowego}
strzałka..
cele etapowe
| analiza kryterium praktyczno wychowawcze
strzałka...
Cele operacyjne
Opis do rysunku.
Ideał wychowania będący naczelnym celem wychowania nie stanowi dokładnych wytycznych dla wychowawcy na co dzień. Realizacja ideału składa się ze stopniowego osiągania wielu stanów pośrednich stanowiących kroki do realizacji celu naczelnego. nie możliwe jest realizowanie ideału wychowania bez wyłowienia z niego celów szczegółowych. procedura wyprowadzania celów cząstkowych z celów naczelnych polega na uwzględnieniu dodatkowych pszysłanek ograniczających zakres każdego celu.
* kryterium psychologiczne umożliwia wprowadzanie celów kierunkowych gdyż każdy cel naczelnym można podzielić na cząstkowe ze względu na jakiś inny i wymaga on głównych rodzajów dyspozycji osobowościowych.
* Kryterium rozwojowe pozwala na dobre uszczególnienie celów poprzez odniesienie do stadium rozwojowych człowieka
* Kryterium praktyczno wychowawcze. umożliwia wyłowienie tych rodzajów aktywność do których wychowanek powinien zastać wdrożony aby ściągnąć cel etapowy.
6. Struktura ideału wychowania
Poszczególnymi elementami struktury są schierarchizowane cele wychowania, realizacja danego celu zbliża kształt osobowość, wychowanka do ideału a proces zbliżania sie do ideału jest rozłożony na kilka etapów;
* redukcja ideału na cele nadrzędne których treścią są uniwersalne wartość jak dobro piękno. Wartością tym odpowiada odpowiednie dziedziny wychowania. wychowanie umysłowe - szukanie prawdy. wychowanie moralne - poznanie z dobrem , wychowanie estetyczne - tworzenie piękna
* redukcja ideału polegają na wyborze strategii kierunkowej wychowania czyli kształtowaniu postaw wychowanka wobec różnych obiektów rzeczywistość. i niego samego lub strategii instrumentalnej skierowanej na rozwijanie zdolność do poznawania i zmieniania świata.
* redukcja ideału do celów etapowych określonego standardu rozwoju osobowość na podstawie wieku człowieka
* redukcja ideału do celów operacyjnych realizowanych na konkretnych zajęciach lekcyjnych, zarówno dydaktycznych jak i wychowawczych.
7. Orientacje badawcze wg Górniewicza
*Orientacja tradycjonalistyczna- najbardziej związana z teoria pedagogiczna jej związkami z filozofia i innymi naukami społecznymi. Poszukiwała wspólnych pól zainteresowań badawczych t.wych i nauk blisko z nią współdziałających. Problemy badawcze sytuowane są tutaj w kontekście zainteresowań badawczych innej nauki i poprzez zastosowanie rożnych jej teorii próbuje sie ja rozwiązać.
* Fenomenologiczna- związana z jednym z nurtów filozofii popularnej na przełomie XIX i XXw. Próbowała ona wprost opisać i wyjaśnić praktykę bez żadnych założeń teoretycznych. Takie podejście bez założeniowe, dogmatyczne nie jest możliwe gdyż każdy człowiek dysponuje własną osobowością t.wych, każdy ma swój pogląd na wychowania
* Scjentystyczna - zakorzeniona w filozofii neopozytywistycznej. Niektórzy badacze wzorowali się na naukach przyrodniczych, gdyż uważali je za lepiej rozwinięte i znacznie dojrzalsze po względem metodologicznym, a ich tezy poparte licznymi eksperymentami. Próbowali oni procedury zaczerpnięte z nauk przyrodniczych przenieść na grunt t.wych. W orientacji tej bada się zjawiska i procesy zachodzące pomiędzy różnymi podmiotami za pomocą metod eksperymentalnych, tylko wiedza która można zweryfikować empirycznie jest wiedzą pewną.
8.Dziedziny wych- Zdrowotna
*współczesne def zdrowia rozpatruje sie w 3 płaszczyznach : 1.zdrowie fizyczne czy somatyczne do stanu organizmu ludzkiego 2aspekt stanowi zdrowie psychiczne 3aspekt do zdrowia społecznego . Zdrowie jest nie tylko stanem w którym nie ma choroby ale także dobrym stanem fizycznym dobrym samopoczuciem oraz dobra sprawnością umysłu . Znaczący udział ma Światowa organizacja zdrowia WHO z jej inicjatywy powstały programy inspirujące całą społeczność ludzka do działania na rzecz promowania zdrowia . Ludzie powinni * być propagatorem,i ruchu promowania zdrowi a * dzielić odpowiedzialność za zdrowie * odgrywać aktywną rolę w działaniach dla osiągnięcia i utrzymania zdrowia * rozwinąć zdolność do definiowania rozpoznawania i wyrażania swych potrzeb zdrowotnych *mieć prawo do uzyskiwania informacji i integrowania w sprawy swojego zdrowia . Wychowawców należy tak aby każdy: * rozumiał ze jest odp za swoje zdrowie i bliskich , doskonalił je i chronił i zapobiegał chorobom był świadom tego co zdrowiu szkodzi a co je podtrzymuje wiedział kiedy i jak korzystać z pomocy służby zdrowia W placówkach nauczania szczególnie ważne jest utrzymanie: higieny osobistej uczniów i pracowników hig otoczenia hig psychicznej hig żywienia.
9.Koncepcja Stanowienia Celów Wych:
*Cele wychowania zmieniały się, bo wynikały one z systemu wartość dominujących w danym społeczeństwie. Ich aprobata wynika z uznanych systemów które je opracowały.
* CW wywodzą się ze świata natury, kiedy rozwój człowieka tłumaczono przez analizę teorii determinizmu. Zadatki wrodzone przesądzały o kształcie fizycznym jednostki i stanie umysłowym. Rolą wychowania było usuwanie barier hamujących swobodny rozwój dziecka. Natura stała się egzekutorem poczynań wychowanka. Zwolennik Spencer.
* CW wywodzą się ze świata wartość uniwersalnych, ich źródłem i środkiem przekazu była kultura a z niej należało wyprowadzać cele wychowania, które miały charakter ponad czasowy, niezmienny i obiektywistyczny. Wych było traktowane jako proces wzrastania dziecka w świat wartość, kultury.Zwolennik Hessen
*CW wywodzą się z analizy przebiegu życia społecznego. Jest to przygotowanie ludzi do życia w ściśle określonych warunkach, które zmieniają się z postępem ekonomicznym ii politycznym. Wych jest zakorzenione w środowisku społecznym i trzeba odwołać się do panujących w nim wartość, norm, oczekiwań ludzi. Z. Myszyński.
*CW uzasadnione są na gruncie wych panującej ideologii. Ideologia wskazuje te wartość jakie powinno sie osiągać po przez specjalne zabiegi wychowawcze, wskazują obszary możliwych działań wychowanków, treści tych działań, oraz kreśli wizje szczęśliwej przyszłość, mającej być ostatecznym rezultatem wychowania. Cele wych obmyślają politycy i ideolodzy, a wychowawcy realizują je w praktyce. Teleologia wychowania jest działem filozofii, kreującym cele, a teoria wych sprowadza się do roli nauki poszukującej optymalnych środków do ich realizacji.
10.Relacje celów wychowania z watrościami
Postuluje sie konieczność edukacji aksjologicznej,. czyli edukacji prowadzącej do świadomego wybierania wartość i określanie ich hierarchii jako podstaw konstruowania własnej filozofii życiowej . wartość są czynnikiem ukierunkującym postawy motywy postępowania i zachowania. do uniwersalnych ogólnoludzkich wartość zalicza sie miedzy innymi, sprawiedliwość wolność godność humanizm solidarność pokój, podmiotem tych wartość jest człowiek wiedza o wych musi sie zatem opierać na wiedzy o wartościach i wiedzy o człowieku.
Wartość mogą sie przejawić w celach wych pośredniego i bezpośredniego. bezpośrednio dokonuje sie to wówczas gdy celem wychowania jest urzeczywistnienie pewnych wartość. posrednio zaś wtedy gdy w celu wychowania jedna wartość współwystępują w powiązaniu z innymi lub wzajemnie sie uzupełniają.
11. Teleologia i Aksjologia wych.
Problematyka i analiza ideału wych ma 2aspekty:Treściowy, Formalny.
Na podstawie analizy formalnej można opisać ideał i jego strukturę. A merytorycznej treść konkretnych ideałów. Analiza formalna wchodzi w zakres teleologi wych, a merytoryczna analiza w skład aksjologi wych.
*Teleologia określa zasady stanowień i współzależność ideału i celów wych. Ważna jest zasada spójność treści ideału i celu wych. Przez realizacje konkretnych celów urzeczywistania się treść ideału w osobowość wychowanka. Cele muszą wynikać z ideału.
*Aksjologia wych. Określa wartość dyspozycji rozwijanych w procesie wych i wykazuje jaki zestaw wartość powinien uzewnętrznić wychowanek.
12. Rodzaje celów wych wg Guryckiej.
Wyróżniając cele w kategoriach psychologicznych:
* Kreatywne - Ukształtować. Wzór: 0 --> +
* Optymalizujące - Zwiększyć. Wzór: + --> +++
* Minimalizujące - Osłabić, ograniczyć. Wzór: ++ --> + lub 0
* Korekcyjne - przekształcić, zmienić. Wzór: - --> + , + --> -
13.Definicja celów wych.
Cele lub zadania wych to normy tzw standardy wych wskazujące na pożądane cechy osobowość i zachowania. CW wynikają z systemu wartość dominujących w danym społeczeństwie, z tradycji narodowuch, ideologi. Ich inspiracja to religia systemy filozo i polityczne. Stanowią wyraz wartość które są akceptowany powszechnie.
14. Definicja ideał wych.
TW zajmuje się praktycznym aspektem wspomagania rozwoju psychiki człowieka. I zawsze realizuje się określone cele które są wyprowadzane z ideału wych. Ideał wych to pełen opis zintegrowanych cech człowieka, wartościowych z punktu widzenia całego społecz, jego odłamów i grup. Przyjęcie określonej ideału wyznacza metody i środki działania.
15. Teoria wychowania w ujęciu historycznym
*I okres lata 1945-1948
Powoływanie się na dorobek pedagogiki międzywojennej, a jednocześnie krytykowano niektóre z jej założeń przede wszystkim pajdocentryzm (pogląd stawiający w centrum dziecko i jego potrzeby w procesie wychowania a oddziaływanie na niego sprowadza się do pomagania w jego spontanicznym rozwoju). Wychowanie miało być celowym i świadomym kształtowaniem osobowości wychowanków, przystosowywaniem ich do życia w powojennej rzeczywistości.
*Teoria wychowania w okresie 1949-1956
T.W. stała się obiektem ideologicznego nacisku ze strony władz państwowych. Nastąpił regres w rozwoju T.W. Polscy pedagodzy mogli korzystać jedynie z dorobku pedagogiki radzieckiej, która uchodziła za jedyne źródło inspiracji dla T.W. zakładała ona kształtowanie świadomości politycznej wychowanków w myśl całkowitego ulegania i bezwolności wobec organów władzy. W tym okresie bezkrytycznie przyjmowano cudzy dorobek wychowawczy mimo, że był mało wartościowy. Dużą wagę przywiązywano do systemu wychowania wg A. Makarenki, który stosował go w pracy z młodzieżą wykolejoną. System ten nakazano w Polsce używać w sposób dosłowny, co miało niewiele wspólnego z realiami życia wychowanków w naszym kraju. Poglądy ped. wówczas głoszone nie spotkały się z aprobatą nauczycieli i wychowawców, uznane zostały za obce i narzucane z góry.
W obydwu tych okresach w T.W. panowało duże podobieństwo wych do proc technologicznego czyli przetwarzania dóbr naturalnych w dobra użyteczne społecznie. Zakładano, że każdy wych jest podatny na oddziaływania wych w takim samym stopniu i jak plastyczne tworzywo można go przekształcić z góry zaprogramowany wytwór czyli nowego człowieka, który będzie odpowiednio przygotowany do różnych aspektów życia.
*Teoria wychowania w okresie1956-1989
W tym okresie T.W. tak jak inne dziedziny w wyniku wydarzeń politycznych wkroczyław nowy okres rozwoju. Nawiązano kontakty z nie tylko z krajami socjalistycznymi ale także z niektórymi państwami europejskimi i Ameryki Północnej. Wypracowano nową metodologię dzięki czemu T.W. nie pełniła już tylko funkcji o charakterze normatywno-filozoficznym lecz empiryczno-indukcyjnym. Wprowadzono techniki pracy wychowawczej w szkole zarówno na zajęciach lekcyjnych jak i pozalekcyjnych. Prowadzona badania nad zjawiskami zachodzącymi w obrębie klasy szkolnej. Zajęto się funkcjonowanie samorządu szkolnego, ocenami z zachowania, wprowadzono wychowanie estetyczne i fizyczne, a także pracowano z młodzieżą nieprzystosowaną. Zwrócono uwagę na spuściznę takich pedagogów jak J. Korczak, C. Freinet, S. Neill i W.A. Suchomiński. Jednak T.W. wprawiana w tym okresie nie cieszyła się dużym prestiżem naukowym, ponieważ charakteryzowała ją usłużność wobec instytucji państwowych, politycznych lub oświatowych.
16. Cechy wychowania –
*Złożoność wych - wysoki stopień złożoności procesu wychowania ukazuje przedstawienie go również jako proces adaptacij do obowiązujących norm postępowania . W tym znaczeniu wychowanie nie jest jedynie przekazywaniem ,nabywaniem i stosowaniem tego typu norm .Polega ono z jednej strony na asymilacji , tj. przyswajaniu nowych norm ,które podlegają odpowiedniemu przeobrażeniu pod wpływem norm uprzednio poznanych i mniej lub bardziej uwewnętrznionych(uznane za prawdziwe ),a drugie -na akomodacji czyli przystosowaniu sie tych ostatnich do norm dopiero co nabytych.Przeobrażenia te są podobne do tych które maja miejsce w wypadku uczenia się jako procesu adaptacyjnego w ujeciu J.Piageta.
* Intencjonalność wych -Oznacza ona iż wychowawca jest świadomy celów jakie pragnie realizować w wyniku planowo organizowanej działalności wychowawczej .Chodzi tu działalność zawodowych wychowawców specjalnie przygotowanych do pełnienia swych funkcji i należycie znających cele które warto realizować w procesie wychowania.Wydaje się jednak iż także u niezawodowych wychowawców intencjonalność wpływów nie jest bez znaczenia i że nawet tam ,gdzie cele wychowania nie są wyraźnie zwerbalizowane znajdują swój wyraz w postępowaniu wychowawczym.
*Interakcyjność wych - podstawową cecha jest tzw.interakcyjność oznacza to iż proces wychowawczy zwykle ma miejsce w sytuacji interakcji,tj.współdziałania ze sobą wychowawcy i wychowanka.Współdziałanie to odbywa się na zasadzie wzajemności lub-używając terminologii cybernetyki-polega na sprzężeniu zwrotnym czyli oddziaływaniu co najmniej dwukierunkowym.W procesie wychowawczym każdy z partnerów jest zarówno podmiotem jak i przedmiotem oddziaływań a więc także wychowawca podlega wpływom ze strony wychowanka.
* Relatywność wych - niebagatelną cecha wychowania jest jego relaktywność.Wiąże się ona z trudnościami ,jakich nastręcza przewidywanie skutków oddziaływań wychowawczych.Na ogół przewidywanie takie ma charakter stwierdzeń raczej hipotetycznych niż kategorycznych.Wynika to w znacznej mirze z zarysowanej wcześniej złożoności procesów wychowania a także ze złożonej dynamiki osobowości ludzkiej.
* Długotrwałość wych-inna ważną cechą wychowania jest jego długotrwałość.Właściwość ta sugeruje iż każdy człowiek podlega przemianom własnej osobowości niemal przez całe życie.Dlatego o wychowaniu można mówić nie tylko w odniesieniu do dzieci i młodzieży,lecz także wobec osób dorosłych.Nawet ludzie w podeszłym wieku są w stanie się czegoś nauczyć i wewnętrznie się przeobrazić.Nic więc dziwnego że coraz popularniejsza staje się tzw.edukacja premanentna,zwłaszcza w europie zach.i ameryce płn.Długotrwałość wychowania łączy się także z systematycznością.Ma to doniosłe znaczenie do ciągłego pogłębiania i przetrwania osiągniętych wyników.
17.Definicja rodziny
Rodzina to instytucja ogólnoludzka spotykana we wszystkich epokach i kulturach. Ludzie wchodzą w jej skład związani małżeństwem, pokrewieństwem, adopcją. Zalążkiem rodziny jest małżeństwo(kobieta i mężczyzna) Cele to wychowanie potomstwa, wspólne pożycie, wzajemna pomoc i praca, obopólna satysfakcja emocjonalna. Rodzina oddziałuje na człowieka najdłużej, bo inne instytucje mogą mieć ograniczony dostęp do dziecka.
18.Funkcje rodziny
Prokreacyjna – polega na zaspokojeniu potrzeby macierzyństwa i ojcostwa. Na skutek tej funkcji małżeństwo dostarcza nowych jednostek dla siebie i społeczeństwa.
Seksualna- polega na zaspokojeniu popędu seksualnego. Tą funkcje oddzielono od prokreacyjnej. Sex w małżeństwie jest dobry, a sex poza małżeństwem i przed jest zły. Małżonkowie powinni odczuwać pełna satysfakcje z sex tylko razem.
Materialno ekonomiczna- Aby spełnić potrzeby dziecka, wykształcić go, wychować należy mieć odpowiednie środki. Stąd wynika materialno ekonomiczna funkcja. Każda rodzina jest jednostką gospodarczą, zaspokaja potrzeby materialne swych członków, prowadzi gospodarstwo domowe, gromadzi majątek rodzinny, utrzymuje nie pracujących w rodzinie.
Legalizująco kontrolna. W rodzinie zgodne z prawem jest współżycie, życie kobiety i faceta w jednym gospodarstwie domowym, posiadanie dzieci. Rodzina dba aby zachowanie jej członków nie odbiegało od normy, Spokojna troskliwa rodzina zapobiega odchylenią od normy członków rodziny. Rodzina ma kontrole przez wież uczuciową.
Opiekuńczo wychowawcza rodzina jest dla dziecka podstawową i najsilniej oddziałującym środowiskiem wychowawczym. Przekazuje potomstwu język, obyczaje, wzory zachowań, sprawuje opiekę. Zaspokojenie potrzeb fizycznych i psychicznych dziecka, nauczenie go jak korzystać racjonalnie i umiejętnie z dóbr. Opieka w zakresie zdrowia i rozwoju fizycznego, i wych psychiczne i społeczno emocjonalne.
Socjalizacyjna –rodzina wprowadza dziecko w świat kultury społecznej, uczy kultury, uczy wykonywania różnych ról społecznych, pomaga stać się pełnowartościowym członkiem społeczeństwa. Dziecko to istota społeczna. Potrzebny jest długotrwały proces socjalizacji. Dziecko w rodzinie uczy się mówić myśleć działać, uczy się wzorów emocjo lanych reakcji. Socjalizacyjne oddziaływania mogą być świadome, zamierzone zaplanowane i to jest wych. A samorzutne,spontaniczne, niezamierzone one wynikają z warunków i faktów życia rodziny i są dodatnie lub ujemne. Dziecko w rodzinie utrwala sobie wyobrażenie o ludziach i świecie, które mu towarzyszy całe życie. Proces rodzinnej socjalizacji realizuje się przez przykład i naśladownictwo, system nakazów i zakazów, kar i nagród. Rola osób znaczących w socjalizacji to matka i ojciec.
Klasowa – społeczeństwo jest zróżnicowane i członkowie mają różne role. Zdobycie pozycji jakiejś jest oparte na określonych zasadach. Należenie dziecka do określonej pozycji wpływa na to jaki będzie miało status społeczny w przyszłość. Rodzina dziedziczy przekazuje pełne wartość i pozycje społeczne. Urodzenie się w jakiejś rodzinie wyznacza wstępną pozycje społeczną, jak dorośniemy to zapracujemy na nowa i swoją.
Prokreacyjno towarzyska. Ważna dla zapewnienie zdrowia psychicznego rodzinie, Organizuje członkom różne formy wypoczynku, czas wolny z krewnymi i innymi ludźmi. Ważna funkcja dla utrzymania psychicznej i emocjonalnej równowagi.
Kulturalna dbałość o przeżycia estetyczne rodziny, uczenia korzystania z dóbr kulturalnych
Emocjonalno ekspresywna zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa, stabilizacji przynależność, wymiany uczuć. Funkcja ta przyczynia się do spójność małżeństwa i rodziny. Pełni role profilaktyczną w powstawaniu zaburzeń emocjonalnych.
19. Paradygmat-
sposób formowania problemów badawczych, ustalenia zakresu badanego zjawiska, dobór metod. Wzór prowadzenia badań stosowany powszechne przez naukowców określonej dyscypliny w pewnym momęcie czasu.
20.Szkoła Naukowa –
zespół osób podejmujących rożne zagadnienia badawcze z obszaru jednej nauki tworzących pozytywny klimat emocjonalny związany z funkcjonowaniem wielu jednostek organizacyjno badawczych. Tworzył ją jeden profesor, który potrafił skupic wokół siebie grono badaczy i stworzyć atmosfere twórczą pracy. Gromadzili oni najzdolniejszych uczniów i promowali własne idee.
21.Definicja orientacja badawcza –
Kierunek poszukiwań problematyki i sposób gromadzenia wiedzy, jej przetwarzania, ten termin jest zakresowo szerszy niż szkoła naukowa, ale węższy niż paradygmat.
22.. Co to jest Teoria naukowa?
Jest poparta naukowym i analizami rzeczywistości zmierzających do sformułowania o niej empirycznych lub analitycznych twierdzeń. To zbiór uporządkowanych prób lub/i prawidłowościach, które stanowią spójne konstrukcje logiczne.
23. Wąskie znaczenie wych
kształtowanie charakteru.
24.Szerokie znaczenie wych- wąskie + kształcenie intelektu.
25.Pojęcie teorii wychowania.
Dział pedagogiki zajmujący się zagadnieniami związanymi z kształtowaniem osobowości człowieka, a zwłaszcza postaw społeczno-moralnych, właściwości charakteru i woli oraz umiejętności działania.
26.. Przedmiot i zadania Teorii wych.-
wg Górniewicza są to wszelkie świadome akty wychowania i uwarunkowania, przebieg i skutki
Wg Górniewicza przedmiotem zainteresowań teorii wych. Jest wychowanie w rozumieniu wąskim-kształtowanie postaw i innych cech osobowości dzieci, łącznie ze stwarzaniem im warunków umożliwiających im rozwój moralny, spoołeczny, kulturowy, fizyczny i estetyczny dzieci i młodzieży. Mniej rozwój umysłowy którym zajmuje się dydaktyka.
Zadania przedmiotu TW: a)gromadzi i systematyzuje wiedzę- w zakresie wąskiego wychowania b)formułuje cele jakie powinny być realizowane w proces wych. ukazuje związek ich z wartościami postaw, ideałów, norm c)projektuje działalność wychowawczą czyli sposobów umożliwiających realizację przyjętych celów wychowania, umożliwia wychowankom samorealizację drzemiących drzemiących nich szans rozwojowych w zakresie pozytywnych cech osobowości d)zajmuje się czynnikami psychospołecznymi warunkujących powodzenie bądź niepowodzenie zaprojektowanej działalności wychowawczej.
Zadania TW a)Określa cele wychowania B)stawia diagnozy dotyczące rzeczywistości wychowawczej C)wyjaśnia procesy i zjawiska dotyczące kształtowania osobowości wychowanka D)gromadzi i systematyzuje wiedzę dotyczącą organizowania procesy wychowawczego wychowawczego)wykrywa warunki efektywnej realizacji proc.wych.
27. klasyfikacji def. wych wg. S.Kunowskiego
*definicje prakseologiczne związane z oddziaływaniem wychowawców na wychowanka, autorytet rodzica i nauczyciela.
*definicje ewolucyjne związane z procesami rozwoju jednostki jako proces samoistnego rozwoju na drodze wych rozwija sie indywidualność dziecka.
*definicje sytuacyjne odnoszą sie do bodźców płynących ze środowiska zewnętrznego wych społecznego.
*definicje adaptacyjne dotyczą skutków i wytworów wychowania polega na kształtowaniu osobowość wychowanka charakteru i zgodne z potrzebami społecznymi.
28. Wg K.Olbrycht
Wyodrębnia on także 4gr rozumienia pojęcia ,,wychowanie"-ze względu na ,,stopień" oraz charakter intencjonalności objętych nim oddziaływań.
Ujęte w ten sposób wych. jawi się wg niej jako
*,,kształtowanie tzw.cech kierunkowych"
*,,świadome,celowe kształtowanie osobowości wychowanka zgodne z przyjętym ideałem"
*,,świadome i celowe wywieranie wpływu na drugiego człowieka"
*,,oddziaływanie na człowieka łącznie z socjalizajcą i inkulturacją"
29. Współczesne definicje wych
* Schaller - wychowywać to znaczy pomagać istocie ludzkiej w odnajdywaniu się w swojego człowieczeństwie.
Akcent położony jest na wychowywanie jako pomoc, a także aby człowiek stał się ludzki.
* Tarnowski - wychowywać to znaczy pomagać osobie ludzkiej w urzeczywistnianiu swojego człowieczeństwa.
Mamy realizować i pokazywać to człowieczeństwo.
* G.Mauco - wychowywać to znaczy przyzwyczajać do obchodzenia się bez nas.
Czyli wychowanie w kategorii przyzwyczajania się do samodzielność.
* Kunowski - wychowywanie to ciągłe wyprowadzanie ze stanu natury do stanu kultury.
Tzn że mamy nauczyć człowieka człowieczeństwa, i aby nie był "dziki"
*Cournet-wychowywać tzn wydobywać z istoty ludzkiej coś co jest w niej zawarte
w sensie potencjalnym.Umieć wydobyć to co jest wewnątrz człowieka
*Tadeusz Gadacz-wychowanie to nieustannie prowadzony dialog między nauczycielem a uczniem,prowadzący
ku horyzontom dobra,prawdy i piękna
30.Klasyczne definicje wych
*B.Suchodolski-wych.jest to działalność społ polegająca na stawianiu wychowankowi zadań i sprostaniu
tym zadaniom w zmieniającej sie cywilizacji
*R.Wroczyński-wych.to system działań wychowawczych zmierzający do określonych rezultatów wych.
*W.Okoń-wych.to świadoma organizowana działalność społ.,której celem jest wywołanie zmian w osobowości wychowanka
*Muszyński-identyczna z Okoniem-wych w znaczeniu węższym to takie kształtowanie osobowości człowieka,które kształtuje cechy kierunkowe:postawy,popędy.Wych.w znaczeniu szerszym to cechy instrumentalne - wych.+nauczanie
31.Postawy rodzicielskie: WŁAŚCIWE
Akceptacja dziecka – przyjęcie go takim , jakim ono jest , z jego cechami fizycznymi , usposobieniem , umysłowymi możliwościami i trudnościami w jakichś dziedzinach . Rodzice dają mu do zrozumienia , że jest kochane , cenione , że znają jego potrzeby i starają się je zaspokoić . W takiej rodzinie dziecko czuje się bezpiecznie , jest zadowolone ze swego istnienia , nawiązuje trwałe więzi emocjonalne , potrafi wyrażać swoje uczucia , jest wesołe , miłe , odważne .
Współdziałanie z dzieckiem – świadczy o zainteresowaniu rodziców tym , co robi dziecko. Rodzice angażują je w zajęcia i sprawy domowe , odpowiednie do jego możliwości rozwojowych . Ma ono prawo do wyrażania swojej własnej opinii , decydowania o sprawach bliskich mu osób , czuje się potrzebne w rodzinie i wartościowe .
Danie mu rozumnej swobody – rodzice darzą dziecko zaufaniem i pozostawiają mu duży margines swobody . Potrafią jednak utrzymać swój autorytet i odpowiednio kierować dzieckiem . Dziecko z takiej rodziny jest bystre , pomysłowe , współdziała z rówieśnikami.
Uznawanie praw dziecka – rodzice pozwalają dziecku samodzielnie działać i dają mu do zrozumienia , że jest odpowiedzialne za wyniki tego działania . Kierują nim stosując sugestie, wyjaśnienia i tłumaczenia , wspólne uzgadnianie jego praw i obowiązków . Dziecko dokładnie wie czego się od niego oczekuje na miarę jego możliwości rozwojowych . Dziecko z takiej rodziny jest samodzielne , lojalne , solidarne .
32. Postawy rodzicielskie: NIEWŁAŚCIWE
Postawa odtrącająca – cechuje się nadmiernym dystansem uczuciowym i dominacją rodziców . Dziecko jest dla nich ciężarem , wzbudza ich niechęć . Rodzice tacy otwarcie krytykują dziecko , nie dopuszczają go do głosu , stosują surowe kary , represyjne żądania , postępują z nim w sposób brutalny .
Postawa unikająca – cechuje się nadmiernym dystansem uczuciowym rodziców wobec dziecka , ich uległością i biernością . Rodzice wykazują beztroskę posuniętą do braku odpowiedzialności , ignorują dziecko , zaniedbują je pod względem uczuciowym , opiekuńczym oraz stawianych dziecku wymagań . dzieci z takich rodzin cechuje brak wytrwałości w działaniu , nieufność , strach , konfliktowość w kontaktach z ludźmi .
Postawa nadmiernie wymagająca – przejawia się dominacją rodziców w postępowaniu z dzieckiem . Zmuszają je aby dostosowało się do wytworzonego przez nich wzoru , bez liczenia się z możliwościami dziecka , bez uznania jego praw i poszanowania jego indywidualności . Stawiają mu wygórowane wymagania , ograniczają jego samodzielność swobodę , narzucają mu swoją wolę przez zmuszanie , stosowanie nagan , sztywnych reguł postępowania . Dzieci takie cechuje brak wiary we własne siły , niepewność , lękliwość , uległość , przewrażliwienie , brak zdolności do koncentracji uwagi .
Postawa nadmiernie chroniąca – podejście rodziców do dziecka jest bezkrytyczne , uważają je za wzór doskonałości , ulegają mu , tolerują jego niewłaściwe postępowanie , zaspokajają każdy kaprys , pozwalają panować nad całą rodziną , są przesadnie opiekuńczy i nadmiernie troskliwi przez co utrudniają dziecku samodzielność . Dzieci z takich rodzin wykazują opóźnienie dojrzałości społecznej , bierność , zarozumiałość , poczucie większej wartości , nadmierną pewność siebie , zależność od matki , nieustępliwość.
33.Funkcje t.w. Wg Górniewicza:
Poznawcza(diagnozuje rzeczywistość wychowawczą oglada ją,
przygląda się jej)
Oceniająca(dokonuj oceny tego co zdiagnozował)
pPrognostyczna.
34. Funkcje tw WgGóryckiej
Kodyfikująca (porządkuje,systematyzuje
fakty zjawiska,które dotyczą metod wychowania.
Taksonomiczna(ustala pewien system znaczeń i określa dane fakty)
Redyktywna (t.w.przewiduje rozwój w sensie wychowawczym.
Human-kontrolna (wskazuje na rózne problemy wystepujace w wychowaniu,stawia hipotezy i znajduje odp na nie.
35. Proces wych.
jest pewnym
ciągiem działań badź zmian,które są uporządkowane i wynikają
jedne z drugich.proces ma wyraźnie nakreślony kierunek postępów
ania,pewną strukturę i właściwości.
wg Sośnickiego proces wych jest
pewnym ciągiem zmian zachodzących w osobowosci,które prow
adza do nowego stanu psychicznego i fizycznego.
wg wroczyńskiego
proces wych jest tylko wówczas gdy analizuje się ciągi działań,
podejmowanych przez wychowawców wobec wychowanków.
36. Nowe kategorie pojęciowe współczesnej TW.
Ambiwalencja-jednoczesne doznawanie przeciwnych
uczuc w stosunku do tej samej osoby,czynnosci,np.
Pociągu i niechęci ,zapały i rezygnacji. Pojawia się
zarówno u dzieci i dorosłych.wystepowanie zalezy od
przedmiotu ambiw.ktory może mieć dobre i zle str.
Decentracja-postawa stanowiąca przeciwieństwo ego
centryzmu,tworzenie w umyśle struktur „poza-ja”.jest
warunkiem trafnego wyboru poznawania innych ludzi,
oznacza postawienie się w syuacji osoby innej niż „ja”.
I uswiadomienie sobie innosci nie tylko własnych stanów
emocjonalnych.
Tożsamośc-postrzeganie siebie jako osoby
ze względu na specyficzne odrebne i niepowt własciwosi
innych ludzi dt wygladu,sposobu myslenia,psychiki,zach.
Jst to przekonanie o tym,kim jestem,co robie,mysle,czuje.
37. Zasady nagradzania:
Nagrode stosujemy aby wzmocnić właściwie zachowanie dziecka. Nagroda tez powinna wystąpić po danym zachowaniu dziecka. Nie można odkładać nagrody. Nagroda musi być dostosowana do danego zachowania,trzeba ją dobrze dostosować. Nie nagradzamy dziecka za wykonanie obowiązku. Nagdadzać można non stop poprzez pochwałę. Nagroda może być łagodne ciepłe spojrzenie,objęcie, uśmiech. Powinno być ego najwięcej.
Stosunek kar do nagród 5(nagr):1(kar)
38.Zasady karania:.
Kara musi wystąpić bezpośrednio po niewłaściwym zachowaniu dziecka, można odstąpić tylko wtedy gdy dziecko jest chore. Kara powinna być adekwatna do czynu. Nie można karać w miejscu publicznym. Kara musi mieć charakter intymny .kara nie może trwać długo. Kara musi być uzasadniona. Nie można karać pod wpływem stresu.
39. Co składa się na sztukę wychowania???
*Charakter rodziców- ważna miłość i silny charakter czyli konsekwencja, spokój.
* Charakter dzieci- Wg Stella Chees: łatwe, trudne, wolno rozgrzewające się.
* Atmosfera w domu- dom radosny i kłócący, nie może być że mama inaczej tata inaczej. Musi być jeden duch religijny i światopogląd.
31.Postawy rodzicielskie: WŁAŚCIWE
Akceptacja dziecka – przyjęcie go takim , jakim ono jest , z jego cechami fizycznymi , usposobieniem , umysłowymi możliwościami i trudnościami w jakichś dziedzinach . Rodzice dają mu do zrozumienia , że jest kochane , cenione , że znają jego potrzeby i starają się je zaspokoić . W takiej rodzinie dziecko czuje się bezpiecznie , jest zadowolone ze swego istnienia , nawiązuje trwałe więzi emocjonalne , potrafi wyrażać swoje uczucia , jest wesołe , miłe , odważne .
Współdziałanie z dzieckiem – świadczy o zainteresowaniu rodziców tym , co robi dziecko. Rodzice angażują je w zajęcia i sprawy domowe , odpowiednie do jego możliwości rozwojowych . Ma ono prawo do wyrażania swojej własnej opinii , decydowania o sprawach bliskich mu osób , czuje się potrzebne w rodzinie i wartościowe .
Danie mu rozumnej swobody – rodzice darzą dziecko zaufaniem i pozostawiają mu duży margines swobody . Potrafią jednak utrzymać swój autorytet i odpowiednio kierować dzieckiem . Dziecko z takiej rodziny jest bystre , pomysłowe , współdziała z rówieśnikami.
Uznawanie praw dziecka – rodzice pozwalają dziecku samodzielnie działać i dają mu do zrozumienia , że jest odpowiedzialne za wyniki tego działania . Kierują nim stosując sugestie, wyjaśnienia i tłumaczenia , wspólne uzgadnianie jego praw i obowiązków . Dziecko dokładnie wie czego się od niego oczekuje na miarę jego możliwości rozwojowych . Dziecko z takiej rodziny jest samodzielne , lojalne , solidarne .
32. Postawy rodzicielskie: NIEWŁAŚCIWE
Postawa odtrącająca – cechuje się nadmiernym dystansem uczuciowym i dominacją rodziców . Dziecko jest dla nich ciężarem , wzbudza ich niechęć . Rodzice tacy otwarcie krytykują dziecko , nie dopuszczają go do głosu , stosują surowe kary , represyjne żądania , postępują z nim w sposób brutalny .
Postawa unikająca – cechuje się nadmiernym dystansem uczuciowym rodziców wobec dziecka , ich uległością i biernością . Rodzice wykazują beztroskę posuniętą do braku odpowiedzialności , ignorują dziecko , zaniedbują je pod względem uczuciowym , opiekuńczym oraz stawianych dziecku wymagań . dzieci z takich rodzin cechuje brak wytrwałości w działaniu , nieufność , strach , konfliktowość w kontaktach z ludźmi .
Postawa nadmiernie wymagająca – przejawia się dominacją rodziców w postępowaniu z dzieckiem . Zmuszają je aby dostosowało się do wytworzonego przez nich wzoru , bez liczenia się z możliwościami dziecka , bez uznania jego praw i poszanowania jego indywidualności . Stawiają mu wygórowane wymagania , ograniczają jego samodzielność swobodę , narzucają mu swoją wolę przez zmuszanie , stosowanie nagan , sztywnych reguł postępowania . Dzieci takie cechuje brak wiary we własne siły , niepewność , lękliwość , uległość , przewrażliwienie , brak zdolności do koncentracji uwagi .
Postawa nadmiernie chroniąca – podejście rodziców do dziecka jest bezkrytyczne , uważają je za wzór doskonałości , ulegają mu , tolerują jego niewłaściwe postępowanie , zaspokajają każdy kaprys , pozwalają panować nad całą rodziną , są przesadnie opiekuńczy i nadmiernie troskliwi przez co utrudniają dziecku samodzielność . Dzieci z takich rodzin wykazują opóźnienie dojrzałości społecznej , bierność , zarozumiałość , poczucie większej wartości , nadmierną pewność siebie , zależność od matki , nieustępliwość.
33.Funkcje t.w. Wg Górniewicza:
Poznawcza(diagnozuje rzeczywistość wychowawczą oglada ją,
przygląda się jej)
Oceniająca(dokonuj oceny tego co zdiagnozował)
pPrognostyczna.
34. Funkcje tw WgGóryckiej
Kodyfikująca (porządkuje,systematyzuje
fakty zjawiska,które dotyczą metod wychowania.
Taksonomiczna(ustala pewien system znaczeń i określa dane fakty)
Redyktywna (t.w.przewiduje rozwój w sensie wychowawczym.
Human-kontrolna (wskazuje na rózne problemy wystepujace w wychowaniu,stawia hipotezy i znajduje odp na nie.
35. Proces wych.
jest pewnym
ciągiem działań badź zmian,które są uporządkowane i wynikają
jedne z drugich.proces ma wyraźnie nakreślony kierunek postępów
ania,pewną strukturę i właściwości.
wg Sośnickiego proces wych jest
pewnym ciągiem zmian zachodzących w osobowosci,które prow
adza do nowego stanu psychicznego i fizycznego.
wg wroczyńskiego
proces wych jest tylko wówczas gdy analizuje się ciągi działań,
podejmowanych przez wychowawców wobec wychowanków.
36. Nowe kategorie pojęciowe współczesnej TW.
Ambiwalencja-jednoczesne doznawanie przeciwnych
uczuc w stosunku do tej samej osoby,czynnosci,np.
Pociągu i niechęci ,zapały i rezygnacji. Pojawia się
zarówno u dzieci i dorosłych.wystepowanie zalezy od
przedmiotu ambiw.ktory może mieć dobre i zle str.
Decentracja-postawa stanowiąca przeciwieństwo ego
centryzmu,tworzenie w umyśle struktur „poza-ja”.jest
warunkiem trafnego wyboru poznawania innych ludzi,
oznacza postawienie się w syuacji osoby innej niż „ja”.
I uswiadomienie sobie innosci nie tylko własnych stanów
emocjonalnych.
Tożsamośc-postrzeganie siebie jako osoby
ze względu na specyficzne odrebne i niepowt własciwosi
innych ludzi dt wygladu,sposobu myslenia,psychiki,zach.
Jst to przekonanie o tym,kim jestem,co robie,mysle,czuje.
37. Zasady nagradzania:
Nagrode stosujemy aby wzmocnić właściwie zachowanie dziecka. Nagroda tez powinna wystąpić po danym zachowaniu dziecka. Nie można odkładać nagrody. Nagroda musi być dostosowana do danego zachowania,trzeba ją dobrze dostosować. Nie nagradzamy dziecka za wykonanie obowiązku. Nagdadzać można non stop poprzez pochwałę. Nagroda może być łagodne ciepłe spojrzenie,objęcie, uśmiech. Powinno być ego najwięcej.
Stosunek kar do nagród 5(nagr):1(kar)
38.Zasady karania:.
Kara musi wystąpić bezpośrednio po niewłaściwym zachowaniu dziecka, można odstąpić tylko wtedy gdy dziecko jest chore. Kara powinna być adekwatna do czynu. Nie można karać w miejscu publicznym. Kara musi mieć charakter intymny .kara nie może trwać długo. Kara musi być uzasadniona. Nie można karać pod wpływem stresu.
39. Co składa się na sztukę wychowania???
*Charakter rodziców- ważna miłość i silny charakter czyli konsekwencja, spokój.
* Charakter dzieci- Wg Stella Chees: łatwe, trudne, wolno rozgrzewające się.
* Atmosfera w domu- dom radosny i kłócący, nie może być że mama inaczej tata inaczej. Musi być jeden duch religijny i światopogląd.
40. Zasady wych.pozytywnego
-zasada akceptacji (warunkowa-ojciec,
bezwarunkowa-matka)
-zasada doceniania
-zasada uczuc(inaczej milosci)
-zasada dostepnosci
-zasada obliczalność ( inaczej odpowiedzialnosci
41. Postawy nauczycieli wychowawców wobec
wychowanków:
-postawa wyczekująca
-postawa symbiozy czyli współdziałanie
nauczyciela
-postawa psychologizująca(duży nacisk
na więzi emocjonalne)
-postawa stałej interwencji(nauczyciel
wspiera wychowanka)
-postawa kształcąca
-postawa moralizująca
-postawa kontrolująca
42. Metoda
Wywodzi sie z greckiego methodos
i oznacza drogę,sposób postępowania
i wykazuje na pewien ogół zasad,kryteriów
przyjętych po to żeby dojść do określonego
celu i nie każdy sposób działania można
uznać za metodę.
Ogólnie przez metodę rozumie sie:
-sposob postepowania stosowany swiadomie
konsekwentnie i systematycznie
-zespol czynnosci i srodkow uzytych do
osiagniecia celu
-zespol zalozen ogolnych przyjetych
w okreslonych badaniach.
43. Modele nauczycieli.
Chiński: jego zadaniem było nauczać, był w istocie tym nauczycielem, który miał wielką wiedzę, niesłychana surowość była jego wielką domeną. Kary były na owe czasy skuteczne, im najmocniejsza kara tym lepsze efekty.
N. Indyjski: przede wszystkim instynkt ojcowski. Nauczyciel był przyjacielem ucznia, nie był nauczycielem a ojcem, miał bardzo dużą wiedzę
N. Żydowski: nauczyciel 2-gi w hierarchii po kapłanie, nauczyciel był prawdziwym autorytetem, miał bogatą wiedzę, oraz jego poziom moralny musiał być nieskazitelny, postępował z prawami moralnymi. Był wielkim patriotą, wymagano od niego by potrafił przekazać swoją wiedzę.
N. Grecki: Twierdził że rodzice dawali dziecku tylko życie, a nauczyciel wychowywał. Jak wychował tekie było dziecko
44. 2 predyspozycje nauczyciela
* bogata wiedza
*w sensie moralnym musiał być nieskazitelny
45. Dawid.
- prekursor pedontologii ( nauczanie nauczyciela ) W rozprawie o duszy nauczyciela pisał:
~nauczyciel musi być z powołania
~w żadnym zawodzę człowiek nie ma takiego znaczenia jak nauczyciel
~ miłość do dusz dziecięcych
~ noucz. Powinien mieć trochę samotności. Potrzebne jest mu to po to by całkowicie poświęcić się temu zawodowi.
46. Grzegorz Piramowicz:
„POWINNOŚĆ NAUCZYCIELA” :
~nau. Musi być osobą która musi być z powołania (przez boga)
~ nauczyciel musi kochać dzieci
~ nau. Musi się kształcić.
47. Zbigniew Mysłakowski:
-wprowadził po raz 1 def. Talenty pedagogicznego. Zadał sobie pytanie: „czy człowiek ma talent wrodzony?” odp brzmiała TAK
Co składa się na talent pedagogiczny:
1. żywa wyobraźnia
2. kontaktować ( łączy się ona z ekstrawertykiem )
3. posiadanie instynktu rodzicielskiego
Shymman dodał jeszcze 1 ważną cechę
4. takt pedagogiczny ( czyli kultura osobista )
48.Synot Akwizgrański 789r.:
Osoby świeckie nie mogły być nauczycielami wiec założono szkoły katedralne, parafialne. W szkołach katedralnych naucz. Musiał być magistrem uniwersyteckim. W tej szkole każdy mógł uczyć, przez to zaczął się kryzys. Z nauczycielem jednak szybko się rozprawiano” mówiono o nim na ambonie” był publicznie napiętnowany.
49. Normy moralności zawodowej nauczyciela:
- powinien znać swoje obowiązki w swoim zawodzie
- winien mieć wolność pedagogiczną
- oddawać się swojemu zawodowi z pełnym poświęceniem
- wysoki poziom sumienności zawodowej
- wychodzić poza granice minimum zawodowego
- starać się ulepszać swoje warsztaty metodyczne
- powinni osiągać i udoskonalać pewne przedmioty charakteru ( spokój, bezinteresowność, życzliwość, sympatia, wyrozumiałośc)
- samodyscyplina
- cierpliwość
- świeżość ( duszy i intelektu )
- empatia
Na sumienność nauczyciela składają się 3 elementy:
1 wiedza
2 umiejętności zwodowe
3 etos zawodowy - solidne wywiązywanie się z obowiązków.
50. Teorie w wychowaniu:
I pedagogia biała i czarna:
a) serca i ducha – b. Skuteczna. Akceptacja dziecka takim jakie jest, każde jest dobre
b) wszystke negatywne elementy, dziecko nie musi być wcale wychowy.
II posiadania i dawania
III pozioma i pionowa. Pozioma aby tylko jadło. Tzw chodowanie. Pionowa: Rozwijanie jego osoby.
IV głaskania i kija
V przyspieszona i wyczekiwana