LEKCJA XVII

46. Sufiksy zaimkowe z formami perfectum.

46.1 Czasownik tranzytywny to taki, który może przyjąć dopełnienie bliższe. Kiedy dopełnieniem bliższym jest zaimek, może ono zostać wyrażone na jeden z dwóch sposobów. Sufiks zaimkowy może zostać przyłączony do ta@ , znaku dopełnienia bliższego (patrz XI.27.2 [1]) i umieszczony przed lub po czasowniku. Sufiks zaimkowy może również zostać przyłączony bezpośrednio do czasownika, którego dopełnienie stanowi. Nie ma żadnej różnicy w znaczeniu pomiędzy tymi dwoma sposobami wyrażania dopełnienia zaimkowego.

Przykłady:

yn]j^l*v= hw`hy+	Pan mnie posłał. (Jr 26,12)
hw`hy+ jl^v* yt!a)	Mnie posłał Pan. (emfaza) (1 Sm 15,1)
Wbz=u& yt!a)	Mnie opuścili. (emfaza) (Jr 2,13)
yn]Wbz`u& Ey]n~~B*	Twoje dzieci mnie opuściły. (Jr 5,7)
yM!u^ Ew{Tm! WyT!r~k=h!w+	I wytępię go spośród mojego ludu. (Ez 14,8)
yM!u^ br\Q\m! w{ta) yT!r~k=h!w+	I wytępię go spośród mojego ludu. (Kpł 20,3)
hw`hy+ <v@B= <k#t=a# Wnk=r~B@	Błogosławimy was w imieniu Pana. (Ps 129,8)
hw`hy+ tyB@m! <k#Wnk=r~B@	Błogosławimy was z domu Pana. (Ps 118, 26)

46.2 Sufiksy zaimkowe dla form perfectum są takie same dla wszystkich tematów czasownika. Przedstawiają się one następująco:

1cs	yn]	Mnie	1cp	Wn	Nas
2ms	;	Tobie	2mp	<k#	Was
2fs	E	Tobie	2fp	/k#	Was
3ms	w, Wh	Jemu	3mp	<, <h#	Ich
3fs	h*	Jej	3fp	/	Ich (je)

(1) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do Wrm=v* , Qal perfectum, 3wp, od rm^v* , „trzymał”; tłumaczenie: „oni trzymali”:

yn]Wrm*v=	trzymali mnie	WnWrm*v=	trzymali nas
;Wrm*v=	trzymali ciebie	<k#Wrm*v=	trzymali was
EWrm*v=	trzymali ciebie	/k#Wrm*v=	trzymali was
WhWrm*v=	trzymali jego	<Wrm*v=	trzymali ich
h*Wrm*v=	trzymali ją	/Wrm*v=	trzymali je

(A) Tylko mocne sufiksy zaimkowe <k# , /k# i <h# przyciągają akcent do siebie. Przed wszystkimi innymi sufiksami, akcent umieszczony jest na sylabie, rozpoczynającej się końcową spółgłoską tematową czasownika.

(B) Dodanie sufiksów zaimkowych do czasownika, mającego szwa słyszalne pod drugą samogłoską tematową, przywraca szwa do pierwotnej postaci (patah), a następnie wydłuża do qames. Dalej, qames pod początkową spółgłoską tematową, teraz pozostające w sylabie otwartej oddalonej o dwie sylaby od sylaby akcentowanej, musi ulec wolatylizacji (redukcji do szwa słyszalnego). Jednakże zmiany te nie zachodzą w przypadku samogłosek w sylabach zamkniętych lub samogłosek niezmiennie długich. Zasady te zostały zilustrowane przez poniższe przykłady.

(2) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do Wvq+B! , Piel imperfectum, 3wp, od [vqB] „szukał”; tłumaczenie: „szukali”.

yn]Wvq=B!	szukali mnie	WnWvq=B!	szukali nas
;Wvq=B!	szukali ciebie	<k#Wvq=B!	szukali was
EWvq=B!	szukali ciebie	/k#Wvq=B!	szukali was
WhWvq=B!	szukali jego	<h#Wvq=B!=	szukali ich
h*Wvq=B!	szukali jej	/Wvq=B!=	szukali ich

(q traci dagesz mocny ponieważ występuje ze szwa słyszalnym)

(3) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do Wtyr]k=h! , Hifil perfectum 3wp, od tr~K* , „wyciąć, odciąć”; tłumaczenie: „odcięli”.

yn]Wtyr]k=h!	odcięli mnie	WnWtyr]k=h!	odcięli nas
;Wtyr]k=h!	odcięli ciebie	<k#Wtyr]k=h!	odcięli was
EWtyr]k=h!	odcięli ciebie	/k#Wtyr]k=h!	odcięli was
WhWtyr]k=h!	odcięli go	<Wtyr]k=h!	odcięli ich
h*Wtyr]k=h!	odcięli ją	/Wtyr]k=h!	odcięli je

46.3 Sufiksy zaimkowe dla form perfectum kończących się na spółgłoski są również takie same dla wszystkich tematów czasownika. Przedstawiają się następująco:

1cs	yn] ^	Mnie	1cp	Wn `	Nas
2ms	; =	Tobie	2mp	<k# =	Was
2fs	E @ lub E #	Tobie	2fp	/k# =	Was
3ms	w{ lub Wh *	Jemu	3mp	< `	Ich
3fs	H *	Jej	3fp	/ `	Ich (je)

(1) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do rm^v* , Qal perfectum, 3ms, tłumaczenie „trzymał”:

yn]r~m*v=	trzymał mnie	Wnr`m*v=	trzymał nas
;r+m*v=	trzymał ciebie	<k#r+m*v=	trzymał was
Er}m*v=	trzymał ciebie	/k#r+m*v=	trzymał was
w{rm*v=	trzymał jego	<r`m*v=	trzymał ich
Hr`m*v=	trzymał ją	/r`m*v=	trzymał je

(A) Do przyłączania sufiksów zaimkowych do czasowników kończących się na spółgłoskę służy samogłoska łącząca. W formach perfectum zazwyczaj jest nią patah lub qames, natomiast w formach imperfectum jest nią sere (por. XVII.47.2).

(B) Zmiany samogłoskowe zachodzące przy dodawaniu sufiksów zaimkowych do form perfectum, kończących się na spółgłoski, są takie same, jak zmiany w formach perfectum, kończących się na samogłoski. Oznacza to, że samogłoska w pierwszej sylabie ulega wolatylizacji, a samogłoska w drugiej sylabie zamienia się w qames, które otrzymuje meteg zawsze, kiedy jest poprzedzone przez szwa słyszalne. Dzieje się tak w przypadku 2ms, 2mp i 2fp (patrz wyżej)

(2) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do tyr]k=h! , Hifil perfectum, 3ms od tr~K* „odciął”.

yn]t^yr]k=h!	odciął mnie	Wnt*^yr]k=h!	odciął nas
;t=yr]k=h!	odciął ciebie	<k#t=yr]k=h!	odciął was
Et@yr]k=h!	odciął ciebie	/k#t=yr]k=h!	odciął was
w{tyr]k=h!	odciął go	<t*yr]k=h!	odciął ich
Ht*yr]k=h!	odciął ją	/t*yr]k=h!	odciął je

Zmiany samogłoskowe nie zachodzą, gdy sufiksy zaimkowe dodane są do tyr]k=h! . Dzieje się tak, ponieważ pierwsza sylaba tej formy Hifil jest sylabą zamkniętą i jej samogłoski nie mogą ulec wolatylizacji. Podobnie, samogłoska w drugiej sylabie jest niezmiennie długa, dlatego nie może zostać skrócona.

46.4 Mamy również dodatkowe formy koniugacji perfectum, które podlegają wewnętrznym zmianom przy dodaniu sufiksów zaimkowych. Takie formy są stosunkowo rzadkie i poniższe przykłady podane są dla wiadomości studenta.

1. Kiedy sufiksy zaimkowe są dodawane do perfectum 3fs, końcówka h * zostaje zastąpiona przez t ^ , dawną końcówkę femininum.

Przykłady:

hr`m=v*	Qal	stał się	- tr~m*v=
hv*q=B!	Piel	stał się	- tv^q=B!
hd`ym!v=h!	Hifil	stał się	- td~~ym!v=h!

Sufiksy zaimkowe są wówczas dodawane do otrzymanej formy w następujący sposób:

yn]t=r~m*v=	trzymała mnie
;t=r~m*v=	trzymała ciebie

itd.

(2) Kiedy sufiksy zaimkowe są dodawane do perfectum 2fs( T=r+m^v* ), końcowe T= staje się yT! . Otrzymana forma ( -yT!r+m^v= ) jest taka sama, jak 1ws i tylko kontekst może pomóc w rozróżnieniu tych form.

(3) Kiedy sufiksy zaimkowe są dodane do perfectum 2mp ( <T#r+m^v= ) końcowe mem zanika, a segol zamienia się w sureq. Otrzymaną formą, do której dodawane są sufiksy jest -WTr+m^v= .

1. Podsumowując, formy Qal perfectum używane z sufiksami zaimkowymi przedstawiają się następująco:

3ms	-rm*v=
3fs	-tr~m*v=	3cp	-Wrm*v=
2ms	-Tr+m^v=	2mp	-WTr+m^v=
2fs	-yT!r+m^v=	2fp	-WTr+m^v=
1cs	-yTr+m^v=	1cp	-Wnr+m^v=

47. Czasowniki: sufiksy zaimkowe z formami imperfectum

47.1 Sufiksy zaimkowe dla form imperfectum, kończących się na samogłoski są takie same, jak dla form perfectum kończących się na samogłoski:

1cs	yn]	Mnie	1cp	Wn	Nas
2ms	;	Tobie	2mp	<k#	Was
2fs	E	Tobie	2fp	/k#	Was
3ms	w, Wh	Jemu	3mp	<	Ich
3fs	h**	Jej	3fp	/	Ich (je)

(1) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do Wrm=v=y] , Qal imperfectum, 3mp, od rm^v* , „trzymał”; tłumaczenie „będą trzymać”:

yn]Wrm=v=y]	będą trzymać mnie	WnWrm=v=y]	będą trzymać nas
;Wrm=v=y]	będą trzymać ciebie	<k#Wrm=v=y]	będą trzymać was
EWrm=v=y]	będą trzymać ciebie	/k#Wrm=v=y]	będą trzymać nas
WhWrm=v=y]	będą trzymać jego	<Wrm=v=y]	będą trzymać ich
h*Wrm=v=y]	będą trzymać ją	/Wrm=v=y]	będą trzymać je

Czasami, kiedy sufiks zaimkowy znajduje się po końcówce imperfectum na sureq, pojawia się inna forma. Sureq czasami zapisywany jest w sposób ułomny jako qibbus. Fakt, że qibbus zachowuje akcent wskazuje, iż jest on ciągle traktowany jako samogłoska niezmiennie długa. Tego rodzaju zmiany zazwyczaj mają miejsce przed sufiksem zaimkowym 3ms.)

Przykłady:

wyb!a*-tj^t^ Whk%yl!m=Y~~w~~	I uczynili królem jego, zamiast jego ojca. (2 Krn 36,1)
Ax*m=n] al)w+ Whv%q=b^y+w~~	Szukali go, ale nie można go było znaleźć. (1 Sm 10,21)

(2) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do WjL=v^y+ , Piel imperfectum. 3mp, od jl^v* „posłał”; tłumaczenie: „poślą”:

yn]WjL=v^y+	poślą mnie	WnWjL=v^y+	poślą nas
;WjL=v^y+	poślą ciebie	<k#WjL=v^y+	poślą was
EWjL=v^y+	poślą ciebie	/k#WjL=v^y+	poślą was
Whj%L=v^y+	poślą jego	<WjL=v^y+	poślą ich
h*WjL=v^y+	poślą ją	/WjL=v^y+	poślą je

(Niektóre formy Piel zachowują dagesz forte w środkowej spółgłosce nawet, jeśli występuje ona ze szwa słyszalnym, tak jak w przypadku L= w powyższym przykładzie)

47.2 Sufiksy zaimkowe dla form imperfectum, kończących się na spółgłoskę są takie same dla wszystkich tematów czasownika. Konieczne jest dodanie samogłoski łączącej pomiędzy sufiksem i czasownikiem. Formy imperfectum przyjmują sere lub inną samogłoskę klasy „e” (   # lub = ).

1cs	yn] }	Mnie	1cp	Wn }	Nas
2ms	; =	Tobie	2mp	<k# =	Was
2fs	E @	Tobie	2fp	/k# =	Was
3ms	Wh @	Jemu	3mp	< }	Ich
3fs	H *, h* #	Jej	3fp	/ }	Ich (je)

(1) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do rm)v=y] , Qal imperfectum, 3ms, od rm^v* „trzymał”, tłumaczenie „będzie trzymał”.

yn]r}m=v=y]	będzie trzymał mnie	Wnr}m=v=y]	będzie trzymał nas
;r+m*v=y]	będzie trzymał ciebie	<k#r+m*v=y]	będzie trzymał was
Er}m=v=y]	będzie trzymał ciebie	/k#r+m*v=y]	będzie trzymał was
Whr}m=v=y]	będzie trzymał go	<r}m=v=y]	będzie trzymał ich
h*r\m=v=y]	będzie trzymał ją	/r}m=v=y]	będzie trzymał je

Holem w drugiej sylabie został skrócony do qames hatuf przed sufiksami zaimkowymi ; = (2ms), <k# (2mp) i /k# (2fp). Przed wszystkimi innymi sufiksami zaimkowymi holem jest skracany do szwa słyszalnego.

(2) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do vQ}b^y+ , Piel imperfectum, 3ms od [vqB], „szukał”, tłumaczenie „będzie szukał”:

yn]v@Q=b^y+	będzie szukał mnie	Wnv@Q=b^y+	będzie szukał nas
;v=Q#b^y+	będzie szukał ciebie	<k#v=Q#b^y+	będzie szukał was
Ev@Q=b^y+	będzie szukał ciebie	/k#v=Q#b^y+	będzie szukał was
Whv@Q=b^y+	będzie szukał jego	<v@Q=b^y+	będzie szukał ich
h*v#Q=b^y+	będzie szukał jej	/v@Q=b^y+	będzie szukał ich

W trzech powyższych przykładach szwa słyszalne, które powinno znajdować się pod q, środkową spółgłoską rdzenia, zostało zmienione na segol. Te trzy przykłady to: 2ms, 2mp i 2fp. Dzieje się tak dlatego, że dwa szwa słyszalne nie mogą znajdować się obok siebie i w takiej sytuacji pierwsze musi zostać zmienione na pełną samogłoskę.

2ms	;v=Q=b^y+	stał się	;v=Q#b^y+
2mp	<k#v=Q=b^y+	stał się	<k#v=Q#b^y+
2fp	/k#v=Q=b^y+	stał się	/k#v=Q#b^y+

(3) Przykład: sufiksy zaimkowe dodane do byr]q=y~ , Hifil imperfectum, 3ms, od br~q* „przybliżył””, tłumaczenie: „przybliży”.

yn]b@yr]q=y~~	przybliży mnie	Wnb@yr]q=y~~	przybliży nas
;b=yr]q=y~~	przybliży ciebie	<k#b=yr]q=y~~	przybliży was
Eb@yr]q=y~~	przybliży ciebie	/k#b=yr]q=y~~	przybliży was
Whb@yr]q=y~~	przybliży go	<b@yr]q=y~~	przybliży ich
h*b#yr]q=y~~	przybliży ją	/b@yr]q=y~~	przybliży je

W tych formach czasowników nie występuje zjawisko wolatylizacji przed sufiksami zaimkowymi, ponieważ początkowa sylaba jest zamknięta, a samogłoska w drugiej sylabie jest niezmiennie długa.

47.3 Czasami z czasownikiem zakończonym na spółgłoskę występuje wymienna forma sufiksu zaimkowego. Polega ona na dodaniu nun pomiędzy czasownik i sufiks.

(1) W Biblii hebrajskiej można spotkać następujące formy:

1cs	yW] #	za yn]n+ #	1cp	WN #	za Wnn+ #
2ms	; #	za ;]n+ #
3ms	WN #	za Wnn+ #
3fs	hN* #	za hn`n+ #

(A) Nie ma żadnej różnicy w znaczeniu pomiędzy sufiksem z dodatkowym nun i bez niego.

(B) Zawsze, kiedy nun występuje ze szwa niemym (wskaźnikiem końca sylaby), nun zostaje zasymilowane do następnej spółgłoski za pomocą dagesz forte. Dlatego wyżej wymienione formy są inne niż normalne. Zwróć uwagę na dagesz forte w końcowym kaf sufiksu 2ms.

(C) Sufiks dla 3ms jest taki sam, jak sufiks dla 1wp. Tylko kontekst umożliwia rozróżnienie tych dwóch form.

(2) Przykład: wymienna forma sufiksu zaimkowego przyłączona do vQ}b^y+ , Piel imperfectum, 3ms, od od [vqB], „szukał”, tłumaczenie: „będzie szukał”:

yW]v#Q=b^y+	będzie mnie szukał	hN`v#Q=b^y+	będzie jej szukał
;v#Q=b^y+	będzie ciebie szukał	Wnv#Q=b^y+	będzie nas szukał
WNv#Q=b^y+	będzie go szukał

ĆWICZENIA

1. Połącz następujące:

1	( )	va@B* Hp*r+c=Y]w~	A	Szukają go z całego serca (Ps 119,2)
2	( )	yn]r}B=q=T! hM*v*	B	Nie zabili ich. (Joz 9,26)
3	( )	WNk#P=v=T! Jr\a*h*-lu^	C	I ubrali ich. ( 2 Krn 28,15)
4	( )	WhWvr+d+y] bl@-lk*B=	D	Wylejesz to na ziemię. ( Pwt 12,16)
5	( )	;yT!g+r~h& aOw+	E	Będę oddawał mu cześć. (Ps 91,15)
6	( )	yn]T*g=r~h& aOw+	F	I ubrał ich. (Rdz 3,21)
7	( )	<Wgr`h& aOw+	G	Tam mnie pogrzebiesz. (Rdz 50,5)
8	( )	<WvB!l=Y~w~\	H	Ofiarujesz to. (Kpł 19,5)
9	( )	<v@B!l=Y~w~\	I	Nie zabiłem cię. (1 Sm 24,12)
10	( )	Whj%B*z=T!	J	Będziesz mnie uwielbiał. (Ps 50,15)
11	( )	;d+B#k^a&	K	Będą cię uwielbiać. (Iz 25,3)
12	( )	yn]d}B=k^T=	L	I spalił to ogniem. (1 Krl 9,16)
13	( )	Whd}B=k^A&	M	I ubrali go. (Zach 3,5)
14	( )	;WdB=k^y+	N	Będę oddawał ci cześć. (Lb 22,17)
15	( )	Whv%B!l=Y~w~	O	Nie zabiłeś mnie. (1 Sm 24,19)

2. Uzupełnij poniższe zdania odpowiednimi formami zaimka:

1	ur`-lK*m! ;r+m*v=y] hw`hy+	Pan ustrzeże _______ od zła. (Ps 121,7)
2	WNr\K=z=t!-yK! vona$-hm*	Czym jest człowiek, że pamiętasz ______. (Ps 8,5)
3	yn]WpD+r+y] ds#j#w` bof Ea^	Na pewno dobroć i miłosierdzie będą podążać za ____ . (Ps 23,6)
4	/d\u@-/G^m! <yh!Oa$ hw`hy+ Whj@L=v^y+w~	A Pan Bóg wysłał ______ z ogrodu Eden. (Rdz 3,23)
5	<a@x*m=t! aOw+ <v@q=b^T=	Będziesz szukał_____ , lecz nie znajdziesz______ . (Iz 41,12)
6	;Wbh@a& wyd`b*u&-lk*w+	I wszyscy słudzy _______ kochają _____ . (1 Sm 18,22)
7	<k#d+M#l^a& hw`hy+ ta^r+y]	Bojaźni Pana nauczę _____ . (Ps 34,12)
8	rv#a& <y]m^V*h^ yh@Oa$ hw`hy+ yb!a* tyB@m! yn]j^q*l=	Pan, Bóg niebios, który zabrał ____ z domu ____ ojca. (Rdz 24,7)
9	<k#yn}p=l! <yh!Oa$ yn]j@l*v=Y]w~	I Bóg posłał _____ przed _____ . (Rdz 45,7)
10	wyT!j=l^v= aO yn]a&w~	Ale ______ nie (posłać)_____. (Jr 29,31)
11	<yT!j=l^v=-aO yn]a&w~	Ale ______ nie (posłać) ____ . (Jr 14,15)
12	la@r`c=y] <p@D+r+Y]w~	A Izrael podążał za ______ . (1 Krl 20,20)

3. Uzupełnij poniższe tłumaczenie odpowiednimi formami czasownika. W odpowiednich miejscach zaznacz: (a) temat czasownika; (b) jego formę (perfectum lub imperfectum); (c) osobę, rodzaj i liczbę; (d) rdzeń.

Przykład:

EM*u! WNv#q=b^n+W

Pozwól nam szukać go z tobą. (PnP 6,1)

(a)

Piel

(b)

imperfectum

(c)

1 cp

(d)

[vqB]

1

taz)-lk*B= Whv%q=b! aOw+

Jednak nie ______ go w tym wszystkim. (Oz 7,10)

(a)

(b)

(c)

(d)

2

Jr\a*w` <y]m^v* WhWll=h^y+

Niech niebo i ziemia _________ go. (Ps 69,35)

(a)

(b)

(c)

(d)

3

[s#K*k^ hN`v#q=b^T=-<a!

Jeśli ______________ jej, jak srebra. (Prz 2,4)

(a)

(b)

(c)

(d)

4

/D}r+y~ Jr\a#m@ ;r+K*z=a# /K@-lu^

Dlatego _________ was z krainy Jordanu. (Ps 42,7)

(a)

(b)

(c)

(d)

5

oMu^ lu^m@ hw`hy+ yn]l^yD]b=y~

Pan __________ mnie z jego ludu. (Iz 56,3)

(a)

(b)

(c)

(d)

6

<k#yn}yu@l= <r}B=v^a&w`

I _________ je przed waszymi oczyma. (Pwt 9,17)

(a)

(b)

(c)

(d)

7

WNd\M=l^t= ;t=r`oTm!W

I z twojego prawa _________ go. (Ps 94,12)

(a)

(b)

(c)

(d)

8

;yT!l=L^h! <oYB^ ub^v#

_________ cię siedem razy dziennie. (Ps 119,164)

(a)

(b)

(c)

(d)

9

yn]r}yT!s=T^ ;yp#n`K= lx@B=

________ mnie w cieniu swoich skrzydeł. (Ps 17,8)

(a)

(b)

(c)

(d)

10

<y]r~x=m!B= yn]r}B=q=T! an`-la^

Nie _________ mnie w Egipcie. (Rdz 47,29)

(a)

(b)

(c)

(d)

11

hm*r`B* otyb@B= Whr|B=q=Y]w~~

I _______ go w domu, w Ramie. (1 Sm 25,1)

(a)

(b)

(c)

(d)

12

rB*d+M!B^ ;yT!u=d~y+ yn]a&

__________ ciebie na pustyni. (Oz 13,5)

(a)

(b)

(c)

(d)

4. Ćwicz głośne czytanie poniższych zdań. Zakryj polskie tłumaczenie i ćwicz bieżące tłumaczenie z hebrajskiego.

1	<d`a*-/b#W WNr\K=z=T!-yK! vona$-hm* WNd\q=p=t! yK!	Czym jest człowiek, że o nim pamiętasz i syn człowieczy, że troszczysz się o niego. (Ps 8,5)
2	ym@y+-lK* yn]WpD+r+y] ds#j#w` bof Ea^ yY`j^	Z pewnością dobro i miłosierdzie będą podążać za mną przez wszystkie dni mojego życia. (Ps 23,6)
3	<yh!Oa$h*-ta# Eonj& EL@h^t=Y]w~ <yh!Oa$ ota) jq^l*-yK! WNn\ya@w=	A Enoch chodził z Bogiem i nie było go, bo Bóg go zabrał. (Rdz 5,24)
4	rm)v=y] ur`-lK*m! ;r+m*v=y] hw`hy+ ;v#p=n~-ta#	Pan będzie cię strzegł od wszelkiego zła, będzie strzegł duszy twojej. (Ps 121,7)
5	yn]T*b=z^u& hm*l* yl!a@ yl!a@	Boże mój, mój Boże dlaczego mnie opuściłeś? (Ps 22,2)
6	hw`hy+ rm^a* <k#t=a# yT!b=h^a* WnT*b=h^a& hM*B^ <T#r+m^a&w~	Pokochałem cię, mówi Pan, ale ty mówisz, czy pokochałeś nas? (Mal 1,2)
7	;yT!j=l^v= yk!n{a* yK! toaj* ;L=-hz#w+	A to będzie znak dla ciebie, że cię posłałem. (Wj 3,12)
8	<yY]j^ <y]m^ roqm= Wbz=u* yt!a)	Mnie opuścili, źródło żywej wody. (Jr 2,13)
9	br^ <u^-lu^ yn]T^k=l^m=h! hT*a^ yK! Jr\a*h* rp^u&K^	Ponieważ ty uczyniłeś mnie królem nad ludami licznymi, jak proch ziemi. (2 Krn 1,9)
10	yn]j^l*v= <yr]b=u!h* yh@Oa$ hw`hy+ ;yl#a@	Pan, Bóg Hebrajczyków, przysłał mnie do ciebie. (Wj 7,16)
11	/d\u@-/G^m! <yh!Oa$ hw`hy+ Whj@L=v^y+w~	A Pan Bóg wysłał ich z ogrodu Eden. (Rdz 3,23)
12	yn]Wbz*u& yM!a!w+ yb!a*-yK!	Ponieważ mój ojciec i matka mnie opuścili. ( Ps 27,10)
13	<yn]b*a& tojl% yn}v=-lu^ <b@T=k=Y]w~	I zapisał je na dwóch kamiennych tablicach. (Pwt 4,13)
14	;yd\y` yc@u&m^B= Whl@yv!m=T^	Sprawiłeś, że rządzi dziełami twoich rąk. (Ps 8,7)
15	roBv=a# hm*j*l=m!W br\j#w+ tv#q\w+ jf^b#l* <yT!b=K^v=h!w+ Jr\a*h*-/m!	I zniszczę łuk, miecz i wojnę z ziemi; i sprawię, że będą spoczywali bezpiecznie. (Oz 2,20)

Słownictwo

1.	jf^B*	wierzył, ufał	10.	[n`K*	skrzydło
2.	ld~G*	był (stał się) wielki	11.	[rpK]	(Piel) przykrył, odkupił
3.	vr~D*	szukał, badał	12.	vb^l*	ubrał, nosił ubranie
4.	Av#D\	trawa	13.	lj^n~~	strumień, rzeka okresowa, wadi
5.	gr~h*	zabił	14.	bz^u*	opuścił, zostawił
6.	jb^z*	ofiarował	15.	br~q*	zbliżył się, (Hifil) ofiarował
7.	qz^j*	był (stał się) silny	16.	[d~r`	podążał za, ścigał, prześladował
8.	bv^j*	myślał, uważał	17.	fb#v@	laska, berło, plemię
9.	db@K*	był (stał się) ciężki, był czczony, uwielbiany	18.	/k^v*	osiedlił się, zamieszkał

P. Kelley, Język hebrajski biblijny Lekcja XVII

8

---