LEKCJA XII

29. Czasowniki: wiadomości ogólne

29.1 Najprostszą formą większości czasowników hebrajskich jest Qal perfectum 3 osoba masculinum singularis, czyli forma słownikowa. Słowo Qal (lq*) pochodzi od ll^q* i znaczy „był lekki”. Określa ono prosty, czynny temat czasownika.

29.2 Qal perfectum 3ms zazwyczaj posiada trzy spółgłoski, którym towarzyszą dwie samogłoski, tworząc w ten sposób słowo dwusylabowe. Akcent pada na drugą sylabę. Pierwsza sylaba jest otwarta i posiada qames jako samogłoskę. Druga sylaba jest zamknięta, poza przypadkami kiedy kończy się na a lub h. Jeśli jest zamknięta, samogłoską występującą w niej jest patah, jeśli jest otwarta (kiedy kończy się na a lub h) patah wydłuża się do qames.

Przykłady:

1	lk^a*	jadł	4	bv^y`	siedział
2	rm^a*	mówił	5	ac*n`	podniósł
3	hy`h*	był	6	hc*u*	robił

29.3 Wyjątkiem od tej reguły są czasowniki sklasyfikowane jako czasowniki stativus (stanu). Są to czasowniki, które opisują położenie, lub stan. Większość z nich naśladuje wzór samogłosek opisany w poprzednim paragrafie, jednak niektóre posiadają sere lub holem jako drugą samogłoskę tematu.

Przykłady:

1	ld~G*	był wielki	5	/q@z`	był stary
2	qz~j*	był silny	6	ar}y`	bał się
3	vd~q*	był święty	7	lk)y`	umiał
4	br~q*	był bliski	8	/f)q*	był mały

29.4 Oprócz czasowników dwusylabowych, które omówiliśmy do tej pory, mamy jeszcze czasowniki jednosylabowe. Początkowo miały one yod lub vav jako środkową spółgłoskę. Jednakże wraz z rozwojem języka, yod lub vav połączyło się z poprzedzającą je samogłoską, tworząc dyftong (samogłoskę niezmiennie długą) i przestało funkcjonować jako spółgłoska. Ponieważ czasowniki te nie posiadają środkowej spółgłoski, nazywane są nieraz czasownikami pustymi. Inni określają je jako czasowniki środkowo samogłoskowe lub czasowniki środkowego yod/vav. Formą podawaną w słowniku jako rdzeń tych czasowników, jest Qal infinitivus constructus, a nie Qal perfectum 3ms.

Przykłady:

1	aoB	iść, wejść	4	<Wr	być wywyższonym
2	tWm	umrzeć	5	<yc!	kłaść
3	<Wq	wstać, powstać	6	bWv	wrócić

W przypadku czasowników zakończonych na h lub j, środkowe yod, czy vav nie połączyło się z poprzedzającą je samogłoską i dlatego dalej funkcjonuje jako spółgłoska.

Przykłady:

1	hy`h*	był	4	hw`q*	czekał, miał nadzieję
2	hy`j*	żył	5	jw~r*	odżył
3	hw`x*	nakazał

29.5 W hebrajskim wyróżniamy dwie grupy czasowników: mocne i słabe. Czasownik mocny musi mieć trzy spółgłoski w formie Qal perfectum 3ms, czyli formie słownikowej. Oznacza to, że czasowniki puste są sklasyfikowane jako czasowniki słabe, jako że ich forma leksykalna posiada tylko dwie spółgłoski. Ponadto czasownik uważany jest za słaby, gdy jedna lub więcej z jego spółgłosek to spółgłoski gardłowe (a h j u i czasami r). Czasownik jest słaby, gdy rozpoczyna się na y, w, n, lub gdy jednocześnie druga i trzecia spółgłoska jest taka sama. Podkategorie czasowników słabych włączają te, które kończą się na h oraz te, zaczynające, lub kończące się na a.

29.6 Wszystkie czasowniki mocne są zaliczane do jednej kategorii. Natomiast czasowniki słabe podzielone są na dziesięć odrębnych kategorii i gramatycy musieli opracować nazwy opisujące każdą kategorię.

Wcześniejsi uczeni nazwali różne kategorie czasowników słabych na podstawie czasownika wzorcowego, wybranego dla tego celu. Mogli wybrać każdy trzyliterowy czasownik jako podstawę dla nazwy, ale zdecydowali się na czasownik lu^P* „zrobił, wykonał”. Czasowniki słabe zostały podzielone na osobne kategorie na podstawie tego, jak ich spółgłoski były umieszczone w stosunku do spółgłosek czasownika wzorcowego. W ten sposób czasownik ze spółgłoską gardłową na początku został nazwany „Pe gardłowa”, ze spółgłoską gardłową w środku „Ayin gardłowa”, ze spółgłoską gardłową na końcu „Lamed Gardłowa”, itp. Wielu współczesnych gramatyków woli określać je po prostu jako I-gardłowa, II- gardłowa, III-gardłowa. Następująca tabela pokazuje tradycyjny i współczesny system nazywania różnych kategorii czasowników słabych.

Tradycyjny System					Współczesna alternatywa
	l	u^	P*	klasyfikacja czasow		III	II	I	klasyfikacja
1	d	m^	u*	Pe gardłowe	1	d	m^	u*	I - gardłowe
2	l	a^	v*	Ayin gardłowe	2	l	a^	v*	II - gardłowe
3	j	l^	v*	Lamed gardłowe	3	j	l^	v*	III - gardłowe
4	l	k^	a*	Pe Alef	4	l	k^	a*	I - Alef
5	a	x*	m*	Lamed Alef	5	a	x*	m*	III - Alef
6	h	n`	B*	Lamed He	6	h	n`	B*	III - He
7	l	p^	n`	Pe Nun	7	l	p^	n`	I - Nun
8	b <	W y	v c!	Ayin Vav Ayin Yod	8	b <	W y	v c!	II -Vav II - Yod
9	b	v^	y`	Pe Vav / Pe Yod	9	b	v^	y`	I - Vav / I - Yod
10	b	b^	s*	Podwojny Ayin	10	b	b^	s*

29.7 Czasowniki słabe mogą mieć więcej niż jedną słabą spółgłoskę, powodującą występowanie cech więcej niż jednej kategorii czasowników słabych. Oto kilka przykładów czasowników podwójnie słabych:

1	hy`j*	Pe gardłowe i Lamed He
2	af*j*	Pe gardłowe i Lamed Alef
3	jk*n`	Pe Nun i Lamed He
4	ll^h*	Pe gardłowe i podwójny Ayin
5	uv^y`	Pe Vav / Pe Yod i Lamed gardłowe

29.8 W przeciwieństwie do czasowników słabych, czasownik mocny to taki, który nie ma żadnych słabych liter wśród swoich spółgłosek. Porównaj poniższą listę czasowników mocnych z czasownikami słabymi wymienionymi powyżej.

1	tr~K*	ciął	5	dq^P*	odwiedził, wyznaczył
2	lv^K*	potknął się	6	lf^q*	zabił
3	bt^K*	pisał	7	bk^v*	leżał
4	lv^m*	rządził	8	rm^v*	trzymał

(Zauważ: w dwóch z tych czasowników tr~K* i rm^v*, r nie występuje jako spółgłoska gardłowa, lecz jako zwykła spółgłoska).

29.9 Czas nie jest automatycznie określany przez formę czasownika, ale zależy od kontekstu, w którym występuje. Dlatego ta sama forma czasownika może być tłumaczona jako przeszła w jednym kontekście, w innym jako teraźniejsza, w jeszcze innym jako przyszła.

Proponowane tłumaczenie pojedynczych form czasowników w tej gramatyce jest tylko przykładem i nie wyklucza innych możliwości tłumaczenia w danym kontekście. Osobne formy perfectum są tłumaczone jako czas przeszły. Jednakże gdyby były podane w kontekście, można by je było tłumaczyć jako teraźniejsze lub przyszłe.

30. Czasowniki: Qal perfectum czasowników słabych

30.1 Czasowniki hebrajskie mają dwie pełne koniugacje (odmiany), które obejmują wszystkie możliwe warianty osoby, rodzaju, liczby. Znane są jako perfectum i imperfectum. Są to terminy używane na określenie stanu czynności czasownika, a nie jego czasu. Formy perfectum wyrażają czynność zakończoną, a formy imperfectum nie zakończoną.

30.2 Aby utworzyć koniugację Qal perfectum, należy zacząć od rdzenia czasownikowego (Qal perfectum 3ms), dodać do niego ustalony zestaw sufiksów zaimkowych i dokonać zmian w wokalizacji, wymaganych przez dodanie sufiksów zaimkowych. Sufiksy zaimkowe są pozostałością zaimków osobowych i służą jako wskaźniki osoby, rodzaju i liczby czasowników, których część stanowią. Te same sufiksy perfectum używane są dla wszystkich tematów czasowników mocnych i słabych. Dlatego też, jest absolutną koniecznością, aby początkujący studenci perfekcyjnie opanowali koniugację Qal perfectum we wszystkich formach. Będzie ona służyć jako wzór dla wszystkich innych koniugacji perfectum. Sufiksy dla Qal perfectum przedstawiają się następująco:

3ms		on	3cp	W	oni
3fs	h *	ona
2ms	T*	ty	2mp	<T#	wy
2fs	T=	ty	2fp	/T#	wy
1cs	yT!	ja	1cp	Wn	my

[Skrót „w” (w podręczniku „c”) wskazuje na wspólny rodzaj, który obejmuje podmiot rodzaju męskiego i żeńskiego.]

30.3 Dodanie tych sufiksów do formy Qal perfectum 3ms czasownika rm^v* „trzymał”, daje następujące rezultaty:

3ms	rm^v*	trzymał	3cp	Wrm=v*	trzymali
3fs	hr`m=v*	trzymała
2ms	T*r+m^v*	trzymałeś	2mp	<T#r+m^v=	trzymaliście
2fs	T=r+m^v*	trzymałaś	2fp	/T#r+m^v=	trzymałyście
1cs	yT!r+m^v*	trzymałem	1cp	Wnr+m^v*	trzymaliśmy

30.4 Wyjaśnienie zmian, zachodzących w wokalizacji, pomoże studentowi w tworzeniu koniugacji perfectum innych tematów tego czasownika, jak również innych czasowników.

(1) Pierwszym krokiem w tworzeniu koniugacji Qal perfectum jest znajomość formy 3ms i wszystkich sufiksów.

(2) Drugim krokiem jest podzielenie sufiksów na dwie grupy: zaczynające się od samogłoski (sufiksy samogłoskowe) i zaczynające się od spółgłoski (sufiksy spółgłoskowe). Zmiany w wokalizacji, zależą od rodzaju dodawanego sufiksu.

(3) Mamy dwa sufiksy samogłoskowe w koniugacji perfectum. Są to: h * w 3fs i W w 3wp (trzecia osoba wspólna pluralis).

Wszystkie sufiksy samogłoskowe, włączając również sufiksy imperfectum i imperativus, posiadają wspólną cechę: Jeśli nie są poprzedzone przez samogłoskę niezmiennie długą, przyciągają akcent do siebie i wówczas nie występuje on już na drugiej sylabie tematu. Kiedy akcent przesuwa się na sufiks, najbliższa poprzedzająca samogłoska w otwartej sylabie ulega wolatylizacji (redukcji do szwa słyszalnego). Ponadto, jeśli tuż przed szwa słyszalnym występuje długa samogłoska, jest ona oznaczona dodatkowym akcentem, zwanym meteg (porównaj IV.9)

Tak więc kiedy sufiks samogłoskowy h * zostaje przyłączony do rm^v* „trzymał” formą, którą otrzymujemy jest hr`m^v* . Jako, że r zostało przeniesione z poprzedniej sylaby, tworząc nową, poprzednia sylaba zmieniła się z zamkniętej (rm^) na otwartą (m^). Ponieważ akcent znajduje się na nowej sylabie (hr`), samogłoska w najbliższej poprzedzającej sylabie zamkniętej (m^) ulega wolatylizacji (m^ staje się m=). Ponieważ samogłoska poprzedzająca szwa słyszalne jest długa, otrzymuje meteg. Otrzymaną formą Qal perfectum 3fs jest hr`m=v* „trzymała”. Po przejściu tego samego procesu otrzymaną formą Qal perfectum 3ws jest Wrm=v* „trzymali/trzymały”.

(4) Wszystkie pozostałe sufiksy zaczynają się od spółgłoski, przez co zaliczane są do sufiksów spółgłoskowych. Kiedy dodajemy sufiksy spółgłoskowe do formy Qal perfectum 3ms czasownika rm^v* , musimy dodać szwa nieme do trzeciej spółgłoski. Szwa nieme spełnia funkcje wskaźnika końca sylaby (porównaj III.7). Kiedy sufiks spółgłoskowy T* (2ms) zostaje przyłączony do rm^v* , najpierw staje się T*rm^v* , a po dodaniu szwa niemego do trzeciej spółgłoski tematu, jest zapisywane jako T*r+m^v* . Akcent w tej formie pada na drugą sylabę, jako że jedyne sufiksy spółgłoskowe, które przyciągają akcent to <T# i /T#. Następujące formy naśladują podobny wzór:

T=rm^v*	2 fs	staje się	T=r+m^v*
yT!rm^v*	1 cs	staje się	yT!r+m^v*
Wnrm^v*	1 cp	staje się	Wnr+m^v*

Wśród sufiksów spółgłoskowych, tylko <T# (2mp) i /T# (2fp) przyciągają akcent, co powoduje, że samogłoska w otwartej sylabie ulega wolatylizacji (redukcji do szwa słyszalnego). Zmiany te wyglądają następująco:

<T#r+m^v*	2 fs	staje się	<T#r+m^v=
/T#r+m^v*	1 cs	staje się	/T#r+m^v=

Czy potrafisz wyjaśnić dlaczego pierwsza, a nie druga samogłoska rdzenia uległa wolatylizacji? Co stałoby się ze szwa prostym, słyszalnym, gdyby pierwsza spółgłoska tematu była spółgłoską gardłową?

30.5 Zasady tworzenia koniugacji perfectum czasownika rm^v* można zastosować do wszystkich czasowników mocnych. Oto dwa przykłady:

3ms	lv^m*	rządził	3cp	Wlv=m*	rządzili
3fs	hl*v=m*	rządziła
2ms	T*l=v^m*	rządziłeś	2mp	<T#l=v^m=	rządziliście
2fs	T=l=v^m*	rządziłaś	2fp	/T#l=v^m=	rządziłyście
1cs	yT!l=v^m*	rządziłem	1cp	Wnl=v^m*	rządziliśmy

3ms	dq^P*	odwiedził	3cp	Wdq=P*	odwiedzili
3fs	hd`q=P*	odwiedziła
2ms	T*d+q^P*	odwiedziłeś	2mp	<T#d+q^P=	odwiedziliście
2fs	T=d+q^P*	odwiedziłaś	2fp	/T#d+q^P=	odwiedziłyście
1cs	yT!d+q^P*	odwiedziłem	1cp	Wnd+q~P*	odwiedziliśmy

31. Czasowniki: znaczenie perfectum

31.1 Perfectum może być tłumaczone na kilka sposobów, w zależności od kontekstu i rodzaju czynności lub stanu opisywanego samym czasownikiem.

(1) Perfectum może być tłumaczone jako czynność prosta, zakończona w przeszłości.

Przykłady:

/D` omv= ha*r+q* /K@-lu^	Dlatego nadała mu imię Dan. (Rdz 30,6)
Ju@h*-/m! yl!-hn`t=n` awh!	Dała mi z tego drzewa. (Rdz 3,12)
<yh!Oa$ ar`B* tyv!ar}B=	Na początku Bóg stworzył (Rdz 1,1)

(2) Perfectum może być tłumaczone jako czynność zakończona, poprzedzająca wcześniej określony punkt odniesienia w czasie.

Przykłady:

rm*a* rv#a&K^ hr`c*-ta# dq^P* hw`hyw~	A Pan odwiedził Sarę tak, jak powiedział (wcześniej). (Rdz 21,1)
la*v* rv#a& ryu!h*-ta# ol Wnt=n`	Dali mu miasto, o które prosił (wcześniej). (Joz 19,50)

(3) Perfectum może być tłumaczone w czasie teraźniejszym, w przypadku czasowników percepcji, postawy, lub stanów psychicznych czy fizycznych.

Przykłady:

Wud`y` aO <olv* Er\d\w+	I drogi pokoju nie znają (Iz 59,8)
T*n+q^z` hT*a^ hN}h!	Oto jesteś stary (1Sm 8,5)
hw`hy+ rm^a* <k#t=a# yT!b=h^a*	Miłuję cię, mówi Pan (Mal 1,2)

(4) Perfectum ze spójnikiem vav (vav zmieniające) jest zazwyczaj tłumaczone w czasie przyszłym (porównaj XXI.63.2).

Przykłady:

tB*V^h^-tA# la@r`c=y]-yn}b= Wrm=v*w+	A Izraelici będą przestrzegać sabatu. (Wj 31,16)
yt^b)a&-<u! yT!b=k^v*w+	A ja spocznę z moimi ojcami. (Rdz 47,30)

31.2 Zauważ zgodę co do osoby, rodzaju i liczby pomiędzy czasownikiem i podmiotem. Zasada ta ma zastosowanie do wszystkich form perfectum, imperfectum i imperativus.

Przykłady:

hw`hy+ hc*u* <oYh^-hz\	To jest dzień, który Pan uczynił. (Ps 118,24)
/m@a* /m@a* hV*a!h* hr`m=a*w+	A kobieta powie: „Amen! Amen!” (Lb 5,22)
/m@a* Wrm=a* <u*h*-lk*w+	I wszyscy ludzie powiedzieli: „Amen”. (Pwt 27,15)

31.3 Podmiot wyrażony zaimkiem osobowym nie musi być zapisywany oddzielnie jako, że jest on określony przez samą formę czasownika. Niekiedy podmiot jest dodatkowo wyrażony zaimkiem ze względu na jasność wypowiedzi lub emfazę.

Przykłady:

Ju@h*-/m! yl!-hn`t=n` awh!	Ona dała mi z drzewa (emfaza). (Rdz 3,12)
yj* yl!a&G) yT!u=d~y` yn]a&w~	Ale ja wiem, że mój odkupiciel żyje (emfaza) (Job 19,25)
T*s=a^m* tu^D~h^ hT*a^ yK!	Ponieważ ty odrzuciłeś wiedzę (emfaza) (Oz, 4,6)

32. Czasowniki: szyk zdań czasownikowych

32.1 Normalny szyk zdania hebrajskiego to kolejno: czasownik, podmiot (wraz z wszystkimi jego określeniami) i dopełnienie (wraz z jego określeniami). Zwróć uwagę, że partykuła przecząca al) znajduje się przed czasownikiem.

Przykłady:

br\j*B# Wnyt@oba& Wlp=n`	Nasi przodkowie poginęli od miecza (2 Krn 29,9)
rb^D+-ta# Wnyt@oba& Wrm=v*-aO hw`hy+	Nasi przodkowie nie przestrzegali słowa Pana. (2 Krn 34,29)
<yh!Oa$ /ya@ oBl!B= lb*n` rm^a*	Głupiec mówi w sercu swoim: „nie ma Boga” (Ps 53,2)

32.2 Jeśli szyk zdania jest inny od opisanego powyżej służy to podkreśleniu części mowy, umieszczonej jako pierwszej.

Przykłady:

jq^l* hw`hyw~ /t^n` hw`hy+	Pan dał i Pan wziął (Job 1,21)
yT!l=k^a* aO <j#l#	Chleba nie jadłem (Pwt 9,9)
Wud`y` aO <olv* Er\D\	Drogi pokoju nie znają (Iz 59,8)
tyr]B= WnM*u! tr~K* Wnyh@Oa$ hw`jy+ br}h)B=	Pan Bóg nasz zawarł z nami przymierze na Horebie (Pwt 5,2)
la@r`v=y]-lK*-lu^ El^m* <]l^v*Wryb!W	I w Jerozolimie panował nad Izraelem (2 Sm5,5)

33. Czasowniki: użycie leksykonu w określaniu i tłumaczeniu czasowników

Ważne jest, aby już od samego początku student był w stanie dokonywać analizy nowych form czasownikowych, które napotka w czasie czytania. Pierwszym krokiem w tym procesie jest oddzielenie wszystkich prefiksów i sufiksów. Drugim krokiem jest rekonstrukcja rdzenia czasownika, czyli formy Qal perfectum 3ms dla czasowników jednosylabowych i Qal infinitivus dla czasowników dwusylabowych. Trzecim krokiem jest znalezienie rdzenia w wiarygodnym leksykonie, w celu określenia znaczenia. Czwartym krokiem jest identyfikacja tematu, do którego dana forma należy (dotychczas poznaliśmy tylko Qal) i upewnienie się czy jest to forma perfectum, imperfectum, imperativum, czy participium (dotychczas poznaliśmy tylko formę perfectum). Tam gdzie to możliwe, czasownik musi być określony, jeśli chodzi o osobę, rodzaj i liczbę. W końcu na podstawie wszystkich tych informacji, można napisać pełne określenie i tłumaczenie czasownika. Wszystkie przykłady podane tutaj to formy Qal perfectum czasowników dwusylabowych.

Przykłady:

(1) <h#yh@l)a$ hw`hy+ ta@ Wdb=u*w+ (Jr 30,9)

Czasownik jest pierwszym słowem w zdaniu. Jeśli zaczniemy od oddzielenia prefiksu - spójnika vav i sufiksu W zostają nam trzy spółgłoski dbu, z których możemy poczynić wstępną rekonstrukcję rdzenia. Przez analogię do innych podobnych rdzeni, powinien to być db^u* . Kiedy sprawdzimy ten rdzeń w “Hebrew Lexicon” Brown Driver and Briggs (odtąd określany skrótem BDB), znajdziemy go na stronie 712, jako czasownik oznaczający „pracować, służyć”. Zatem forma ta powinna być określona i przetłumaczona następująco:

Wdb=u*w+ Qal pf (perfectum) 3wp + spójnik vav, od db^u* „służył”. Tłumaczenie „i służyli”.

Całe zdanie powinno zostać przetłumaczone następująco: „I służyli Panu, Bogu swemu”.

(2) Wnyh@l)a$ hw`hy+ loqB= Wnu=m^v* al)w+ (Jr 3,25)

Czasownik jest drugim wyrazem w zdaniu. Nie ma żadnych prefiksów, posiada natomiast sufiks (Wn), czyli sufiks perfectum 1wp. Otrzymanym rdzeniem jest um^v* umieszczony w BDB na s. 1033, jako czasownik o znaczeniu „słyszeć”. Zatem forma ta powinna być określona i przetłumaczona następująco:

Wnu=m^v* Qal pf, 1wp, od um^v* „słyszał”, tłumaczenie „słyszeliśmy”

Całe zdanie powinno zostać przetłumaczone następująco: „Nie słuchaliśmy głosu Pana, Boga naszego.”

(3) bh*z`w+ [s#K# ;l= yT!j=l^v* hN}h! (2 Krn 16,3)

Czasownik jest drugim wyrazem w zdaniu. Nie ma prefiksu, posiada natomiast sufiks yT! , czyli sufiks perfectum 1ws. Otrzymanym rdzeniem jest jl^v* , umieszczony w BDB na s. 1018, tłumaczony jako „posłać”. Zatem forma ta powinna być określona i przetłumaczona następująco:

yT!j=l^v* Qal pf, 1ws od jl^v* „posłał” , tłumaczenie „posłałem”.

Całe zdanie powinno zostać przetłumaczone następująco: „Oto ja posłałem wam srebro i złoto”.

ĆWICZENIA

1 Napisz odmianę Qal perfectum czasownika lv^m* „rządził”.

3ms	lvm	3cp	lvm
3fs	lvm
2ms	lvm	2mp	lvm
2fs	lvm	2fp	lvm
1cs	lvm	1cp	lvm

2 Przy każdym z podanych czasowników zaznacz, czy jest on słaby (s) czy mocny (m).

1.	( )	lk^a*	jadł	10.	( )	El^m*	panował
2.	( )	aoB	iść, wejść	11.	( )	lv^m*	rządził
3.	( )	ar`B*	stworzył	12.	( )	/t^n`	dał
4.	( )	ld~G*	był wielki	13.	( )	hc*u*	zrobił
5.	( )	ud~y`	wiedział	14.	( )	lf^q*	zabił
6.	( )	bv^y`	siedział, mieszkał	15.	( )	<yc!	położyć, umieścić
7.	( )	bt^K*	pisał	16.	( )	bk^v*	położył się
8.	( )	vb^l*	ubierał, nosił (ubranie)	17.	( )	jl^v*	posłał
9.	( )	jq^l*	wziął	18.	( )	um^v*	słyszał, słuchał

3 Każde z poniższych zdań zawiera formę Qal perfectum. Uzupełnij tę formę czasownika w tłumaczeniu. W podanych miejscach zaznacz: (a) osobę, rodzaj i liczbę; (b) rdzeń.

Przykład:

Wjq*l* hd\C*B^ rv#a&-ta#w+				A to co było na polu zabrali. (Rdz 34,28)
(a)	3cp	(b)	jq^l*

1	yt!r`otb= Wkl=h*-aOw+				A oni nie __________ w moim prawie. (Jr 44,10)
(a)		(b)
2	<k#M*u! <yh!Oa$ Wnu=m^v* yK!				Ponieważ ________ , że Bóg jest z tobą. (Zach 8,23)
(a)		(b)
3	hl*y+l* ar`q* Ev#jl^w+				A ciemność _________ nocą. (Rdz 1,5)
(a)		(b)
4	/m@a* Wrm=a* <u*h*-lK*				Wszyscy ludzie _______ amen. (Pwt 27,15)
(a)		(b)
5	<y]m^V*h^-/m! hl*p=n` <yh!Oa$ va@						Ogień Boży _________ z nieba (Job 1,16)
(a)		(b)
6	/k#yb!a&-ta# yT!d+b^u* yj!K)-lk*B=					Ze wszystkich moich sił ____ waszemu ojcu (Rdz 31,6)
(a)		(b)
7	rB*d+M!B^ la@r`c=y] yn}b= Wkl=h*				Izraelici __________ przez pustynię (Joz 5,6)
(a)		(b)
8	<y]m* Wnax*m*				____________ wodę (Rdz 26,32)
(a)		(b)
9	boFm! ur` T*b=h^a*				________ bardziej zło niż dobro. (Ps 52,5)
(a)		(b)
10	Wnb* Wlv=m* <yd]b*u&				Słudzy ________ nad nami. (Lm 5,8)
(a)		(b)
11	tB*V^h^-ta# la@r`c=y]-yn}b= Wrm=v*w+						A lud Izraela będzie _______ sabatu. (Wj 31,16)
(a)		(b)
12	<T#j=q^l= yb!h*z=W yP!s=K^				_________ moje srebro i złoto. (Jl 4,5)
(a)		(b)

4 Uzupełnij tłumaczenie podanych zdań wpisując brakujące zaimki lub formy czasownikowe.

1	Wnu=m~v* olq)-ta#w+	I _____ ______ głos.(Pwt 5,24)
2	/G*B^ yT!u=m~v* ;l=q)-ta#	______ ______ głos w ogrodzie (Rdz 3,10)
3	Wud=y` aO oMa!w+ wyb!a*w+	Ale ____ ojciec i ___ matka nie wiedzieli (Sdz 14,4)
4	;yh#Oa$ hw`hy+ tw~x=m!-ta# T*r+m^v* aO	Nie _____ przykazań Pana, Boga_____ (1Sm 13,13)
5	;t#r`ot Wrm=v*-aO	___________ _______ modlitw (1 Krl 9,3)
6	;t=L*p!T=-ta# yT!u=m^v*	Nie ________ ________ prawa. (Ps 119,136)
7	;yh#Oa$ hw`hy+ loqB= T*u=m^v* aO	Nie ______ głosu Pana, Boga _______ (Pwt 28,45)
8	yl!oqB= Wum=v* aOw+	Nie _________ głosu ________. (Lb 14,22)
9	yn]b=l! hV*a! T*j=q^l*w+	I ___________ żonę dla ______ syna. (Rdz 24,4)
10	<h#yb!a& bh^a* ota)-yK!	Ponieważ kochał _____ ojciec ______. (Rdz 37,4)

5 Przetłumacz:

1	ru^N~h^ loq-la# <yh!Oa$ um^v* yK!	(Rdz 21,17)
2	la@r`c=y] yh@Oa$ hw`hy+ rm^a*-hK)	(Wj 5,1)
3	la@r`c=y]-lK* lu^ El^m* <]l^v*Wryb!W	(2 Sm 5,5)
4	roa hy`h* la@r`c=y] yn}B=-lk*l=W	(Wj 10,23)
5	<yh!Oa$h*-la# hl*u* hv#mW	(Wj 19,3)
6	wyt*b)a&-<u! dw]D` bk^v*-yK!	(1 Krl 11,21)
7	va@h* EoTm! T*u=m^v* wyr`b*d+W	(Pwt 4,36)
8	<yh!Oa$ tyr]B= Wrm=v* aO	(Ps 78,10)
9	hw`hy+ rb^D+-ta# Wnyt@oba& Wrm=v* aO	(2 Krn 34,21)
10	yl!oql= yM!u^ um^v*-aOw+	(Ps 81,12)

6 Połącz następujące zdania i zwroty z ich polskimi odpowiednikami:

1	( )	hw`hy+ jl^v* yt!a)	A	I będę spoczywał z moimi przodkami (Rdz 47,10)
2	( )	hr`c*-ta# dq^P* hw`hyw~	B	jako znak na twojej ręce (Wj 13,9)
3	( )	hl*y+l* ar`q* Ev#hl^w+	C	i słowo Pana z Jerozolimy (Iz 2,3)
4	( )	yt^b)a&-<u! yT!b=k^tb)a&-<u! yTb=k~h)yt}v*-]l~r=m~u like that sort fo v*w+	D	księga prawa Pana (2 Krn 34,14)
5	( )	oMu^-ta# hw`hy+ dq^P*-yK!	E	zgodnie ze słowem człowieka Bożego (2 Krl 5,14)
6	( )	;d=y`-lu^ toal=	F	Pan odwiedził Sarę. (Rdz 21,1)
7	( )	<d`a* ym@y+-lK*	G	Bóg odwiedził swój lud (Rut 1,6)
8	( )	<yh!Oa$h* vya! rb^d+K!	H	słowo tego proroka (Pwt 13,4)
9	( )	<]l*v*Wrym! hw`hy+ rb^d+W	I	Bóg naszych przodków (Pwt 26,7)
10	( )	aWhh^ ayb!N`h^ yr}b=D]	J	Pan posłał mnie (1 Sm 15,1)
11	( )	hw`hy+-tr~oT rp#s@-ta#	K	wszystkie dni Adama (Rdz 5,5)
12	( )	Wnyt@b)a& yh@Oa$	L	A ciemność nazwał nocą (Rdz 1,5)

7 Ćwicz głośne czytanie poniższych zdań. Zakryj polskie tłumaczenie i ćwicz bieżące tłumaczenie z hebrajskiego.

1	ota) ar`B* <yh!Oa$ <l#x#B=	Na obraz Boży ich stworzył (Rdz 1,27)
2	hv*B*Y~b^ Wkl=h* la@r`c=y] yn}b=W	I lud Izraela przeszedł po suchym gruncie (Wj 14,29)
3	codq* rm^a*w+ hz#-la# hz# ar`q*w+ toab*x= hw`hy+ vodq* vodq*	A jeden zawołał do drugiego i powiedział: „Święty, święty jest Pan zastępów”. (Iz 6,3)
4	/h@K)h^ hY`q!l=j! yl! /t^n` rp#s@	Kapłan Hilkiasz dał mi księgę (2 Krl 22,10)
5	WNM\m! dj^a^K= hy`h* <d*a*h* /h@	Oto człowiek jest taki, jak jeden z nas (Rdz 3,22)
6	Jr\a*B* <yh!Oa$ tu^D~-/ya@w+	Nie ma poznania Boga w kraju (Oz 4,1)
7	dyw]D* ryu! ol-War+q* /K@-lu^	Dlatego nazwali je miastem Dawida (1 Krn 11,7)
8	ta@ <yh!Oa$ ar`B* tyv!ar}B= Jr\a*h* ta@w+ <y]m^V*h^	Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię (Rdz 1,1)
9	hZ#h^ <oqM*B^ hw`hy+ vy} /k@a* yT!u=d`y` aO yk!n{a*w+	Z pewnością Pan jest w tym miejscu, ale ja nie wiedziałem (Rdz 28,16)
10	oTv=a! hW`j^-ta# ud~y` <d`a*h*w+	I mężczyzna poznał Ewę, swoją żonę (Rdz 4,1)
11	yn]b+l! yt!ar`q* <y]r~x=M!m!W	Z Egiptu powołałem mojego syna (Oz 11,1)
12	/G*B^ yT!u=m~v* ;l=q)-ta#	Słyszałem twój głos w ogrodzie (Rdz 3,10)

Słownictwo

1.	oa	lub, czy	10.	lp^n`	upadł
2.	toa	znak	11.	db^u*	służył
3.	la@	Bóg	12.	hl*u*	szedł w górę
4.	/h@, hN}h!	oto	13.	dq^P*	odwiedził, wyznaczył
5.	ur~z\	nasienie	14.	ar`q*	nazwał, zawołał
6.	yx!j&	połowa	15.	bk^v*	położył się
7.	hq^l*	wziął	16.	jl^v*	posłał
8.	El^m*	panował, stał się królem	17.	um^v*	słyszał, słuchał
9.	ax*m*	znalazł	18.	rm^v*	przestrzegał

Odwołaj się do Tabeli czasowników 1, aby zapoznać się z odmianą czasowników mocnych.

P. Kelley Język hebrajski biblijny Lekcja XII/11

Rev. 22.12.2003

---