LEKCJA XI

27. Sufiksy zaimkowe z przyimkami i partykułami

Sufiksy zaimkowe są skróconą formą zaimków osobowych (porównaj IX.23). Mogą być przyłączone bezpośrednio do przyimka, partykuły, rzeczownika i czasownika. Kiedy są przyłączone bezpośrednio do przyimków, pełnią funkcję dopełnienia przyimka. Kiedy są przyłączone do partykuły, mogą wyrażać różne związki w zależności od funkcji partykuły. Przyłączone do rzeczowników pełnią funkcje zaimków dzierżawczych. Z czasownikami pełnią funkcję dopełnienia bliższego czasownika.

27.1 Sufiksy zaimkowe z przyimkami

(1) Wyróżniamy następujące sufiksy zaimkowe dla przyimków niesamodzielnych:

1cs	y !	mnie	1cp	Wn *	nas
2ms	; =	ciebie	2mp	<k# *	was
2fs	E *	ciebie	2fp	/k# *	was
3ms	o	jego	3mp	<h# *	ich
3fs	H *	ją	3fp	/h# *	ich

Tych sufiksów zaimkowych należy nauczyć się na pamięć, ponieważ są one prawie takie same dla pozostałych przyimków i partykuł.

(a) B= w, przez, z:

1cs	yB!	we mnie	1cp	WnB*	w nas
2ms	;B=	w tobie	2mp	<k#B*	w was
2fs	EB*	w tobie	2fp	/k#B*	w was
3ms	oB	w nim	3mp	<h#B*	w nich
3fs	HB*	w niej	3fp	/h#B*	w nich

(b) l= do, dla:

1cs	yl!	do mnie	1cp	Wnl*	do nas
2ms	;l=	do ciebie	2mp	<k#l*	do was
2fs	El*	do ciebie	2fp	/k#l*	do was
3ms	ol	do niego	3mp	<h#l*	do nich
3fs	Hl*	do niej	3fp	/h#l*	do nich

(2) Przyimek niesamodzielny K= jest nieregularny:

1cs	yn]omK*	jak ja	1cp	WnomK*	jak my
2ms	;omK*	jak ty	2mp	<k#K*	jak wy
2fs			2fp
3ms	WhomK*	jak on	3mp	<h@K*	jak oni
3fs	h*omK*	jak ona	3fp	/h@K*	jak oni

(3) Niektóre przyimki przyjmują dagesz forte w ostatniej spółgłosce przed sufiksem zaimkowym. (Niektóre z nich mają również formę alternatywną bez dagesz forte.)

(a) ta@ „z” (nie mylić z partykułą ta@, znakiem dopełnienia bliższego):

1cs	yT!A!	ze mną	1cp	WnT*a!	z nami
2ms	;T=a!	z tobą	2mp	<k#T=a!	z wami
2fs	ET*a!	z tobą	2fp
3ms	oTa!	z nim	3mp	<T*a!	z nimi
3fs	HT*a!	z nią	3fp

(b) db^l= „sam,” (złożone z przyimka l= + rzeczownika dB^ „oddzielenie, samot­ność”, a jego dosłowne znaczenie to: „ w oddzieleniu, w samotności”):

1cs	yD]b^l=	ja sam	1cp
2ms	;D+b^l=	ty sam	2mp	<k#D+b^l=	wy sami
2fs			2fp
3ms	oDb^l=	on sam	3mp	<D`b^l=	oni sami
3fs	HD`b^l=	ona sama	3fp	/h#D+b^l=	one same

(c) <u! „z”:

1cs	yM!u!, ydM*u!	ze mną	1cp	WnM*u!	z nami
2ms	;M=u!, EM*u!	z tobą	2mp	<k#M*u!	z wami
2fs			2fp
3ms	oMu!	z nim	3mp	<h#M*u!, <M*u!	z nimi
3fs	HM*u!	z nią	3fp

(4) Przyimek /m! „od, z, bardziej niż” jest podwojony przed niektórymi sufiksami zaimkowymi, np 1ws yN]M#m! jest połączeniem yn]-/m!-/m! dosłownie „od, ode mnie”. Dwa końcowe nun zostały zasymilowane przez następujące po nich litery, przy pomocy podwójnego dagesz forte. Odmiana:

1cs	yN]M#m!	ode mnie	1cp	WNM#m!	od nas
2ms	;M=m!	od ciebie	2mp	<K#m!	od was
2fs	EM@m!	od ciebie	2fp	/K#m!	od was
3ms	WNM#m!	od niego	3mp	<h#m@	od nich
3fs	hN`M#m!	od niej	3fp	/h#m@	od nich

Nie wszystkie formy mają powtórzone /m!. W niektórych jest ono tylko częściowo powtórzone (2ms, 2fs), a w innych wcale (2mp, 2fp, 3mp, 3fp). Końcowe nun jest asymilowane we wszystkich przypadkach oprócz sytuacji, kiedy występuje przed h (3mp, 3fp). Jako, że h jest spółgłoską gardłową i nie może przyjąć dagesz forte, samogłoska poprzedzająca ją, musi zostać wydłużona (hireq do sere)

Dwie z powyższych form (3ms i 1wp) są identyczne. Tylko kontekst umożliwia ich rozróżnienie.

(5) Kilka przyimków przyjmuje takie same sufiksy zaimkowe, jak te, które występują z rzeczownikami w liczbie mnogiej. Dwa najbardziej powszechne z nich to: yn}p=l! „przed, z przodu, w obecności” i la# „do, ku”.

(a) yn}p=l! Forma ta jest utworzona z yn}P= formy status constructus pluralis <yn]P*, która choć posiada formę pluralis, tłumaczona jest jako twarz oraz przyimka l= „do”. „Do twarzy” oznacza „przed”. Porównaj również yn}P=-lu^ „na twarzy”:

1cs	yn~p*l=	przede mną	1cp	Wnyn}p*l=	przed nami
2ms	;yn\p*l=	przed tobą	2mp	<k#yn}p=l!	przed wami
2fs	Ey]n~p*l=	przed tobą	2fp
3ms	wyn`p*l=	przed nim	3mp	<h#yn}p=l!	przed nimi
3fs	h*yn\p*l=	przed nią	3fp

(b) la# „do, ku”:

1cs	yl^a@	do mnie	1cp	Wnyl@a@	do nas
2ms	;yl#a@	do ciebie	2mp	<k#yl@a&	do was
2fs	Ey]l^a@	do ciebie	2fp	/k#yl@a&	do was
3ms	wyl*a@	do niego	3mp	<h#yl@a&	do nich
3fs	h*yl#a@	do niej	3fp	/h#yl@a&	do nich

27.2 Sufiksy zaimkowe z partykułami

(1) ta@ znak dopełnienia bliższego:

1cs	yt!oa	mnie	1cp	Wnt*oa	nas
2ms	;t=oa	ciebie	2mp	<k#t=a#	was
2fs	Et*oa	ciebie	2fp	/k#t=a#	was
3ms	otoa	jego	3mp	<t*oa	ich
3fs	Ht*oa	ją	3fp	/t*oa	ich

(2) hN}h! „oto”:

1cs	yn]n+h!, yN]N\h!	oto ja	1cp	Wnn+h!, WNN\h!	oto my
2ms	;N+h!	oto ty	2mp	<k#N+h!	oto wy
2fs	EN`h!	oto ty	2fp
3ms	oNh!	oto on	3mp	<N`h!	oto oni
3fs			3fp

28. Sufiksy zaimkowe z rzeczownikami

Sufiksy zaimkowe są przyłączone do rzeczowników, przez co wskazują na posiadanie. Tylko rzeczowniki w status constructus mogą przyjmować sufiksy zaimkowe. W ten sposób połączenie yr]b*D+ „moje słowo” jest tworzone z formy status constructus singularis rb^D+ i sufiksu zaimkowego 1ws, którego dosłowne znaczenie to „słowo ode mnie”. Podobnie yr~b*D+ „moje słowa” zostało utworzone z formy status constructus yr}b=D] i sufiksu zaimkowego 1ws, którego dosłowne tłumaczenie to „słowa ode mnie”.

Rzeczownik w status constructus z sufiksem zaimkowym zawsze jest traktowany jako określony, chociaż nigdy nie przyjmuje rodzajnika określonego. Z tej przyczyny każdy przymiotnik w użyciu przydawkowym umieszczony po tej formie, musi mieć rodzajnik określony.

28.1 Sufiksy zaimkowe dla rzeczowników singularis (masculinum lub femininum):

1cs	y !	mój	1cp	Wn @	nasz
2ms	; +	twój	2mp	<k# =	wasz
2fs	E @	twój	2fp	/k# =	wasz
3ms	o	jego	3mp	< *	ich
3fs	H *	jej	3fp	/ *	ich

Przykłady:

Masc Absolutus Singular				Masc Constructus Singular
loq		głos		loq		głos
1cs		yl!oq		mój głos		1cp		Wnl@oq	nasz głos
2ms		;l=oq		twój głos		2mp		<k#l=oq	wasz głos
2fs		El@oq		twój głos		2fp		/k#l=oq	wasz głos
3ms		oloq		jego głos		3mp		<l*oq	ich głos
3fs		Hl*oq		jej głos		3fp		/l*oq	ich głos

Femn. Absolutus Singular				Femn Constructus Singular
hr`oT		prawo		tr~oT		prawo
1cs		yt!r`oT		moje prawo		1cp		Wnt@r`oT	nasze prawo
2ms		;t=r`oT		twoje prawo		2mp		<k#t=r`oT	wasze prawo
2fs		Et@r`oT		twoje prawo		2fp		/k#t=r`oT	wasze prawo
3ms		otr`oT		jego prawo		3mp		<t*r`oT	ich prawo
3fs		Ht*r`oT		jej prawo		3fp		/t*r`oT	ich prawo

28.2 Sufiksy zaimkowe dla rzeczowników pluralis (masculinum lub femininum):

1cs	y ^	mój	1cp	Wny @	nasz
2ms	;y #	twój	2mp	<k#y @	wasz
2fs	Ey] ^	twój	2fp	/k#y @	wasz
3ms	wy *	jego	3mp	<h#y @	ich
3fs	h*y #	jej	3fp	/h#y @	ich

Przykłady:

Masc Absolutus Plural				Masc Constructus Plural
<yh!Oa$		Bóg, bogowie		yh@Oa$			Bóg, bogowie
1cs		yh^Oa$		mój Bóg		1cp	Wnyh@Oa$		nasz Bóg
2ms		;yh#Oa$		twój Bóg		2mp	<k#yh@Oa$		wasz Bóg
2fs		Ey]h^Oa$		twój Bóg		2fp	/k#yh@Oa$		wasz Bóg
3ms		wyh*Oa$		jego Bóg		3mp	<h#yh@Oa$		ich Bóg
3fs		h*yh#Oa$		jej Bóg		3fp	/h#yh@Oa$		ich Bóg

Femn Absolutus Plural				Femn Constructus Plural
toroT		prawa		toroT			prawa
1cs		yt^oroT		moje prawa		1cp	Wnyt@oroT		nasze prawa
2ms		;yt#oroT		twoje prawa		2mp	<k#yt@oroT		wasze prawa
2fs		Ey]t^oroT		twoje prawa		2fp	/k#yt@oroT		wasze prawa
3ms		wyt*oroT		jego prawa		3mp	<h#yt@oroT		ich prawa
3fs		h*yt#oroT		jej prawa		3fp	/h#yt@oroT		ich prawa

28.3 Dalsze przykłady sufiksów zaimkowych z rzeczownikami regularnymi i nieregularnymi:

/B@	m. s. abs., „syn”	<yn]B*			m. p. abs., „synowie”
/B#	m. s. const., „syn”	yn}B=			m. p. const., „synowie”
1cs	yn]B=	mój syn		1cs	yn~B*		moi synowie
2ms	;n+B!	twój syn		2ms	;yn\B*		twoi synowie
2fs	En}B=	twój syn		2fs	Ey]n~B*		twoi synowie
3ms	onB=	jego syn		3ms	wyn`B*		jego synowie
3fs	Hn`B=	jej syn		3fs	h*yn\B*		jej synowie
1cp	Wnn}B=	nasz syn		1cp	Wnyn}B*		nasi synowie
2mp				2mp	<k#yn}B=		wasi synowie
2fp				2fp
3mp				3mp	<h#yn}B=		ich synowie
3fp				3fp	/h#yn}B=		ich synowie

ba*		m. s. abs., „ojciec”		toba*		m. p. abs., „ojcowie”
yb!a&		m. s. const., „ojciec”		toba&		m. p. const., „ojcowie”
1cs		yb!a*		mój ojciec		1cs		yt^oba&	moi ojcowie
2ms		;yb!a*		twój ojciec		2ms		;yt#oba&	twoi ojcowie
2fs		Eyb!a*		twój ojciec		2fs
3ms		wyb!a*, Whyb!a*		jego ojciec		3ms		wyt*oba&	ich ojcowie
3fs		h*yb!a*		jej ojciec		3fs
1cp		Wnyb!a*		nasz ojciec		1cp		Wnyt@oba&	nasi ojcowie
2mp		<k#yb!a&		wasz ojciec		2mp		<k#yt@oba&	twoi ojcowie
2fp		/k#yb!a&		wasz ojciec		2fp
3mp		<h#yb!a&		ich ojciec		3mp		<h#yt@oba& <t*oba&	ich ojcowie
3fp		/h#yb!a&		ich ojciec		3fp

ty]B^		m. s. abs., „córka”		<yT!B*		m. p. abs., „córki”
tyB@		m. s. const., „córka”		yT@B*		m. p. const., „córki”
1cs		yT!B!		moja córka		1cs		yt^onB=	moje córki
2ms		;T=B!		twoja córka		2ms		;yt#onB=	twoje córki
2fs						2fs		Ey]t^onB=	twoje córki
3ms		oTB!		jego córka		3ms		wyt*onB=	jego córki
3fs		HT*B!		jej córka		3fs		h*yt#onB=	jej córki
1cp		WnT@B!		nasza córka		1cp		Wnyt@onB=	nasze córki
2mp		<k#T=B!		wasza córka		2mp		<k#yt@onB=	wasze córki
2fp						2fp		/k#yt@onB=	wasze córki
3mp						3mp		<h#yt@onB=	ich córki
3fp						3fp		/h#yt@onB=	ich córki

ty]B^		m. s. abs., „dom”		<yT!B*			m. p. abs., „domy”
tyB@		m. s. const., „dom”		yT@B*			m. p. const., „domy”
1cs		yt!yB@		mój dom		1cs	yT^B*		moje domy
2ms		;t=yB@		twój dom		2ms	;yT#B*		twoje domy
2fs		Et@yB@		twój dom		2fs	Ey]T^B*		twoje domy
3ms		otyB@		jego dom		3ms	wyT*B*		jego domy
3fs		Ht*yB@		jej dom		3fs	h*yT#B*		jej domy
1cp						1cp	WnyT@B*		nasze domy
2mp		<k#t=yB@		wasz dom		2mp	<k#yT@B*		wasze domy
2fp						2fp
3mp		<t*yB@		ich dom		3mp	<h#yT@B*		ich domy
3fp						3fp	/h#yT@B*		ich domy

dy`		m. s. abs., „ręka”		<y]d^y`			m. p. abs., „ręce”
dy~		m. s. const., „ręka”		yd@y+			m. p. const., „ręce”
1cs		yd]y`		moja ręka		1cs	yd~y`		moje ręce
2ms		;d+y`		twoja ręka		2ms	;yd\y`		twoje ręce
2fs		Ed}y`		twoja ręka		2fs	Ey]d~y`		twoje ręce
3ms		ody`		jego ręka		3ms	wyd`y`		jego ręce
3fs		Hd`y`		jej ręka		3fs	h*yd\y`		jej ręce
1cp		Wnd}y`		nasza ręka		1cp	Wnyd}y`		nasze ręce
2mp		<k#d+y\		wasza ręka		2mp	<k#yd}y+		wasze ręce
2fp						2fp	<h#yd}y+		wasze ręce
3mp		<d`y`		ich ręka		3mp	/h#yd}y+		ich ręce
3fp						3fp			ich ręce

rb*D`		m. s. abs., „słowo”		<yr]b*D+			m. p. abs., „słowa”
rb^D+		m. s. const., „słowo”		yr}b=D]			m. p. const., „słowa”
1cs		yr]b*D+		moje słowo		1cs	yr~b*D+		moje słowa
2ms		;r+b*D+		twoje słowo		2ms	;yr\b*D+		twoje słowa
2fs		Er}b*D+		twoje słowo		2fs	Ey]r~b*D+		twoje słowa
3ms		orb*D+		jego słowo		3ms	wyr`b*D+		jego słowa
3fs						3fs	h*yr\b*D+		jej
1cp		Wnr}b*D+		nasze słowo		1cp
2mp						2mp	<k#yr}b=D]		wasze słowa
2fp						2fp
3mp						3mp	<h#yr}b=D]		ich słowa
3fp						3fp

ĆWICZENIA

1. Połącz zdania i zwroty hebrajskie z ich odpowiednikami w języku polskim:*

1	( )	hu*r`h* oKr+D~m!	A	Jestem twoim synem (Rdz 27,32)
2	( )	omv= lodG*	B	Nasz ojciec jest stary (Rdz 19,31)
3	( )	Wnyh@Oa$ lodg`-yK!	C	Ty jesteś moim Bogiem (Ps 31,15)
4	( )	lodG*h^ ym!v=B!	D	Ty jesteś moim ojcem (Ps 89,27)
5	( )	WnT*a! hw`hy+-tr~otw+	E	Jego imię jest wielkie (Ps 76,2)
6	( )	oKr+D~ <ym!T*	F	Bowiem drogi Pana są prawe (Oz 14,10)
7	( )	;yk#r`d+B! hT*a^ <ym!T*	G	On jest moim bratem (Rdz 10,5)
8	( )	hw`hy+-rb^D+ rv*y`-yK!	H	z jego złej drogi (Jr 26,3)
9	( )	hw`hy+ yk@r+D~ <yr]v*y+ yK!	I	Bowiem Bóg jest z nami (Iz 8,10)
10	( )	/q}z` Wnyb!a*	J	A prawo Pana jest z nami (Jr 8,8)
11	( )	/q}z* ba* Wnl*-vy\	K	Bowiem nasz Bóg jest wielki (2 Krn 2,4)
12	( )	/q}z` Hv*ya!	L	Bowiem ja będę z tobą (Rdz 26,24)
13	( )	hT*a* yh^Oa$	M	Jego droga jest doskonała (Ps 18,31)
14	( )	aWh yj!a*	N	Doskonały jesteś na swoich drogach (Ez 28,15)
15	( )	la@ WnM*u! yK!	O	Mamy starego ojca (Rdz 44,20)
16	( )	yk!n{a* ;T=a!-yK!	P	moim wielkim imieniem (Jr 44,26)
17	( )	;n+B! yn]a&	Q	Bowiem słowo Pana jest prawe (Ps 33,4)
18	( )	hT*a* yb!a*	R	Jej mąż był stary (2 Krl 4,14)

* Zauważ: czasownik “być” jest domyślny i jego różne formy już nie są umieszczane w nawiasach.

2 Przetłumacz:

1	Wnyb!a* hT*a^	(Iz 63,16)
2	hV*a!h* dY~m!	(Lb 5,25)
3	la@r`c=y] yn}B=	(Joz 9,26)
4	la@r`c=y] yM!u^ dy~B=	(Ez 25,14)
5	;ya#yb!n+-dy~B=	(Neh 9,30)
6	;yd\b*u& dy~B=	(Ezd 9,11)
7	Jr\a*h*-lK* yl! yK!	(Wj 19,5)
8	otyb@ yv@n+a^-lk*w+	(Rdz 17,27)
9	Wnyh@Oa$ rb^d+W	(Iz 40,8)
10	<h*r`b=a^ yb!a* yh@Oa$	(Rdz 32,10)

3. Uzupełnij poniższe tłumaczenie o odpowiednie zaimki:

1	WnM*u! toab*x= hw`hy+	Pan zastępów jest _______ (Ps 46,12)
2	<ya!yb!N+h^ wyd`b*u& dy~B=	ręką ______ sług proroków (2 Krl 24,2)
3	Wnyt@b)a& ym@ym!	od dni_______ przodków (Ezd 9,7)
4	<k#yt@oba&l^w+ <k#l*	do _______ i do _______ przodków (Jr 7,14)
5	<t*oba&w~ hM*h@	_______ i _________ przodków (Jr 9,15)
6	<h#yt@oba& yh@Oa$	Bóg _______ przodków (1 Krn 5,25)
7	wyt*n{B=-lk*w+ wyn`B*-lk*	wszyscy ________ synowie i wszystkie _________ córki (Rdz 37,35)
8	h*yd\y` yr]P=m!	z owocu ________ rąk (Prz 31,31)
9	EM*u! yd]y` hN}h!w+	Oto _________ ręka jest z ________ ( 2 Sm 3,12)
10	;d\y`B= ol-rv#a&-lk* hN}h!	Oto wszystko co jest ______ jest w _______ ręce (Job 1,12)
11	yl*g=r~w+ yd~y`	______ ręce i ________ nogi (Ps 22,17)
12	<k#yn}b=W <T#a^	______ i ________ synów (Pwt 12,12)

4. Ćwicz głośne czytanie. Zakryj polskie tłumaczenie i ćwicz bieżące tłumaczenie z hebrajskiego.

1	yn]b= yn]B= <olv*b=a^ yn]B=	Mój syn Absalom, mój syn, mój syn! (2 Sm 19,5)
2	<k#yh@Oa$ hw`hy+ yn]a& yK!	Bowiem ja jestem Panem, waszym Bogiem (Wj 6,7)
3	<a@w` ba* Hl* /ya@ yK!	Ponieważ nie miała ojca, ani matki (Est 2,7)
4	la@r`c=y] tyB@ yd]y`B= <T#a^ /K@	Jesteś w mojej ręce, domu Izraela (Jr 18,6)
5	dw]D* yb!a& yv^y]-yb!a& aWh	On był ojcem Jessego, ojca Dawida. (Rut 4,17)
6	hT*a* Wnyb!a* hw`hy+ hT*u^w+	A teraz Panie, ty jesteś naszym ojcem (Iz 64,7)
7	yh*Oa$ Ey]h^Oaw} yM!u^ EM@u^	Twój lud będzie moim ludem, a Bóg twój moim Bogiem (Rut 1,16)
8	;D\b^l= <yh!Oa$ hT*a^	Tylko ty jesteś Bogiem (Ps 86,10)
9	/q}z` Hv*ya!w+ Hl* /ya@ /B@	Ona nie ma syna, a jej mąż jest stary (2 Krl 4,14)
10	<j#l# /ya@ yt!yb@b=W	Nie ma chleba w moim domu (Iz 3,7)
11	bh*Z*h^ yl!w+ [s#K#h^ yl!	Moje jest złoto i moje jest srebro (Ag 2,8)
12	oMu! toab*x= yh@Oa$ hw`hyw~	Ponieważ Pan, Bóg zastępów był z nim (2 Sm 5,10)
13	dou /ya@w+ la@-yn]a& yK!	Bowiem ja jestem Bogiem i nie ma innego (Iz 45,22)
14	<h@ yd~b*u& <yd]b*u& la@r`c=y]-yn}b= yl!-yK! <k#yh@Oa$ hw`hy+ yn]a& <y]r`x=m! Jr\a#m@@	Ponieważ moimi sługami są dzieci Izraela, oni są moimi sługami z ziemi egipskiej; Ja jestem Pan, wasz Bóg (Kpł 25,55)
15	;m=v! ryD]a^-hm* Wnyn}d)a& hw`hy+ Jr\a*h*-lk*B=	O Panie, nasz Panie, jak wspaniałe jest twoje imię na całej ziemi (Ps 8,2)

Słownictwo

1.	bh^a*	kochał	10.	hb*T@	arka
2.	rm^a*	powiedział	11.	dou	znowu, jeszcze, ciągle
3.	ar`B*	stworzył	12.	yn}P=-lu^	nad, ponad
4.	hy`h*	był, stał się	13.	hT*u^	teraz
5.	El^h*	szedł, poszedł	14.	hP)	tutaj
6.	ud~y`	wiedział	15.	toab*x= (toab*x= hw`hy+)	zastępy, armie (Pan Zastępów)
7.	wD`j=y~	razem	16.	tB*v^	sabat
8.	dl#y\	dziecko	17.	<v*	tam
9.	dobK*	chwała, cześć	18.	<h#yn}v=	dwóch

P. Kelley Język hebrajski biblijny Lekcja XI/9

---