Lekcja26p1, Materiały z hebrajskiego, Kelly

LEKCJA XXVI

71. Czasowniki słabe: czasowniki Lamed Alef

71.1 Definicja

Czasownik Lamed Alef to taki czasownik, w którym końcową spółgłoską jest alef. Należą tutaj czasowniki stativus, jak również czasowniki podwójnie słabe.

71.2 Lista najczęściej występujących czasowników Lamed Alef

(1) Czasowniki regularne

a	ar`B*	stworzył
b	axm	znalazł
c	ar`q*	zawołał, ogłosił, czytał
d	ap*r`	uzdrowił

(2) Czasowniki stativus

a	ar}y`	bał się
b	al@m*	był pełny
c	am@x*	był spragniony
d	an}c*	nienawidził
e	am@f*	był nieczysty

(3) Czasowniki podwójnie słabe

a	[abj]	robił
b	afj	zgrzeszył, chybił
c	ax*y`	wyszedł, wyruszył
d	[abn]	prorokował
e	ac*n`	podniósł,niósł

71.3 Cechy charakterystyczne czasowników Lamed Alef

(1) a zawsze staje się nieme (przestaje funkcjonować jako spółgłoska) na końcu sylaby. Dlatego każda sylaba, kończąca się na a staje się sylabą otwartą i musi posiadać długą samogłoskę. Jeśli samogłoska przed niemym a jest długa, pozostaje niezmieniona. Jeśli jednak jest krótka, musi zostać wydłużona. W praktyce polega to na wydłużeniu samogłoski tematowej patah do qames.

Przykłady:

	Qal Perfect	Nifal Perfect	Piel Perfect	Pual Perfect
Mocne czasow. 3ms	lv^m*	lv^m=n]	lV@m!	lV^m%
Lamed Alef 3ms	axm	ax*m=n]	aX@m!	aX*m%

(2) a staje się nieme nie tylko kiedy jest spółgłoską końcową, ale również kiedy znajduje się przed sufiksem spółgłoskowym. Natomiast jeśli znajduje się przed sufiksem samogłoskowym, dalej funkcjonuje jako spółgłoska.

Przykłady:

	Qal Perfect
3 ms	axm
3 fs	ha*x=m`
3 wp	Wax=m`
1 wp	Wnaxm

(3) Litery BeGaD KeFaT bezpośrednio po niemym a tracą dagesz lene (por. I.1.9; III.6).

Przykłady:

	Qal Perfect 2ms	Qal Perfect 1ws	Qal Perfect 2mp
Mocne czasow.	Tl=v^m	yT!l=v^m*	<T#l=v^m=
Lamed Alef	taxm*	yt!axm	<t#ax*m=

(4) W Qal perfectum i Hofal perfectum czasowników Lamed Alef, samogłoską tematową przed sufiksem spółgłoskowym jest qames.

Przykłady:

	Qal Perfect	Hofal Perfect
2 ms	taxm*	taxm=h%
2 fs	taxm	tax*m=h%
1 ws	yt!axm	yt!ax*m=h%
2 mp	<t#ax*m=	<t#ax*m=h%
2 fp	/t#ax*m=	/t#ax*m=h%
1 wp	Wnaxm	Wnax*m=h%

(5) We wszystkich tematach poza Qal i Hofal, samogłoską tematową przed sufiksem spółgłoskowym jest sere.

Przykłady:

	Nifal Perfect	Piel Perfect	Pual Perfect	Hifil Perfect
2 ms	t*ax@m=n]	t*aX@m!	t*aX@m%	t*ax@m=h!
2 fs	tax@m=n]	taX@m!	taX@m%	tax@m=h!
1 ws	yt!ax@m=n]	yt!aX@m!	yt!aX@m%	yt!ax@m=h!
2 mp	<t#ax@m=n]	<t#aX@m!	<t#aX@m%	<t#ax@m=h!
2 fp	/t#ax@m=n]	/t#aX@m!	/t#aX@m%	/t#ax@m=h!
1 wp	Wnax@m=n]	WnaX@m!	WnaX@m%	Wnax@m=h!

(6) Samogłoska tematowa przed niemym a we wszystkich formch Qal imperfectum, poza 3fp i 2fp, zmienia się z holem (jak w czasownikach mocnych) na qames w czasownikach Lamed Alef. Zmiana ta ma również miejsce w Qal imperativus 2ms.

Przykłady:

	(lv^m*)	(axm)
Qal Imperfect 3 ms	lv)m=y]	ax*m=y]
Qal Imperfect 3 fs	lv)m=T!	ax*m=T!
Qal Imperfect 2 ms	lv)m=T!	ax*m=T!
Qal Imperfect 1 ws	lv)m=a#	ax*m=a#
Qal Imperfect 1 wp	lv)m=n]	ax*m=n]
Qal Imperative 2 ms	lv)m=	ax*m=

(7) Samogłoską tematową przed hn* w imperfectum 3fp i 2fp i imperativus 2fp jest segol we wszystkich tematach czasowników Lamed Alef.

Przykłady

	Qal	Nifal	Piel	Pual	Hitpael	Hifil	Hofal
Impf. 3fp, 2fp	hn`ax#m=T!	hn`ax#M*T!	hn`aX#m^T=	hn`aX#m%T=	hn`aX#m^t=T!	hn`ax#m=T^	hn`ax#m=T%
Impv. 2fs	hn`ax#m=	hn`ax#M*h!	hn`aX#m^		hn`aX#m^t=h!	hn`ax#m=h^

(8) Za samogłoskę prefiksową we wszystkich formach Hofal czasowników Lamed Alef, powszechnie uważa się qibbus, a nie qames-hatuf, chociaż jest zbyt mało zapisanych form Hofal, aby dowieść, że rzeczywiście tak jest.

Przykłady:

	(lv^m*)	(axm)
Hofal Perfect 3 ms	lv^m=h*	ax*m=h%
Hofal Imperfect 3 fs	lv^m=y`	ax*m=y\|
Hofal Inf. Const.	lv^m=h*	ax*m=h%
Hofal Inf. Abs.	lv@m=h*	ax@m=h%
Hofal Part. (ms)	lv^m=m*	ax*m=m%

(9) Imiesłowy czasowników Lamed Alef posiadają prawie taki sam wzór, jak imiesłowy czasowników mocnych poza tym, że forma segolowa imiesłowu femininum singularis posiada sere jako samogłoskę tematową, jak również następuje zanik samogłoski po a.

Przykłady:

	Qal (Act.)	Nifal	Piel	Hifil
ms	ax@m)	ax*m=n]	aX@m^m=	ayx!m=m^
mp	<ya!x=m)	<ya!x*m=n]	<ya!X=m^m=	<ya!yx!m=m^
fs	tax@m)	tax@m=n]	taX@m^m=	ha*yx!m=m^
		haxm=n]	ha*X=m^m=
fp	toax=m)	toax*m=n]	toaX=m^m=	toayx!m=m^

(10) Wszystkie inne formy czasowników Lamed Alef posiadają taki sam wzór, jak odpowiednie formy czasowników mocnych.

71.4 Zestawienie form czasownika ax*m* , znalazł.

	Qal	Nifal	Piel	Pual	Hitpael	Hifil	Hofal
Perf. 3ms	axm	ax*m=n]	aX@m!	aX*m%	aX@m^t=h!	ayx!m=h!	ax*m=h%
Impf. 3ms	ax*m=y]	ax@M*y]	aX@m^y+	aX*m%y+	aX@m^t=y]	ayx!m=y~	ax*m=y\|
Impv. 2ms	ax*m=	ax@M*h!	aX@m^		aX@m^t=h!	ax@m=h^
Inf. Const.	ax)m=	ax@M*h!	aX@m^	aX*m%	aX@m^t=h!	ayx!m=h^	ax*m=h%
Inf. Abs.	aoxm*	ax)m=n]	aX)m^	aX)m%	aX@m^t=h!	ax@m=h^	ax@m=h%
Part. Act.	ax@m)		aX@m^m=		aX@m^t=m!	ayx!m=m^
Part. Pass.	aWxm*	ax*m=n]		aX*m%m=			ax*m=m%

71.5 Czasowniki Lamed Alef stativus różnią się od innych czasowników Lamed Alef w trzech ważnych aspektach.

(1) Samogłoską tematową przed sufiksami spółgłoskowymi w Qal perfectum jest sere, a nie qames.

Przykłady:

Qal Perfect
	Regularny	Stativus	Stativus	Stativus
3 ms	axm	al@m*	ar}y`	an}c*
2 ms	taxm*	tal@m	t*ar}y`	tan}c
2 fs	taxm	tal@m*	tar}y`	tan}c*
1 ws	yt!axm	yt!al@m*	yt!ar}y`	yt!an}c*
2 mp	<t#ax*m=	<t#al@m=	<t#ar}y+	<t#an}c=
2 fp	/t#ax*m=	/t#al@m=	/t#ar}y+	/t#an}c=
1 wp	Wnaxm	Wnal@m*	Wnar}y`	Wnan}c*

(2) W niektórych czasownikach tej klasy imiesłów czynny Qal (ms) ma taką samą formę, jak Qal perfectum 3ms.

Przykłady:

	ar}y`	al@m*
Qal Perfect 3 ms	ar}y`	al@m*
Qal Act. Part. (ms)	ar}y`	al@m*

(3) W niektórych czasownikach tej klasy infinitivus constructus kończy się czasami na h * lub t.

Przykłady:

		Qal Inf. Const.	Piel Inf. Const.
a	ar}y`	ha*r+y]
b	al@m*	taOm=	taL)m^
c	am@f*	ham=f tam@f*

ĆWICZENIA

1. Uzupełnij poniższe przykłady właściwym tłumaczeniem czasowników, zwracając szczególną uwagę na czasowniki Lamed Alef.

1	aofj&m@ yk^r`d+ hr`m=v=a# yT!r}m^a* yn]ovl=b!	______ , ______ moich dróg, abym nie ______ moim językiem. (Ps 39,1)
2	El* yt!afj-yK! yv!p=n~ hapr+	______ nad moją duszą, ponieważ _______ przeciw Tobie. (Ps 41,5)
3	jl^s=a#w+ <y]m^Vh^-/m! um^v=a# yn]a&w~ <xr+a^-ta# aPr+a#w+ <taF*j^l=	I ja _____ z nieba i _____ ich grzechy, i ______ ich ziemię. (2Krn 7,14)
4	ar`q=a# hm* rm^a*w+ ar`q= rm@a) loq	Głos, mówiący: ____! I ____ : co mam ____ ? (Iz 40,6)
5	Hl* ar}Q`y] vd\Q)h^ Er\d\w+	I będzie ____ drogą świętą. (Iz 35,8)
6	wyl*a@ ya!r+q`B= um^v=y] hw`hy+	Pan ____ , kiedy ____ do niego. (Ps 4,4)
7	hw`hy+ tyb@B= yt!axm hr`oTh^ rp#s@	____ księgę prawa w domu Pana. (2Krl 22,8)
8	<ar+Bh! <oyB= <da <m*v=-ta# ar`q=Y]w~	I ____ ich człowiekiem w dniu kiedy _____. (Rdz 5,2)
9	yl! hw`hy+ aPr+y]-yK! toa hm	Jaki jest znak, że Pan _____ . (2Krl 20,8)
10	yn]a*yB!j=h# ody` lx@B=	W cieniu swoich rąk _____ mnie. (Iz 49,2)
11	ty]Bh^ hw`hy+-dobk= al@m hN}h!w+	A oto chwała Pana _____ dom. (Ez 43,5)
12	/m#v# ;n+r+q^ aL@m^	_____ twój róg olejem. (1Sm 16,1)
13	an{c=l! tu@w+ bh)a$l# tu@	czas _____ i czas _____ . (Koh 3,8)
14	/w\a* yl@u&P)-lK* tan}c	_____ wszystkich czyniących nieprawość. (Ps 5,6)
15	Ebw` hw`hyb^ Wnr+B^d-yK! Wnafj*	_____ ponieważ _____ przeciw Panu i przeciwko tobie. (Lb 21,7)
16	hlodg+ hafj& <ayf@j$h#w+	I sprawił , że ____ wielki grzech. (2Krl 17,21)

2. Uzupełnij poniższe przykłady odpowiednimi zaimkami i czasownikami, zwracając szczególną uwagę na czasowniki Lamed Alef.

1	yl! ;t=a) Wayf!j&y~-/P#	Aby nie zwiedli ____ do grzechu przeciw ____. (Wj 23,33)
2	<k#lw+ <k#yh@Oa$ hw`hyl^ yt!afj*	____ przeciwko Panu, ____ Bogu i przeciwko ____. (Wj 10,16)
3	ota) yk!n{a* ar}y`-yK!	____ _____ . (Wj 32,12)
4	ota) hn\u$a# yn]a&w~ ym!v=b! ar`q=y] aWh	____ wzywać____ imienia i ____ ____ . (Zach 13,9)
5	Whn}u$a#w+ yn]a@r`q=y]	____ wzywać ____ i ____ ____ . (Ps 91,15)
6	la@ WnM*u! omv= tar`q`w+	I ____ ____ imię Emanuel. (Iz 7,14)
7	Ht*yb@ yv@n+a^l= ar`q=T!w~	I ____ do ludzi ____ domu. (Rdz 39,14)
8	yn]n`u* aOw+ wyt!ar`q=	____ , ale nie ____ ____ . (PnP 5,6)
9	wyt!ax*m= aOw+ wyT!v=Q^B!	____ , ale nie ____ ____ . (PnP 3,1)
10	yn`yu@B= /j@ taxm*-<g^w+	I również ____ łaskę w ____ oczach. (Wj 33,12)
11	(yt!a)) <t#ax*m=W yt!a) <T#v=Q^b!W	I ____ szukać ____ i ____ (____). (Jer 29,13)
12	<ta) Er\by+w~ <ar`B= hbq}n+W rkz	Mężczyzną i kobietą ____ ____ i ____ ____ . (Rdz 5,2)
13	dobK* hZ#h^ ty]B^h^-ta# yt!aL@m!W	I ____ ____ dom chwałą. (Ag 2,7)
14	aL@m^a& ;ym#y` rP^s=m!-ta#	____ liczbę ____ dni. (Wj 23,26)
15	<yt!an}c= <v-yK! lGl=G!B^ <tur`-lK*	Całe ____ zło jest w Gilgal, ponieważ tam ____ ____. (Oz 9,15)
16	yT!r+m^a* rm)a* hyb!a rm#aY{w~ Htan}c= an{c-yK!	I ____ ojciec powiedział: Na pewno ____ że zupełnie ___ ___ . (Sdz 15,2)
17	El#M#h^ yn]d)a&-ta# yn]a& ar}y`	____ pana, króla. (Dn 1,10)
18	El-afj$a# aO /u^m^l=	Aby nie ____ przeciwko____ . (Ps 119,11)

3. Każdy z poniższych przykładów zawiera imiesłów czasownika Lamed Alef. W odpowiednich miejscach zaznacz: (a) temat; (b) czy jest czynny czy bierny; (c) rodzaj i liczbę; (d) rdzeń.

<yv!d`j& <y]m^v* ar}ob yn]n+h!-yK!

Oto tworzę nowe niebo. (Iz 65,17)

(a)

(b)

(c)

(d)

bl@ yr}Wbv=l! ap@r)h*

leczący złamanych na duchu. (Ps 147,3)

(a)

(b)

(c)

(d)

ur` yb@h&a)w+ bof ya@n+c

ci, którzy nienawidzą dobra, kochają zło. (Mich 3,2)

(a)

(b)

(c)

(d)

hA*Wnc= tj^a^h*w+ hb*Wha& tj^a^h*

kochana i nienawidzona. (Pwt 21,15)

(a)

(b)

(c)

(d)

an`c=a# hw`hy+ ;ya#n+c^m=-aolj&

O panie, czy nie nienawidzę, tych, którzy nienawidzą ciebie. (Ps 139,21)

(a)

(b)

(c)

(d)

ar}y` yn]a& <y]m^V*h^ yh@Oa$ hw`hy+-ta#w+

I Pana, Boga niebios boję się. (Jon 1,9)

(a)

(b)

(c)

(d)

lk*yh@h^-ta# <ya!l@m= wyl*Wvw+

A jego szaty napełniały świątynię. (Iz 6,1)

(a)

(b)

(c)

(d)

af@j) yoG yoh

Biada grzesznym narodom. (Iz 1,4)

(a)

(b)

(c)

(d)

tWmt* ayh! taf@j)h^ vp#N\h^

Człowiek , który grzeszy umrze. (Ez 18,4)

(a)

(b)

(c)

(d)

ar}oq <ohT=-la#-<ohT=

Głębia woła głębię. (Ps 42,8)

(a)

(b)

(c)

(d)

4. Każdy z poniższych przykładów zawiera formę czasownika Lamed Alef. W odpowiednich miejscach zaznacz: (a) formę (perfectum, imperfectum, imperativus); (b) temat; (c) osobę, rodzaj i liczbę; (d) rdzeń.

yM!u^ aO omv= ar`q=

Nazwij go: Nie mój lud. (Oz 1,9)

(a)

(b)

(c)

(d)

bq)u&y~ dou ;m=v! ar}Q`y]-aO

Nie będziesz się już nazywał Jakub. (Rdz 35,10)

(a)

(b)

(c)

(d)

qd\x#b= ;yt!ar`q= hw`hy+ yn]a&

Ja, Pan powołałem cię w sprawiedliwości. (Iz 42,6)

(a)

(b)

(c)

(d)

db@ou omv= hn`ar\q=T!w~
dw]d` yb!a& yv^y]-b!a& aWh

I nazwał go Obed, był ojcem Jessego, ojca Dawida. (Rut 4,17)

(a)

(b)

(c)

(d)

yb!y+a) yn]t^ax*m=h^

Czy znalazłeś mnie, mój wrogu. (1Krl 21,20)

(a)

(b)

(c)

(d)

<yu!B*r+a^ <v* /Wax=M*y] yl^Wa

Może znajdzie się tam czterdziestu. (Rdz 18,29)

(a)

(b)

(c)

(d)

wyt!ar`B= hw`hy+ yn]a&

Ja, Pan stworzyłem to. (Iz 45,8)

(a)

(b)

(c)

(d)

<yh!Oa$ yl!-ar`b= rohf* bl@

Stwórz we mnie czyste serce o Boże. (Ps 51.12)

(a)

(b)

(c)

(d)

/v*u* al@M*y] ty]B^h^w+

A dom był pełen dymu. (Iz 6,4)

(a)

(b)

(c)

(d)

<yh!Oa$ j~Wr ota) aL@m^a&w`

Napełniłem go duchem Bożym. (Wj 31,3)

(a)

(b)

(c)

(d)

yt!an}c* wc*u@-ta#w+

Ale Ezawa znienawidziłem. (Mal 1,3)

(a)

(b)

(c)

(d)

yv!p=n~ ha*n+c* <k#yd}u&omW <k#yv@d+j*

Waszych nowiów i uczt nienawidzi moja dusza. (Iz 1,14)

(a)

(b)

(c)

(d)

5. Ćwicz głośne czytanie poniższych zdań. Zakryj polskie tłumaczenie i ćwicz bieżące tłumaczenie z hebrajskiego.

1	afj$y\-aO rv#a& <d`a /ya@ yK!	Bowiem nie ma człowieka, który nie grzeszy. (1Krl 8,46)
2	vodq* rm^aw+ hz#-la# hz# ar`q`w+ toabx= hw`hy+ vodq* vodq*	Jeden zawołał do drugiego i powiedział: Święty, święty, święty jest Pan zastępów. (Iz 6,3)
3	ar}Qy] hLp!T=-tyB@ yt!yb@ yK! <yM!u^h-lkl=	Bowiem mój dom będzie nazwany domem modlitwy dla wszystkich ludów. (Iz 56.7)
4	ar`q=y] am@f* am@f*w+	I będzie wołał nieczysty, nieczysty. (Kpł 13,45)
5	hw`hy+ <v@B= ar`q=y]-rv#a& lK) hy`hw+ fl@My]	I każdy kto wezwie imienia Pana będzie ocalony. (Jl 3,5)
6	Wha%r`q= oax=Mh!B= hw`hy+ Wvr+D! borq otoyh=B!	Szukaj Pana póki można go znaleźć, wołaj do niego kiedy jest blisko. (Iz 55,6)
7	hw`hy+ yn}yu@B= /j@ axm j~n{w+	Ale Noe znalazł łaskę w oczach Pana. (Rdz 6,8)
8	wyn`yu@B= /j@ [s@oy ax*m=Y]w~	A Józef znalazł łaskę w jego oczach. (Rdz 39,4)
9	;M=u^ fl@My] ayh!h^ tu@bW rp#S@B^ bWtK* axm=N]h^-lK	W tym czasie twój lud będzie ocalony, każdy zapisany w księdze. (Dn 12,1)
10	la@ aolh& WnLk%l= dja# ba* aolh& Wnar`B= dja#	Czy wszyscy nie mamy jednego ojca? Czy nie jeden Bóg nas stworzył? (Mal 2,10)
11	oml=x^B= <d`ah-ta# <yh!Oa$ ar`b=Y]w~ rkz ota) ar`B* <yh!Oa$ <l#x#B= <ta) ar`B hb*q}n+W	I Bóg stworzył człowieka na swój obraz, na obraz Boga stworzył ich, mężczyzną i kobietą stworzył ich. (Rdz 1,27)
12	<yt!ap*r+ yK! Wud+y` aOw+	Ale oni nie wiedzieli, że ja ich leczyłem. (Oz 11,3)
13	ap@r`a@w+ hw`hy+ yn]a@p*r+	Uzdrów mnie o Panie, abym był uzdrowiony. (Jer 17,14)
14	;b#bl=B! ;yj!a-ta# an`c=t!-aO hw`hy+ yn]a& ;omK* ;u&r}l= Tb=h^aw+	Nie będziesz nienawidził swojego brata w sercu swoim, ale będziesz kochał bliźniego, jak siebie; ja jestem Panem. (Kpł 19,17-18)
15	bof Wbh$a#w+ ur`-Wan+c!	Nienawidź zła, a kochaj dobro. (Am 5,15)

Słownictwo

1.	[abj]	zrobił	10.	<a%n+	mowa
2.	am@f*	był nieczysty	11.	byb!s*	dookoła, otaczający
3.	[abn]	prorokował	12.	rc#u#	dziesięć
4.	am@x*	był spragniony	13.	hr`c*u&	(f) dziesięć
5.	Jb^q*	zebrał, zgromadził	14.	qd\x#	sprawiedliwość
6.	vd~q*	był święty	15.	hq`d`x=	(f) sprawiedliwość
7.	[tjv]	zniszczył	16.	ub^v#	siedem
8.	<l@v*	był pełny, cały	17.	hu*b=v!	(f) siedem
9.	yl!K=	narzędzie, broń, naczynie	18.	ru^v^	brama

Odwołaj się do Tabeli czasowników 6, aby zapoznać się z odmianą czasowników Lamed Alef.

P. Kelley, Język hebrajski biblijny Lekcja XXVI

Lekcja26p1, Materiały z hebrajskiego, Kelly - podręcznik