LEKCJA XXX

75. Czasowniki słabe: czasowniki Pe Vav/Pe Yod

75.1 Definicja

Czasowniki Pe Vav/Pe Yod są to wszystkie czasowniki, których początkową spółgłoską rdzenia jest yod. W swoich formach rdzeniowych wszystkie czasowniki Pe Vav/Pe Yod wyglądają podobnie. Na przykład vb@y` „usechł, wysechł" i bf^y` „był dobry", mają podobne formy rdzeniowe (Qal perfectum 3ms), jednak pierwszy jest sklasyfikowany jako czasownik Pe Vav, a drugi jako czasownik Pe Yod . Czasowniki te można odróżnić nie po ich formach Qal, ale ich formach w innych tematach, głównie Nifal i Hifil.

75.2 Cechy charakterystyczne czasowników Pe Vav

(1) Niektóre czasowniki Pe Vav posiadają yod jako poczatkową spółgłoskę w większości form tematu Qal. Inna cecha charakterystyczna czasowników tej grupy to patah jako samogłoska tematowa w Qal imperfectum. Grupa ta obejmuje:

a	vb@y`	był suchy	e	ar}y`	bał się
b	ug^y`	był zmęczony	f	vr~y`	zagarnął
c	Ju^y`	radził	g	/v@y`	zasnął, spał
d	Jq^y`	obudził się

(a) Początkowa samogłoska rdzenia pojawia się jako yod we wszystkich formach Qal perfectum w powyższych i innych czasownikach Pe Vav. Odmiana Qal perfectum przebiega w zwykły sposób, oczywiście z koniecznymi zmianami w czasownikach podwójnie słabych.

Qal Perfectum
	vb@y`	ar}y`
3 ms	vb@y`	ar}y`
3 fs	hv*b=y`	ha*r+y`
2 ms	T*v=b^y`	t*ar}y`
2 fs	itd.	itd.

(b) Początkowa spółgłoska pojawia się jako yod we wszystkich formach Qal imperfectum tej grupy czasowników Pe Vav. Zauważ również, że samogłoską tematową jest patah. Ponieważ yod jest poprzedzone przez samogłoskę prefiksową hireq, łączy się z hireq tworząc samogłoskę niezmiennie długą hireq-yod.

Qal Imperfectum
	vb@y`	ar}y`
3 ms	vb^yy]	ar`yy]
3 fs	vb^yT!	ar`yT!
2 ms	vb^yT!	ar`yT!
2 fs	yv!b=yT!	ya!r+yT!
1 ws	vb^ya!	ar`ya!
3 mp	Wvb=yy]	War+yy]
3 fp	hn`v=b^yT!	hn`ar\yT!
2 mp	Wvb=yT!	War+yT!
2 fp	hn`v=b^yT!	hn`ar\yT!
1 wp	vb^yn]	ar`yn]

(c) Dwa czasowniki wymienione tutaj ilustrują różne formy Qal imperativus, które można spotkać w tej grupie czasowników Pe Vav. Niektóre z tych czasowników zachowują vav (jako yod) w Qal imperativus, podczas gdy inne odrzucają je zupełnie, tworząc formy podobne do czasowników Pe Nun (por. XXVIII.73.2[4]).

Qal Imperativus
	vb@y`	ar~y`
2 ms	vb^y+	vr~
2 fs	yv!b=y]	yv!r+
2 mp	Wvb=y]	Wvr+
2 fp	hn`v=b^y+	hn`v=r~

(d) Mamy również dwie różne formy Qal infinitivus czasowników Pe Vav. Niektóre czasowniki tworzą Qal infinitivus constructus przez zachowanie vav (jako yod), podczas gdy inne odrzucają vav (yod) z początku, a dodają t na końcu danego czasownika, tworząc w ten sposób formę segolową.

Qal Infinitivus
	vb@y`	ar~y`
Qal Infinit. Const.	vby+	tv#r\
Qal Infinit. Absol.	voby`	vory`

(e) Imiesłowy Qal tych i innych czasowników Pe Vav są tworzone w zwykły sposób. Przykłady:

	ms	mp	fs	fp
Act.	vr}oy	<yv!r+oy		(nie używane)
	Ju@oy	<yx!u&oy
	ar}y`	<ya!r}y+	ha*r+y]
Pass.	JWuy`	<yx!Wuy+	hx*Wuy+

(2) Druga grupa czasowników Pe Vav składa się z tych czasowników, które odrzucają początkową spółgłoskę rdzenia w Qal imperfectum, Qal imperativus i Qal infinitivus constructus. Czasowniki te zachowują yod jako początkową spółgłoskę we wszystkich innych formach Qal. W tej grupie czasowników, samogłoska prefiksowa w formach Qal imperfectum jest zmieniona z hireq na sere. Samogłoską tematową również jest sere, które może ulec wolatylizacji przed sufiksami samogłoskowymi, lub może zostać zmienione na patah przed końcówkami hn` . Do tej grupy należą poniższe czasowniki:

a	ud~y`	wiedział	d	ax*y`	wyszedł
b	dl^y`	począł	e	dr~y`	zszedł
c	[s^y`	dodał, zwiększył	f	bv^y`	siedział, mieszkał przebywał

Czasownik El^h* , „szedł, chodził", również należy włączyć tutaj, ponieważ w formach Qal imperfectum, Qal imperativus, Qal infinitivus constructus i w całym temacie Hifil jest traktowany, jak czasownik Pe Vav. Prawdopodobnie również czasownik [jky] „sądził, poprawiał, napominał"; [ucy] „zbawił, ocalił"; [rty] „był pozostawiony, pozostał"; należą do tej grupy, chociaż nie występują w temacie Qal.

(a) Qal imperfectum od bc^y` , ax*y` , El^h* , ud~y`

Te czasowniki odrzucają początkową spółgłoskę w Qal imperfectum. We wszystkich formach Qal imperfectum samogłoską prefiksową jest sere. Samogłoską tematową również jest sere, poza przypadkiem ud~y` , który z powodu końcowej spółgłoski gardłowej wymaga patah, a nie sere. Ponieważ ax^y` jest podwójnie słaby, posiada niektóre cechy czasowników Lamed Alef (por. XXVI. 71).

	bv^y`	ax*y`	El^h*	ud^y`
3 ms	bv@y}	ax@y}	El@y}	ud~y}
3 fs	bv@T@	ax@T@	El@T@	ud~T@
2 ms	bv@T@	ax@T@	El@T@	ud~T@
2 fs	yb!v=T@	ya!x=T@	yk!l=T@	yu!d+T@
1 ws	bv@a@	ax@a@	El@a@	ud~a@
3 mp	Wbv=y}	Wax=y}	Wkl=y}	Wud+y}
3 fp	hn`b=v^T@	hn`ax#T@	hn`k=l^T@	hn`u=d~T@
2 mp	Wbv=T@	Wax=T@	Wkl=T@	Wud+T@
2 fp	hn`b=v^T@	hn`ax#T@	hn`k=l^T@	hn`u=d~T@
1 wp	bv@n}	ax@n}	El@n}	ud~n}

(b) Qal imperativus

	bv^y`	ax*y`	El^h*	ud~y`
2 ms	bv@	ax@	El@	uD~
2 fs	yb!v=	ya!x=	yk!l=	yu!D+
2 mp	Wbv=	Wax=	Wkl=	WuD+
2 fp	hn`b=v@	hn`a#x=	hn`k=l@	hn`u=D~

(c) Qal infinitivus constructus

bv^y`	ax*y`	El^h*	ud~y`
tb#v# (tb#v#l*)	tax@ (tax@l**)	tk#l# (tk#l#@l**)	tu^D~ (tu^D~l**)

(3) Trzecia grupa czasowników Pe Vav składa się z czasowników posiadających x, lub inną spółgłoskę syczącą, jako środkową spółgłoskę rdzenia (por. I.1.13). Te czasowniki tworzy się anologicznie do form czasowników Pe Nun (por. XXVIII.73). Vav (yod) zanika, kiedy znajduje się na końcu sylaby prefiksowej i w następnej spółgłosce zostaje umieszczone dagesz forte . W ten sposób qx)y+y] (Qal imperfectum 3ms od qx^y` „wylał") staje się qX)y] ; tyx!y+h! (Hifil perfectum 3ms od tx^y` „podpalił") staje się tyXh! i gyx!y+y~ (Hifil imperfectum 3ms od gx^y` „położył, umieścił") staje się gyX!y~ .

(4) Czasownik lk)y` „mógł, potrafił", który występuje tylko w temacie Qal, posiada szczególne cechy w Qal imperfectum. Zachowuje on mianowicie vav czasownika jako sureq po każdym sufiksie imperfectum. Gramatycy sugerują, że forma Qal imperfectum tego czasownika pierwotnie mogła opierać się na imperfectum tematu Pual lub Hofal.

Formy Qal imperfectum od lk)y` występujące w Biblii hebrajskiej są następujące:

3 ms	lk^Wy	3 mp	Wlk=Wy
3 fs	lk^WT	3 fp	- - - - -
2 ms	lk^WT	2 mp	Wlk=WT
2 fs	yl!k=WT	2 fp	- - - - -
1 ws	lk^Wa	1 wp	lk^Wn

(5) Czasowniki Pe Vav w temacie Nifal

Początkowe vav w czasownikach Pe Vav zachowuje się, jak zwykła spółgłoska we wszystkich formach Nifal, poza perfectum i imiesłowami Nifal. Łączy się z samogłoską prefiksu nun we wszystkich formach Nifal perfectum i imiesłowach, tworząc holem (o). Odnosi się to do wszystkich grup czasowników Pe Vav.

(a) dl^y` „począł"

Perfect			Imperfectum		Imperativus
3 ms	dl^on		3 ms	dl@W`y]
3 fs	hd`l=on		3 fs	dl@W`T!
2 ms	T*d+l^on		2 ms	dl@W`T!	2 ms		dl@W`h!
2 fs	T=d+l^on		2 fs	yd]l@W`T!	2 fs		yd]l@W`h!
1 ws	yT!d+l^on		1 ws	dl@W`a#
3 wp	Wdl=on		3 mp	Wdl=W`y]
			3 fp	hn`d+l^W`T!
2 mp	<T#d+l^on		2 mp	Wdl=W`T!	2 mp		Wdl=W`h!
2 fp	/T#d+l^on		2 fp	hn`d+l^W`T!	2 fp		hn`d+l^W`h!
1 wp	Wnd+l^on		1 wp	dl@W`n]
Infinit. Const.		dl@W`h!		Partic. Pass.		dl*on
Infinit. Abs.		dOW`h!

(b) [ucy] „zbawił, ocalił"; czasownik podwójnie słaby, który w temacie Nifal oznacza „był zbawiony, ocalony".

Perfect			Imperfectum		Imperativus
3 ms	uv^on		3 ms	u~v@W`y]
3 fs	hu*v=on		3 fs	u~v@W`T!
2 ms	T*u=v^on		2 ms	u~v@W`T!	2 ms		u~v@W`h!
2 fs	T=u=v^on		2 fs	yu!v=W`T!	2 fs		yu!v=W`h!
1 ws	yT!u=v^on		1 ws	u~v@W`a!
3 wp	Wuv=on		3 mp	Wuv=W`y]
			3 fp	hn`u=v^W`T!
2 mp	<T#u=v^on		2 mp	Wuv=W`T!	2 mp		Wuv=W`h!
2 fp	/T#u=v^on		2 fp	hn`u=v^W`T!	2 fp		hn`u=v^W`h!
1 wp	Wnu=v^on		1 wp	u~v@W`n]
Infinit. Const.		u~v@W`h!		Partic. ms		uv*on
Infinit. Abs.		u~v)W`h!

(6) Czasowniki Pe Vav w tematach intensywnych (Piel, Pual, Hitpael)

Czasowniki Pe vav zwykle posiadają yod jako początkową spółgłoskę rdzenia, chociaż czasami w temacie Hitpael posiadają vav.

Przykłady:

rS@y~y+	Piel Imperf. 3 ms od:	rs^y`
rV@y~y+	Piel Imperf. 3 ms od:	rv^y`
bX@y~t=y]	Hitpael Imperf. 3 ms od:	bx^y`

(7) Czasowniki Pe Vav w tematach przyczynowych (Hifil i Hofal)

Czasowniki PeVav zachowują vav jako holem w całym temacie Hifil i jako sureq w całym temacie Hofal.

(a) bc^y` , „siedział, przebywał", który w temacie Hifil oznacza „posadził".

Perfect			Imperfectum		Imperativus
3 ms	byv!oh		3 ms	byv!oy	2 ms		bv@oh
3 fs	hb*yv!oh		3 fs	byv!oT	2 fs		yb!yv!oh
2 ms	T*b=v^oh		2 ms	byv!oT	2 mp		Wbyv!oh
	itd.			itd.	2 fp		hn`b=v@oh
Infinit. Const.		byv!oh		Partic. Act. ms		byv!om
Infinit. Abs.		bv@oh

(b) El^h* „szedł, chodził", który w temacie Hofal oznacza „prowadził", lub „przyprowadził".

Perfect			Imperfectum		Imperativus
3 ms	Eyl!oh		3 ms	Eyl!oy	2 ms		El@oh
3 fs	hk*yl!oh		3 fs	Eyl!oT	2 fs		yk!yl!oh
2 ms	T*k=l^!oh		2 ms	Eyl!oT	2 mp		Wkyl!oh
	itd.			itd.	2 fp		hn`k=l@oh
Infinit. Const.		Eyl!oh		Partic. Act. ms		Eyl!om
Infinit. Abs.		El@oh		mp		<yk!yl!om
				fs		hk*yl!om
				fp		tokyl!om

(c) ax^y` „wyszedł", (czasownik podwójnie słaby), który w temacie Hifil znaczy „wyprowadził".

Perfect			Imperfectum		Imperativus
3 ms	ayx!oh		3 ms	ayx!oy	2 ms		ax@oh
3 fs	ha*yx!oh		3 fs	ayx!oT	2 fs		ya!yx!oh
2 ms	t*ax@oh		2 ms	ayx!oT	2 mp		Wayx!oh
2 fs	tax@oh		2 fs	ya!yx!oT	2 fp		hn`ax#oh
1 ws	yt!ax@oh		1 ws	ayx!oa
3 wp	Wayx!oh			Wayx!oy
2 mp	<t#ax@oh			itd.
	itd.
Infinit. Const.		ayx!oh		Partic. Act. ms		ayx!om
Infinit. Abs.		ax@oh		mp		<ya!yx!om
				fs		ha*yx!om
				fp		toayx!om

(d) dr~y` „zszedł", który w temacie Hofal oznacza „został sprowadzony na dół".

Perfect			Imperfectum
3 ms	dr~Wh		3 ms	dr~Wy
3 fs	hd`r+Wh		3 fs	dr~WT
2 ms	T*d+r~Wh		2 ms	dr~WT
	itd.			itd.
Infinit. Const.		dr~Wh		Partic. Act. ms		dr`Wm
Infinit. Abs.		dr}Wh

75.3 Cechy charakterystyczne czasowników Pe Yod

Liczba prawdziwych czasowników Pe Yod w Biblii hebrajskiej jest bardzo ograniczona. Prawdziwym czasownikiem Pe Yod jest czasownik, który zachowuje yod jako początkową spółgłoskę we wszystkich formach. W formach bez prefiksów yod jest zachowane jako normalna spółgłoska. W formach z prefiksami jest zachowana jako hireq-yod (w Qal imperfectum) lub jako sere-yod (w całym temacie Hifil).

(1) Sześć czasowników tradycyjnie klasyfikuje się jako czasowniki Pe Yod:

a	bf^y`	był dobry	d	qn~y`	ssał
b	ll^y`	zawodził, wył	e	Jq^y`	obudził się
c	/m^y`	poszedł na prawo	f	rv^y`	był prawy, szczery

(2) Występowanie tych czasowników jest ograniczone do tematów Qal i Hifil, poza czasownikiem rv^y` , który ma formy nie tylko w tych dwóch tematach, ale również w tematach Piel i Pual.

(a) bf^y` „był dobry".

Perfect			Imperfectum		Imperativus
3 ms	bf^y`		3 ms	bf^yy]	2 ms		(nie używany)
3 fs	hb*f=y`		3 fs	bf^yT!	2 fs
2 ms	T*b=f^y`		2 ms	bf^yT!	2 mp
	itd.			itd.	2 fp
Infinit. Const.		bf)y+		Partic. Act. ms		bf@y{
Infinit. Abs.		bofy`

Ponieważ bf^y` jest czasownikiem stativus, jego samogłoską tematową w Qal imperfectum jest patah.

(b) bf^y` „robił dobrze, był dobry", który w temacie Hifil oznacza „czynił dobrym, pięknym, właściwym".

Perfect			Imperfectum		Imperativus
3 ms	byf!yh@		3 ms	byf!yy}	2 ms		bf@yh@
3 fs	hb*yf!yh@		3 fs	byf!yT@	2 fs		yb!yf!yh@
2 ms	T*b=f^yh@		2 ms	byf!yT@	2 mp		Wbyf!yh@
	itd.			itd.	2 fp		hn`b=f@yh@
Infinit. Const.		byf!yh@		Partic. Act. ms		byf!ym@
Infinit. Abs.		bf@yh@		mp		<yb!yf!ym@
				fs		hb*yf!ym@
				fp		tobyf!ym@

ĆWICZENIA

1. Każdy z poniższych przykładów zawiera formę czasownika Pe Vav/Pe Yod. Podaj właściwe tłumaczenie tych form. W odpowiednich miejscach zaznacz: (a) temat; (b) formę (perfectum, imperfectum, imperativus); (c) osobę, rodzaj i liczbę; (d) rdzeń.

1	El@M#h^-<u! bv@w+ bWv						Wróć i _____ z królem. (2Sm 15,19)
(a)			(b)					(c)		(d)
2	yl! roa hw`hy+ Ev@j)B^ bv@a@-yK!						Kiedy _____ w ciemności, Pan jest światłem dla mnie. (Mich 7,8)
(a)			(b)		(c)					(d)
3	du) ;yh#Oa$ hw`hy+ yk!n{a*w+ <yl!h*a(b* ;b=yv!oa						Ja jestem Panem, twoim Bogiem; jeszcze raz sprawię, że _____ w namiotach. (Oz 12,10)
(a)			(b)		(c)					(d)
4	hm*y+r~x=m! ;M=u! dr}a@ yk!n{a*				_____ _____ z tobą do Egiptu. (Rdz 46,4)
(a)			(b)					(c)		(d)
5	hm*y+r`x+m! dr~Wh [s@oyw+				Teraz Józef _____ do Eiptu. (Rdz 39,1)
(a)			(b)					(c)		(d)
6	<d}yr]oa <y]m^V*h^ [ouK=				Jak ptaki niebieskie, _____ . (Oz 7,12)
(a)			(b)					(c)		(d)
7	<y]M^h^-la# <t*oa dr}oh				_____ ich nad wodę. (Sdz 7,4)
(a)			(b)					(c)		(d)
8	qj*x=y]-ta# dyl!oh <h*r`b=a^				Abraham _____ Izaaka. (Rdz 25,19)
(a)			(b)					(c)		(d)
9	<yh!Oa$ aWh hw`hy+-yK! WuD+				_____ , że Pan, on jest Bogiem. (Ps 100,3)
(a)			(b)					(c)		(d)
10	vy} yK! Jr\a*h*-lK* Wud+y}w+ la@r`c=y]l= <yh!Oa$				Niech cała ziemia _____ , że jest Bóg w Izraelu. (1Sm 17,46)
(a)			(b)		(c)					(d)
11	yd]M*u! hT*a^-yK! ur` ar`ya!-aO					Nie _____ nic złego, ponieważ jesteś ze mną. (Ps 23,4)
(a)			(b)		(c)					(d)
12	hw`hy+ tu^Wvy+-ta# War+W Wbx=y~t=h!						_____ i oglądajcie zbawienie Pana. (Wj 14,13)
(a)			(b)		(c)					(d)
13	El@ hw`hy+ yl^a@ rm#aY{w~ la@r`c=y] yM!u^-la# ab@N`h!				A Pan powiedział do mnie: _____, prorokuj do mojego ludu Izraela. (Am 7,15)
(a)			(b)		(c)					(d)
14	<yT!v=l!P= dY~m! yM!u^-ta# u~yv!ohw+						I ___ mój lud z ręki Filistyńczyków. (1Sm 9,16)
(a)			(b)		(c)					(d)
15	u~yv!ot aOw+ sm*j* ;yl#a@ qu^z+a#						Wołam do ciebie: przemoc! Ale ty nie _____ . (Hab 1,2)
(a)			(b)		(c)					(d)

2. Dwa czasowniki lk)y` „mógł, umiał" i [s^y` „dodał, powtórzył", często występują z infinitivus constructus wraz przyimkiem niesamodzielnym. Formy lk)y` wraz z infinitivus constructus wyrażają umiejętność lub możliwość zrobienia czegoś. Formy [s^y` z infinitivus constructus wyrażają czynność powtarzającą się. W poniższych przykładach różne infinitivus constructus występują w połączeniu z formami tych dwóch czasowników Pe Vav. W odpowiednich miejscach: (a) przepisz infinitivus constructus; (b) podaj temat; (c) podaj rdzeń. Przykład zawierający więcej niż jeden infinitivus constructus posiada dodatkowe miejsce. Zauważ, że infinitivus constructus niekoniecznie pochodzą od czasowników Pe Vav/ Pe Yod.

Przykład:

	toar+l! la@Wmv= [s^y`-aOw+ otom <oy-du^ lWav*-ta#					A Samuel nie widział Saula do dnia jego śmierci. (1Sm 15,35)
(a)		toar+l!	(b)	Qal			(c)			ha*r`
1	dou [s!a)-aO oBl!-la# hw`hy+ rm#aY{w~ yt!yc!u* rv#a&K^ yj^-lK*-ta# toKh^l=							A Pan powiedział w swoim sercu: Nigdy więcej nie zniszczę całego żyjącego stworzenia, jak to zrobiłem. (Rdz 8,21)
(a)			(b)				(c)
2	<k#t=a# u~yv!ohl= [ys!oa-aO /k@l*							Dlatego już więcej cię nie wybawię. (Sdz 10,13)
(a)			(b)		(c)
3	yh*Oa$ hw`hy+ loq-ta# u~m)v=l! [s@a) aO							Nie pozwól mi więcej słyszeć głosu Pana, mojego Boga. (Pwt 18,16)
(a)			(b)		(c)
4	<k#M*u! toyh=l! [ys!oa aO				Już więcej z tobą nie będę. (Joz 7,12)
(a)			(b)				(c)
5	dou Ht*oTv=l! Wpys!ot-aO				Nie będziesz tego więcej pił. (Iz 51,22)
(a)			(b)				(c)
6	hp*s=y`-aOw+ hn`oYh^-ta# jL^v^Y+w~ dou wyl*a@-bWv				I wysłał gołębicę, ale nie wróciła już do niego. (Rdz 8,12)
(a)			(b)				(c)
7	tocu&l^ la@r`c=y] yn}B= Wps!Y{w~ hw`hy+ yn}yu@B= ur`h*					I Izraelici znowu czynili, co było złe w oczach Pana. (Sdz 3,12)
(a)			(b)				(c)
8	du@om lh#a)-la# aobl* hv#m lk)y`-aOw+								A Mojżesz nie mógł wejść do namiotu zgromadzenia. (Wj 40,35)
(a)			(b)				(c)
9	ty]B^ tonb=l! lk)y` aO dw]D` wyh*Oa$ hw`hy+ <v@l=				Dawid nie mógł zbudować domu dla imienia Pana, swojego Boga. (1Krl 5,17)
(a)			(b)				(c)
10	aobl*w+ tax@l* dou lk^Wa-aO				Już dłużej nie mogę wychodzić i wchodzić. (Pwt 31,2)
(a)			(b)		(c)
(a)			(b)		(c)
11	hw`hy+ yn}p=l! dm)u&l^ lk^Wy ym! hZ#h^ vodQ*h^ <yh!Oa$h*				Kto może stanąć przed Panem, tym świętym Bogiem? (1Sm 6,20)
(a)			(b)		(c)
12	hc#u) yn]a& hl*odg= hk*al*m= td\r\l* lk^Wa aOw+				Wykonuję wielkie dzieło nie mogę zejść na dół. (Neh 6,3)
(a)			(b)		(c)
13	bof-oa ur~ ;yl#a@ rB@D~ lk^Wn aO						Nie możemy mówić do ciebie dobra ani zła. (Rdz 25,40)
(a)			(b)		(c)
14	hV#n~m= yn}B= Wlk=y` aOw+ hL#a@h* <yr]u*h#-ta# vyr]ohl=				Ale Manasesyci, nie mogli wziąć w posiadanie tych miast. (Joz 17,12)
(a)			(b)		(c)
15	;M=u^-ta# fP)v=l! lk^Wy ym! yK!				Bowiem kto może sądzić twój lud. (1Krl 3,9)
(a)			(b)		(c)

3. Uzupełnij właściwym tłumaczeniem zaimków i form czasownikowych.

1	<x*r+a^B= T*b=v^y`w+ <t*a) T*v=r~y`w+	I _____ _____ i _____ mieszkać w _____ kraju. (Pwt 12,29)
2	bv@a@ oTa!w+ hy\h=a# ol	_____ i z _____ będę przebywać. (2Sm 16,18)
3	<b* Wbv=t@-aOw= <t#yn]B= tyz!g* yT@B*	_____ domy z ciosanego kamienia, ale nie _____ mieszkać w _____. (Am5,11)
4	yb!a* dw]D` aS@K!-lu^ yn]b^yv!oYw~	I _____, że _____ na tronie Dawida, _____ ojca. (Rdz 44,21)
5	Whd|r]oh ;yd\b*u&-la# rm#aT)w~ wyl*u* yn]yu@ hm*yc!a*w+ yl*a@	i _____ do _____ sług : Przyprowadźcie _____ do _____, abym mógł oglądać _____ _____ oczyma. (Rdz 44,21)
6	<oYh^ yn]a& hT*a^ yn]B= yl^a@ rm^a* ;yT!d+l!y+	_____ do _____ : _____ _____ synem, dzisiaj _____ _____. (Ps 2,7)
7	yn`yu@B= /h@ t*ax*m*-<g^w+ <v@b= ;yT!u=d~y+	_____ _____ po imieniu i _____łaskę w _____ oczach. (Wj 33,12)
8	yM!u^ EotB= u~yd]oa yv!d+q* <v@-ta#w+ la@r`c=y]	I _____ święte imię _____ znanym wśród _____ ludu Izraela. (Ez 39,7)
9	<yh!Oa$ Wnl*-hc@u& yl! Wrm=aY{w~ Wnyn}p*l= Wkl=y} rv#a&	I _____ do _____: Uczyń _____ bogów, którzy pójdą przed _____ . (Wj 32,23)
10	;l#yX!h^l=W ;u&yv!ohl= yn]a& ;T=a!-yK!	Bowiem _____ _____ z _____ , aby _____ wybawić i ocalić _____. (Jer 15,20)
11	<u*yv!oh wyn`P* Ea^l=m^W	I anioł _____ oblicza wybawił _____ . (Iz 63,9)
12	;yt!ax@oh rv#a& ;yh#Oa$ hw`hy+ yk!n{a* <y]r~x=m! Jr\a#m@	_____ _____ Pan, _____ Bóg, który wyprowadził _____ z kraju Egiptu. (Wj 20,2)
13	Wnl@q) um^v=Y]w~ hw`hy+-la# qu^x=N]w~ <y]r`x=M!m! Wna@x!Y{w~ Ea*l=m^ jl^v=Y]w~	I _____ do Pana i _____ głos _____ i _____ anioła i _____ _____ z Egiptu. (Lb 20,16)
14	/G^B^ yT!u=m^v* ;l=q)-ta# rm#aY{w~ ab@j*a@w` yk!n{a* <r)yu@-yK! ar`ya!w`	I _____ : _____ głos w ogrodzie i _____ ponieważ _____ nagi i _____ . (Rdz 3,10)
15	ar`ya! yM!m! yu!v=y]w+ yr]oa hw`hy+	Pan jest _____ światłem i zbawieniem, _____ _____się bać? (Ps 27,1)
16	;yr\j&a^m@ rb*d` hn`u=m^v=T! ;yn\z+a*w+ ob Wkl= Er\D\h^ hz# rm)al@	I _____ uszy usłyszą słowo poza _____ mówiące: ____ jest droga, chodźcie nią. (Iz 30,21)
17	rt@W`a!w` br\j*b# Wgr+h* ;ya#yb!n+-ta#w+ HT*j=q^l= yv!p=n~-ta# Wvq=b^y+w~ yD]b^l= yn]a&	I _____ proroków _____ mieczem i tylko _____ _____, i _____ ______ życia, aby _____ zabrać. (1Krl 19,10)
18	aWh WnK@l=m^ hw`hy+ Wnf@p=v) hw`hy+ yK! Wnu@yv!oy	Bowiem Pan jest _____ sędzią, Pan jest _____ królem, _____ zbawi _____. (Iz 33,22)

4. Podkreśl poprawną formę imiesłowu w każdym przykładzie.

1	hd\C*B^ (bv@oy / tb#v#oy) ayh!w+	A ona siedziała na polu. (Sdz 13,9)
2	yk!n{A* <y]t^p*c= am@f=-<u^ Eotb=W (<yb!v=oy / bv@oy)	Mieszkam pośród ludzi nieczystych warg. (Iz 6,5)
3	<yh!Oa$ yk@a&l=m^ hN}h!w+ oB (todr+y{ / <yd]r+y{)	Oto aniołowie Boży schodzili po niej. (Rdz 28,12)
4	toYn]a(B* <Y`h^ (yd}r+oy / dr}oy) hw`hy+ yv@u&m^ War* hM*h@	Ci, którzy schodzą na morze na statkach, ci widzą dzieła Pana. (Ps 107,23)
5	/B@ ;l= (td\l#y{ / dl@y{) ;T=v=a! hr`c*	Sara, twoja żona urodzi syna. (Rdz 17,19)
6	dw]D`-tyb@l= (<yd]l=on / dl*on) /b@-hN}h!	Oto syn narodzi się domowi Dawida. (1Krl 13,2)
7	(toud+y{ / yu@d+y{) <yh!OaK@ <t#yy]h=w] ur`w` bof	I będziesz, jak Bóg, znający dobro i zło. (Rdz 3,5)
8	wyl*a@ (tk#l#h) / El@oh) T=a^ u~WDm^ <oYh^	Dlaczego idziesz do niego dzisiaj. (2Krl 4,23)
9	yk!n{a* hN}h! Wc*u@ rm#a)Yw~ tWml* (tk#l#h) / El@oh)	A Ezaw powiedział: oto umieram. (Rdz 25,32)
10	(<yk!l=h)h* / tokl=h)h^) <u*h* lodG* roa War` Ev#j)B^	Lud, który chodzi w ciemności, zobaczył wielką światłość. (Iz 9,1)

5. W odpowiednich miejscach zaznacz: (a) rodzaj połączeń czasownikowych; (b) tematy czasowników; (c) rdzenie. Powtórz Lekcję XXI.

1

<v* T*b=v^y`w+ <]l^v*WryB! ty]b^ ;l=-hn}B=

Zbuduj dla siebie dom w Jerozolimie i zamieszkaj tam. (1Krl 2,36)

(a)

(b)

(c)

2

rx@oYh^ tyB@ T*d+r~y`w+ <Wq

Wstań i zejdź do domu garncarza. (Jer 18,2)

(a)

(b)

(c)

3

/B@ ;l= td\l#y{ ;T=v=a! hr`c* qj*x=y] omv=-ta# t*ar`q`w+

Sara, twoja żona urodzi syna i nazwiesz go Izaak. (Rdz 17,19)

(a)

(b)

(c)

4

<yv!n`a&l^ WnT= <k#yt@onB=-ta#w+ tonb*W <yn]B* hn`d+l^t@w+

I dajcie wasze córki mężczyznom, by rodziły synów i córki. (Jer 29,6)

(a)

(b)

(c)

5

hk*r`B= <t#yy]h=w] <k#t=a# u~yv!oa /K@

Tak wybawię was i będziecie błogosławieństwem. (Zach 8,13)

(a)

(b)

(c)

6

hw`hy+ yn}p=l! rh*b* T*d+m^u*w+ ax@

Idź i stań na górze przed Panem. (1Krl 19,11)

(a)

(b)

(c)

7

Jr\a*h*-ta# vr~yY]w~ <h*r`b=a^ hy`h* dj*a#

Abraham był jeden i wziął kraj w posiadanie. (Ez 33,24)

(a)

(b)

(c)

8

Ht*a) Wnv=r~y`w+ hl#u&n~ hOu*

Wejdźmy natychmiast i zdobądźmy go. (Lb 13,30)

(a)

(b)

(c)

9

hb*F)h^ Jr\a*h*-ta# T*v=r~y`w+ El* bf^yy] /u^m^l=

Aby ci się dobrze wiodło i abyś odziedziczył dobry kraj. (Pwt 6,18)

(a)

(b)

(c)

10

yn]K^h!w+ aoby`-/P#

aby nie przyszedł i nie zabił mnie. (Rdz 32,12)

(a)

(b)

(c)

11

;yt!yr}ohw+ ;yP!-<u! hy\h=a# yk!n{a*w+

I będę z twoimi ustami i pouczę cię. (Wj 4,12)

(a)

(b)

(c)

12

yT!k=l*h*w+ yM!u! yk!l=T@-<a!

Jeśli pójdziesz ze mną, pójdę, (Sdz 4,8)

(a)

(b)

(c)

6. Ćwicz głośne czytanie poniższych zdań. Zakryj polskie tłumaczenie i ćwicz bieżące tłumaczenie z hebrajskiego.

1		O jedną rzecz prosiłem Pana, o którą będę zabiegał, abym mieszkał w domu Pana, przez wszystkie dni mojego życia. (Ps 27,4)
2		Na pewno dobroć i miłosierdzie będą podążać za mną przez wszystkie dni mojego życia. (Ps 23,6)
3		A Pan zszedł zobaczyć wierzę, którą synowie ludzcy zbudowali. (Rdz 11,5)
4		Bowiem dziecko nam się narodziło, syn został nam dany. (Iz 9,5)
5		Bowiem Pan zna drogę sprawiedliwego, ale droga niegodziwego zaginie. (PS 1,6)
6		Ponieważ nie wiesz co dzień może przynieść. (Prz 27,1)
7		I powiedział: z pewnością Pan jest na tym miejscu, a ja nie wiedziałem. (Rdz 28,16)
8		I powstał nowy król Egiptu, który nie znał Józefa. (Wj 1,8)
9		Kto wie, może na taki czas, jak ten przybyłaś do królestwa. (Est 4,14)
10		Noe obudził się po winie i dowiedział się, co jego najmłodszy syn mu zrobił. (Rdz 9,24)
11		I ukazałem się Abrahamowi Izaakowi i Jakubowi, jako Bóg Wszechmocny, ale mojego imienia nie objawiłem im. (Wj 6,3)
12		Zwróćcie się do mnie i bądźcie zbawione wszystkie krańce ziemi, bo ja jestem Bogiem i nie ma innego. (Iz 45,22)
13		Tak jest ze słowem, które wychodzi z moich ust, nie wraca bezowocne. (Iz 55,11)
14		Trawa usycha, kwiat więdnie, ale słowo Pana trwa na wieki. (Iz 40,8)
15		I powiedział im: jestem Hebrajczykiem i Pana, Boga niebios boję się, który uczynił morze i suchy ląd. (Jon 1,9)
16		I wiele narodów przyjdzie i powie: Chodźcie i wejdźmy na górę Pana i do domu Boga Jakuba, aby nas nauczył swoich dróg, abyśmy chodzili jego ścieżkami. Ponieważ z Syjonu wyjdzie prawo i słowo Pana z Jeruzalem. (Mich 4,2)
17		I Mojżesz powiedział Bogu: kim jestem, że mam iść do faraona i wyprowadzić synów Izraela z Egiptu. (Wj 3,11)
18		Wejdźcie do jego bram z dziękczynieniem i do jego przedsionków z chwałą. Dziękujcie mu i błogosławcie jego imię. (Ps 100,4)

Słownictwo

1.	vb@y`	wysechł, był suchy	10.	[bxy]	(Hit.) ustawił, zajął stanowisko
2.	ug^y`	trudził się, męczył	11.	qx^y`	wylał
3.	[hry]	(Hif.) uwielbiał, dziękował	12.	tx^y`	podpalił
4.	bf^y`	robił dobrze, był dobry	13.	rv^y`	był prawy, prosty, szczery, bezpośredni
5.	[jky]	(Hif.) napominał, pouczał	14.	[rty]	(Nif.) został
6.	qn~y`	ssał	15.	rf^q*	spalał kadzidło
7.	ds^y`	ustanowił	16.	[trv]	(Piel) służył
8.	rs^y`	napominał, karał	17.	rg^s*	zamknął
9.	Ju^y`	radził	18.	[<kv]	(Hif.) wstał wcześnie

Odwołaj się do Tabeli czasowników 10, aby zapoznać się z odmianą czasowników Pe Vav/Pe Yod.

P. Kelley, Język hebrajski biblijny Lekcja XXX

16

---