Vii. całki nieoznaczone
7.1 Funkcje pierwotne
Operacje:
|
F(x) |
→ |
F′(x) = f(x) |
Wyznaczanie pochodnej |
|
|
|
dF = f(x)dx |
Różniczkowanie |
Wyznaczanie funkcji pierwotnej |
F(x) |
← |
f(x) |
|
Całkowanie |
F(x)+C, C∈R |
|
|
|
Definicja (Funkcja pierwotna)
Funkcja F jest funkcją pierwotną funkcji f na przedziale A, jeżeli
|
(7.1.1) |
Twierdzenie (Podstawowe o funkcjach pierwotnych)
Niech funkcja F będzie funkcją pierwotną funkcji f na przedziale A. Wtedy
G(x) = F(x) + C, gdzie C∈R, jest funkcją pierwotną funkcji f(x) na przedziale A, |
(7.1.2) |
Każdą funkcję pierwotną funkcji f(x) na przedziale A można przedstawić w postaci F(x) + D, gdzie D∈R. |
(7.1.3) |
Twierdzenie
(Warunek wystarczający istnienia funkcji pierwotnej)
Jeżeli funkcja jest ciągła na przedziale, to ma funkcję pierwotną na tym przedziale. |
(7.1.4) |
Uwaga: Funkcja pierwotna funkcji elementarnej nie musi być funkcją elementarną.
7.2 Całka nieoznaczona
Definicja (Całka nieoznaczona)
Niech F będzie funkcją pierwotną funkcji f na przedziale A. Całką nieoznaczoną funkcji f na przedziale A nazywamy zbiór funkcji:
|
(7.2.1) |
Uwaga: Całkę nieoznaczoną funkcji f oznaczamy symbolem
|
(7.2.2) |
Interpretacja geometryczna całki nieoznaczonej
TwierdzeniA
Niech funkcja F ma funkcją pierwotną na przedziale A. Wtedy dla każdego x∈A:
• (Pochodna całki nieoznaczonej)
|
(7.2.3) |
• (Całka nieoznaczona pochodnej)
|
(7.2.4) |
7.3 Całki nieoznaczone ważniejszych funkcji elementarnych
Całka nieoznaczona: |
Uwagi: |
|
|
C∈R, x∈R |
(7.3.1) |
|
n ≠ -1, n∈R\A* |
(7.3.2) |
|
x∈(-∞,0)∪(0,+∞) |
(7.3.3) |
|
a≠1, a>0, x∈R |
(7.3.4) |
|
x∈R |
(7.3.5) |
|
x∈R |
(7.3.6) |
|
x∈R |
(7.3.7) |
|
|
(7.3.8) |
|
|
(7.3.9) |
|
x∈R |
(7.3.10) |
|
x∈(-1,1) |
(7.3.11) |
|
x∈R |
(7.3.12) |
|
x∈R |
(7.3.13) |
|
x∈R |
(7.3.14) |
|
x∈(-∞,0)∪(0,+∞) |
(7.3.15) |
7.4 Twierdzenia o całkach nieoznaczonych
TwierdzeniA (O liniowości całki nieoznaczonej)
Jeżeli funkcje f oraz g mają funkcje pierwotne, to
|
(7.4.1) |
|
(7.4.2) |
|
(7.4.3) |
TwierdzeniA (O całkowaniu przez podstawienie)
Jeżeli
funkcja f: A → R jest ciągłą na przedziale A,
funkcja ϕ: B → A ma ciągłą pochodną na przedziale B,
to
|
(7.4.4) |
TwierdzeniA (O całkowaniu przez części)
Jeżeli funkcje u oraz v mają ciągłe pochodne, to
|
(7.4.5) |
Niech y=u(x)v(x), u=u(x), du=u′(x)dx, v=v(x), dv=v′(x)dx
Wtedy
7.5 Całkowanie funkcji zawierających
trójmian kwadratowy
a2 - 2ab + b2 = ( a - b )2 , a2 + 2ab + b2 = ( a + b )2
Typ całki: |
Stosowane wzory: |
(7.5.1)
|
lub
|
(7.5.2)
|
i jeden z powyższych |
(7.5.3)
|
lub
|
(7.5.4)
|
lub
|
7.6 Całkowanie funkcji wykładniczych i logarytmicznych
Wybrane wzory rekurencyjne
|
(7.6.1) |
|
(7.6.2) |
|
(7.6.3) |
|
(7.6.4) |
Przykład 1
Przykład 2
7.7 Całkowanie funkcji trygonometrycznych
Wybrane wzory rekurencyjne
|
(7.7.1) |
|
(7.7.2) |
|
(7.7.3) |
|
(7.7.4) |
Przykład 1
Przykład 2