0160

Systemy polityczne współczesnego świata

PRSC wprowadziła do parlamentu tylko 17 posłów, stając się w nim dopiero trzecią siłą, a po drugie - absolutną większość w obu izbach zdobyła lewicowa Rewolucyjna Partia Dominikany (PRD). Pojawił się więc układ dwuipółpartyjny - dwóch partii dużych (PLD i PRD) oraz ugrupowania „trzeciego” (PRSC), które weszło do rządu prezydenckiego PLD. Podobna konfiguracja partii politycznych - dwa duże ugrupowania, dominujące w parlamencie, bardzo słabe partie małe oraz dość regularna al-ternacja władzy - ukształtowała się również w Hondurasie oraz w Gwatemali.

W Ameryce Południowej zasadniczym czynnikiem, który ma wpływ na proces kształtowania mechanizmu systemu partyjnego, pozostaje reżim prezydencki, który istnieje w zdecydowanej większości krajów tego regionu. Z jednej strony proces rywalizacji międzypartyjnej zostaje zdominowany perspektywą zdobycia tego urzędu, co wydaje się oczywiste, skoro prezydencjalizm z reguły występuje w wersji „silnej” (daleko idące uprawnienia osobiste prezydenta, np. rządzenie przy pomocy dekretów), a z drugiej strony mechanizm systemu partyjnego wydaje się być bardzo istotną zmienną, która może w sposób znaczący wpłynąć na faktyczne funkcjonowanie konstytucyjnego modelu prezydencjalizmu.

Systemy partyjne krajów Ameryki Południowej (kierując się przede wszystkim dynamiką zmian w latach 90.) można zakwalifikować do pewnych szerokich kategorii (typów), w ramach których występują specyficzne dla nich reguły gry politycznej. Chodzi po pierwsze o systemy dwupartyjne ewentualnie wielopartyjne o bipolarnej (dwubiegunowej) strukturze rywalizacji, po drugie - systemy wielopartyjne, a właściwie system, bo dotyczy to Paragwaju, o dość znacznej koncentracji, z partią, którą można uznać pod pewnymi względami za dominującą, po trzecie - systemy wielopartyjne o znacznym poziomie ffagmentaryzacji, w których występują koalicje rządowe (prezydenckie) ze zmiennym składem, oraz po czwarte - systemy partyjne określane przewrotnie mianem „systemów bez partii politycznej”, w których w latach 90. nastąpiła radykalna zmiana mechanizmu rywalizacji politycznej.

Przykładem systemów dwupartyjnych ewentualnie z dwoma partiami dominującymi są Argentyna, Kolumbia oraz Urugwaj. W Argentynie funkcjonują dwie silne partie „prezydenckie", co oznacza, że, poczynając od 1983 r., wyłącznie ich kandydaci zdobywali urząd prezydenta, a do ich zadań należało zapewnienie prezydentom silnego wsparcia w legislatywie. Argentyna wciąż pozostaje klasycznym przykładem reguły, że reżim prezydencki funkcjonuje prawidłowo, jeżeli występuje mała liczba relewantnych partii politycznych i potrafią one regularnie wspierać prezydenta w legislatywie, gwarantując, iż będzie w stanie przeforsować swoje projekty polityczne w głosowaniach parlamentarnych. Tymi partiami dominującymi są Partia Sprawie-

156