0305

316

12. Wspólnota Europejska

stwa lub premier kraju, który aktualnie przewodniczy Radzie Unii. Formalnie, jej zakres uprawnień i to w sposób bardzo ogólny, został określony dopiero w Traktacie o Unii Europejskiej - „Rada Europejska inicjuje proces rozwoju Unii oraz określa zasadnicze kierunki jej polityki” (art. 4). Można przyjąć, iż uprawnienia Rady Europejskiej sprowadzają się do określenia politycznego kierunku rozwoju Unii, poprzez np. przygotowanie średnio- i długoterminowych strategii rozwoju, w tym również dotyczących zmian w strukturze instytucjonalnej. Jest ona również najważniejszą instytucją UE w zakresie realizacji zadań II filaru (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa).

Trudno Radę Europejską rozpatrywać w kontekście formalnej struktury Unii. Pozostaje ona w dalszym ciągu raczej ciałem pozastatutowym, a jej decyzje mają czysto polityczny charakter. Skład Rady przesądza jednak o jej szczególnym charakterze, zwłaszcza gdy chodzi o polityczną rangę uzgodnionych w jej ramach wytycznych dla organów Unii, uczestniczących w europejskim procesie decyzyjnym. Rada jest postrzegana przez wielu obserwatorów życia politycznego jako przejaw ogólnej tendencji w kierunku wzmacniania pozycji państw w procesie integracji europejskiej (strategie porozumień międzyrządowych) kosztem tych organów Unii, które raczej preferują strategie transnarodowe (Komisji Europejskiej oraz Parlamentu).

12.3.1. Rada Unii Europejskiej

Rada Unii Europejskiej jest organem plenarnym Wspólnoty, noszącym tę nazwę od listopada 1993 r. Jej struktura została oparta na zasadzie terytorialnej reprezentacji i stanowi forum międzyrządowej kooperacji państw członkowskich. Wcześniej tj. od 1965 r., po podpisaniu traktatu dotyczącego stworzenia Wspólnot Europejskich, instytucja ta była znana pod nazwą Rada Ministrów (Council of Mi-nisters). W skład Rady wchodzą reprezentanci państw członkowskich na szczeblu ministerialnym, uprawomocnieni do działania w imieniu tych państw członkowskich. Rada Unii składa się z ministrów, wchodzących w skład gabinetów, którzy są nominowani przez państwa członkowskie (po jednym z każdego kraju). Oznacza to, iż skład personalny Rady zmienia się, gdy zmienia się rząd w kraju członkowskim (nowy gabinet) lub następują w nim przesunięcia personalne. Przyjęcie takiej formuły oznacza, iż członkowie Rady działają na podstawie instrukcji swych rządów i tylko przed nimi ponoszą odpowiedzialność.

Członkowie Rady podlegają rotacji czy też wymianie w zależności od tego, jaka kwestia programowe aktualnie jest dyskutowana. Rada Unii może więc działać w sferze legislacyjnej w różnych formach organizacyjnych (różnych konfiguracjach), np. jeżeli przedmiotem sesji Rady jest problem rolnictwa to każde państwo reprezentuje minister rolnictwa, gdy mają być dyskutowane wyjątkowo istotne kwestie, udział w sesji wezmą ministrowie spraw zagranicznych, a nawet premierzy państw członkowskich (prezydent w przypadku Francji). Te formy organizacyjne można określić mianem sektoralnych rad (sectoral councils), i świadczą one o daleko idącej specjalizacji funkcjonalnej w ramach Rady Unii i stworzeniu bardzo istotnego ogniwa w procesie koordynacji jej prac legislacyjnych¹.

S. Hix, op. cit., s. 66 i n.