10

240 ^IIL Kształtowanie społecznych warunków pracy

rowanego zespołu nie tylko dla realizowanych celów, ale także dla stosowanych przez kierownika środków w postaci metod działania, podziału pracy itd. W grupie kierowanej autokratycznie brak jest pełnego poparcia dla celów lub środków narzuconych przez kierownika i wydajność wspólnych wysiłków nie osiąga swego maksimum. Niejednokrotnie pojawia się nawet bierny opór lub otwarty sprzeciw. Wprawdzie autokrata dysponuje często siłą i potrafi wymóc zewnętrzne podporządkowanie się, ale rzeczą niemal niemożliwą jest uzyskanie przezeń wewnętrznego poparcia i podporządkowania, które zapewnią najwyższą sprawność zespołu. Demokratyczny typ (styl) kierowania nieporównanie lepiej sprzyja osiągnięciu takiego poparcia w jego najwyższej formie, kiedy to jednostka utożsamia cele grupy i jej kierownictwa z celami własnymi (identyfikuje).

Istotnym kierunkiem działania umożliwiającym osiągnięcie pozytywnej motywacji jest wykazywanie troski o człowieka. Jeśli kierownik w każdym ze swych podwładnych widzi człowieka ze wszystkimi jego potrzebami, dążeniami, możliwościami, słabostkami, zaletami itd. oraz stara się te potrzeby i dążenia w miarę możliwości uwzględnić, to buduje jednocześnie podstawy demokratycznego kierownictwa.

W praktyce istnieje wiele sposobów realizacji wyżej wskazanych .^sad. J^łody iriżynier, który rozpoczyna pracę w zakładzie^przemysłowym, zastaje tam już „gotową”, istniejącą i funkcjonującą organizację oraz istniejące stosunki między pracownikami a kierownikami, które mogą wyrażać się na różnych odcinkach różnie, tzn. w jednym dziale panuje autokratyczny typ kierownictwa, w drugim demokratyczny, a w trzecim jakiś mieszany. W większości przypadków typ kierowania reprezentowany przez dyrekcję naczelną przedsiębiorstwa „nadaje ton” stylowi kierowania innych kierowników w tym samym przedsiębiorstwie. Od dyrektora naczelnego zależy więc tu najwięcej.

Zwykle należy rozpocząć od poznania ludzi, z którymi będziemy współpracować jako ich kierownicy. Poznanie to powinno być możliwie szerokie, tzn. w miarę możliwości dotyczyć także warunków rodzinnych, mieszkaniowych,